3. Respons
In 2024 telde Nederland 342 gemeenten, waarvan 278 gemeenten hebben gerespondeerd. Dit komt neer op een respons van 81 procent, wat iets lager is dan de respons van voorgaande jaren.
3.1 Representativiteit van de respons
Om vast te kunnen stellen of de responderende gemeenten representatief zijn voor heel Nederland, is voor de kenmerken die als hulpvariabele zijn gebruikt in de imputatieanalyse bekeken in hoeverre de verdeling van deze gemeenten overeenkomt met de verdeling van alle Nederlandse gemeenten. De representativiteit is dus beoordeeld op basis van de onderstaande hulpvariabelen:
- gemeentegrootteklasse in 2024;
- het totale aantal vorderingen wegens schending van de inlichtingenplicht; (ontstaansgrondcodes 51 tot en met 56 in de BDBS), met een datum besluit in 2024;
- het aandeel personen met een geboorteland buiten Nederland in 2024;
- de gemeentelijke bevolkingsdichtheid in 2024.
Gemeentegrootteklasse
De grootteklasse van een gemeente wordt bepaald op basis van het aantal inwoners. De gemeenten zijn ingedeeld in acht grootteklassen:
- Minder dan 5 000 inwoners
- 5 000 tot 10 000 inwoners
- 10 000 tot 20 000 inwoners
- 20 000 tot 50 000 inwoners
- 50 000 tot 100 000 inwoners
- 100 000 tot 150 000 inwoners
- 150 000 tot 250 000 inwoners
- 250 000 inwoners of meer
In verslagjaar 2024 varieerde de respons per grootteklasse tussen de 79 en 100 procent. Drie van de acht grootteklassen hebben een respons van 100 procent. De laagste respons werd waargenomen bij de gemeenten met 150.000 tot 250.000 inwoners.
In figuur 3.1.1 is te zien dat de relatieve verdeling van de responderende gemeenten over de grootteklassen voor 2024 nagenoeg overeenkomt met de relatieve verdeling van alle gemeenten over deze klassen. Dit betekent dat de responderende gemeenten qua inwonertal in verslagjaar 2024 voldoende representatief zijn voor alle gemeenten van Nederland.
| Aantal inwoners | minder dan 5 000 (%) | 5 000 tot 10 000 (%) | 10 000 tot 20 000 (%) | 20 000 tot 50 000 (%) | 50 000 tot 100 000 (%) | 100 000 tot 150 000 (%) | 150 000 tot 250 000 (%) | 250 000 of meer (%) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Respons 2024 (n=278) | 1,8 | 2,5 | 15,1 | 52,5 | 18,4 | 4,3 | 4 | 1,4 |
| Totaal 2024 (n=342) | 1,5 | 2,1 | 15,5 | 53,2 | 18,42 | 4,1 | 4,1 | 1,2 |
Aantal vorderingen
Het totale aantal vorderingen wegens schending van de inlichtingenplicht (ontstaansgrondcodes 51 tot en met 56 in de BDBS), met een datum besluit in 2024, loopt uiteen van 0 tot bijna 5 000. Ten behoeve van de representativiteitsanalyse is een indeling in klassen gemaakt. Deze indeling is te zien in figuur 3.1.2.
De figuur toont dat er in de verdeling van het totale aantal vorderingen in 2024 geen grote verschillen bestaan tussen de gemeenten die respondeerden en alle Nederlandse gemeenten. Dat betekent dat de responderende gemeenten ook wat betreft het aantal vorderingen representatief zijn voor alle gemeenten van Nederland.
| Aantal vorderingen code 51 t/m 56 | 0 (%) | 1 - 10 (%) | 11 - 50 (%) | 51 - 100 (%) | 101 - 200 (%) | 201 - 500 (%) | 501 - 1 000 (%) | meer dan 1 000 (%) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Respons 2024 (n=278) | 12,2 | 10,4 | 24,8 | 19,8 | 13,7 | 11,2 | 3,6 | 4,3 |
| Totaal 2024 (n=342) | 11,1 | 10,2 | 26,6 | 20,5 | 13,5 | 10,8 | 3,8 | 3,5 |
Aandeel personen met een geboorteland buiten Nederland
Per gemeente varieert het aandeel inwoners met een geboorteland buiten Nederland in 2024 tussen de 3 en 42 procent. Ook bij dit kenmerk is voor de representativiteitsanalyse een indeling in klassen gemaakt, zoals te zien is in figuur 3.1.3.
Dit figuur laat zien dat de responderende gemeenten ook representatief zijn voor alle Nederlandse gemeenten op het aandeel personen met een geboorteland buiten Nederland. Bij enkele klassen bestaan weliswaar verschillen, maar die zijn niet groot.
| Aandeel met geboorteland buiten NL | minder dan 5% (%) | 5 - 10% (%) | 10 - 15% (%) | 15 - 20% (%) | 20 - 25% (%) | meer dan 25% (%) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Respons 2024 (n=278) | 5 | 49,3 | 25,9 | 10,1 | 5,4 | 4,3 |
| Totaal 2024 (n=342) | 5 | 54,7 | 27,2 | 9,7 | 4,7 | 3,8 |
Bevolkingsdichtheid
De bevolkingsdichtheid is het aantal inwoners per vierkante kilometer. In 2024 varieert dit aantal in Nederland per gemeente van 20 tot 6 870. Ook hier is ten behoeve van de representativiteitsanalyse een indeling in klassen gemaakt. Figuur 3.1.4 toont deze indeling en ook hoe de responderende gemeenten en alle Nederlandse gemeenten in 2024 verdeeld zijn over de klassen van bevolkingsdichtheid.
Opnieuw bestaan er alleen betrekkelijk kleine verschillen, waarmee ook op dit kenmerk de responderende gemeenten als representatief voor Nederland beschouwd mogen worden.
| Inwoners per km2 | maximaal 100 (%) | 101 - 200 (%) | 201 - 300 (%) | 301 - 400 (%) | 401 - 500 (%) | 501 - 750 (%) | 751 - 1 000 (%) | 1 001 - 1 500 (%) | 1 501 - 2 000 (%) | meer dan 2 000 (%) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Respons 2024 (n=278) | 5,0 | 13,7 | 15,1 | 8,6 | 10,8 | 11,5 | 6,8 | 11,2 | 3,6 | 13,7 |
| Totaal 2024 (n=342) | 4,4 | 13,5 | 15,5 | 9,1 | 9,9 | 11,7 | 7 | 11,4 | 4,7 | 12,9 |
3.2 Bruikbare respons
Van de 278 gemeenten die hebben gerespondeerd, zijn er 26 die de enquête in zijn geheel met ‘onbekend’ hebben ingevuld. Deze gemeenten zijn in de analyses behandeld als non-respons. Dit brengt de bruikbare respons op 74 procent (252 gemeenten). Dit is iets lager dan de voorgaande jaren.
De 252 gemeenten hebben echter niet allemaal alle enquêtevragen beantwoord. Daardoor verschilt de bruikbare respons per vraag. Verder heeft bij elke vraag een relatief groot aantal gemeenten het antwoord '0' gegeven. Om dit inzichtelijk te maken, geeft tabel 3.2.1 per vraag weer wat de bruikbare respons (in aantal gemeenten) is per enquêtevraag en hoeveel van deze gemeenten de betreffende vraag met '0' beantwoordden.
| Bruikbare respons | waaronder > 0 | waaronder 0 | |
|---|---|---|---|
| 1. Aantal gestarte vermogensonderzoeken in het buitenland | 251 | 42 (16,7%) | 209 (83,3%) |
| 2. Aantal constateringen van overtreding van de inlichtingenplicht1) | 246 | 14 (5,7%) | 232 (94,3%) |
| 3. Aantal vorderingen wegens overtreding van de inlichtingenplicht1) | 248 | 9 (3,6%) | 239 (96,4%) |
| 4. Beginschuld van vorderingen2) | 246 | 7 (2,8%) | 239 (97,2%) |
| 5. Aantal boetes wegens overtreding van de inlichtingenplicht1) | 245 | 5 (2%) | 240 (98%) |
| 6. Beginschuld van boetes2) | 243 | 3 (1,2%) | 240 (98,8%) |
| Bron: CBS 1) Vanwege het verzwijgen van vermogen in het buitenland 2) Wegens overtreding van de inlichtingenplicht, vanwege het verzwijgen van vermogen in het buitenland | |||
Tabel 3.2.1 laat zien dat de bruikbare respons per vraag varieert van 243 tot 251 gemeenten. Voor zowel de aantallen als de bedragen geldt dat de meeste gemeenten een '0' (nul) hebben opgegeven. Het aandeel gemeenten dat als antwoord '0' gaf, loopt op van 83,3 procent bij vraag 1 tot 98,8 procent bij vraag 6.
De opgegeven aantallen boven 0 bij de vragen over het aantal gestarte vermogensonderzoeken, het aantal constateringen van overtredingen, het aantal vorderingen en het aantal boetes (vragen 1 t/m 3 en vraag 5) liggen in de meeste gevallen dicht bij elkaar, evenals de opgegeven bedragen over de beginschuld van de opgelegde boetes (vraag 6). In de opgegeven bedragen boven 0 over de beginschuld van de opgelegde vorderingen (vraag 4) zit daarentegen relatief wel veel spreiding.
Het beeld van een klein aantal verschillende bedragen met daarbij veel spreiding is zeer vergelijkbaar met de vorige onderzoeken. Dit heeft tot gevolg dat er voor de bedragen, net als in de eerdere onderzoeken, geen betrouwbaar model kan worden bepaald om de bedragen te imputeren voor de non-respons. In plaats daarvan worden de antwoorden van de responderende gemeenten beschreven (zie paragraaf 4.2). Ook al is de spreiding bij de beginschuld van de opgelegde boetes dit jaar niet groot, is het aantal opgegeven bedragen te klein om deze te kunnen gebruiken voor het ophogen van de non-respons.