Actuele vragen Kamerleden beantwoord met open data

/ Auteur: Miriam van de rSangen
Accountability Hack in de Tweede Kamer
© Sjoerd van der Hucht Fotografie
Open data maken nieuwe vormen van verantwoording en controle mogelijk. Journalisten, politici, beleidsmakers en burgers kunnen deze data gebruiken om inzicht te krijgen in de effecten van het overheidsbeleid. Dat bleek ook tijdens de Accountability Hack die op 4 oktober jl. werd gehouden in de Tweede Kamer. Het CBS was medeorganisator en leverancier van de open data.

De Accountability Hack is een unieke combinatie van een hackathon en een app challenge. Deze jaarlijkse bijeenkomst daagt programmeurs, ontwikkelaars, data-analisten en designers uit om met open data resultaten en effecten van overheidsmaatregelen in kaart te brengen. Deze keer konden de 22 deelnemende teams kiezen tussen twee zeer actuele en urgente vragen van Tweede Kamerleden.

Onderwijs en geneesmiddelen

Het eerste vraagstuk spitste zich toe op de lumpsumbekostiging in het onderwijs. Deze vorm van financiering houdt in dat onderwijsinstellingen één budget krijgen voor de kosten van materiaal en personeel. De schoolbesturen bepalen zelf hoe ze dit budget verdelen. De lumpsumbekostiging zorgt voor flexibiliteit, maar heeft ook tot gevolg dat de Tweede Kamer de besteding ervan moeilijker kan volgen. In het tweede vraagstuk stond het geneesmiddelenbeleid centraal. Het was de wens van verschillende fracties in de Tweede Kamer een duidelijk en overzichtelijk beeld te krijgen van de afspraken tussen het kabinet en de farmaceutische industrie. Zij vinden het belangrijk dat patiënten nu en in de toekomst toegang hebben tot betaalbare medicatie. De vraag was: kunnen open data ons meer inzicht hierin bieden en op welke manier?

Kwaliteit onderwijs in beeld

De Accountability Hack wordt sinds 2016 georganiseerd. Het is een initiatief van de Tweede Kamer, de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en Financiën, de Algemene Rekenkamer, Open State Foundation en het CBS. Het CBS leverde voor dit evenement de open data, waarmee de 65 deelnemers aan de slag gingen. CBS-accountmanager Ronald de Jong: ‘De Accountability Hack is voor ons een goede gelegenheid om onze open data in de schijnwerpers te zetten én onze gebruikers te ontmoeten.’ Eén van die gebruikers is Lisa Westerveld, Tweede Kamerlid voor Groen Links. ‘Ik heb onder andere onderwijs in mijn portefeuille en zoek daarover vaak informatie op de website van het CBS. Ik wil graag in één oogopslag zien wat er op onderwijsgebied aan de hand is. Als Kamerlid heb je maar een paar minuten spreektijd. Dat betekent dat je kort en bondig je punt moet maken. Een onderbouwing op basis van feitelijke data helpt daarbij.’

‘Ik wil graag in één oogopslag zien wat er op onderwijsgebied aan de hand is’

Praktische toepassingen

De deelnemers hadden een dag de tijd om een werkend prototype van een applicatie te bouwen. Na de pitches door de teams beoordeelden de jury’s de resultaten op impact, creativiteit, technische complexiteit en duurzaamheid. Het winnende team van de challenge over het onderwijs bracht met het prototype ‘Pocket’ de kwaliteit van het onderwijs en regionale kenmerken in beeld. ‘Een rijk palet met gedetailleerde informatie’, aldus de jury. Het winnende team bij de challenge over het geneesmiddelenbeleid ontwikkelde de applicatie ‘Pharmalarm’, die winstmarges, prijsverschillen en prijsontwikkelingen van medicijnen inzichtelijk maakt. Ook over dit mooie product was de jury lovend, met name vanwege de praktische toepasbaarheid ervan.

Meerwaarde open overheidsdata

De winnaars werden elk beloond met 20.000 euro ontwikkelingsbudget, dat door hen wordt gebruikt om het idee daadwerkelijk om te zetten naar een volwaardig hulpmiddel dat leden van de Tweede Kamer kan helpen bij hun werk. Tom Kunzler, adjunct-directeur van Open State Foundation: ‘De Accountability Hack laat zien wat er allemaal mogelijk is met open overheidsdata. De prototypes van de applicaties die vandaag gewonnen hebben, worden hopelijk snel ingezet voor het werk van onze Kamerleden. We hebben daarnaast ook missende datasets in het vizier gekregen. Met dit inzicht kan de Kamer aan de slag om ook in de toekomst meer data beschikbaar te krijgen.’