Gemeenterekeningen; baten en lasten naar regio en grootteklasse 2004-2016

Gemeenterekeningen; baten en lasten naar regio en grootteklasse 2004-2016

Baten/lasten/saldo Perioden Regiokenmerken Functies in mln euro Totaal functies in mln euro (mln euro) Functies in mln euro Algemeen bestuur (mln euro) Functies in mln euro Openbare orde en veiligheid (mln euro) Functies in mln euro Verkeer, vervoer en waterstaat Totaal verkeer, vervoer en waterstaat (mln euro) Functies in mln euro Economische zaken (mln euro) Functies in mln euro Onderwijs Totaal onderwijs (mln euro) Functies in mln euro Cultuur en recreatie Totaal cultuur en recreatie (mln euro) Functies in mln euro Sociale voorz. en maatsch. dienstverl. Totaal soc. voorz. en maatsch. dnstverl. (mln euro) Functies in mln euro Volksgezondheid en milieu Totaal volksgezondheid en milieu (mln euro) Functies in mln euro Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Totaal ruimtelijke ord. en volkshuisv. (mln euro) Functies in mln euro Financiering en algemene dekkingsmid. Totaal financiering en alg. dekkingsmid. (mln euro) Functies in mln euro Mutatie reserves Totaal mutatie reserves (mln euro)
Baten 2012 Nederland 62.420 595 159 1.930 1.082 832 883 9.889 4.321 7.705 25.507 9.517
Baten 2013 Nederland 60.343 589 274 2.157 829 759 848 10.113 4.340 6.827 25.277 8.330
Baten 2014 Nederland 59.432 721 134 1.797 801 821 817 10.306 4.096 6.556 26.130 7.251
Baten 2015 Nederland 64.388 532 173 1.824 985 826 741 7.262 4.181 6.711 34.209 6.943
Baten 2016 Nederland 64.908 565 117 1.766 843 762 701 7.354 4.215 6.492 34.905 7.188
Lasten 2012 Nederland 62.420 3.247 1.762 4.819 1.117 3.160 5.357 16.686 5.206 10.083 2.696 8.287
Lasten 2013 Nederland 60.343 3.162 1.927 4.871 1.022 3.092 5.250 16.603 5.147 8.279 2.524 8.468
Lasten 2014 Nederland 59.432 3.416 1.796 5.124 914 3.109 5.233 17.083 5.050 8.243 2.287 7.178
Lasten 2015 Nederland 64.388 3.302 1.797 4.611 965 2.958 4.999 23.561 4.888 7.469 2.397 7.441
Lasten 2016 Nederland 64.908 3.432 1.836 4.649 1.001 2.888 4.963 23.845 4.909 7.180 2.524 7.680
Saldo 2012 Nederland 0 -2.651 -1.603 -2.888 -35 -2.329 -4.474 -6.797 -885 -2.378 22.811 1.230
Saldo 2013 Nederland 0 -2.573 -1.652 -2.713 -193 -2.333 -4.402 -6.490 -807 -1.452 22.753 -137
Saldo 2014 Nederland 0 -2.695 -1.661 -3.326 -114 -2.288 -4.416 -6.777 -953 -1.687 23.843 74
Saldo 2015 Nederland 0 -2.770 -1.624 -2.787 20 -2.132 -4.258 -16.299 -707 -758 31.812 -498
Saldo 2016 Nederland 0 -2.867 -1.719 -2.883 -158 -2.126 -4.262 -16.491 -694 -687 32.380 -492
Bron: CBS.
Verklaring van tekens

Tabeltoelichting


Deze tabel bevat cijfers over de lasten en baten per functie (beleidsterrein) naar regio en grootteklasse in miljoenen euro's en in euro's per inwoner. De gepresenteerde cijfers zijn gebaseerd op gegevens die aansluiten op de definities en indelingen die de gemeenten zelf hanteren in hun administratie. Deze gegevens worden aan het CBS geleverd via de enquête Informatie voor Derden (Iv3). De voorschriften voor deze enquête zijn vastgelegd in de Ministeriële Regeling Informatie voor derden.

Gegevens beschikbaar van 2004 tot en met 2016.

Status van de cijfers:
De cijfers in deze tabel zijn definitief.

Wijzigingen per 19 december 2018:
Geen, deze tabel is stopgezet.

Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Niet meer van toepassing.
Deze tabel wordt opgevolgd door Gemeenterekeningen; baten en lasten naar regio en grootteklasse. Zie paragraaf 3.

Toelichting onderwerpen

Functies in mln euro
De beleidsterreinen waarop de gemeente actief is. De gebruikte indeling is een aggregatie van de indeling volgens de Ministeriële Regeling Informatie voor derden, zijnde de regelgeving voor de enquête Informatie voor Derden (Iv3) die ten grondslag ligt aan deze tabel.
Totaal functies in mln euro
Het totaal van alle lasten en baten voor alle functies, na bestemming van het resultaat. De bestemming is het toevoegen en onttrekken van bedragen aan de reserves.
Algemeen bestuur
De afbakening van deze functie komt overeen met die van Iv3-hoofdfunctie 0 Algemeen bestuur. Onder deze hoofdfunctie vallen de Iv3-functies Bestuursorganen, Bestuursondersteuning college van burgemeester en wethouders, Burgerzaken, Baten secretarieleges burgerzaken, Bestuurlijke samenwerking en Bestuursondersteuning raad en rekenkamer(functie). De definities van deze Iv3-functies zijn als volgt:

- Bestuursorganen.
De onderdelen van de gemeente die gezamenlijk de gemeente besturen en daarmee vorm geven aan de lokale democratie: de gemeenteraad en raadscommissies, het college van burgemeester en wethouders, bestuurscommissies en dergelijke. Zaken op het gebied van personeel, informatievoorziening, organisatie, financiën, algemene zaken en huisvesting (de zogeheten 'piofah'-functies) behoren niet tot deze functie Bestuursorganen.

- Bestuursondersteuning college van burgemeester en wethouders.
Ondersteunende taken en diensten aan het college van burgemeester en wethouders bij de uitoefening van de bestuurstaken. Deze ondersteunende diensten en taken omvatten onder andere: de betrokken onderdelen van het ambtelijk apparaat (de ambtenaren), de gemeentesecretaris, secretariaat en voorlichting, de opstelling van de begroting voor de gemeentelijke producten en van de realisatie van die producten.

- Burgerzaken.
De inrichting en organisatie van de burgerlijke stand, de organisatie en onderhoud van het bevolkingsregister, de directe dienstverlening aan de burger - zoals de afgifte van reisdocumenten (paspoorten) en rijbewijzen, verwerking van geboorteaangiften, huwelijkssluitingen, enzovoorts -, de organisatie van verkiezingen en referenda, straatnaamgeving en huisnummering, enzovoorts. Secretarieleges - die (van de burger) geheven worden als vergoeding voor de hierboven bedoelde dienstverlening aan de burger - vallen niet onder deze functie, maar onder de functie Baten secretarieleges burgerzaken.

- Baten secretarieleges burgerzaken.
De vergoeding die de burger betaalt voor de directe dienstverlening aan hem/haar (zie de functie Burgerzaken) en de afdracht van rijksleges aan de centrale overheid, die namens die centrale overheid van de burger worden geheven: bijvoorbeeld op de afgifte van paspoorten en rijbewijzen.

- Bestuurlijke samenwerking.
De samenwerking op algemeen bestuurlijk gebied met mede-overheden, zoals met buurgemeenten, de provincie, met de grote samenwerkingsverbanden rondom (groot)stedelijke agglomeraties, maar ook internationaal. De samenwerkingsverbanden van (groot)stedelijke agglomeraties heten plusregio's - voorheen: kaderwetgebieden - en zijn gevormd op basis van de Wet gemeenschappelijke regelingen.

- Bestuursondersteuning raad en rekenkamer(functie).
De ondersteunende taken en diensten aan de gemeenteraad en de rekenkamerfunctie. De ondersteunende diensten en taken omvatten onder andere: de betrokken ambtenaren, de raadsgriffier, secretariaat en voorlichting, de opstelling van de begroting voor de gemeentelijke programma's en van de realisatie van die programma's. De rekenkamerfunctie betreft het onderzoek van de doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid van het door het gemeentebestuur gevoerde bestuur. Voor het uitoefenen van de rekenkamerfunctie kan een afzonderlijke eenheid - de rekenkamer - zijn ingesteld.
Openbare orde en veiligheid
De afbakening van deze functie komt overeen met die van Iv3-hoofdfunctie 1 Openbare orde en veiligheid. Onder deze hoofdfunctie vallen de Iv3-functies Brandweer en rampenbestrijding, Openbare orde en veiligheid en Opsporing en ruiming conventionele explosieven. De definities van deze Iv3-functies zijn als volgt:

- Brandweer en rampenbestrijding.
De reguliere uitoefening van de taken van de brandweer en de beperking en bestrijding van rampen en zware ongevallen (in geval van oorlog, oorlogsgevaar of andere buitengewone omstandigheden). Het gaat hierbij om: taken van de gemeentelijke brandweer, de intergemeentelijke (bestuurlijke) samenwerking binnen een regionale brandweer, handhaving van de brandveiligheid, voorzieningen als brandkranen en -putten, rampenbestrijding en rampenplannen, voorlichting aan het publiek, enzovoorts.

- Openbare orde en veiligheid.
Het voorzien in politiezorg in aanvulling op die van de regionale politiekorpsen; het geldelijk bijdragen aan politiezorg van de regionale politiekorpsen voor speciale projecten; stadswachten; criminaliteitspreventie; dierenbescherming; het reddingswezen; handhavingstaken op het gebied van de Wet vervoer gevaarlijke stoffen, de Wet wapens en munitie en het rijtijdenbesluit; explosievenopsporing en -opruiming (t/m 2010); en dergelijke. Met ingang van het verslagjaar 2011 is de explosievenopsporing en -opruiming opgenomen onder de functie Opsporing en ruiming conventionele explosieven.

- Opsporing en ruiming conventionele explosieven.
Deze functie is van toepassing met ingang van het verslagjaar 2011, in de jaren daarvoor werd de functie Openbare orde en veiligheid gebruikt. Op deze functie moeten de kosten van vooronderzoek, van opsporing, van preventieve maatregelen, van spoedvoorzieningen en van grondwerkzaamheden in verband met de ruiming van explosieven worden geboekt. De bijdragen die gemeenten van het Rijk ontvangen ter dekking van de kosten moeten worden verantwoord op de functie Uitkering gemeentefonds.
Verkeer, vervoer en waterstaat
De afbakening van deze functie komt overeen met die van Iv3-hoofdfunctie 2 Verkeer, vervoer en waterstaat. De functie is uitgesplitst naar Wegen en verkeer, Openbaar vervoer, Parkeren en Havens, luchtvaart en waterstaat.
Totaal verkeer, vervoer en waterstaat
De afbakening van deze functie komt overeen met die van Iv3-hoofdfunctie 2 Verkeer, vervoer en waterstaat. De functie is uitgesplitst naar Wegen en verkeer, Openbaar vervoer, Parkeren en Havens, luchtvaart en waterstaat.
Economische zaken
De afbakening van deze functie komt overeen met die van Iv3-hoofdfunctie 3 Economische zaken. Onder deze hoofdfunctie vallen de Iv3-functies Handel en ambacht, Baten marktgelden, Industrie, Nutsbedrijven, Agrarische productie en ontginning en Overige agrarische zaken, jacht en visserij. De definities van deze Iv3-functies zijn als volgt:

- Handel en ambacht.
De bevordering van handel en ambacht, zoals op het gebied van: straatmarkten (inclusief verhuur van kramen en de functie van marktmeester), openbare verkopingen (veilingen, veemarkthallen, visafslag en eiermijn), accommodaties voor handel en ambacht (zoals kiosken, winkelpanden, horecabedrijven, havenloodsen, pakhuizen, multifunctionele accommodaties zoals een congresgebouw, enzovoorts), beurzen (koopmans-, jaar- en middenstandsbeurzen) en winkelweken, het ijken van maten en gewichten en andere vormen van standaardisatie, enzovoorts. Subsidiëring van economisch-technologische instituten, van handel bevorderende instanties en in deze sector actieve bedrijven, valt ook onder deze functie. Dit geldt ook voor activiteiten op het gebied van financiële instellingen (borgstellingsfondsen voor de middenstand, volkskredietbank, enzovoorts). Tot en met 2007 zijn de opbrengsten van de marktgelden op deze functie verantwoord. Vanaf 2008 vallen de opbrengsten van de marktgelden onder de functie Baten marktgelden (zie de toelichting bij die functie).
Vanaf verslagjaar 2015 is Iv3-functie Industrie komen te vervallen en zijn de baten en lasten van deze functie ondergebracht bij Handel, ambacht en industrie. Zie hieronder voor de definitie van Industrie.

- Baten marktgelden.
De baten uit retributies die verschuldigd zijn door hen die een standplaats (op een gewoonlijk periodiek gehouden markt) op een marktplaats innemen. Dit zijn de dag- of weekmarkten waar voor de consument eetwaren en textielwaren enz. te koop zijn, maar ook de veemarkten. De functie bestaat sinds 2008. Voordien zijn de opbrengsten marktgelden verantwoord op de functie Handel en ambacht.

- Industrie.
De bevordering van industrie door: activiteiten bij de ontwikkeling van industrieterreinen en industriegebouwen, samenwerking met industriebanken (maatschappijen ter bevordering van de economische structuur in een regio), deelnemingen in industriële bedrijven en bouwondernemingen. Ook de winning van zand en grind door de gemeente zelf en de concessieverlening voor winning hiervan aan andere partijen, vallen onder deze functie.
Vanaf verslagjaar 2015 is deze Iv3-functie komen te vervallen en opgenomen in Iv3-functie Handel, ambacht en Industrie.

- Nutsbedrijven.
Elektriciteit-, gas-, drinkwater- en warmtevoorziening en centrale antenne inrichtingen. Ook deelnemingen van de gemeente in bedrijven die zich met deze activiteiten bezighouden, behoren tot deze functie.

- Agrarische productie en ontginning.
Gemeentelijke agrarische bedrijven en gemeentesubsidies aan (particuliere) agrarische bedrijven. Ook ontginning door de gemeente (gemeentelijke ontginningswerken) behoort tot deze functie. Gemeentelijke agrarische bedrijven zijn bijvoorbeeld een (gemeentelijk) landbouwbedrijf, tuinbouwcentrum of bosbedrijf. Subsidies aan agrarische bedrijven betreffen bijvoorbeeld proeftuinen, (pluimvee) proefbedrijven en de bijenteelt.

- Overige agrarische zaken, jacht en visserij.
Activiteiten op het gebied van agrarische zaken die niet tot de functie Agrarische productie en ontginning behoren, de jacht en visserij. De activiteiten omvatten: bescherming van gewassen (zoals tegen plantenziekten, insecten); land- en tuinbouwvoorlichting; veterinair toezicht; slachthuizen en destructiebedrijven; tentoonstellingen op het gebied van veeteelt, visserij, land- en tuinbouw; financiering van een eventuele vissersvloot; verbetering van de visstand; enzovoorts. Jacht- en visrechten (vergoedingen voor jachtactiviteiten op gemeentegrond en vissen in gemeentewateren) vallen niet onder deze functie, maar onder de functie waar de betrokken gemeentegrond of het betrokken viswater (administratief) toe behoort.
Onderwijs
De afbakening van deze functie komt overeen met die van Iv3-hoofdfunctie 4 Onderwijs. De functie is uitgesplitst naar Huisvesting en Overig.
Totaal onderwijs
De afbakening van deze functie komt overeen met die van Iv3-hoofdfunctie 4 Onderwijs. De functie is uitgesplitst naar Huisvesting en Overig.
Cultuur en recreatie
De afbakening van deze functie komt overeen met die van Iv3-hoofdfunctie 5 Cultuur en recreatie. De functie is uitgesplitst naar Recreatie en natuur, Sport en Kunst, bibliotheken en overig.
Totaal cultuur en recreatie
De afbakening van deze functie komt overeen met die van Iv3-hoofdfunctie 5 Cultuur en recreatie. De functie is uitgesplitst naar Recreatie en natuur, Sport en Kunst, bibliotheken en overig.
Sociale voorz. en maatsch. dienstverl.
Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening.
De afbakening van deze functie komt vrijwel overeen met die van Iv3-hoofdfunctie 6 Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening. De functie is uitgesplitst naar Inkomensvoorzieningen, Werkgelegenheid, Jeugd en WMO en Vreemdelingen, tehuizen en kinderopvang.
Totaal soc. voorz. en maatsch. dnstverl.
Totaal sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening.
De afbakening van deze functie komt vrijwel overeen met die van Iv3-hoofdfunctie 6 Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening. De functie is uitgesplitst naar Inkomensvoorzieningen, Werkgelegenheid, Jeugd en WMO en Vreemdelingen, tehuizen en kinderopvang.
Volksgezondheid en milieu
De afbakening van deze functie komt vrijwel overeen met die van Iv3-hoofdfunctie 7 Volksgezondheid en milieu.
Uitzondering is de Iv3 functie Centra voor jeugd en gezin (onderdeel Wmo). Met ingang van 2015 is deze functie komen te vervalen en zijn de baten en lasten van deze functie opgenomen onder functies die vallen onder Iv3-hoofdfunctie 6 Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening. Voor vergelijkbaarheid is deze functie daarom in de tabel gerekend tot Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening - Jeugd en Wmo.
De functie is uitgesplitst naar Volksgezondheid, Afvalverwijdering en -verwerking, Riolering en Overig.
Totaal volksgezondheid en milieu
De afbakening van deze functie komt vrijwel overeen met die van Iv3-hoofdfunctie 7 Volksgezondheid en milieu.
Uitzondering is de Iv3 functie Centra voor jeugd en gezin (onderdeel Wmo). Met ingang van 2015 is deze functie komen te vervalen en zijn de baten en lasten van deze functie opgenomen onder functies die vallen onder Iv3-hoofdfunctie 6 Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening. Voor vergelijkbaarheid is deze functie daarom in de tabel gerekend tot Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening - Jeugd en Wmo.
De functie is uitgesplitst naar Volksgezondheid, Afvalverwijdering en -verwerking, Riolering en Overig.
Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting
De afbakening van deze functie komt overeen met die van Iv3-hoofdfunctie 4 Onderwijs. De functie is uitgesplitst naar Bouwgrondexploitatie en Overig.
Totaal ruimtelijke ord. en volkshuisv.
Totaal ruimtelijke ordening en volkshuisvesting.
De afbakening van deze functie komt overeen met die van Iv3-hoofdfunctie 8 Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting. De functie is uitgesplitst naar Bouwgrondexploitatie en Overig.
Financiering en algemene dekkingsmid.
Financiering en algemene dekkingsmiddelen.
De afbakening van deze functie komt grotendeels overeen met die van Iv3-hoofdfunctie 9 Financiering en algemene dekkingsmiddelen, met uitzondering van de Iv3-functies die betrekking hebben op het toevoegen en/of onttrekken aan reserves.
De functie is uitgesplitst naar Uitkeringen Gemeentefonds, Onroerende zaakbelasting, Geldleningen en uitzettingen en Overige baten en lasten.
Totaal financiering en alg. dekkingsmid.
Financiering en algemene dekkingsmiddelen.
De afbakening van deze functie komt grotendeels overeen met die van Iv3-hoofdfunctie 9 Financiering en algemene dekkingsmiddelen, met uitzondering van de Iv3-functies die betrekking hebben op het toevoegen en/of onttrekken aan reserves.
De functie is uitgesplitst naar Uitkeringen Gemeentefonds, Onroerende zaakbelasting, Geldleningen en uitzettingen en Overige baten en lasten.
Mutatie reserves
De afbakening van deze functie komt overeen met die van Iv3-functies Mutaties reserves die verband houden met de hoofdfunctie 0 tot en met 9, Mutaties reserve in verband met toets deelfonds sociaal domein en Resultaat van de rekening van baten en lasten. De functie is uitgesplitst naar Resultaat van de rekening en Toevoeging/onttrekking reserves.
Totaal mutatie reserves
De afbakening van deze functie komt overeen met die van Iv3-functies Mutaties reserves die verband houden met de hoofdfunctie 0 tot en met 9, Mutaties reserve in verband met toets deelfonds sociaal domein (deze functie is met ingang van 2016 vervallen) en Resultaat van de rekening van baten en lasten. De functie is uitgesplitst naar Resultaat van de rekening en Toevoeging/onttrekking reserves.