Energiebalans; aanbod, omzetting en verbruik

Tabeltoelichting

Toelichting onderwerpen

Energieaanbod

De hoeveelheid energie die primair beschikbaar komt voor verbruik in Nederland.

Totaal aanbod (TPES)

De hoeveelheid energie die in het land primair beschikbaar komt (invoer plus winning en voorraadonttrekking) minus de hoeveelheid die het land verlaat (uitvoer en brandstofbunkering voor grensoverschrijdend verkeer).

TPES = Total Primary Energy Supply.

Winning

Het opvangen of extraheren van brandstoffen of energie uit natuurlijke energiestromen, de biosfeer en natuurlijke reserves van fossiele brandstoffen binnen de nationaal grondgebied in een vorm die geschikt is voor gebruik. Bij biodiesel, biobenzine en biogas telt de productie van deze brandstoffen als winning, de daarvoor gebruikte biogene grondstoffen worden nog niet beschouwd als energie. Ook het geschikt maken van afval als energiedrager, bijvoorbeeld door het te verbranden in afvalverbrandingsinstallaties telt als winning.

Invoer

Aanvoer van energiedragers vanuit het buitenland.

Uitvoer

Afvoer van energiedragers naar het buitenland.

Netto invoer

De invoer van energiedragers minus de uitvoer van energiedragers (invoersaldo).

Bunkering

De levering van brandstof voor de internationale scheepvaart en voor de internationale luchtvaart. Dit betreft schepen of vliegtuigen die vertrekken uit Nederlandse havens en aankomen in/op buitenlandse (lucht)havens. De post bunkering wordt in de energiebalans gezien als een vorm van uitvoer. De brandstof komt namelijk niet beschikbaar voor verbruik in Nederland. Bunkers per sector zijn niet bekend.

Voorraadmutatie

De verandering van de omvang van de voorraad. Bij energiestatistieken is dit de beginvoorraad minus de eindvoorraad, conform de internationale richtlijnen voor energiestatistieken. Een positief getal betekent dus dat de voorraad is afgenomen en dat het aanbod in Nederland is toegenomen. Voor een negatief getal geldt het omgekeerde (toename van de voorraad en afname van het aanbod).

Totaal energieverbruik

De hoeveelheid energie die is verbruikt door bedrijven, huishoudens en vervoer in Nederland. Energie kan zijn verbruikt:
- bij omzetting in andere energiedragers, dit is de inzet minus de productie van energie.
- als finaal verbruik.

Totaal energieverbruik =
Totaal saldo energieomzetting + totaal eigen verbruik + verliezen bij distributie + totaal finaal verbruik.

Energieomzetting

Het veranderen van de ene energiedrager in de andere. Dit kan de omzetting zijn van een brandstof in elektriciteit of warmte. Het kan ook de omzetting zijn van een brandstof in een andere soort brandstof, zoals de omzetting van ruwe aardolie in benzine.

Inzet energie voor omzetting

Totaal inzet

De hoeveelheid energie die is gebruikt om andere energiedragers van te produceren. Het kan een omzetting zijn van een brandstof in warmte of elektriciteit. Het kan ook een fysieke bewerking van de ene in de andere brandstof zijn, zoals de omzetting van ruwe aardolie in benzine.

De totale inzet voor energieomzettingen is de som van:
- Inzet elektriciteit/WKK-omzetting
- Inzet andere omzetting

Inzet elektriciteit/WKK-omzetting

De hoeveelheid energie die is gebruikt voor de productie van:
- alleen elektriciteit,
- elektriciteit en nuttig gebruikte warmte samen, ook bekend als warmtekrachtkoppeling (WKK). Warmte heeft de vorm van stoom of warm water.

Inzet andere omzetting

De hoeveelheid energie die is gebruikt voor de productie van:
- de ene brandstof uit de andere, bijvoorbeeld het gebruik van ruwe aardolie als grondstof voor de productie van aardolieproducten, zoals benzine.
- alleen warmte. Dit is het geval bij bedrijven die warmte afleveren aan een ander bedrijf. Warmte heeft de vorm van stoom of warm water.

Productie energie uit omzetting

Totaal productie

De hoeveelheid energie die is vervaardigd uit een andere energiedrager. Het kan een productie zijn van warmte of elektriciteit uit een brandstof. Het kan ook een productie van een brandstof zijn door fysieke bewerking van een andere, zoals de productie van benzine uit ruwe aardolie.

De totale productie uit energieomzettingen is de som van:
- Productie elektriciteit/WKK-omzetting
- Productie andere omzetting

Productie elektriciteit/WKK-omzetting

De hoeveelheid energie die wordt geproduceerd door elektriciteit- en WKK-omzetting.
Hieronder vallen de productie van:
- alleen elektriciteit
- elektriciteit en nuttig gebruikte warmte samen, ook bekend als warmtekrachtkoppeling (WKK). Warmte heeft de vorm van stoom of warm water.

Productie andere omzetting

De hoeveelheid energie die wordt geproduceerd door een andere omzetting.
Hieronder vallen:
- steenkool- en aardolieproducten die zijn gemaakt uit andere brandstoffen, bijvoorbeeld de productie van aardolieproducten, zoals benzine uit ruwe aardolie.
- warmte van bedrijven die warmte afleveren aan een ander bedrijf. Warmte heeft de vorm van stoom of warm water.
Dit is exclusief de warmte uit warmtekrachtkoppeling (WKK).

Saldo inzet-productie energie

Totaal saldo energieomzetting

Het verschil tussen de inzet voor en productie uit omzettingen.

Het totale saldo energieomzetting is de som van het saldo:
- bij elektriciteit/WKK-omzetting
- bij andere omzettingen

Voor de ingezette energiedragers, zoals aardgas en steenkool, is het saldo energieomzetting altijd positief. Voor de geproduceerde energiedragers, zoals elektriciteit of benzine, is het saldo altijd negatief. Bij de omzetting naar deze energiedragers wordt er immers meer van geproduceerd dan ingezet. Voor het totaal van alle energiedragers is het saldo de hoeveelheid energie die verloren is gegaan bij de omzetting van energiedragers.

Saldo elektriciteit/WKK-omzetting

De inzet minus de productie bij de omzetting van energiedragers in:
- alleen elektriciteit,
- elektriciteit en nuttig gebruikte warmte samen, ook bekend als warmtekrachtkoppeling (WKK). Warmte heeft de vorm van stoom of warm water.

Voor de ingezette energiedragers, zoals aardgas en steenkool, is het saldo energieomzetting altijd positief. Voor de geproduceerde energiedragers, zoals elektriciteit of benzine, is het saldo altijd negatief. Bij de omzetting naar deze energiedragers wordt er immers meer van geproduceerd dan ingezet. Voor het totaal van alle energiedragers is het saldo de hoeveelheid energie die verloren is gegaan bij de omzetting van energiedragers.

Saldo andere omzetting

De inzet minus de productie bij de omzetting van energiedragers in:
- een andere brandstof, zoals bij de productie van steenkool- en aardolieproducten.
- alleen warmte. Dit is het geval bij bedrijven die warmte afleveren aan een ander bedrijf. Dit is exclusief warmteproductie uit warmtekrachtkoppeling (WKK).

Voor de ingezette energiedragers, zoals aardgas en steenkool, is het saldo energieomzetting altijd positief. Voor de geproduceerde energiedragers, zoals elektriciteit of benzine, is het saldo altijd negatief. Bij de omzetting naar deze energiedragers wordt er immers meer van geproduceerd dan ingezet. Voor het totaal van alle energiedragers is het saldo de hoeveelheid energie die verloren is gegaan bij de omzetting van energiedragers.

Eigen verbruik

Het verbruik van energie in installaties voor de winning of omzetting van energie en het verbruik van energie door bedrijven uit de energiesector. Dit betreft alleen de benodigde hulpenergie, niet de inzet voor de energieomzetting zelf. De energiesector omvat de winning van olie en gas, de cokesfabrieken, de hoogovens, olieraffinageinstallaties en overige installaties / energiebedrijven (sector D uit de Standaard Bedrijfs Indeling (SBI)). Voorbeelden van dit eigen verbruik zijn het verbranden van brandstoffen in stoomketels van olieraffinaderijen om stoom te maken die het raffinageproces op de gewenste temperatuur brengt, het verbruik van elektriciteit voor het oppompen van aardgas uit de bodem, het verbruik van elektriciteit voor het transporteren van steenkool in een kolencentrale en het verbruik van elektriciteit door een afvalverbrandingsinstallatie voor rookgasreiniging.

Totaal

Deze categorie is een samentelling van categorieën:
- Elektriciteits- en warmteproductie
- Winning van olie en gas
- Cokesfabrieken
- Hoogovens
- Olieraffinage-installties
- Overige installaties

Elektriciteits- en warmteproductie

Installaties voor elektriciteits- en warmteproductie. Het eigen verbruik is het verschil tussen de netto en bruto productie van elektriciteit. Het gaat om het eigen verbruik van installaties in eigendom van bedrijven uit de energiesector en ook van bedrijven uit de eindverbruiksectoren zoals industrieën, afvalverwerkers of glastuinbouwbedrijven met een eigen warmtekrachtinstallatie. In de andere StatLine tabel over de Energiebalans (Energiebalans naar sector) is het eigen verbruik van Elektriciteits- en warmteproductie niet apart zichtbaar, maar is het onderdeel van het eigen verbruik per deelsector van zowel bedrijven uit de energiesector als bedrijven uit de eindverbruiksectoren.

Winning van olie en gas

Installaties voor de winning van aardolie, inclusief aardgascondensaten, en aardgas.
Het eigen verbruik betreft alle activiteiten om de aardolie of het aardgas geschikt te maken voor transport in een pijpleiding. Dit omvat bijvoorbeeld energie voor het oppompen van de delfstof en het verwijderen en scheiden van vloeibare koolwaterstoffracties.

Cokesfabrieken

Cokesovens zijn grote ovens waarin cokesovencokes, cokesovengas en steenkoolteer worden geproduceerd bij verkoling van cokeskolen bij hoge temperatuur.

Hoogovens

Hoogovens zijn ovens die hoogovengas produceren als bijproduct bij het maken van ruwijzer uit ijzererts. Tijdens dit proces wordt koolstof, meestal in de vorm van cokesovencokes, toegevoerd aan de hoogoven om het ijzeroxide te reduceren en warmte te leveren. Hoogovengas bestaat uit koolmonoxide en andere gassen welke zijn gevormd tijdens het verhittings en reductie proces. Reductie is een chemische reactie die nodig is om ijzererts om te zetten in ruw ijzer.

Olieraffinage-installaties

Eigen verbruik van olieraffinaderijen exclusief de installaties die elektriciteit produceren.

Overige installaties

Eigen verbruik bij installaties die niet tot bovenstaande categorieën behoren. Hieronder vallen bijvoorbeeld het verwarmen van aardgas door Gasunie Transport Services (GTS) om het gemakkelijker door de leidingen te krijgen en het verbruik van aangevoerde elektriciteit door energiecentrales (als ze bijvoorbeeld stil staan voor onderhoud of gebrek aan vraag).

Finaal verbruik

Totaal finaal verbruik

Het totaal finaal verbruik is de som van:
- Finaal energieverbruik
- Niet-energetisch gebruik

Finaal energieverbruik

Het door gebruik opmaken van energie. Hierna resteert geen nuttig bruikbare energiedrager.

Voorbeelden zijn het verbranden van aardgas in een warmteketel, het verbruik van elektriciteit door huishoudens en het verbruik van motorbrandstoffen voor vervoer.

Totaal

Deze categorie is een samentelling van categorieën:
- Nijverheid (exclusief de energiesector)
- Vervoer
- Overige afnemers