Bedrijven; bedrijfsgrootte en rechtsvorm

Tabeltoelichting

Toelichting onderwerpen

Rechtsvorm

Vorm van juridische eenheden die in het recht bekend is.

De navolgende rechtsvormen kunnen onder meer worden onderscheiden:
- Nederlandse rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid: eenmanszaak, vennootschap onder firma, commanditaire vennootschap, maatschap;
- Nederlandse rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid: besloten vennootschap, naamloze vennootschap, vereniging, stichting, coöperatie, onderlinge waarborgmaatschappij;
- Europese rechtsvormen: Europees economisch samenwerkingsverband, Europese vennootschap, Europese coöperatieve vennootschap;
- Buitenlandse rechtspersonen.

Formeel is de rechtsvorm een kenmerk van een juridische eenheid en niet van een bedrijf. De statistische eenheid 'bedrijf' kan bestaan uit een of meer juridische eenheden (natuurlijke personen en/of niet-natuurlijke personen). Als een bedrijf uit meer dan één juridische eenheid bestaat, dan heeft het in principe geen eigen rechtsvorm. In de CBS-tabellen worden dergelijke bedrijven opgenomen onder de rechtsvorm van die juridische eenheid die als kern van de combinatie kan worden beschouwd.

Rechtspersonen

Totaal rechtspersonen

Besloten vennootschap (BV)

Rechtspersoon met een in aandelen verdeeld maatschappelijk kapitaal. De aandelen staan op naam en zijn niet vrij overdraagbaar. De aansprakelijkheid van de aandeelhouders is beperkt tot het bedrag waarmee zij in de vennootschap deelnemen.

Directeuren en degenen die het beleid van de vennootschap hebben bepaald kunnen onder bepaalde omstandigheden met hun privévermogen wel aansprakelijk worden gesteld voor de schulden van de vennootschap. De beperkte aansprakelijkheid van aandeelhouders kan verdwijnen wanneer banken hen privé laten meetekenen voor leningen.
Deze klasse bevat ook de rechtspersonen in oprichting.

Naamloze vennootschap (NV)

Rechtspersoon met een in aandelen verdeeld maatschappelijk kapitaal, waarbij de aandelen vrij overdraagbaar zijn.

De overdraagbaarheid van aandelen kan worden beperkt en de aandelen kunnen aan toonder zijn of op naam staan.

Coöperatieve vereniging

Deze klasse omvat de rechtsvorm:
- Coöperatieve vereniging
De coöperatie is een bijzondere variant op de vereniging. De coöperatie is een vereniging die opkomt voor de materiële belangen van haar leden door overeenkomsten met hen af te sluiten. Bij de coöperatie mag winst worden uitgekeerd aan de leden.

Vereniging of stichting

Deze klasse omvat de rechtsvormen:
- Vereniging
- Stichting
- Kerkgenootschap

Vereniging:
Rechtspersoon, opgericht als samenwerkingsverband tussen twee of meer personen (leden) om een bepaald doel te bereiken. Eventuele winst mag niet onder de leden worden verdeeld, maar moet ten goede komen aan het gekozen doel. De rechtspersoon heeft een democratische structuur. Hoogste macht heeft de Algemene Ledenvergadering die een bestuur benoemt voor de dagelijkse leiding.

Leden kunnen natuurlijke en/of niet-natuurlijke personen zijn.
Er zijn twee soorten verenigingen:
- Verenigingen met volledige rechtsbevoegdheid. Deze hebben statuten, vastgelegd in een notariële akte, en moeten worden ingeschreven in het handelsregister. Zodra dit gebeurd is zijn bestuurders en leden in principe niet privé aansprakelijk voor verplichtingen van de vereniging.
- Verenigingen met beperkte rechtsbevoegdheid. Deze hebben geen statuten die zijn vastgelegd in een notariële akte. Ze mogen, maar hoeven niet in het handelsregister te worden ingeschreven. Bestuursleden van een dergelijke vereniging zijn hoofdelijk aansprakelijk, maar ze kunnen dit beperken door de vereniging in het handelsregister in te schrijven.

Stichting:
Rechtspersoon, bij notariële akte of testament opgericht door één of meer personen om een bepaald doel te bereiken met behulp van een vermogen.
Er mag winst worden gemaakt maar deze moet ten goede komen aan een ideëel of maatschappelijk doel.

Een stichting kan worden opgericht door natuurlijke en/of niet-natuurlijke personen.
Zodra de verplichte inschrijving in het handelsregister heeft plaatsgevonden zijn de bestuurders niet meer privé aansprakelijk voor verplichtingen van de rechtspersoon.

Overheid

Het geheel van het Rijk, de provincies, de gemeenten, de samenwerkingsverbanden op grond van de Wet Gemeenschappelijke Regelingen, de waterschappen en de Publiekrechtelijke bedrijfsorganisaties.
Deze sector bestaat verder uit instellingen die gecontroleerd en voornamelijk gefinancierd worden door de hiervoor genoemde eenheden én daarbij niet voor de markt produceren, zoals instanties die de sociale uitkeringen verstrekken.

De sector overheid bestaat uit verschillende subsectoren:
- Centrale overheid
- Lokale overheid
- Wettelijke sociale verzekeringsinstellingen

Overig of onbekend

Deze klasse omvat o.a.:
- Rechtsvormen van buitenlandse ondernemingen
- Europees economisch samenwerkingsverband (E.E.S.V.)
- Doelvermogen
- Fonds voor gemene rekening
- Onderlinge waarborgmaatschappijen