Landbouw; bedrijven met verbredingsactiviteiten, hoofdbedrijfstype, regio

Landbouw; bedrijven met verbredingsactiviteiten, hoofdbedrijfstype, regio

Bedrijfstypen Regio's Perioden Totaal aantal landbouwbedrijven (aantal) Verbredingsactiviteit Verkoop aan huis Verkoop aan huis, totaal (aantal) Verbredingsactiviteit Verkoop aan huis Rechtstreekse verkoop aan de consument (aantal) Verbredingsactiviteit Verkoop aan huis Verkoop via 1 tussenschakel (aantal) Verbredingsactiviteit Stalling van goederen of dieren (aantal) Verbredingsactiviteit Agrotoerisme (aantal) Verbredingsactiviteit Verwerking landbouwproducten (aantal) Verbredingsactiviteit Zorglandbouw (aantal) Verbredingsactiviteit Aquacultuur (aantal) Verbredingsactiviteit Loonwerk voor derden (aantal)
Totaal alle bedrijfstypen Nederland 2023 50.634 7.857 5.592 4.101 3.410 2.200 1.445 706 10 6.125
Totaal alle bedrijfstypen Noord-Nederland (LD) 2023 9.135 1.017 731 532 433 297 215 107 2 1.337
Totaal alle bedrijfstypen Oost-Nederland (LD) 2023 16.566 2.262 1.603 1.168 983 708 430 190 1 1.793
Totaal alle bedrijfstypen West-Nederland (LD) 2023 12.563 2.395 1.606 1.329 1.132 783 480 243 5 1.851
Totaal alle bedrijfstypen Zuid-Nederland (LD) 2023 12.370 2.183 1.652 1.072 862 412 320 166 2 1.144
Totaal alle bedrijfstypen Groningen (PV) 2023 2.427 268 196 137 102 49 67 27 1 449
Totaal alle bedrijfstypen Fryslân (PV) 2023 4.050 393 259 224 179 150 70 48 1 448
Totaal alle bedrijfstypen Drenthe (PV) 2023 2.658 356 276 171 152 98 78 32 0 440
Totaal alle bedrijfstypen Overijssel (PV) 2023 6.428 691 492 348 364 297 150 72 1 516
Totaal alle bedrijfstypen Flevoland (PV) 2023 1.611 250 133 162 78 32 60 8 0 404
Totaal alle bedrijfstypen Gelderland (PV) 2023 8.527 1.321 978 658 541 379 220 110 0 873
Totaal alle bedrijfstypen Utrecht (PV) 2023 2.267 373 288 183 331 137 101 53 0 363
Totaal alle bedrijfstypen Noord-Holland (PV) 2023 3.348 663 438 357 310 231 127 99 0 516
Totaal alle bedrijfstypen Zuid-Holland (PV) 2023 4.262 875 528 541 282 161 176 78 2 521
Totaal alle bedrijfstypen Zeeland (PV) 2023 2.686 484 352 248 209 254 76 13 3 451
Totaal alle bedrijfstypen Noord-Brabant (PV) 2023 8.898 1.469 1.086 742 638 281 231 129 2 836
Totaal alle bedrijfstypen Limburg (PV) 2023 3.472 714 566 330 224 131 89 37 0 308
Totaal akkerbouwbedrijven Nederland 2023 11.431 1.014 707 528 799 372 221 36 1 2.245
Totaal akkerbouwbedrijven Noord-Nederland (LD) 2023 2.236 177 121 96 116 44 48 3 0 572
Totaal akkerbouwbedrijven Oost-Nederland (LD) 2023 3.128 212 139 115 212 81 58 6 0 592
Totaal akkerbouwbedrijven West-Nederland (LD) 2023 2.873 349 232 192 220 182 66 12 1 630
Totaal akkerbouwbedrijven Zuid-Nederland (LD) 2023 3.194 276 215 125 251 65 49 15 0 451
Totaal akkerbouwbedrijven Groningen (PV) 2023 1.002 71 47 38 35 15 25 2 0 253
Totaal akkerbouwbedrijven Fryslân (PV) 2023 444 53 39 31 30 11 10 0 0 100
Totaal akkerbouwbedrijven Drenthe (PV) 2023 790 53 35 27 51 18 13 1 0 219
Totaal akkerbouwbedrijven Overijssel (PV) 2023 1.042 46 37 19 71 27 8 1 0 140
Totaal akkerbouwbedrijven Flevoland (PV) 2023 756 74 29 54 35 10 28 0 0 237
Totaal akkerbouwbedrijven Gelderland (PV) 2023 1.330 92 73 42 106 44 22 5 0 215
Totaal akkerbouwbedrijven Utrecht (PV) 2023 143 7 6 4 24 6 2 1 0 26
Totaal akkerbouwbedrijven Noord-Holland (PV) 2023 532 75 46 45 45 19 18 6 0 144
Totaal akkerbouwbedrijven Zuid-Holland (PV) 2023 582 106 68 62 34 16 15 3 0 154
Totaal akkerbouwbedrijven Zeeland (PV) 2023 1.616 161 112 81 117 141 31 2 1 306
Totaal akkerbouwbedrijven Noord-Brabant (PV) 2023 2.235 173 132 84 182 40 36 9 0 322
Totaal akkerbouwbedrijven Limburg (PV) 2023 959 103 83 41 69 25 13 6 0 129
Totaal tuinbouwbedrijven Nederland 2023 6.768 2.125 1.350 1.296 182 132 139 28 4 443
Totaal tuinbouwbedrijven Noord-Nederland (LD) 2023 272 120 97 69 3 7 13 3 0 37
Totaal tuinbouwbedrijven Oost-Nederland (LD) 2023 1.035 380 265 232 28 16 29 8 0 91
Totaal tuinbouwbedrijven West-Nederland (LD) 2023 3.166 812 438 515 68 62 53 8 3 165
Totaal tuinbouwbedrijven Zuid-Nederland (LD) 2023 2.295 813 550 480 83 47 44 9 1 150
Totaal tuinbouwbedrijven Groningen (PV) 2023 81 42 36 24 2 1 4 1 0 9
Totaal tuinbouwbedrijven Fryslân (PV) 2023 54 28 21 17 0 2 3 0 0 10
Totaal tuinbouwbedrijven Drenthe (PV) 2023 137 50 40 28 1 4 6 2 0 18
Totaal tuinbouwbedrijven Overijssel (PV) 2023 175 83 63 51 11 4 12 0 0 19
Totaal tuinbouwbedrijven Flevoland (PV) 2023 201 53 33 32 5 2 5 0 0 33
Totaal tuinbouwbedrijven Gelderland (PV) 2023 659 244 169 149 12 10 12 8 0 39
Totaal tuinbouwbedrijven Utrecht (PV) 2023 81 39 30 20 2 2 2 2 0 10
Totaal tuinbouwbedrijven Noord-Holland (PV) 2023 1.073 260 145 159 42 36 36 4 0 96
Totaal tuinbouwbedrijven Zuid-Holland (PV) 2023 1.817 432 193 300 8 8 11 2 2 31
Totaal tuinbouwbedrijven Zeeland (PV) 2023 195 81 70 36 16 16 4 0 1 28
Totaal tuinbouwbedrijven Noord-Brabant (PV) 2023 1.553 568 371 356 74 35 33 8 1 106
Totaal tuinbouwbedrijven Limburg (PV) 2023 742 245 179 124 9 12 11 1 0 44
Totaal blijvendeteeltbedrijven Nederland 2023 1.468 718 552 419 55 101 100 19 2 151
Totaal blijvendeteeltbedrijven Noord-Nederland (LD) 2023 43 33 32 14 2 4 6 3 0 5
Totaal blijvendeteeltbedrijven Oost-Nederland (LD) 2023 564 250 181 154 8 36 36 6 0 63
Totaal blijvendeteeltbedrijven West-Nederland (LD) 2023 525 244 177 142 26 34 25 5 1 50
Totaal blijvendeteeltbedrijven Zuid-Nederland (LD) 2023 336 191 162 109 19 27 33 5 1 33
Totaal blijvendeteeltbedrijven Groningen (PV) 2023 9 5 5 1 0 1 1 0 0 1
Totaal blijvendeteeltbedrijven Fryslân (PV) 2023 18 15 14 7 1 1 3 2 0 2
Totaal blijvendeteeltbedrijven Drenthe (PV) 2023 16 13 13 6 1 2 2 1 0 2
Totaal blijvendeteeltbedrijven Overijssel (PV) 2023 27 18 18 14 0 10 10 1 0 3
Totaal blijvendeteeltbedrijven Flevoland (PV) 2023 59 27 14 21 0 2 3 1 0 4
Totaal blijvendeteeltbedrijven Gelderland (PV) 2023 478 205 149 119 8 24 23 4 0 56
Totaal blijvendeteeltbedrijven Utrecht (PV) 2023 167 81 59 44 18 9 7 1 0 23
Totaal blijvendeteeltbedrijven Noord-Holland (PV) 2023 67 38 34 19 2 4 5 2 0 4
Totaal blijvendeteeltbedrijven Zuid-Holland (PV) 2023 50 28 22 19 3 5 5 1 0 2
Totaal blijvendeteeltbedrijven Zeeland (PV) 2023 241 97 62 60 3 16 8 1 1 21
Totaal blijvendeteeltbedrijven Noord-Brabant (PV) 2023 143 85 71 45 8 14 12 2 1 17
Totaal blijvendeteeltbedrijven Limburg (PV) 2023 193 106 91 64 11 13 21 3 0 16
Totaal graasdierbedrijven Nederland 2023 24.412 2.750 1.990 1.305 1.954 1.337 805 528 3 2.474
Totaal graasdierbedrijven Noord-Nederland (LD) 2023 5.908 539 358 278 287 225 126 93 2 598
Totaal graasdierbedrijven Oost-Nederland (LD) 2023 9.363 970 657 474 577 474 237 133 1 749
Totaal graasdierbedrijven West-Nederland (LD) 2023 5.165 750 580 359 716 431 296 197 0 838
Totaal graasdierbedrijven Zuid-Nederland (LD) 2023 3.976 491 395 194 374 207 146 105 0 289
Totaal graasdierbedrijven Groningen (PV) 2023 1.127 114 76 59 57 28 31 23 1 143
Totaal graasdierbedrijven Fryslân (PV) 2023 3.356 256 154 147 144 131 50 45 1 309
Totaal graasdierbedrijven Drenthe (PV) 2023 1.425 169 128 72 86 66 45 25 0 146
Totaal graasdierbedrijven Overijssel (PV) 2023 4.382 422 271 215 230 215 100 63 1 286
Totaal graasdierbedrijven Flevoland (PV) 2023 231 38 25 21 17 9 12 3 0 29
Totaal graasdierbedrijven Gelderland (PV) 2023 4.750 510 361 238 330 250 125 67 0 434
Totaal graasdierbedrijven Utrecht (PV) 2023 1.694 198 153 95 259 109 84 47 0 279
Totaal graasdierbedrijven Noord-Holland (PV) 2023 1.500 230 173 101 200 156 59 82 0 230
Totaal graasdierbedrijven Zuid-Holland (PV) 2023 1.622 249 199 127 214 119 133 63 0 288
Totaal graasdierbedrijven Zeeland (PV) 2023 349 73 55 36 43 47 20 5 0 41
Totaal graasdierbedrijven Noord-Brabant (PV) 2023 3.150 381 310 149 275 144 119 86 0 221
Totaal graasdierbedrijven Limburg (PV) 2023 826 110 85 45 99 63 27 19 0 68
Totaal hokdierbedrijven Nederland 2023 3.514 518 409 230 165 62 41 28 0 206
Totaal hokdierbedrijven Noord-Nederland (LD) 2023 356 75 57 42 11 4 4 2 0 38
Totaal hokdierbedrijven Oost-Nederland (LD) 2023 1.434 231 186 101 80 36 26 13 0 90
Totaal hokdierbedrijven West-Nederland (LD) 2023 198 44 36 18 25 3 2 3 0 16
Totaal hokdierbedrijven Zuid-Nederland (LD) 2023 1.526 168 130 69 49 19 9 10 0 62
Totaal hokdierbedrijven Groningen (PV) 2023 98 16 14 5 4 0 0 0 0 10
Totaal hokdierbedrijven Fryslân (PV) 2023 114 23 15 13 1 2 0 0 0 10
Totaal hokdierbedrijven Drenthe (PV) 2023 144 36 28 24 6 2 4 2 0 18
Totaal hokdierbedrijven Overijssel (PV) 2023 558 69 52 32 30 13 9 2 0 28
Totaal hokdierbedrijven Flevoland (PV) 2023 54 13 12 4 2 1 2 0 0 3
Totaal hokdierbedrijven Gelderland (PV) 2023 822 149 122 65 48 22 15 11 0 59
Totaal hokdierbedrijven Utrecht (PV) 2023 105 22 18 6 17 2 1 1 0 8
Totaal hokdierbedrijven Noord-Holland (PV) 2023 25 7 5 3 2 1 0 0 0 4
Totaal hokdierbedrijven Zuid-Holland (PV) 2023 29 2 2 1 4 0 1 1 0 3
Totaal hokdierbedrijven Zeeland (PV) 2023 39 13 11 8 2 0 0 1 0 1
Bron: CBS.
Verklaring van tekens

Tabeltoelichting


Deze tabel bevat gegevens over het aantal agrarische bedrijven met verbredingsactiviteiten en het aandeel van de verbreding in de totale bruto opbrengst van het bedrijf, uitgesplitst naar hoofdbedrijfstype en regio.

De gegevens voor deze tabel komen uit de landbouwtelling. De landbouwtelling maakt deel uit van de gecombineerde opgave, die onder meer gebruikt wordt voor de uitvoering van het landbouwbeleid en handhaving van de Meststoffenwet.
De gegevens over verbreding hebben betrekking op de periode april tot en met maart voorafgaand aan de landbouwtelling.

De verbredingscijfers op basis van de Landbouwtelling kunnen een onvolledig beeld geven, onder andere omdat steeds meer ondernemers hun bedrijven (als gevolg van bv. wetgeving, fiscale voordelen, of risicospreiding) splitsen in meerdere zelfstandige bedrijven met eigen rechtsvorm en boekhouding. Deze bedrijven komen mogelijk niet in beeld via de Landbouwtelling.

Met ingang van 2010 wordt een nieuwe norm voor de economische omvang van bedrijven en een nieuwe bedrijfstypering gehanteerd. Tot en met 2009 werd de economische omvang van agrarische bedrijven uitgedrukt in NGE (Nederlandse Grootte-Eenheid). Met ingang van 2010 is dit vervangen door SO (Standaard Opbrengst). Hierdoor wijzigt de ondergrens voor opname van bedrijven in de publicatie van de Landbouwtelling van 3 nge in 3000 euro SO. SO-normen worden om de drie jaar geactualiseerd. De meest recente actualisatie vond plaats in 2020.
Voor vergelijkbaarheid in de tijd zijn de gegevens van 2000 tot en met 2009 herberekend op basis van SO-normen en –indelingen; bij deze herberekening zijn de SO-normen uit 2010 gehanteerd.

Met ingang van 2016 wordt voor de afbakening van de Landbouwtelling gebruik gemaakt van informatie uit het Handelsregister. Inschrijving in het Handelsregister met een agrarische SBI (Standaard BedrijfsIndeling) is leidend bij de bepaling of er sprake is van een landbouwbedrijf. Met deze afbakening wordt zo nauw mogelijk aangesloten bij de statistische verordeningen van Eurostat en de (Nederlandse) implementatie van het begrip 'actieve landbouwer' uit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB).

De afbakening van de Landbouwtelling op basis van informatie uit het Handelsregister heeft vooral invloed op het totale aantal bedrijven, hier treedt een duidelijke trendbreuk op. Gezien de omvang en het soort bedrijven dat bij de nieuwe afbakening wordt uitgesloten (zoals maneges, kinderboerderijen en natuurbeheer organisaties) is de invloed op de verbredingscijfers beperkt.

Gegevens beschikbaar vanaf:1998

Status van de cijfers: de cijfers zijn definitief.

Wijzigingen per 29 maart 2024: de cijfers van 2023 zijn geactualiseerd en zijn nu definitief

Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Vragen over verbreding worden niet ieder jaar in de Landbouwtelling opgenomen. In de jaren dat naar verbreding wordt gevraagd verschijnen de voorlopige cijfers in december en in maart van het jaar daarna volgen de definitieve cijfers.

Toelichting onderwerpen

Totaal aantal landbouwbedrijven
Bedrijven die landbouwproducten voor de markt voortbrengen, met hoofdvestiging in Nederland, en een economische omvang >= 3000 euro SO (Standaard Opbrengst).
_
Bedrijven < 3000 euro SO zijn zeer klein, gedacht moet worden aan bijvoorbeeld slechts 1 melkkoe of 1 are paprika.
_
Voor meer uitleg over SO wordt verwezen naar de tabeltoelichting.
_
Tot en met 2009 werd de economische omvang van agrarische bedrijven uitgedrukt in NGE (Nederlandse Grootte Eenheid). Voor vergelijkbaarheid in de tijd zijn de gegevens van 2000 tot en met 2009 herberekend op basis van SO-normen en -indelingen. De oorspronkelijke ondergrens (3 NGE) is echter gehandhaafd, waardoor de populatie ongewijzigd is gebleven.
Verbredingsactiviteit
Verkoop aan huis
Directe verkoop van landbouwproducten (van eigen bedrijf en/of andere bedrijven) aan de consument of de detailhandel.
Voorbeelden: verkoop langs de weg, op de markt, via internet, via een eigen winkel, bezorging aan huis, directe leveringen aan (streek)winkels, horecagelegenheden en markten. Het gaat hier niet om het gezamenlijk afzetten aan groothandels of veilingen.

Let op: ‘rechtstreekse verkoop aan de consument’ en ‘verkoop via 1 tussenschakel’ tellen niet op tot ‘verkoop aan huis’ omdat een bedrijf één of beide activiteiten kan hebben, deze tellen slechts 1x mee als verkoop aan huis.
Verkoop aan huis, totaal
Let op: ‘rechtstreekse verkoop aan de consument’ en ‘verkoop via 1 tussenschakel’ tellen niet op tot ‘verkoop aan huis’ omdat een bedrijf één of beide activiteiten kan hebben, deze tellen slechts 1x mee als verkoop aan huis.
Rechtstreekse verkoop aan de consument
O.a. verkoop langs de weg, op de markt, via internet, via een eigen winkel, bezorging aan huis
Verkoop via 1 tussenschakel
O.a. directe leveringen aan (streek)winkels, horecagelegenheden en markten. Het gaat hier niet om het gezamenlijk afzetten aan groothandels of veilingen.
Stalling van goederen of dieren
Stalling van goederen zoals caravans of boten, of stalling van dieren (dierenpension).
Agrotoerisme
Toerisme, accommodatie of vrijetijdsbesteding.
Het gaat hier om verblijfsrecreatie (zoals camping, zomerhuisjes, groepsaccommodaties en Bed & breakfast), ontvangst van bezoekers op het bedrijf (zoals rondleidingen, museum, café en restaurant) of verhuur van recreatiegoederen, recreatiedieren of recreatieve voorzieningen.
_
Tot en met 2008 inclusief "Boerderij educatie".
Verwerking landbouwproducten
Verwerking van een ruw landbouwproduct tot een ander nieuw product.
Bijvoorbeeld melk tot kaas, aardbeien tot jam, sinaasappels tot sap, het maken van chutney of het drogen van bijvoorbeeld kapucijners. Het gaat alleen om producten die bedoeld zijn voor de markt. Het is niet van belang waar het ruwe materiaal vandaan komt (eigen bedrijf of elders). Het gaat hier niet om het schoonmaken, snijden, sorteren en verpakken van producten.
Zorglandbouw
Hulp aan personen met een zorgvraag. Dit kan bijvoorbeeld zijn voor mensen met verstandelijke of lichamelijke beperkingen, langdurig werklozen, personen met een psychische hulpvraag, (ex)gedetineerden, (ex)verslaafden, asielzoekers, maar ook de opvang van kinderen en ouderen.
_
Tot en met 2008 inclusief "Agrarische kinderopvang".
Aquacultuur
Het kweken van vissen of kreeften.
Loonwerk voor derden
Werkzaamheden buiten het bedrijf, maar waarvoor gebruik gemaakt wordt van eigen machines.