Dierlijke mest en mineralen; productie, transport en gebruik 1994-2015

Dierlijke mest en mineralen; productie, transport en gebruik 1994-2015

Regio's Perioden Mest- en mineralenproductie Geproduceerde mestsoorten Mest van overige diersoorten (mln kg) Mest- en mineralenproductie Mineralenuitscheiding Gasvormige stikstofverliezen in stal ... Overige gasvormige stikstofverliezen (N) (1 000 kg) Mesttransport van/naar landbouwbedrijven Mestaanvoer op landbouwbedrijven Aangevoerde mestsoorten Mest van overige diersoorten (mln kg) Mesttransport van/naar landbouwbedrijven Mestaanvoer op landbouwbedrijven Aangevoerde mestsoorten Champost en overige compost (mln kg) Mesttransport van/naar landbouwbedrijven Mestafvoer van landbouwbedrijven Afgevoerde mestsoorten Mest van overige diersoorten (mln kg) Mesttransport van/naar landbouwbedrijven Mestafvoer van landbouwbedrijven Afgevoerde mestsoorten Champost en overige compost (mln kg) Mesttransport van/naar landbouwbedrijven Transportsaldo's mest en mineralen Transportsaldo mestsoorten Mest van overige diersoorten (mln kg) Mesttransport van/naar landbouwbedrijven Transportsaldo's mest en mineralen Transportsaldo mestsoorten Champost en overige compost (mln kg) Gebruik van mest en mineralen Gebruik mestsoorten Mest van overige diersoorten (mln kg) Gebruik van mest en mineralen Gebruik mestsoorten Champost en overige compost (mln kg) Gebruik van mest en mineralen Gebruik mineralen Stikstofgebruik op landbouwbedrijven (1 000 kg) Gebruik van mest en mineralen Gebruik mineralen Fosfaatgebruik op landbouwbedrijven (1 000 kg) Gebruik van mest en mineralen Gebruik mineralen Kaligebruik op landbouwbedrijven (1 000 kg) Areaal bemestbare cultuurgrond Grasland (ha) Areaal bemestbare cultuurgrond Overig bouwland (ha)
Nederland 2015 2.772 10.000 778 255 1.327 781 -549 -500 1.173 0 352.400 129.000 494.400 956.299 597.362
Noord-Nederland (LD) 2015 617 2.190 235 14 134 9 100 0 156 5 102.570 38.000 154.340 312.772 164.861
Oost-Nederland (LD) 2015 732 3.320 163 73 320 133 -157 -60 352 0 107.690 39.560 145.700 310.978 115.492
West-Nederland (LD) 2015 732 1.370 150 134 274 11 -124 120 207 123 68.740 26.300 101.300 209.375 192.028
Zuid-Nederland (LD) 2015 691 3.120 230 34 598 627 -368 -590 458 0 73.380 25.160 93.090 123.174 124.981
Friesland (PV) 2015 333 1.210 31 4 51 0 -20 0 76 4 51.970 18.980 81.790 180.662 22.024
Overijssel (PV) 2015 235 1.450 19 1 70 0 -51 0 111 1 45.830 16.600 63.800 140.661 16.013
Flevoland (PV) 2015 41 160 87 30 32 0 55 30 20 30 11.060 4.610 13.820 14.223 69.879
Gelderland (PV) 2015 456 1.700 57 41 218 133 -161 -90 221 0 50.790 18.350 68.090 156.095 29.600
Noord-Holland (PV) 2015 276 370 37 12 78 2 -40 10 63 10 18.940 7.200 28.930 69.159 51.358
Zuid-Holland (PV) 2015 246 440 29 28 103 0 -74 30 72 28 21.900 8.310 32.880 69.289 44.042
Zeeland (PV) 2015 73 120 74 86 33 10 41 80 20 77 11.630 4.830 14.840 17.510 93.318
Overig Groningen (CR) 2015 115 290 22 6 19 4 3 0 22 2 14.130 5.270 21.440 44.424 31.661
Noord-Friesland (CR) 2015 184 470 24 3 26 0 -2 0 37 3 20.400 7.400 32.420 74.818 17.748
Zuidwest-Friesland (CR) 2015 63 370 3 0 12 0 -9 0 19 0 15.550 5.680 24.480 53.135 2.124
Zuidoost-Friesland (CR) 2015 86 370 4 0 13 0 -9 0 21 0 16.020 5.890 24.890 52.709 2.153
Noord-Overijssel (CR) 2015 109 580 16 1 25 0 -9 0 42 1 19.770 7.170 28.010 63.698 9.408
Zuidwest-Overijssel (CR) 2015 35 220 1 0 11 0 -10 0 19 0 6.650 2.410 9.110 20.880 2.119
Zuidwest-Gelderland (CR) 2015 98 210 20 24 28 130 -8 -110 37 0 8.240 3.140 11.150 25.942 9.343
Kop van Noord-Holland (CR) 2015 119 180 30 8 21 1 9 10 21 7 9.380 3.590 14.320 30.080 38.511
Delft en Westland (CR) 2015 15 20 0 0 9 0 -9 0 5 0 820 300 1.320 3.286 288
Oost-Zuid-Holland (CR) 2015 72 150 11 3 18 0 -7 0 17 3 6.400 2.370 9.980 21.461 2.420
Zuidoost-Zuid-Holland (CR) 2015 43 150 2 4 16 0 -15 0 15 4 6.420 2.390 9.960 22.173 2.135
Overig Zeeland (CR) 2015 53 70 35 72 19 10 16 60 15 62 6.760 2.810 8.410 10.925 51.193
Flevoland (CR) 2015 41 160 87 30 32 0 55 30 20 30 11.060 4.610 13.820 14.223 69.879
Oostelijk Hogeland (LB) 2015 19 50 7 1 0 0 6 0 2 1 2.980 1.140 4.220 7.268 15.643
Noordelijk Friesland (LB) 2015 81 210 21 3 12 0 9 0 14 3 9.990 3.670 15.500 32.774 17.528
Weidestreek in Friesland (LB) 2015 93 490 4 0 16 0 -12 0 26 0 20.720 7.560 32.670 72.168 2.189
Eilanden (LB) 2015 14 10 0 0 0 0 0 0 3 0 580 220 930 2.984 6
Weidegebied in Overijssel (LB) 2015 79 350 9 0 14 0 -4 0 26 0 12.800 4.640 18.610 46.001 1.976
Noordoost-Overijssel (LB) 2015 30 230 6 1 11 0 -5 0 16 0 6.970 2.530 9.400 17.696 7.432
Salland (LB) 2015 40 260 1 0 12 0 -11 0 22 0 7.850 2.860 10.730 24.185 2.259
Zuidelijk Gelderland (LB) 2015 59 150 9 4 33 6 -23 0 30 0 5.310 1.990 7.330 16.187 4.790
Eemland (LB) 2015 18 40 1 0 12 0 -11 0 8 0 1.610 590 2.470 5.846 145
Amstelland en Aalsmeer (LB) 2015 4 10 0 0 8 0 -8 0 2 0 280 100 430 1.096 488
Texel en Land van Zijpe (LB) 2015 68 50 10 1 8 0 2 0 11 1 2.950 1.140 4.620 11.142 11.277
West-Friesland en omgeving (LB) 2015 53 90 4 2 14 0 -10 0 10 2 4.280 1.580 6.670 15.521 10.153
Waterland en NH.'se Droogmakerijen (LB) 2015 90 120 3 0 21 0 -18 0 20 0 5.720 2.140 8.960 25.288 3.244
't Gein en Gooiland (LB) 2015 21 20 0 0 9 0 -9 0 6 0 1.230 470 1.880 5.022 148
Kennemerland (LB) 2015 17 10 1 0 6 0 -6 0 6 0 690 260 1.110 3.059 469
Goeree-Overflakkee (LB) 2015 14 20 9 6 8 0 1 10 8 6 1.710 690 2.170 2.421 12.615
Westelijk Rijnland (LB) 2015 41 70 1 0 11 0 -11 0 8 0 3.080 1.140 4.810 10.878 1.635
Krimpenerwaard en Oostel. Rijnland (LB) 2015 43 90 1 0 6 0 -4 0 10 0 3.860 1.420 5.990 13.185 86
Alblasserwaard en Vijfherenlanden (LB) 2015 38 150 1 1 11 0 -10 0 13 1 6.180 2.280 9.660 21.641 610
Westland en ZH.'se Droogmakerijen (LB) 2015 39 30 2 2 25 0 -24 0 13 2 1.740 660 2.610 6.697 2.818
Noordelijk Zeeland (LB) 2015 16 30 19 35 10 0 10 40 5 35 3.190 1.320 3.850 4.234 24.061
Walcheren en Zuid-Beveland (LB) 2015 37 40 16 37 10 10 6 30 10 27 3.570 1.480 4.560 6.691 27.131
Overbetuwe 2015 20 30 3 9 17 0 -14 10 11 9 1.190 450 1.600 3.820 1.900
Goeree-Overflakkee 2015 14 20 9 6 8 0 1 10 8 6 1.710 690 2.170 2.421 12.615
Bron: CBS.
Verklaring van tekens

Tabeltoelichting


De tabel bevat cijfers over de productie, het transport en het gebruik van dierlijke mest en de daarin aanwezige mineralen stikstof, fosfaat en kalium door landbouwbedrijven. Het gebruik van dierlijke mest in de vorm van stikstof en fosfaat wordt vergeleken met de plaatsingsruimte voor beide mineralen (zie 4. Bronnen en methoden).

In de tabel kunnen de gegevens worden bekeken voor verschillende regionale niveaus waaronder gemeenten, landsdelen, provincies en concentratiegebieden. Bij het gebruik van zowel regionaal als inhoudelijk gedetailleerde uitkomsten moet rekening worden gehouden met aanzienlijke onzekerheidsmarges. Bij meer geaggregeerde gebruikscijfers zoals het mineralengebruik per hectare per landsdeel of het absolute mineralengebruik per provincie of landsdeel zijn de foutenmarges beperkt. Een eventuele onderschatting voor de ene mestsoort wordt dan gecompenseerd door een overschatting voor andere mestsoorten.

Gegevens beschikbaar van 1994 t/m 2015

Status van de cijfers:
- Definitieve cijfers.
Nieuwe inzichten in berekeningsmethoden kunnen aanleiding geven tot herberekening van de tijdreeks.

Wijzigingen per 24 mei 2018:
Geen, deze tabel is stopgezet.

Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Niet meer van toepassing, deze tabel wordt opgevolgd door Dierlijke mest en mineralen; productie, transport en gebruik , zie paragraaf 3.

Toelichting onderwerpen

Mest- en mineralenproductie
De mestproductie is gedefinieerd als de hoeveelheid mest die na enkele maanden bewaring aanwezig is in stalopslag en in opslag buiten de stal, inclusief voerresten, schoonmaakwater en vermorst drinkwater. Voor rundvee, schapen, paarden en pony's komt daar nog de hoeveelheid mest bij die deze dieren produceren wanneer ze in de wei lopen.
De mineralenproductie betreft de uitgescheiden mineralen stikstof, fosfaat en kali.
De in de tabel weergegeven mest- en mineralenproductie is afkomstig van navolgende in de Landbouwtellingen waargenomen diersoorten:
- rundvee;
- schapen en geiten;
- paarden en pony's;
- vlees- en fokvarkens (incl. biggen);
- pluimvee (exclusief overig pluimvee: ganzen, fazanten, struisvogels, parelhoenders en dergelijke);
- konijnen, nertsen en vossen (exclusief overige edelpelsdieren).
Geproduceerde mestsoorten
Mest van overige diersoorten
De stal- en weidemest van paarden, pony's en schapen, en de stalmest van geiten, konijnen, vossen en nertsen.
Mineralenuitscheiding
De hoeveelheid uitgescheiden mineralen stikstof, fosfaat en kali in dierlijke mest.
Gasvormige stikstofverliezen in stal ...
Vervluchtiging van ammoniak (NH3) en overige gasvormige stikstofverbindingen (N2, NO, N2O) in de stal en tijdens mestopslag buiten de stal. De verliezen zijn uitgedrukt in stikstof (N).
Overige gasvormige stikstofverliezen (N)
Verlies van overige gasvormige stikstofverbindingen (N2O, N2 en NO), uitgedrukt in stikstof (N).
Mesttransport van/naar landbouwbedrijven
Getransporteerde dierlijke mest en daarin aanwezige mineralen van en naar landbouwbedrijven.
---
Voor elk mesttransport in de Vervoersbewijzen Dierlijke Mest (VDM) van de Rijksdienst Voor Ondernemend Nederland (RVO) is de aard van het mesttransport bepaald. In sommige gevallen kan echter niet met zekerheid worden vastgesteld of de leverancier of de afnemer van de mest een landbouwbedrijf betreft.
Mestaanvoer op landbouwbedrijven
Op landbouwbedrijven aangevoerde mest.
---
Voor elk mesttransport in de Vervoersbewijzen Dierlijke Mest (VDM) van de Rijksdienst Voor Ondernemend Nederland (RVO) is de aard van het mesttransport bepaald. In sommige gevallen kan echter niet met zekerheid worden vastgesteld of de leverancier of de afnemer van de mest een landbouwbedrijf betreft.
Aangevoerde mestsoorten
Mest van overige diersoorten
De stalmest van paarden, pony's, schapen, geiten, konijnen, vossen en nertsen.
Champost en overige compost
Champost is de meststof die overblijft na de oogst van de champignons.
Dit product wordt afgezet in de akkerbouw of geëxporteerd.
Met de wijziging van de meststoffenwet per 1-1-2006 worden alle producten waarin dierlijke mest is verwerkt, zoals champignonsubstraat en champost, beschouwd als dierlijke mest.
Mestafvoer van landbouwbedrijven
Van landbouwbedrijven afgevoerde dierlijke mest.
---
Voor elk mesttransport in de Vervoersbewijzen Dierlijke Mest (VDM) van de Rijksdienst Voor Ondernemend Nederland (RVO) is de aard van het mesttransport bepaald. In sommige gevallen kan echter niet met zekerheid worden vastgesteld of de leverancier of de afnemer van de mest een landbouwbedrijf betreft.
Afgevoerde mestsoorten
Mest van overige diersoorten
De stalmest van paarden, pony's, schapen, geiten, konijnen, vossen en nertsen.
Champost en overige compost
Champost is de meststof die overblijft na de oogst van de champignons. Dit product wordt afgezet in de akkerbouw of geëxporteerd.
Met de wijziging van de meststoffenwet per 1-1-2006 worden alle producten waarin dierlijke mest is verwerkt, zoals champignonsubstraat en champost, beschouwd als dierlijke mest.
Transportsaldo's mest en mineralen
Het verschil tussen aanvoer en afvoer van mestsoorten en mineralen door landbouwbedrijven. Een positief getal duidt op netto aanvoer, een negatief getal op netto afvoer.
Transportsaldo mestsoorten
De aanvoer van soorten dierlijke mest op landbouwbedrijven minus de afvoer daarvan.
Mest van overige diersoorten
De stalmest van paarden, pony's, schapen, geiten, konijnen, vossen en nertsen.
Champost en overige compost
Champost is de meststof die overblijft na de oogst van de champignons. Dit product wordt afgezet in de akkerbouw of geëxporteerd.
Met de wijziging van de meststoffenwet per 1-1-2006 worden alle producten waarin dierlijke mest is verwerkt, zoals champignonsubstraat en champost, beschouwd als dierlijke mest.
Gebruik van mest en mineralen
Het gebruik van dierlijke mest en daarin opgenomen mineralen op landbouwbedrijven. Dit gebruik is berekend als de mest- en mineralenproductie op landbouwbedrijven plus de op landbouwbedrijven aangevoerde mest en mineralen minus de van landbouwbedrijven afgevoerde mest en mineralen.
Gebruik mestsoorten
Mest van overige diersoorten
De stal- en weidemest van paarden, pony's en schapen, en de stalmest van geiten, konijnen, vossen en nertsen.
Champost en overige compost
Champost is de meststof die overblijft na de oogst van de champignons. Dit product wordt afgezet in de akkerbouw of geëxporteerd.
Met de wijziging van de meststoffenwet per 1-1-2006 worden alle producten waarin dierlijke mest is verwerkt, zoals champignonsubstraat en champost, beschouwd als dierlijke mest.
Gebruik mineralen
Stikstofgebruik op landbouwbedrijven
De stikstofuitscheiding, verminderd met gasvormige stikstofverliezen in stal en opslag, plus de stikstof in aangevoerde mest minus de stikstof in afgevoerde mest.
Fosfaatgebruik op landbouwbedrijven
De fosfaatuitscheiding plus het fosfaat in aangevoerde mest minus het fosfaat in afgevoerde mest.
Kaligebruik op landbouwbedrijven
De kali-uitscheiding plus de kali in aangevoerde mest minus de kali in afgevoerde mest.
Areaal bemestbare cultuurgrond
Bemestbare cultuurgrond is beteelbare grond waarop dierlijke mest kan worden toegepast. Dit omvat blijvend en tijdelijk grasland en bouwland behalve braak. De oppervlakte is gegeven in gemeten maat, dat wil zeggen de netto beteelbare oppervlakte, inclusief voren en paden die voor de teelt noodzakelijk zijn.
---
Vanaf 2009 ook exclusief tuinbouw onder glas.
Grasland
Grasland is bemestbare cultuurgrond tijdelijk of blijvend in gebruik voor de teelt van gras of voor beweiding van vee.
Overig bouwland
Overig bouwland is bemestbare cultuurgrond in gebruik voor akkerbouw of tuinbouw, exclusief het areaal snijmaïs en vanaf 2009 exclusief tuinbouw onder glas.