Emissies van luchtverontreinigende stoffen volgens NEC-richtlijnen
| Bronnen | Perioden | NMVOS (mln kg) | SO2 (mln kg) | NOx (mln kg) | NH3 (mln kg) | PM10 (mln kg) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Totaal Stationaire en mobiele bronnen | 1990 | 578,3 | 196,9 | 661,9 | 345,92 | 78,10 |
| Totaal Stationaire en mobiele bronnen | 2000 | 333,4 | 78,2 | 472,2 | 173,25 | 47,00 |
| Totaal Stationaire en mobiele bronnen | 2010 | 270,5 | 35,8 | 349,9 | 133,92 | 33,21 |
| Totaal Stationaire en mobiele bronnen | 2014 | 245,5 | 30,2 | 281,0 | 128,60 | 28,99 |
| Totaal Stationaire en mobiele bronnen | 2015 | 252,8 | 31,0 | 282,1 | 130,87 | 28,48 |
| Totaal Stationaire en mobiele bronnen | 2016 | 248,7 | 28,0 | 269,7 | 129,95 | 27,70 |
| Totaal Stationaire en mobiele bronnen | 2017 | 248,8 | 26,6 | 259,2 | 132,21 | 27,10 |
| Totaal Stationaire en mobiele bronnen | 2018 | 241,4 | 25,0 | 252,9 | 129,30 | 26,06 |
| Totaal Stationaire en mobiele bronnen | 2019 | 237,8 | 22,9 | 238,4 | 122,91 | 24,77 |
| Stationaire bronnen, totaal | 1990 | 399,3 | 170,6 | 282,1 | 344,96 | 53,22 |
| Stationaire bronnen, totaal | 2000 | 248,9 | 63,3 | 184,5 | 168,89 | 30,86 |
| Stationaire bronnen, totaal | 2010 | 220,7 | 32,9 | 136,3 | 129,36 | 25,16 |
| Stationaire bronnen, totaal | 2014 | 206,1 | 28,8 | 112,5 | 124,68 | 23,91 |
| Stationaire bronnen, totaal | 2015 | 214,6 | 30,0 | 115,6 | 126,98 | 23,82 |
| Stationaire bronnen, totaal | 2016 | 211,6 | 27,1 | 110,4 | 125,98 | 23,46 |
| Stationaire bronnen, totaal | 2017 | 211,6 | 25,7 | 104,9 | 128,17 | 23,15 |
| Stationaire bronnen, totaal | 2018 | 205,3 | 24,1 | 101,8 | 125,16 | 22,35 |
| Stationaire bronnen, totaal | 2019 | 202,0 | 22,0 | 97,3 | 118,74 | 21,44 |
| Energiesector | 1990 | 32,4 | 112,8 | 103,9 | 0,01 | 7,95 |
| Energiesector | 2000 | 27,2 | 48,3 | 64,9 | 0,02 | 3,65 |
| Energiesector | 2010 | 14,3 | 19,4 | 32,9 | 0,02 | 0,55 |
| Energiesector | 2014 | 13,2 | 18,3 | 26,8 | 0,04 | 0,53 |
| Energiesector | 2015 | 12,4 | 19,7 | 27,6 | 0,05 | 0,63 |
| Energiesector | 2016 | 11,0 | 17,1 | 23,4 | 0,07 | 0,47 |
| Energiesector | 2017 | 10,3 | 15,3 | 21,5 | 0,07 | 0,45 |
| Energiesector | 2018 | 8,1 | 13,6 | 20,7 | 0,08 | 0,37 |
| Energiesector | 2019 | 7,0 | 11,3 | 19,4 | 0,13 | 0,33 |
| Nijverheid (geen energiesector) | 1990 | 158,9 | 51,4 | 79,0 | 4,70 | 27,71 |
| Nijverheid (geen energiesector) | 2000 | 75,2 | 13,9 | 34,9 | 2,70 | 10,78 |
| Nijverheid (geen energiesector) | 2010 | 48,6 | 12,3 | 30,3 | 1,75 | 8,53 |
| Nijverheid (geen energiesector) | 2014 | 41,4 | 9,5 | 25,0 | 1,32 | 7,77 |
| Nijverheid (geen energiesector) | 2015 | 39,1 | 9,3 | 24,6 | 1,38 | 7,83 |
| Nijverheid (geen energiesector) | 2016 | 34,5 | 8,9 | 24,9 | 1,66 | 8,02 |
| Nijverheid (geen energiesector) | 2017 | 36,1 | 9,4 | 24,1 | 1,52 | 8,13 |
| Nijverheid (geen energiesector) | 2018 | 36,1 | 9,5 | 23,5 | 1,57 | 7,96 |
| Nijverheid (geen energiesector) | 2019 | 35,8 | 9,7 | 23,4 | 1,31 | 7,88 |
| Particulier huishouden | 1990 | 52,3 | 1,2 | 23,4 | 9,61 | 10,02 |
| Particulier huishouden | 2000 | 50,8 | 0,5 | 21,3 | 6,10 | 9,74 |
| Particulier huishouden | 2010 | 48,6 | 0,5 | 15,7 | 6,65 | 8,99 |
| Particulier huishouden | 2014 | 47,6 | 0,4 | 9,9 | 7,31 | 8,10 |
| Particulier huishouden | 2015 | 47,0 | 0,4 | 9,8 | 7,32 | 7,78 |
| Particulier huishouden | 2016 | 46,7 | 0,4 | 9,6 | 7,23 | 7,52 |
| Particulier huishouden | 2017 | 46,5 | 0,4 | 8,7 | 7,00 | 7,34 |
| Particulier huishouden | 2018 | 46,6 | 0,4 | 8,5 | 6,79 | 7,11 |
| Particulier huishouden | 2019 | 46,6 | 0,4 | 8,0 | 6,71 | 6,78 |
| 01 Landbouw (stationaire bronnen) | 1990 | 98,6 | 0,0 | 58,0 | 326,58 | 4,92 |
| 01 Landbouw (stationaire bronnen) | 2000 | 71,4 | 0,0 | 49,6 | 155,95 | 5,46 |
| 01 Landbouw (stationaire bronnen) | 2010 | 81,7 | 0,1 | 45,3 | 116,96 | 6,09 |
| 01 Landbouw (stationaire bronnen) | 2014 | 78,6 | 0,1 | 41,4 | 111,96 | 6,46 |
| 01 Landbouw (stationaire bronnen) | 2015 | 90,7 | 0,1 | 43,6 | 114,19 | 6,52 |
| 01 Landbouw (stationaire bronnen) | 2016 | 94,9 | 0,1 | 42,8 | 112,62 | 6,47 |
| 01 Landbouw (stationaire bronnen) | 2017 | 93,7 | 0,1 | 40,9 | 115,20 | 6,27 |
| 01 Landbouw (stationaire bronnen) | 2018 | 89,6 | 0,1 | 40,4 | 111,67 | 5,97 |
| 01 Landbouw (stationaire bronnen) | 2019 | 87,8 | 0,1 | 37,9 | 105,55 | 5,45 |
| Mobiele bronnen; totaal | 1990 | 179,0 | 26,3 | 379,8 | 0,97 | 24,88 |
| Mobiele bronnen; totaal | 2000 | 84,5 | 14,9 | 287,7 | 4,36 | 16,15 |
| Mobiele bronnen; totaal | 2010 | 49,7 | 2,9 | 213,6 | 4,56 | 8,04 |
| Mobiele bronnen; totaal | 2014 | 39,4 | 1,4 | 168,5 | 3,92 | 5,08 |
| Mobiele bronnen; totaal | 2015 | 38,2 | 1,0 | 166,5 | 3,89 | 4,66 |
| Mobiele bronnen; totaal | 2016 | 37,1 | 0,9 | 159,2 | 3,97 | 4,24 |
| Mobiele bronnen; totaal | 2017 | 37,2 | 0,9 | 154,3 | 4,04 | 3,95 |
| Mobiele bronnen; totaal | 2018 | 36,2 | 0,8 | 151,1 | 4,14 | 3,71 |
| Mobiele bronnen; totaal | 2019 | 35,8 | 0,9 | 141,1 | 4,17 | 3,34 |
| Wegverkeer | 1990 | 153,0 | 16,0 | 285,0 | 0,95 | 18,50 |
| Wegverkeer | 2000 | 58,3 | 3,7 | 182,8 | 4,34 | 10,05 |
| Wegverkeer | 2010 | 33,4 | 0,2 | 141,6 | 4,54 | 4,90 |
| Wegverkeer | 2014 | 26,4 | 0,2 | 99,6 | 3,90 | 2,38 |
| Wegverkeer | 2015 | 25,9 | 0,2 | 98,2 | 3,87 | 2,10 |
| Wegverkeer | 2016 | 25,3 | 0,2 | 94,4 | 3,95 | 1,88 |
| Wegverkeer | 2017 | 25,8 | 0,2 | 91,4 | 4,03 | 1,70 |
| Wegverkeer | 2018 | 25,1 | 0,2 | 88,5 | 4,12 | 1,51 |
| Wegverkeer | 2019 | 25,1 | 0,2 | 81,4 | 4,15 | 1,32 |
| Scheepvaart | 1990 | 16,2 | 1,9 | 30,7 | 0,01 | 1,36 |
| Scheepvaart | 2000 | 16,1 | 2,2 | 30,0 | 0,01 | 1,36 |
| Scheepvaart | 2010 | 10,6 | 0,5 | 24,6 | 0,01 | 0,96 |
| Scheepvaart | 2014 | 8,2 | 0,0 | 27,6 | 0,01 | 0,96 |
| Scheepvaart | 2015 | 7,7 | 0,0 | 27,9 | 0,01 | 0,96 |
| Scheepvaart | 2016 | 7,5 | 0,0 | 27,4 | 0,01 | 0,93 |
| Scheepvaart | 2017 | 7,4 | 0,0 | 27,9 | 0,01 | 0,93 |
| Scheepvaart | 2018 | 7,3 | 0,0 | 28,0 | 0,01 | 0,92 |
| Scheepvaart | 2019 | 7,0 | 0,0 | 25,3 | 0,01 | 0,82 |
| Landbouw (mobiele bronnen) | 1990 | 2,8 | 1,2 | 14,5 | 0,00 | 1,41 |
| Landbouw (mobiele bronnen) | 2000 | 2,4 | 1,2 | 14,1 | 0,00 | 1,16 |
| Landbouw (mobiele bronnen) | 2010 | 1,2 | 0,1 | 10,5 | 0,00 | 0,57 |
| Landbouw (mobiele bronnen) | 2014 | 1,0 | 0,0 | 10,2 | 0,00 | 0,48 |
| Landbouw (mobiele bronnen) | 2015 | 0,9 | 0,0 | 9,8 | 0,00 | 0,45 |
| Landbouw (mobiele bronnen) | 2016 | 0,8 | 0,0 | 8,6 | 0,00 | 0,39 |
| Landbouw (mobiele bronnen) | 2017 | 0,8 | 0,0 | 7,9 | 0,00 | 0,35 |
| Landbouw (mobiele bronnen) | 2018 | 0,8 | 0,0 | 8,5 | 0,00 | 0,36 |
| Landbouw (mobiele bronnen) | 2019 | 0,7 | 0,0 | 7,7 | 0,00 | 0,31 |
| Bron: CBS. | ||||||
Tabeltoelichting
Deze tabel bevat cijfers over de totale emissies in Nederland door stationaire en mobiele bronnen, berekend volgens de Europese NEC-richtlijn (NEC= National Emission Ceilings). Deze is in 2001 door het Europees Parlement en de Raad van Europa opgesteld om de uitstoot van bepaalde grensoverschrijdende luchtverontreinigende stoffen te beperken. Per land zijn daarvoor nationale plafonds vastgesteld voor SO2 (zwaveldioxide), NOx (stikstofoxiden), NH3 (ammoniak) en NMVOS (vluchtige organische stoffen, exclusief methaan).
De berekening van de emissies door stationaire bronnen is gebaseerd op onder andere de emissie-opgaven in de milieujaarverslagen van individuele bedrijven en CBS-productie- en -energiegegevens.
De cokesfabriek van Tata Steel (Hoogovens) behoort volgens de CBS Standaard Bedrijfsindeling (SBI) tot de energiesector. In deze tabel zijn de emissies hiervan echter opgenomen bij de Basismetaalindustrie.
De emissies door het wegverkeer en de visserij in deze tabel zijn gebaseerd op de afzet van motorbrandstoffen (“fuel-sold”). Bij het vaststellen van de NEC-emissieplafonds van 2010 is voor het wegverkeer destijds gebruik gemaakt van de in de NEC-richtlijn genoemde alternatieve berekening op basis van voertuigkilometers (“fuel-used”). De op deze wijze berekende emissies staan in de Statlinetabellen met emissies naar lucht op Nederlands grondgebied.
Gegevens beschikbaar vanaf: 1990.
Status van de cijfers:
Alle cijfers zijn defintief. Om een samenhangende en consistente tijdreeks te verkrijgen wordt ieder jaar de complete tijdreeks (her)berekend, zodat de laatste inzichten, met name ten aanzien van de emissiefactoren, in de berekeningen kunnen worden meegenomen.
Wijzigingen per 16 februari 2021:
-Vervanging voorlopige cijfers 2019 door definitieve cijfers.
- Een gedeelte van de emissies wordt berekend op basis van gegevens van de CBS energiebalans. De cijfers van 2018 en 2019 zijn bijgesteld en de cijfers voor 2015 tot en met 2017 zijn gereviseerd. Hierdoor zijn de emissies veranderd.
- De emissies van methaan en fijnstof bij huishoudens ten gevolge van sfeerverwarming zijn voor alle jaren veranderd door de toepassing van nieuwe emissiefactoren.
- De emissies van N2O, NH3 en NMVOS vanuit de landbouw zijn gewijzigd doordat gerekend is met een nieuw datamodel, hierin is de toedeling aan mest over grasland en bouwland veranderd. Ook zijn de emissiefactoren voor ammoniak uit emissiearme stallen bijgesteld. De emissies van de gehele tijdreeks 1990-2019 zijn aangepast.
Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Voorlopige cijfers over 2020 worden in september 2021 gepubliceerd.
Toelichting onderwerpen
- NMVOS
- Vluchtige organische stoffen, exclusief methaan.
Vluchtige organische stoffen ontstaan onder andere door onvolledige verbranding van brandstoffen en door verdamping van brandstoffen, koelmiddelen en ander chemische stoffen. Daarnaast onstaan VOS-emissies tijdens allerlei industriële processen. Vluchtige organische stoffen spelen een rol bij de vorming van smog en zijn soms kankerverwekkend. - SO2
- Zwaveldioxide.
SO2 komt vooral vrij bij de verbranding van de in brandstoffen aanwezige zwavel. Het veroorzaakt verzuring van het milieu. - NOx
- Stikstofoxiden (NOx = NO en NO2, berekend als NO2).
Stikstofoxiden worden met name gevormd bij verbrandingsprocessen. Hierbij wordt stikstof uit de (verbrandings)lucht omgezet tot NOx. Stikstofoxiden veroorzaken verzuring en spelen een rol bij smogvorming. Stikstofdioxide (NO2) is schadelijk voor de gezondheid. - NH3
- Ammoniak (NH3).
NH3 ontstaat vooral bij natuurlijke processen maar ook, in mindere mate, bij de verbranding van brandstoffen en bij industriële processen. De belangrijkste bron is natuurlijke mest. NH3 veroorzaakt verzuring van het milieu. - PM10
- Fijn stof (= deeltjes met doorsnede kleiner dan 10 micrometer).
PM10 is schadelijk voor de gezondheid. Het dringt diep door in de longen.