Emissies van broeikasgassen berekend volgens IPCC-voorschriften
Bronnen | Perioden | CO2 (mln kg) | CH4 (mln kg) | N2O (mln kg) |
---|---|---|---|---|
Totaal Stationaire en mobiele bronnen | 1990 | 162.724 | 1.273,33 | 58,69 |
Totaal Stationaire en mobiele bronnen | 2000 | 171.617 | 967,76 | 52,11 |
Totaal Stationaire en mobiele bronnen | 2005 | 177.361 | 790,85 | 46,70 |
Totaal Stationaire en mobiele bronnen | 2010 | 181.996 | 774,22 | 27,44 |
Totaal Stationaire en mobiele bronnen | 2015 | 164.651 | 725,72 | 27,91 |
Totaal Stationaire en mobiele bronnen | 2016 | 165.376 | 730,86 | 26,82 |
Totaal Stationaire en mobiele bronnen | 2017 | 163.063 | 718,07 | 27,63 |
Stationaire bronnen, totaal | 1990 | 130.841 | 1.265,02 | 58,25 |
Stationaire bronnen, totaal | 2000 | 134.204 | 963,50 | 51,07 |
Stationaire bronnen, totaal | 2005 | 138.187 | 787,27 | 45,76 |
Stationaire bronnen, totaal | 2010 | 143.730 | 771,03 | 26,50 |
Stationaire bronnen, totaal | 2015 | 130.842 | 723,03 | 27,01 |
Stationaire bronnen, totaal | 2016 | 131.394 | 728,18 | 25,94 |
Stationaire bronnen, totaal | 2017 | 128.575 | 715,27 | 26,73 |
06 Winning van aardolie en aardgas | 1990 | 1.960 | 60,51 | 0,00 |
06 Winning van aardolie en aardgas | 2000 | 1.772 | 21,85 | 0,00 |
06 Winning van aardolie en aardgas | 2005 | 1.789 | 17,56 | 0,00 |
06 Winning van aardolie en aardgas | 2010 | 1.842 | 16,00 | 0,03 |
06 Winning van aardolie en aardgas | 2015 | 1.848 | 13,75 | 0,03 |
06 Winning van aardolie en aardgas | 2016 | 1.651 | 12,26 | 0,03 |
06 Winning van aardolie en aardgas | 2017 | 1.675 | 11,17 | 0,04 |
192 Aardolie-industrie | 1990 | 11.043 | 1,13 | 0,05 |
192 Aardolie-industrie | 2000 | 12.395 | 0,90 | 0,04 |
192 Aardolie-industrie | 2005 | 12.376 | 0,87 | 0,04 |
192 Aardolie-industrie | 2010 | 10.630 | 1,03 | 0,02 |
192 Aardolie-industrie | 2015 | 11.035 | 0,89 | 0,03 |
192 Aardolie-industrie | 2016 | 10.632 | 0,91 | 0,03 |
192 Aardolie-industrie | 2017 | 10.028 | 0,90 | 0,03 |
35 Energiebedrijven | 1990 | 39.808 | 18,37 | 0,38 |
35 Energiebedrijven | 2000 | 48.418 | 18,41 | 0,38 |
35 Energiebedrijven | 2005 | 52.224 | 21,63 | 0,50 |
35 Energiebedrijven | 2010 | 51.995 | 21,51 | 0,46 |
35 Energiebedrijven | 2015 | 52.973 | 16,28 | 0,56 |
35 Energiebedrijven | 2016 | 51.838 | 16,05 | 0,52 |
35 Energiebedrijven | 2017 | 48.164 | 13,54 | 0,46 |
20-21 Chemie en farmaceutische industrie | 1990 | 21.498 | 12,25 | 23,77 |
20-21 Chemie en farmaceutische industrie | 2000 | 15.695 | 12,42 | 23,12 |
20-21 Chemie en farmaceutische industrie | 2005 | 15.740 | 13,75 | 22,53 |
20-21 Chemie en farmaceutische industrie | 2010 | 17.589 | 12,81 | 5,14 |
20-21 Chemie en farmaceutische industrie | 2015 | 15.704 | 12,66 | 5,42 |
20-21 Chemie en farmaceutische industrie | 2016 | 17.186 | 12,75 | 4,74 |
20-21 Chemie en farmaceutische industrie | 2017 | 18.070 | 13,08 | 5,02 |
24 Basismetaalindustrie | 1990 | 7.548 | 0,42 | 0,03 |
24 Basismetaalindustrie | 2000 | 6.356 | 0,35 | 0,02 |
24 Basismetaalindustrie | 2005 | 7.237 | 0,36 | 0,03 |
24 Basismetaalindustrie | 2010 | 6.894 | 0,33 | 0,02 |
24 Basismetaalindustrie | 2015 | 6.759 | 0,32 | 0,03 |
24 Basismetaalindustrie | 2016 | 6.581 | 0,32 | 0,03 |
24 Basismetaalindustrie | 2017 | 7.211 | 0,32 | 0,03 |
Overige industrie | 1990 | 10.802 | 1,29 | 0,03 |
Overige industrie | 2000 | 10.647 | 1,98 | 0,03 |
Overige industrie | 2005 | 9.649 | 1,70 | 0,03 |
Overige industrie | 2010 | 8.388 | 1,60 | 0,06 |
Overige industrie | 2015 | 7.365 | 1,50 | 0,07 |
Overige industrie | 2016 | 7.610 | 1,56 | 0,07 |
Overige industrie | 2017 | 7.904 | 1,55 | 0,07 |
F Bouwnijverheid | 1990 | 501 | 0,04 | 0,00 |
F Bouwnijverheid | 2000 | 671 | 0,06 | 0,00 |
F Bouwnijverheid | 2005 | 783 | 0,07 | 0,00 |
F Bouwnijverheid | 2010 | 802 | 0,08 | 0,00 |
F Bouwnijverheid | 2015 | 599 | 0,07 | 0,00 |
F Bouwnijverheid | 2016 | 585 | 0,08 | 0,00 |
F Bouwnijverheid | 2017 | 632 | 0,09 | 0,00 |
Particulier huishouden | 1990 | 20.881 | 22,03 | 0,20 |
Particulier huishouden | 2000 | 20.705 | 20,07 | 0,27 |
Particulier huishouden | 2005 | 19.910 | 18,79 | 0,30 |
Particulier huishouden | 2010 | 23.442 | 20,60 | 0,36 |
Particulier huishouden | 2015 | 16.480 | 15,24 | 0,35 |
Particulier huishouden | 2016 | 17.157 | 15,61 | 0,35 |
Particulier huishouden | 2017 | 16.677 | 15,09 | 0,35 |
01 Landbouw (stationaire bronnen) | 1990 | 7.955 | 589,64 | 32,46 |
01 Landbouw (stationaire bronnen) | 2000 | 7.643 | 499,88 | 25,93 |
01 Landbouw (stationaire bronnen) | 2005 | 7.562 | 461,92 | 21,27 |
01 Landbouw (stationaire bronnen) | 2010 | 9.718 | 514,54 | 19,43 |
01 Landbouw (stationaire bronnen) | 2015 | 7.576 | 528,21 | 19,53 |
01 Landbouw (stationaire bronnen) | 2016 | 7.493 | 541,24 | 19,13 |
01 Landbouw (stationaire bronnen) | 2017 | 7.596 | 540,32 | 19,69 |
Diensten, afval en water | 1990 | 8.844 | 559,33 | 1,34 |
Diensten, afval en water | 2000 | 9.902 | 387,59 | 1,28 |
Diensten, afval en water | 2005 | 10.916 | 250,63 | 1,07 |
Diensten, afval en water | 2010 | 12.430 | 182,53 | 0,97 |
Diensten, afval en water | 2015 | 10.503 | 134,11 | 1,00 |
Diensten, afval en water | 2016 | 10.660 | 127,41 | 1,04 |
Diensten, afval en water | 2017 | 10.617 | 119,21 | 1,04 |
Mobiele bronnen; totaal | 1990 | 31.883 | 8,31 | 0,43 |
Mobiele bronnen; totaal | 2000 | 37.413 | 4,26 | 1,03 |
Mobiele bronnen; totaal | 2005 | 39.173 | 3,58 | 0,94 |
Mobiele bronnen; totaal | 2010 | 38.266 | 3,20 | 0,95 |
Mobiele bronnen; totaal | 2015 | 33.810 | 2,69 | 0,89 |
Mobiele bronnen; totaal | 2016 | 33.982 | 2,68 | 0,88 |
Mobiele bronnen; totaal | 2017 | 34.488 | 2,80 | 0,91 |
Vervoer | 1990 | 27.491 | 7,82 | 0,35 |
Vervoer | 2000 | 32.447 | 3,75 | 0,94 |
Vervoer | 2005 | 34.797 | 3,19 | 0,86 |
Vervoer | 2010 | 34.245 | 2,91 | 0,88 |
Vervoer | 2015 | 30.022 | 2,46 | 0,84 |
Vervoer | 2016 | 30.192 | 2,46 | 0,83 |
Vervoer | 2017 | 30.890 | 2,61 | 0,86 |
Railverkeer | 1990 | 91 | 0,01 | 0,00 |
Railverkeer | 2000 | 114 | 0,01 | 0,00 |
Railverkeer | 2005 | 106 | 0,01 | 0,00 |
Railverkeer | 2010 | 105 | 0,01 | 0,00 |
Railverkeer | 2015 | 88 | 0,01 | 0,00 |
Railverkeer | 2016 | 88 | 0,01 | 0,00 |
Railverkeer | 2017 | 82 | 0,00 | 0,00 |
Wegverkeer | 1990 | 26.572 | 7,72 | 0,33 |
Wegverkeer | 2000 | 31.461 | 3,63 | 0,92 |
Wegverkeer | 2005 | 33.735 | 3,05 | 0,84 |
Wegverkeer | 2010 | 32.927 | 2,75 | 0,85 |
Wegverkeer | 2015 | 28.809 | 2,32 | 0,81 |
Wegverkeer | 2016 | 29.054 | 2,32 | 0,80 |
Wegverkeer | 2017 | 29.787 | 2,47 | 0,83 |
Scheepvaart | 1990 | 744 | 0,09 | 0,02 |
Scheepvaart | 2000 | 815 | 0,11 | 0,02 |
Scheepvaart | 2005 | 912 | 0,13 | 0,02 |
Scheepvaart | 2010 | 1.170 | 0,15 | 0,03 |
Scheepvaart | 2015 | 1.095 | 0,14 | 0,03 |
Scheepvaart | 2016 | 1.020 | 0,13 | 0,03 |
Scheepvaart | 2017 | 989 | 0,13 | 0,03 |
Luchtvaart | 1990 | 85 | 0,00 | 0,00 |
Luchtvaart | 2000 | 57 | 0,00 | 0,00 |
Luchtvaart | 2005 | 44 | 0,00 | 0,00 |
Luchtvaart | 2010 | 42 | 0,00 | 0,00 |
Luchtvaart | 2015 | 31 | 0,00 | 0,00 |
Luchtvaart | 2016 | 30 | 0,00 | 0,00 |
Luchtvaart | 2017 | 32 | 0,00 | 0,00 |
Landbouw (mobiele bronnen) | 1990 | 1.101 | 0,12 | 0,01 |
Landbouw (mobiele bronnen) | 2000 | 1.120 | 0,10 | 0,01 |
Landbouw (mobiele bronnen) | 2005 | 1.076 | 0,07 | 0,01 |
Landbouw (mobiele bronnen) | 2010 | 1.068 | 0,05 | 0,01 |
Landbouw (mobiele bronnen) | 2015 | 1.181 | 0,04 | 0,01 |
Landbouw (mobiele bronnen) | 2016 | 1.110 | 0,04 | 0,01 |
Landbouw (mobiele bronnen) | 2017 | 1.070 | 0,03 | 0,01 |
Visserij | 1990 | 1.182 | 0,11 | 0,03 |
Visserij | 2000 | 1.311 | 0,12 | 0,04 |
Visserij | 2005 | 912 | 0,09 | 0,02 |
Visserij | 2010 | 655 | 0,06 | 0,02 |
Visserij | 2015 | 567 | 0,05 | 0,02 |
Visserij | 2016 | 551 | 0,05 | 0,02 |
Visserij | 2017 | 474 | 0,05 | 0,01 |
Defensie-activiteiten | 1990 | 314 | 0,03 | 0,02 |
Defensie-activiteiten | 2000 | 254 | 0,03 | 0,02 |
Defensie-activiteiten | 2005 | 196 | 0,02 | 0,01 |
Defensie-activiteiten | 2010 | 257 | 0,02 | 0,01 |
Defensie-activiteiten | 2015 | 161 | 0,01 | 0,01 |
Defensie-activiteiten | 2016 | 162 | 0,01 | 0,01 |
Defensie-activiteiten | 2017 | 148 | 0,01 | 0,01 |
Overige sectoren (mobiele bronnen) | 1990 | 1.795 | 0,22 | 0,02 |
Overige sectoren (mobiele bronnen) | 2000 | 2.280 | 0,26 | 0,03 |
Overige sectoren (mobiele bronnen) | 2005 | 2.194 | 0,21 | 0,03 |
Overige sectoren (mobiele bronnen) | 2010 | 2.041 | 0,16 | 0,03 |
Overige sectoren (mobiele bronnen) | 2015 | 1.878 | 0,12 | 0,02 |
Overige sectoren (mobiele bronnen) | 2016 | 1.966 | 0,11 | 0,02 |
Overige sectoren (mobiele bronnen) | 2017 | 1.905 | 0,10 | 0,02 |
Bron: CBS. |
Tabeltoelichting
Deze tabel bevat cijfers over de totale Nederlandse emissies van de broeikasgassen koolstofdioxide (CO2), lachgas (N2O) en methaan (CH4) door zowel stationaire als mobiele bronnen. Het biedt een inzicht in de Nederlandse emissies van broeikasgassen zoals die worden gerapporteerd van de Verenigde Naties en de Europese Unie. Dit vindt plaats in het kader van de rapportageverplichtingen van het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatveranderingen (UNFCCC) en van het Bewakingsmechanisme Broeikasgassen van de Europese Unie. De emissies zijn berekend volgens de IPCC-voorschriften. Het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) is een organisatie van de Verenigde Naties die rapporten opstelt over de stand van zaken van de wetenschappelijke kennis rond klimaatveranderingen en aanverwante thema’s.
Fluorhoudende gassen die bijdragen aan het broeikaseffect zijn niet meegenomen. Hiervoor kan de Emissieregistratie worden geraadpleegd.
De CO2-cijfers zijn inclusief de emissie ten gevolge van het gebruik van smeermiddelen in mobiele bronnen, welke ca. 0,1 miljard kg CO2 omvat.
De cokesfabriek van Tata Steel (Hoogovens) behoort volgens de CBS Standaard Bedrijfsindeling (SBI) tot de energiesector. In deze tabel zijn de emissies hiervan echter opgenomen bij de Basismetaalindustrie.
Gegevens beschikbaar vanaf: 1990.
Status van de cijfers:
Alle cijfers zijn defintief. Om een samenhangende en consistente tijdreeks te verkrijgen wordt ieder jaar de complete tijdreeks (her)berekend, zodat de laatste inzichten, met name ten aanzien van de emissiefactoren, in de berekeningen kunnen worden meegenomen.
Wijzigingen per 16 februari 2021:
- Vervanging voorlopige cijfers 2019 door definitieve cijfers.
- Een gedeelte van de emissies wordt berekend op basis van gegevens van de CBS energiebalans. De cijfers van 2018 en 2019 zijn bijgesteld en de cijfers voor 2015 tot en met 2017 zijn gereviseerd. Hierdoor zijn de emissies veranderd.
- De CO2 emissies ten gevolge van het niet-energetisch gebruik van aardgas zijn aangepast. Vanaf 1990 zijn de emissies berekend volgens de methode zoals deze in de nieuwe guidelines is beschreven.
- De CO2 emissies van toegevoegde biogas aan het aardgasnet worden niet meegerekend bij de IPCC gegevens.
- De emissies van methaan en fijnstof bij huishoudens ten gevolge van sfeerverwarming zijn voor alle jaren veranderd door de toepassing van nieuwe emissiefactoren.
- De emissies van N2O, NH3 en NMVOS vanuit de landbouw zijn gewijzigd doordat gerekend is met een nieuw datamodel, hierin is de toedeling aan mest over grasland en bouwland veranderd. Ook zijn de emissiefactoren voor ammoniak uit emissiearme stallen bijgesteld. De emissies van de gehele tijdreeks 1990-2019 zijn aangepast.
Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Voorlopige cijfers over 2020 worden in september 2021 gepubliceerd.
Toelichting onderwerpen
- CO2
- Kooldioxide.
CO2 ontstaat onder andere bij verbranding van de koolstof in brandstoffen. Het is een broeikasgas (veroorzaakt opwarming van de aarde). - CH4
- Methaan (= aardgas).
CH4 ontstaat onder andere door onvolledige verbranding van brandstoffen, lekkage van het aardgasnet en door vergisting. Methaan is een broeikasgas (veroorzaakt opwarming van de aarde). - N2O
- Distikstofoxide (= lachgas).
N2O ontstaat bij allerlei chemische omzettingsprocessen, met name in de landbouw, door denitrificatieprocessen bij mest en kunstmest en verder onder andere bij de productie van salpeterzuur en in autokatalysatoren. Het is een broeikasgas (veroorzaakt opwarming van de aarde).