Kosten en financiering; natuur- en landschapsbeheer
Verklaring van tekens
Tabeltoelichting
Deze tabel geeft informatie over de jaarlijkse kosten voor verwerving, inrichting en beheer van natuurterreinen en het behoud van natuurwaarden van het landschap.
De kosten van de eigen activiteiten op het gebied van natuur en landschap worden in principe voor elke economische sector afzonderlijk bepaald. Daarnaast worden ook de financiële overdrachten tussen sectoren apart waargenomen. Dit geeft de mogelijkheid om de totale (netto) financiële lasten voor een sector te bepalen. De sectoren die worden waargenomen zijn de lokale overheid, rijksoverheid, de provinciale natuurbeschermingsorganisaties met of zonder terrein in eigendom, de overige natuurbeschermingsorganisaties, nijverheid en particuliere bosbouw.
Van 2001 t/m 2013 worden de kosten en financiering van het natuur- en landschapsbeheer van de sectoren in Nederland eens in de twee jaar gepubliceerd (oneven jaren), vanaf 2013 worden deze jaarlijks gepubliceerd.
Vanaf 2013 worden alleen de door het Rijk als natuur- en landschapsbeheer geoormerkte overdrachten buitenland meegenomen.
Vanaf de publicatie van de 2013 cijfers, worden alleen de jaren weergegeven waarvoor er data beschikbaar zijn (1999 en later) en worden ontbrekende data weergegeven als een punt.
Gegevens beschikbaar vanaf: 1999.
Status van de cijfers:
De cijfers zijn definitief.
Gewijzigd per 15 december 2023:
De definitieve cijfers over 2021 zijn toegevoegd. De opbrengsten in 2020 van particuliere boseigenaren is bijgesteld van een geschat cijfer van 4.3 miljoen euro naar een definitief cijfer van 7.6 miljoen euro.
De opbrengsten van particuliere boseigenaren waren in 2020 relatief hoog.
Wanneer komen er nieuwe cijfers?
De definitieve cijfers over 2022 worden december 2024 gepubliceerd.
Toelichting onderwerpen
- Betaalde en ontvangen overdrachten
- Naast kosten te dragen van eigen activiteiten kunnen de verschillende sectoren ook bijdragen in de kosten van andere sectoren of kunnen zij juist van andere sectoren bijdragen ontvangen. Deze overdrachten bestaan uit heffingen, subsidies, leges en vergoedingen voor verleende diensten met betrekking tot natuur- en landschapsbeheer. Vanaf 2005 zijn hierbij ook overdrachten van en naar het buitenland opgenomen.
- Totaal betaald
- Het totaal aan betaalde overdrachten is per definitie gelijk aan het totaal aan ontvangen overdrachten binnen Nederland tot en met 2003. Vanaf 2005 ook buitenlandse geldstromen zijn toegevoegd gaat deze regel niet meer op.
- Totaal ontvangen
- Het totaal aan betaalde overdrachten is per definitie gelijk aan het totaal aan ontvangen overdrachten binnen Nederland tot en met 2003. Sinds vanaf 2005 ook buitenlandse geldstromen zijn toegevoegd gaat deze regel niet meer op.
- Overheid
- De volgende overheidsonderdelen zijn actief in natuur- en landschapsbeheer: Rijk, provincies, waterschappen en gemeenten.
- Rijk
- Het Rijk besteedt veel geld aan het ondersteunen van de natuuractiviteiten in andere sectoren. Dit zijn vooral de Provinciale Landschappen, niet-terrein beherende natuurorganisaties en de landbouw. De waterschappen, provincies, gemeenten en de Stichtingen Provinciaal Landschapsbeheer ontvangen in mindere mate gelden.
- Ontvangen
- Provincies
- Het grootste gedeelte van de betalingen door provincies komt ten goede aan Provinciale Landschappen en niet-terrein beherende natuurbeschermingsorganisaties. De provincies ontvangen heffingen en leges van bedrijven in het kader van de Grondwaterwet en de Ontgrondingenwet.
- Ontvangen
- Waterschappen
- De waterschappen ontvangen van provincies subsidies voor verdrogingbestrijding.
- Ontvangen
- Gemeenten
- De gemeenten betalen subsidies aan de Provinciale Landschappen en de Stichtingen Provinciaal Landschapsbeheer en ontvangen subsidies van het Rijk.
- Ontvangen
- Particulieren
- Onder particulieren vallen bedrijven, particuliere boseigenaren en particuliere natuurbeschermingsorganisaties. Bij bedrijven en particuliere boseigenaren wordt de nijverheid exclusief bouwnijverheid en particuliere bosbouw bedoeld. Bij de nijverheid gaat het om bedrijven behorend tot de bedrijfstakken delfstoffenwinning, industrie en openbare nutsbedrijven. Bij de particuliere bosbouw zijn alleen bedrijven met meer dan 5 hectare bos meegenomen. Particuliere natuurbeschermingsorganisaties zijn organisaties, die zich inzetten voor natuurbescherming in Nederland. De gemaakte kosten gaan gepaard met activiteiten waarmee wordt nagestreefd om de toestand van natuur en landschap te beschermen, herstellen of verbeteren. Er zijn terrein beherende natuurbeschermingsorganisaties en niet- terreinbeherende
natuurbeschermingsorganisaties. Tot de terrein beherende organisaties (deze hebben natuurterrein in eigendom) worden de Stichtingen Provinciale Landschappen en de Vereniging tot behoud van Natuurmonumenten gerekend. Tot de niet-terrein beherende organisaties (deze hebben geen natuurterrein in eigendom) worden de Stichtingen Provinciaal Landschapsbeheer gerekend. Tenslotte zijn er de overige natuurbeschermingsorganisaties, zoals het Wereld Natuur Fonds (WNF).- Landbouw
- De overdrachten aan de landbouw komen voor het grootste gedeelte van het Rijk. Dit geld is bedoeld voor natuurbeheer zoals weidevogelbescherming en het in stand houden van ecologische belangrijke sloot- of akkerranden.
- Ontvangen
- Nijverheid exclusief bouwnijverheid
- Bedrijven behorend tot de bedrijfstakken delfstoffenwinning, industrie en openbare nutsbedrijven (Standaard Bedrijfsindeling (SBI) 10-41, exclusief SBI 36631 (Sociale werkvoorziening) en 37 (Voorbereiding tot recycling). De SBI is een indeling van economische activiteiten van bedrijven. Overdrachten worden vooral aan provincies betaald in de vorm van heffingen en leges in het kader van de Grondwaterwet en de Ontgrondingenwet.
- Ontvangen
- Bosbouw
- De bosbouw / het bosbeheer is in Nederland bedrijfseconomisch gezien niet rendabel en wordt daarom door de overheid financieel ondersteund. Dit berust echter niet alleen op landschapsoverwegingen maar ook op de wens om op lange termijn (een deel van) de eigen houtvoorziening te waarborgen. Daar afsplitsing van het houtvoorzieningsmotief niet mogelijk is, zijn alle netto kosten (na aftrek van de opbrengsten, inclusief ontvangen subsidies) als kosten van het landschapsbeheer beschouwd. Alleen particuliere bedrijven met meer dan 5 hectare bos zijn hier meegenomen.
- Ontvangen
- Natuurbeschermingsorganisaties
- Met natuurterrein in eigendom
- Tot de terreinbeherende organisaties worden de twaalf Provinciale Landschappen en de Vereniging tot behoud van Natuurmonumenten gerekend. Deze organisaties ontvangen bijdragen in de financiering van onder andere het Rijk en provincies (aankoop-, beheers- en projectsubsidies), bedrijven (vriendenbijdragen) en huishoudens (contributies, erfenissen en legaten en bijdragen via de Nationale Postcode Loterij).
- Ontvangen
- Zonder natuurterrein in eigendom
- Stichtingen Provinciaal Landschapsbeheer
- Tot de niet-terrein beherende organisaties (deze hebben geen natuurterrein in eigendom) worden de Stichtingen Provinciaal Landschapsbeheer gerekend.
- Ontvangen
- Overige natuurbeschermingsorganisaties
- De activiteiten van de overige organisaties lopen sterk uiteen: van inzet voor het beschermen van leefgebieden van bepaalde dieren en planten. Via het behartigen van de belangen van specifieke organismen in het planten- of dierenrijk. Er zijn natuurorganisaties die ondersteuning geven en stimuleren bij het tot stand komen van wet- en regelgeving op het terrein van natuur- en landschap. Daarbij let men ook op het naleven van de opgestelde regels en op het nakomen van gemaakte afspraken. Men geeft voorlichting en verzorgt de communicatie met het publiek over natuur- en/of landschap. Ontvangen overdrachten komen van het Rijk, de provincies, en de huishoudens (contributies, erfenissen en legaten en bijdragen via de Nationale Postcode Loterij).
- Ontvangen
- Huishoudens
- De betaalde overdrachten van huishoudens zijn afkomstig van contributies, giften, erfstellingen en legaten ten gunste van natuurbeschermingsorganisaties. Ook de financiering door de Nationale Postcodeloterij is aan de huishoudens toegerekend.
- Ontvangen
- Onverdeeld
- Niet aan bepaalde sectoren toe te rekenen overdrachten.
- Ontvangen