Kosten en financiering; natuur- en landschapsbeheer
Verklaring van tekens
Tabeltoelichting
Deze tabel geeft informatie over de jaarlijkse kosten voor verwerving, inrichting en beheer van natuurterreinen en het behoud van natuurwaarden van het landschap.
De kosten van de eigen activiteiten op het gebied van natuur en landschap worden in principe voor elke economische sector afzonderlijk bepaald. Daarnaast worden ook de financiële overdrachten tussen sectoren apart waargenomen. Dit geeft de mogelijkheid om de totale (netto) financiële lasten voor een sector te bepalen. De sectoren die worden waargenomen zijn de lokale overheid, rijksoverheid, de provinciale natuurbeschermingsorganisaties met of zonder terrein in eigendom, de overige natuurbeschermingsorganisaties, nijverheid en particuliere bosbouw.
Van 2001 t/m 2013 worden de kosten en financiering van het natuur- en landschapsbeheer van de sectoren in Nederland eens in de twee jaar gepubliceerd (oneven jaren), vanaf 2013 worden deze jaarlijks gepubliceerd.
Vanaf 2013 worden alleen de door het Rijk als natuur- en landschapsbeheer geoormerkte overdrachten buitenland meegenomen.
Vanaf de publicatie van de 2013 cijfers, worden alleen de jaren weergegeven waarvoor er data beschikbaar zijn (1999 en later) en worden ontbrekende data weergegeven als een punt.
Gegevens beschikbaar vanaf: 1999.
Status van de cijfers:
De cijfers zijn definitief.
Gewijzigd per 15 december 2023:
De definitieve cijfers over 2021 zijn toegevoegd. De opbrengsten in 2020 van particuliere boseigenaren is bijgesteld van een geschat cijfer van 4.3 miljoen euro naar een definitief cijfer van 7.6 miljoen euro.
De opbrengsten van particuliere boseigenaren waren in 2020 relatief hoog.
Wanneer komen er nieuwe cijfers?
De definitieve cijfers over 2022 worden december 2024 gepubliceerd.
Toelichting onderwerpen
- Natuur- en landschapskosten
- Alle jaarlijkse kosten die gepaard gaan met activiteiten waarmee nagestreefd wordt de toestand van natuur en landschap te beschermen, herstellen of verbeteren. Het gaat vooral om verwerving, inrichting en beheer van natuurterreinen en het behoud van natuurwaarden van het landschap. De kosten hebben betrekking op de eigen activiteiten van alle economische sectoren die zich met natuur- en landschapsbeheer bezighouden. In deze publicatie worden uitgaven voor inrichting, beheer en verwerving als jaarlijkse kosten weergegeven. De reden hiervoor is dat er wordt uitgegaan van de manier waarop de rijksoverheid haar uitgaven verantwoordt. Er wordt bij de rijksoverheid uitgegaan van het kasstelsel, waarbij uitgaven in het jaar dat zij worden gedaan worden verantwoord als jaarlijkse kosten.
- Particulieren
- Onder particulieren vallen bedrijven, particuliere boseigenaren en particuliere natuurbeschermingsorganisaties. Bij bedrijven en particuliere boseigenaren wordt de nijverheid exclusief bouwnijverheid en particuliere bosbouw bedoeld. Bij de nijverheid gaat het om bedrijven behorend tot de bedrijfstakken delfstoffenwinning, industrie en openbare nutsbedrijven. Bij de particuliere bosbouw zijn alleen bedrijven met meer dan 5 hectare bos meegenomen. Particuliere natuurbeschermingsorganisaties zijn organisaties, die zich inzetten voor natuurbescherming in Nederland. De gemaakte kosten gaan gepaard met activiteiten waarmee wordt nagestreefd om de toestand van natuur en landschap te beschermen, herstellen of verbeteren. Er zijn terreinbeherende natuurbeschermingsorganisaties en niet-terreinbeherende natuurbeschermingsorganisaties. Tot de terreinbeherende organisaties (deze hebben natuurterrein in eigendom) worden de Stichtingen Provinciale Landschappen en de Vereniging tot behoud van Natuurmonumenten gerekend. Tot de niet-terreinbeherende organisaties (deze hebben geen natuurterrein in eigendom) worden de Stichtingen Provinciaal Landschapsbeheer gerekend. Tenslotte zijn er de overige natuurbeschermingsorganisaties, zoals het Wereld Natuur Fonds (WNF).
- Bedrijven en particuliere boseigenaren
- Bij bedrijven en particuliere boseigenaren wordt de nijverheid exclusief bouwnijverheid en particuliere bosbouw bedoeld. Bij de nijverheid gaat het om bedrijven behorend tot de bedrijfstakken delfstoffenwinning, industrie en openbare nutsbedrijven. Bij de particuliere bosbouw zijn alleen bedrijven met meer dan 5 hectare bos meegenomen.
- Totaal netto kosten
- Het totaal van de bruto kosten minus de opbrengsten van de activiteiten uitgevoerd door de economische sectoren voor natuur en landschap.
- Netto kosten landbouw
- De kosten van deze sector worden gelijk verondersteld aan de ontvangen
subsidies voor agrarisch natuurbeheer.
- Netto kosten particuliere bosbouw
- Het bosbeheer is in Nederland bedrijfseconomisch gezien niet rendabel en wordt daarom door de overheid financieel ondersteund. Dit berust echter niet alleen op landschapsoverwegingen maar ook op de wens om op lange termijn (een deel van) de eigen houtvoorziening te waarborgen. Daar afsplitsing van het houtvoorzieningsmotief niet mogelijk is, zijn alle netto kosten (na aftrek van de opbrengsten, inclusief ontvangen subsidies) als kosten van het landschapsbeheer beschouwd. Alleen particuliere bedrijven met meer dan 5 hectare bos zijn hier meegenomen.
- Natuurbeschermingsorganisaties
- Particuliere organisaties, die zich inzetten voor natuurbescherming in Nederland. De gemaakte kosten gaan gepaard met activiteiten waarmee wordt nagestreefd om de toestand van natuur en landschap te beschermen, herstellen of verbeteren. Er zijn terreinbeherende natuurbeschermingsorganisaties en niet-terreinbeherende natuurbeschermingsorganisaties. Tot de terreinbeherende organisaties (deze hebben natuurterrein in eigendom) worden de Stichtingen Provinciale Landschappen en de Vereniging tot behoud van Natuurmonumenten gerekend. Tot de niet-terreinbeherende organisaties (deze hebben geen natuurterrein in eigendom) worden de Stichtingen Provinciaal Landschapsbeheer gerekend. Tenslotte zijn er de overige natuurbeschermingsorganisaties, zoals het Wereld Natuur Fonds (WNF).
- Met natuurterrein in eigendom
- Tot de terreinbeherende organisaties worden de twaalf Provinciale Landschappen en de Vereniging tot behoud van Natuurmonumenten gerekend.
- Totaal netto kosten
- Het totaal van de bruto kosten minus de opbrengsten van de activiteiten uitgevoerd door de economische sectoren voor natuur en landschap.
- Verwerving natuurterreinen
- Kosten voor de aanschaf van natuurterreinen. Vrijwel alle terreinaankopen van de Provinciale Landschappen worden uitgevoerd door de Dienst Landelijk Gebied van het desbetreffende ministerie. Vereniging Natuurmonumenten koopt daarentegen wel zelfstandig natuurterreinen aan. Deze aankopen worden voor een belangrijk deel gefinancierd door het Rijk en provincies. De uitgaven voor verwerving worden als jaarlijkse kosten weergegeven. De reden hiervoor is dat er wordt aangesloten bij de manier waarop de rijksoverheid haar uitgaven verantwoordt. Er wordt bij de rijksoverheid uitgegaan van het kasstelsel, waarbij uitgaven in het jaar dat zij worden gedaan worden verantwoord als jaarlijkse kosten.
- Inrichting en beheer
- Apparaatskosten
- De gezamenlijke kosten voor personen en hulpmiddelen die nodig zijn voor het functioneren van een instelling of het verrichten van een taak. Apparaatskosten bestaan voor een deel uit personeelskosten (in de vorm van salarissen) en voor een deel uit materieel, bijvoorbeeld huisvesting.
- Zonder natuurterrein in eigendom
- Natuurbeschermingsorganisaties, die geen natuurterrein in eigendom hebben. Het gaat hierbij om de Stichtingen Provinciaal Landschapsbeheer.
- Totaal netto kosten
- Het totaal van de kosten minus de opbrengsten van de activiteiten uitgevoerd door de economische sectoren voor natuur en landschap.
- Betaalde en ontvangen overdrachten
- Naast kosten te dragen van eigen activiteiten kunnen de verschillende sectoren ook bijdragen in de kosten van andere sectoren of kunnen zij juist van andere sectoren bijdragen ontvangen. Deze overdrachten bestaan uit heffingen, subsidies, leges en vergoedingen voor verleende diensten met betrekking tot natuur- en landschapsbeheer. Vanaf 2005 zijn hierbij ook overdrachten van en naar het buitenland opgenomen.
- Particulieren
- Onder particulieren vallen bedrijven, particuliere boseigenaren en particuliere natuurbeschermingsorganisaties. Bij bedrijven en particuliere boseigenaren wordt de nijverheid exclusief bouwnijverheid en particuliere bosbouw bedoeld. Bij de nijverheid gaat het om bedrijven behorend tot de bedrijfstakken delfstoffenwinning, industrie en openbare nutsbedrijven. Bij de particuliere bosbouw zijn alleen bedrijven met meer dan 5 hectare bos meegenomen. Particuliere natuurbeschermingsorganisaties zijn organisaties, die zich inzetten voor natuurbescherming in Nederland. De gemaakte kosten gaan gepaard met activiteiten waarmee wordt nagestreefd om de toestand van natuur en landschap te beschermen, herstellen of verbeteren. Er zijn terrein beherende natuurbeschermingsorganisaties en niet- terreinbeherende
natuurbeschermingsorganisaties. Tot de terrein beherende organisaties (deze hebben natuurterrein in eigendom) worden de Stichtingen Provinciale Landschappen en de Vereniging tot behoud van Natuurmonumenten gerekend. Tot de niet-terrein beherende organisaties (deze hebben geen natuurterrein in eigendom) worden de Stichtingen Provinciaal Landschapsbeheer gerekend. Tenslotte zijn er de overige natuurbeschermingsorganisaties, zoals het Wereld Natuur Fonds (WNF).- Natuurbeschermingsorganisaties
- Met natuurterrein in eigendom
- Tot de terreinbeherende organisaties worden de twaalf Provinciale Landschappen en de Vereniging tot behoud van Natuurmonumenten gerekend. Deze organisaties ontvangen bijdragen in de financiering van onder andere het Rijk en provincies (aankoop-, beheers- en projectsubsidies), bedrijven (vriendenbijdragen) en huishoudens (contributies, erfenissen en legaten en bijdragen via de Nationale Postcode Loterij).
- Betaald
- Ontvangen
- Netto lasten
- De netto lasten bestaan uit de som van de jaarlijkse netto kosten ten behoeve van natuur en landschap van eigen activiteiten, vermeerderd met betaalde heffingen, subsidies en betalingen voor diensten, verminderd met de ontvangen heffingen, subsidies en ontvangsten voor diensten. De netto lasten geven aan in welke mate een sector bijdraagt in de financiering van natuur en landschap. Vanaf 2005 zijn hierbij ook overdrachten van en naar het buitenland opgenomen.
- Particulieren
- Onder particulieren vallen bedrijven, particuliere boseigenaren en particuliere natuurbeschermingsorganisaties. Bij bedrijven en particuliere boseigenaren wordt de nijverheid exclusief bouwnijverheid en particuliere bosbouw bedoeld. Bij de nijverheid gaat het om bedrijven behorend tot de bedrijfstakken delfstoffenwinning, industrie en openbare nutsbedrijven. Bij de particuliere bosbouw zijn alleen bedrijven met meer dan 5 hectare bos meegenomen. Particuliere natuurbeschermingsorganisaties zijn organisaties, die zich inzetten voor natuurbescherming in Nederland. De gemaakte kosten gaan gepaard met activiteiten waarmee wordt nagestreefd om de toestand van natuur en landschap te beschermen, herstellen of verbeteren. Er zijn terreinbeherende natuurbeschermingsorganisaties en niet-terreinbeherende natuurbeschermingsorganisaties. Tot de terreinbeherende organisaties (deze hebben natuurterrein in eigendom) worden de Stichtingen Provinciale Landschappen en de Vereniging tot behoud van Natuurmonumenten gerekend. Tot de niet-terreinbeherende organisaties (deze hebben geen natuurterrein in eigendom) worden de Stichtingen Provinciaal Landschapsbeheer gerekend. Tenslotte zijn er de overige natuurbeschermingsorganisaties, zoals het Wereld Natuur Fonds (WNF).
- Natuurbeschermingsorganisaties
- Met natuurterrein in eigendom
- Tot de terreinbeherende organisaties worden de twaalf Provinciale Landschappen en de Vereniging tot behoud van Natuurmonumenten gerekend.
- Zonder natuurterrein in eigendom
- Stichtingen Provinciaal Landschapsbeheer
- Tot de niet-terreinbeherende organisaties (deze hebben geen natuurterrein in eigendom) worden de Stichtingen Provinciaal Landschapsbeheer gerekend.
- Overige natuurbeschermingsorganisaties
- De activiteiten van de overige organisaties lopen sterk uiteen: van inzet voor het beschermen van leefgebieden van bepaalde dieren en planten. Via het behartigen van de belangen van specifieke organismen in het planten- of dierenrijk. Er zijn natuurorganisaties die ondersteuning geven en stimuleren bij het totstandkomen van wet- en regelgeving op het terrein van natuur- en landschap. Daarbij let men ook op het naleven van de opgestelde regels en op het nakomen van gemaakte afspraken. Men geeft voorlichting, verzorgt de communicatie met het publiek over natuur- en/of landschap. Ook zijn er organisaties die zich richten op het bevorderen van wetenschap en educatie verzorgen over natuur- en landschap.