Waterschapsbelastingen, opbrengsten, 1995 - 2008

Waterschapsbelastingen, opbrengsten, 1995 - 2008

Regio's Perioden Aantal waterschappen Totaal aantal waterschappen (aantal) Opbrengst omslagheffing naar taak Totaal opbrengst omslagheffing (mln euro) Opbrengst omslagheffing naar taak Waterkeringszorg Waterkeringszorg totaal (mln euro) Opbrengst omslagheffing naar taak Waterbeheersing Waterbeheersing totaal (mln euro) Opbrengst omslagheffing naar taak Beheer wegen Beheer wegen totaal (mln euro) Opbrengst omslagheffing naar taak Beheer vaarwegen Beheer vaarwegen totaal (mln euro) Omslagheffing naar soort Totaal opbrengst omslag ongebouwd (mln euro) Opbrengst waterverontreinigingsheffing Totaal opbrengst verontreinigingsheffing (mln euro)
Nederland 1995 88 426 82 317 24 0 143 877
Nederland 2000 56 549 99 412 35 2 162 998
Nederland 2005 26 769 133 583 50 4 156 1.222
Nederland 2007 26 810 140 614 52 4 149 1.267
Nederland 2008 26 830 135 642 49 4 142 1.293
Noord-Nederland 1995 - 67 9 58 . . 34 60
Noord-Nederland 2000 - 82 13 69 0 . 39 86
Noord-Nederland 2005 - 104 8 97 . . 39 124
Noord-Nederland 2007 - 99 8 91 0 . 32 130
Noord-Nederland 2008 - 93 7 86 . . 28 132
Oost-Nederland 1995 - 103 15 87 . 0 44 161
Oost-Nederland 2000 - 133 18 114 0 0 52 231
Oost-Nederland 2005 - 203 34 161 7 0 58 309
Oost-Nederland 2007 - 210 34 169 6 0 60 317
Oost-Nederland 2008 - 220 35 180 6 0 56 323
West-Nederland 1995 - 190 53 110 24 0 41 294
West-Nederland 2000 - 247 60 148 35 2 45 440
West-Nederland 2005 - 341 80 215 42 4 41 518
West-Nederland 2007 - 382 87 245 45 4 40 543
West-Nederland 2008 - 392 83 261 43 4 40 557
Zuid-Nederland 1995 - 67 4 61 0 . 24 189
Zuid-Nederland 2000 - 86 7 79 0 . 26 207
Zuid-Nederland 2005 - 122 11 110 . . 19 241
Zuid-Nederland 2007 - 120 10 111 0 . 17 247
Zuid-Nederland 2008 - 125 10 115 . . 18 251
Bron: CBS.
Verklaring van tekens

Tabeltoelichting


Korte beschrijving tabel:
Deze tabel bevat gegevens over de opbrengst van de waterschapsheffingen.
Waterschappen leggen deze heffingen op om hun werkzaamheden te bekostigen.
De belangrijkste waterschapstaken zijn waterkering (het tegengaan van
overstromingen), waterbeheersing (de zorg voor het juiste waterpeil voor
landbouw, natuur, bewoners) en de zorg voor de waterkwaliteit. Sommige
waterschappen beheren ook wegen en vaarwegen. De cijfers worden verzameld
door de waterschappen met als eigen doel een begrotingsvergelijkend
onderzoek. Tot en met 2000 werden de cijfers verzameld doormiddel van een
CBS-enquête.

Gegevens beschikbaar vanaf 1995 tot en met 2008.

Frequentie: stopgezet

Status van de cijfers:
De cijfers zijn definitief.

Wijzigingen ten opzichte van de vorige versie:
Op 18 februari 2009 is een correctie doorgevoerd. De opbrengsten van de
ingezetenenomslag en de verontreinigingsheffing voor huishoudens over 2007
en 2008 zijn gecorrigeerd. Van deze heffingen waren ten onrechte netto
opbrengsten opgenomen. Dat wil zeggen dat rekening is gehouden met
mogelijke minderopbrengsten door kwijtscheldingen. Alle overige bedragen
in de tabel betreffen het totaal van de opgelegde heffingen (de bruto
opbrengst). Bij de correcties over 2007 en 2008 zijn de kwijtgescholden
bedragen toegevoegd aan de netto opbrengsten van deze heffingen.

Wanneer komen er nieuwe cijfers:
De tabel is stopgezet. Cijfers over waterschapsheffingen vanaf 2009 zijn
te vinden in tabel Waterschappen; begroting, opbrengst heffingen 2009.
Zie ook paragraaf 3 van deze toelichting.

Toelichting onderwerpen

Aantal waterschappen
Waterschappen zijn, evenals het Rijk, de provincies en gemeenten
publiekrechtelijke lichamen. De eerste waterschappen zijn al in de 12e
eeuw gevormd. Ze komen voort uit samenwerkingsverbanden die lokale
gemeenschappen moesten beschermen tegen wateroverlast van de zee en de
rivieren. Om nederzettingen te beschermen tegen overstromingen werden
dammen en dijkjes gebouwd en moest overtollig water worden afgevoerd door
sluizen en kanaaltjes. De activiteiten die hiervoor nodig zijn, moesten
worden verricht door de leden van de plaatselijke bevolking. Door de
instelling van afzonderlijke overheidslichamen met publiekrechtelijke
bevoegdheden kon de medewerking van betrokkenen worden afgedwongen. Door
het sterk lokale karakter was het aantal waterschappen lange tijd zeer
groot. In een voortdurend proces van reorganisaties is het aantal
waterschappen door fusies teruggebracht tot 26.
De zorg voor waterstaat behoort nog steeds tot de kerntaken van de
waterschappen. Traditioneel zijn de waterkeringszorg (veilige dijken),
waterkwantiteitsbeheer (juist waterpeil), Wegenbeheer (nog in drie
provincies)en de vaarwegenbeheer (ongeveer 1% van alle taken). Eind
zestiger jaren is de zorg voor schoon oppervlaktewater toegevoegd, de
waterkwaliteitszorg. Dit werden waterschappen met gemengde taken genoemd.
Na fusies (Vanaf 2006) hebben alle waterschappen gemengde taken n.l.
traditionele- en zuiveringstaken.
Waterschappen komen vooral in het nieuws in perioden van wateroverlast.
Buiten deze piekperioden werken waterschappen voor veel burgers in de
anonimiteit.
Voor hen worden de waterschappen zichtbaar bij toezending van jaarlijkse
belastingaanslagen.
Totaal aantal waterschappen
Totaal van de waterschappen zijn enkel de uitkomsten van geheel Nederland
beschikbaar.
Opbrengst omslagheffing naar taak
Met de uitvoering van de traditionele waterschapstaken (waterkeringszorg,
waterkwantiteitsbeheer, wegen- en vaarwegenbeheer) zijn hoge kosten
gemoeid.
Na aftrek van rijks- en provinciale bijdragen voor genoemde taken, worden
deze kosten doormiddel van heffingen in rekening gebracht bij huishoudens
en bedrijven die gevestigd zijn in het gebied van het waterschap. De
heffingen hebben het karakter van een omslagheffing. Als maat voor het
belang gelden de waarde van het onroerend goed (omslag gebouwd), het
aantal woonruimten (ingezetenenomslag en het aantal ha (omslag ongebouwd,
pachtersomslag). Het bestuur stelt uiteindelijk de hoogte van de heffingen
en de verdeling over de categorieën belanghebbenden formeel vast. Bij de
berekening van de heffing worden eerst voor elke taak alle kosten per jaar
berekend. Vervolgens worden de totale lasten per taak omgeslagen over de
belanghebbenden (eigenaren van gebouwde onroerende zaken, ingezetenen,
grondbezitters pachters)naar mate waarin ze belang hebben bij de
activiteiten van het waterschap.
Totaal opbrengst omslagheffing
Met de uitvoering van de traditionele waterschapstaken (waterkeringszorg,
waterkwantiteitsbeheer, wegen- en vaarwegenbeheer) zijn hoge kosten
gemoeid.
Na aftrek van rijks- en provinciale bijdragen voor genoemde taken, worden
deze kosten doormiddel van heffingen in rekening gebracht bij huishoudens
en bedrijven die gevestigd zijn in het gebied van het waterschap. De
heffingen hebben het karakter van een omslagheffing. Als maat voor het
belang gelden de waarde van het onroerend goed (omslag gebouwd), het
aantal woonruimten (ingezetenenomslag en het aantal ha (omslag ongebouwd,
pachtersomslag). Het bestuur stelt uiteindelijk de hoogte van de
heffingen en de verdeling over de categorieën belanghebbenden formeel
vast. Bij de berekening van de heffing worden eerst voor elke taak alle
kosten per jaar berekend. Vervolgens worden de totale lasten per taak
omgeslagen over de belanghebbenden (eigenaren van gebouwde onroerende
zaken, ingezetenen, grondbezitters pachters)naar mate waarin ze belang
hebben bij de activiteiten van het waterschap.
Waterkeringszorg
De waterkeringszorg omvat de aanleg en het onderhoud van dammen,
dijken en sluizen.
Waterkeringszorg totaal
Totaal van de waterkeringszorg.
Waterbeheersing
De zorg voor de waterbeheersing omvat de regeling van de waterstand en
van de af- en aanvoer van het water.
Waterbeheersing totaal
Totaal van de zorg voor de waterbeheersing.
Beheer wegen
De zorg voor het onderhoud van de wegen die in beheer zijn bij
waterschappen. Door de invoering van de Wet herverdeling Wegenbeheer
m.i.v. 1 januari 1993 is het aantal kilometers weg in beheer bij
waterschappen drastisch gereduceerd.
Beheer wegen totaal
Totaal van de zorg voor het onderhoud van de wegen.
Beheer vaarwegen
De zorg voor het onderhoud van vaarwegen die onder het beheer van
waterschappen vallen. Van het totaal aantal kilometers
(binnen)scheepvaartwegen is minder dan 1% in beheer bij de waterschappen.
Beheer vaarwegen totaal
Totaal van de zorg voor het onderhoud van vaarwegen.
Omslagheffing naar soort
- Heffing op ongebouwde eigendommen. Deze heffing wordt uitsluitend
opgelegd aan grondbezitters. Grondslag voor de heffing is het aantal
ha in bezit.
- Heffing op gepachte grond. Deze heffing wordt uitsluitend opgelegd aan
de pachters van grond. Grondslag voor de heffing is het aantal ha dat
wordt gepacht. Totale waarde van de heffing opgelegd aan de pachters van
grond.Sinds 2002 wordt deze heffing niet meer opgelegd.
- Heffing op gebouwde onroerende zaken. Deze heffing wordt uitsluitend
opgelegd aan huiseigenaren en bezitters van bedrijfspanden. Grondslag
voor de heffing is de waarde van het gebouwde eigendom volgens de
onroerendzaakbelasting (OZB).
- Heffing op woonruimten. Belastingplichtig voor de ingezetenenomslag is
de (hoofd)bewoner van een woonruimte, die blijkens de gemeentelijke
basisadministratie persoonsgegevens bij het begin van het belastingjaar
woonplaats heeft in het gebied van het waterschap en die aldaar het
gebruik heeft van een woonruimte. Gebruikers van bedrijfsruimten worden
niet in de ingezetenenomslag betrokken. Grondslag voor de heffing is het
aantal woonruimten.
Totaal opbrengst omslag ongebouwd
Heffing op ongebouwde eigendommen. Deze heffing wordt uitsluitend
opgelegd aan grondbezitters. Grondslag voor de heffing is het aantal
ha in bezit.
Opbrengst waterverontreinigingsheffing
Van waterverontreinigingsheffing zijn enkel de uitkomsten van geheel
Nederland beschikbaar.
Totaal opbrengst verontreinigingsheffing
Totaal van waterverontreinigingsheffing zijn enkel de uitkomsten van
geheel Nederland beschikbaar.