Snelle raming consumentenprijsindex (CPI)

Het CBS publiceert elke maand de consumentenprijsindex (CPI). De CPI laat de prijsontwikkeling zien van een pakket goederen en diensten dat een gemiddeld Nederlands huishouden aanschaft. De inflatie in Nederland wordt gemeten als de stijging van de CPI ten opzichte van dezelfde maand in het voorgaande jaar. Vanaf 2023 gaat het CBS maandelijks ook een snelle raming van de inflatie volgens de CPI publiceren.
De snelle raming komt iedere maand voorafgaand aan de reguliere publicatie van de CPI, en is op basis van nog onvolledige brongegevens. Het CBS publiceert al langer maandelijks een snelle raming (‘flash estimate’) van de inflatie op basis van de Europees geharmoniseerde consumentenprijsindex (HICP). De snelle raming van de CPI wordt voor het eerst gepubliceerd op 6 januari 2023, over verslagmaand december 2022.

Publicatie snelle raming CPI

Momenteel is het zo dat het CBS maandelijks eerst een snelle raming van de inflatie op basis van de HICP publiceert. Enkele werkdagen daarna volgt de reguliere publicatie van de CPI, met daarin de volledige cijfers van alle productgroepen. Het CBS gaat dit veranderen door ook een snelle raming van de CPI te publiceren.

Met de introductie van een snelle raming van de CPI wil het CBS de berichtgeving over de inflatie in Nederland duidelijker maken. Bij de berichtgeving over de inflatie stelt het CBS de CPI centraal, omdat de CPI volgens de nationale definitie wordt gemaakt. Deze definitie is gericht op de consumptie van Nederlandse huishoudens. Vanaf 2023 kan nu ook bij de snelle raming het inflatiecijfer volgens de CPI worden uitgelicht. Hierdoor sluit de publicatie van de snelle raming nauw aan bij de reguliere publicatie enkele dagen later.

Uiteraard blijft het CBS ook publiceren over de HICP. De HICP wordt gemaakt volgens internationaal afgesproken definities en methoden en heeft als belangrijk doel om de inflatie tussen verschillende landen te kunnen vergelijken. Eurostat berekent op basis van de HICP-cijfers van alle EU-landen de inflatie voor de eurozone en de Europese Unie. Het CBS publiceerde eerder een uitgebreid overzicht van de verschillen tussen de CPI en de HICP.

De snelle raming van de CPI wordt op dezelfde dag gepubliceerd als de snelle raming van de HICP door Eurostat. Dit is meestal de laatste werkdag van de maand waarop de cijfers betrekking hebben, of de daaropvolgende werkdag. Alleen voor verslagmaand december is dit vaak wat later, zo wordt de snelle raming van december 2022 op 6 januari 2023 gepubliceerd.

Raming op basis van onvolledige brongegevens

De snelle raming van de CPI wordt berekend op basis van nog onvolledige brongegevens. De aanvullende brongegevens worden in de dagen daarna verwerkt in de berekeningen. Bij de reguliere publicatie van de CPI zijn deze brongegevens vervolgens wel meegenomen. Door het beschikbaar komen van extra brongegevens kan het cijfer bij de publicatie enkele dagen later in de maand nog worden bijgesteld. Deze aanpassingen zijn doorgaans relatief klein.

Omdat de snelle raming van de CPI op basis is van onvolledige brongegevens, publiceert het CBS op dat moment alleen de jaarmutatie van de CPI, en nog geen indexcijfer. De jaarmutatie is de verandering ten opzichte van dezelfde maand in het voorgaande jaar. Het CBS kiest hiervoor omdat de CPI in Nederland veel gebruikt wordt voor indexering. De snelle raming is daarvoor niet geschikt. Door nog geen indexcijfers te publiceren, voorkomt het CBS dat de snelle raming toch per ongeluk voor indexering kan worden gebruikt.

Speciale aggregaten

Bij de snelle raming van de CPI worden, net als bij de HICP, cijfers op hoofdniveau en op het niveau van een aantal belangrijke speciale aggregaten gepubliceerd. Speciale aggregaten zijn groepen waarin verschillende bestedingscategorieën op thema zijn samengevoegd, zoals energie of voeding. Met het publiceren van cijfers voor deze groepen wordt aangesloten bij het publicatieschema van Eurostat voor de HICP.

Onderstaande groepen worden meegenomen in de snelle raming:

  • 000000 Alle bestedingen
  • SA03 Industriële goederen exclusief energie en motorbrandstoffen
  • SA07 Energie inclusief motorbrandstoffen
  • SA08 Voedingsmiddelen, dranken en tabak
  • SA09 Onbewerkte voedingsmiddelen
  • SA10 Bewerkte voeding, dranken en tabak
  • SA11 Diensten
  • SA19 Totaal exclusief energie en motorbrandstoffen
  • SA20 Totaal exclusief energie, motorbrandstoffen, voeding, dranken en tabak
  • SA21 Totaal exclusief energie, motorbrandstoffen en onbewerkte voedingsmiddelen

Later in de maand worden bij de reguliere publicatie alle indexcijfers, maandmutaties en jaarmutaties van alle productgroepen gepubliceerd.

Relevante links