Toespraak DG bij overhandiging 'Nederland in 2014'

Toespraak CBS directeur-generaal Tjark Tjin-A-Tsoi ter gelegenheid van het overhandigen van Nederland in 2014 aan Tweede Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg, d.d. 26 maart 2015

Welkom mevrouw de voorzitter van de Tweede Kamer, Kamerleden, medewerkers van de Tweede Kamer, leden van de pers en andere belangstellenden.

Dank dat u het CBS wilt ontvangen in deze fraaie zaal aan het Binnenhof, een locatie waar het CBS lang geleden ook was gehuisvest. Dat we hier nu weer bijeen zijn is niet vreemd, want de regering en de Tweede Kamer zijn grootverbruikers van de resultaten van het CBS.

Vrijwel dagelijks wordt gebruik gemaakt van CBS-informatie bij debatten en ook bij de formulering van nieuw beleid baseert men zich in veel gevallen mede op CBS publicaties.

Een van de belangrijkste redenen waarom de CBS-publicaties zo een belangrijke rol spelen is dat het CBS terecht de reputatie heeft zich onbevooroordeeld en apolitiek op te stellen. Dat wil zeggen: het CBS doet aan empirische waarheidsvinding. Het is onderdeel van maatschappijbeeld waarin beleidsvorming en besluitvorming – maar ook monitoren van beleid – bij voorkeur tot stand komt op basis van feiten en cijfers. Niet op basis van mythen, misleiding of ideologische dogma’s. Dàt is de reden waarom het CBS ruim een eeuw geleden is opgericht en daar staan wij voor.

Niettemin is het niet eenvoudig om met behulp van enkele statistische indicatoren een getrouw en ongekleurd beeld van de werkelijkheid te geven. Sommigen zullen zeggen dat dit zelfs principieel onmogelijk is en voor de mogelijkheid moet men inderdaad beducht zijn.

Een van de vraagstukken die daarbij opkomen is welke indicatoren men hanteert. Complexe maatschappelijke fenomenen zoals de economie of armoede laten zich niet vangen door een of enkele cijfers. Als je jezelf dan beperkt tot een of andere indicator, dan impliceert dat een keuze.

Neem bijvoorbeeld het Bruto Binnenlands Product. In de volksmond is dat bijna synoniem geworden voor ‘de economie’, maar dat is het niet. Dè economie is te complex voor reductie tot 1 cijfer. Als in het verleden een ander pad was ingeslagen met betrekking tot het meten van de economie – en er wàren alternatieven die werden besproken – dan zou dat zeer waarschijnlijk op een aantal momenten tot andere beleidskeuzes hebben geleid.

Het CBS heeft zichzelf daarom ten doel gesteld maatschappelijke fenomenen meer vanuit verschillende invalshoeken te benaderen. Het reduceren van complexe fenomenen tot 1 enkel cijfer willen we dan ook steeds vaker vermijden.

In feite is het boekje dat nu voor u ligt een uiting van dit streven om meerdere aspecten van de samenleving in onderlinge samenhang en vanuit verschillende invalshoeken te presenteren zodat er een totaalplaatje ontstaat.

In deze publicatie krijgt de lezer in een aantal korte en vlot leesbare hoofdstukken een breed overzicht van de Nederlandse samenleving in het algemeen en de economie in het bijzonder. Het is een mooie en zeer toegankelijke publicatie geworden.

Maar voordat CBS hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen er inhoudelijk op ingaat, zou ik nu graag het eerste exemplaar van deze publicatie willen aanbieden aan u, mevrouw Van Miltenburg, als voorzitter van de Tweede Kamer.