Achtergrondinformatie en handelsstromen (kweekvis)
Kweekvissen worden gekweekt in open systemen (zoals delen zee, rivier of oceaan) of gesloten systemen (zoals grote bassins op het land). De belangrijkste gekweekte vis, schelp- en schaaldieren zijn karpers, oesters, tapijtschelpen, garnalen, tilapia en pangasius (FAOSTAT-onlinequeries). Meer dan de helft van de wereldwijd geconsumeerde vis is kweekvis). In Nederland is de consumptie van kweekvis de afgelopen tien jaar aan een opmars begonnen. De gekweekte pangasius is inmiddels de meest verkochte vissoort in de Nederlandse supermarkten. Momenteel is nog maar een klein deel van de wereldwijde kweekvisproductie gelabeld als duurzaam. De pangasius en de tilapia waren in 2013 de enige ASC-gecertificeerde kweekvissen die in Nederlandse supermarketens verkrijgbaar waren. Pangasius is een vis uit de familie van reuzenmeervalachtigen. Tilapia is een verzamelnaam voor een groot aantal soorten tropische zoetwatervissen.
Productie
In 2012 bedroeg de wereldproductie aan vis, schelp- en schaaldieren 158,0 miljard kilogram, waarvan 66,6 miljard kilogram gekweekt (FAOSTAT, 2014). Het aandeel gekweekte vis, schelp- en schaaldieren is door de jaren heen geleidelijk toegenomen, tot 42 procent in 2012. China is met 41,1 miljard kilogram verreweg de grootste producent van gekweekte vis, schelp- en schaaldieren, op grote afstand gevolgd door India, Vietnam, Indonesië, Noorwegen (Atlantische zalm) en Thailand.
De wereldproductie van pangasius en tilapia neemt toe en is voor 2012 respectievelijk 1,6 en 4,5 miljard kg. Pangasius wordt alleen in Vietnam en enkele andere landen gekweekt. Tillapia wordt in meer dan honderd landen gekweekt, met name in China, Egypte en Indonesië.
Wereldproductie pangasius (mld. kg), 2008-2012
Wereldproductie tilapia (mld. kg), 2008-2012
Ook in Nederland wordt vis gekweekt. In 2012 ging het om een productie van 46 miljoen kg. De belangrijkse soorten kweekvis in Nederland zijn paling, meerval, tilapia, tarbot en forel. Daarnaast is bij schelpdieren de kweek van mosselen en oesters van groot belang.
Handelsstromen
Vis behoort tot één van de meest verhandelde voedselproducten wereldwijd (FAOSTAT, 2014). Bijna alle pangasius die wereldwijd wordt geproduceerd, wordt vervolgens geëxporteerd. Tilapia daarentegen wordt door de producerende landen voor een groot deel voor binnenlandse consumptie gebruikt. De wereldexport van tilapia bedroeg 402 miljoen kilogram en dat van meerval, waaronder pangasius, 1297 miljoen kg. De belangrijkste importeur van zowel tilapia als pangasius zijn de Verenigde Staten (Bron: FAOSTAT, geraadpleegd op 2-7-2014).
In 2013 werd in Nederland 22 miljoen kilogram meerval en 8 miljoen kilogram tilapia geïmporteerd. Nederland importeert bijna alle pangasius uit Vietnam. De belangrijkste herkomstlanden van tilapia zijn China, België en Indonesië. De verse tilapia die in Nederland wordt aangeboden, is vooral in België of Frankrijk gekweekt. Circa tweederde van de door Nederland geimporteerde meerval (waaronder pangasius) en een derde van de geimporteerde tilapia wordt vervolgens weer uitgevoerd. Nederland exporteert deze vis (na verwerking) voornamelijk naar Duitsland, Frankrijk en België. (Bron: CBS StatLine)
In Nederland wordt veruit de meeste vis in de supermarkten verkocht. De visspeciaalzaken en ambulante vishandel hebben samen een aandeel van ongeveer 20 procent (Bron: Visbureau).