Methodologie

Hier vindt u informatie over de gebruikte methodologie van de indexeringsmodule en advies voor als uw situatie niet met de indexeringsmodule berekend kan worden:

Berekening

Voor indexeringen worden vrijwel altijd dezelfde formules worden gebruikt. Op deze formules is de rekenmodule gebaseerd. De formules worden hieronder toegelicht.
Onderscheid wordt gemaakt tussen enkelvoudige indexeringen en samengestelde indexeringen.

Enkelvoudige indexeringen

Bij een enkelvoudige indexering wordt het contract met één indexcijfer geïndexeerd.
Voor de berekening van mutatiepercentages wordt gebruik gemaakt van de volgende berekeningsmethode:

index T/index T-1 x 100 - 100 = mutatiepercentage.

T-1 is veelal de index van één jaar voor T.

Samengestelde indexeringen

Bij een samengestelde indexering wordt een bedrag met meer dan één indexcijfer geïndexeerd. Dit kunnen verschillende onderdelen zijn van één statistiek, maar het is ook mogelijk om met verschillende statistieken te indexeren.

Bij het gebruik van een samengestelde index moet worden bepaald hoe zwaar de gekozen onderdelen wegen in de indexering.

Pn = Po x  (W1 x index1 T + W2 x index2 T) / (W1 x index1 T-1 + W2 x index2 T-1)

W1 en W2 zijn de wegingen en tellen op tot 1 (in de module tot 100%)
Pn = prijs nieuw
Po = prijs oud
Index1 en Index2 zijn de verschillende indexcijfers die gebruikt worden.

Afrondingen

De aanpassingsfactor wordt afgerond op 3 decimalen. Dit is gelijk aan de afronding van het mutatiepercentage op één decimaal. Het rekenen met meer decimalen geeft een schijnnauwkeurigheid.

Overgang naar een nieuw basisjaar

Bij indexcijferberekening is het gebruikelijk om regelmatig, eens in de vijf of tien jaar, de basis te verleggen. In de indexeringsmodule is alleen de meest recente reeks opgenomen. Als u een indexering over een langere periode wilt uitvoeren dan in de module mogelijk is, krijgt u te maken met de overgang naar een nieuw basisjaar (een basisverlegging). Voor de cpi geldt dat de basis jaarlijks wordt verlegd. De lange reeks is al gekoppeld en verwerkt in de module. Hier hoeft u bij de indexeringen dus geen rekening mee te houden.

Bij een basisverlegging en een overgang naar een nieuw basisjaar hanteert het CBS twee uitgangspunten:

  1. Prijsontwikkelingen moeten zoveel mogelijk worden ontleend aan één gepubliceerde reeks.
  2. Aanpassingen en correcties met terugwerkende kracht moeten zoveel mogelijk worden vermeden.

Vanaf 2016 wordt in de consumentenprijsindex (CPI) en in de Europees geharmoniseerde consumentenprijsindex (HICP) een meer gedetailleerde classificatie van goederen en diensten gebruikt. Op hetzelfde moment wordt ook het basisjaar aangepast naar 2015=100. De eerste uitkomsten volgens de nieuwe reeks worden gepubliceerd op 11 februari 2016. De wijziging van het basisjaar zal tegen die tijd ook in de cpi-module doorgevoerd worden. Meer informatie leest u hier.

Voorbeeld basisverlegging PPI

Vanuit bovenstaande uitgangspunten komt het CBS tot het volgende advies voor ppi-cijfers:
Vanuit deze uitgangspunten komt het CBS tot het volgende advies voor ppi-cijfers:

  • Voor de berekening van een prijsontwikkeling over een periode die aanvangt in of na januari 2005 en die nog voortduurt, wordt gebruik gemaakt van de reeks 2005=100.
  • De berekening van een prijsontwikkeling over een periode die aanvangt voor januari 2009 wordt gebaseerd op een geschakelde reeks 2000=100. Hierbij moet vanaf januari 2009 binnen de reeks 2005=100 de procentuele ontwikkeling ten opzichte van december 2008 berekend worden; deze ontwikkeling moet vervolgens worden ‘gezet op’ de uitkomsten van december 2008 van de reeks 2000=100.

De januari-index van de geschakelde reeks wordt bepaald door de ontwikkeling tussen december 2008 en januari 2009 te bepalen volgens de reeks 2005=100 en deze te vermenigvuldigen met de index van december 2008 volgens de reeks 2000=100. In het voorbeeld: (106,0 / 105,4) * 113,5 = 114,1 (afgerond). Voor februari 2009 wordt de index volgens dezelfde lijn als volgt berekend: (106,3 / 105,4) * 113,5 = 114,5 (afgerond). In verband met afrondingsproblemen moet telkens in december gekoppeld worden.