Detailhandel verkocht minder in vierde kwartaal

Verkoopmedewerker banketbakkerij aan het werk in de winkel.
© ANP / Patricia Rehe
De detailhandel zette in het vierde kwartaal van 2022 7 procent meer om dan in dezelfde periode een jaar eerder. Deze toename komt door hogere prijzen. Het volume (omzet gecorrigeerd door prijsstijgingen) nam met 3 procent af. Het is voor het derde kwartaal op rij dat de detailhandel minder verkocht dan in dezelfde kwartalen een jaar eerder. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe kwartaalcijfers over de detailhandel.

Omzet detailhandel (koopdaggecorrigeerd)
JaarKwartaalOmzet (% verandering t.o.v. een jaar eerder)Volume (% verandering t.o.v. een jaar eerder)
2018eerste kwartaal2,82,4
2018tweede kwartaal4,13,9
2018derde kwartaal3,12,9
2018vierde kwartaal3,42,5
2019eerste kwartaal3,22,4
2019tweede kwartaal2,52,3
2019derde kwartaal3,41,9
2019vierde kwartaal3,82,7
2020eerste kwartaal3,92,4
2020tweede kwartaal63,7
2020derde kwartaal8,97
2020vierde kwartaal4,32,5
2021eerste kwartaal-0,6-2,3
2021tweede kwartaal8,27,6
2021derde kwartaal3,42,4
2021vierde kwartaal6,13,6
2022eerste kwartaal13,69,2
2022tweede kwartaal3,3-3,1
2022derde kwartaal4,2-3,6
2022vierde kwartaal7-3,1
* voorlopige cijfers
De detailhandelsomzet was niet alleen in het vierde, maar ook in de eerste drie kwartalen van 2022 hoger dan een jaar eerder. Vanaf het tweede kwartaal werd er minder verkocht vergeleken met een jaar eerder. De omzetstijging kwam vanaf dat kwartaal door hogere prijzen.

Meer omzet non-foodsector

In de non-foodsector nam de omzet met 9 procent toe ten opzichte van een jaar eerder. Dit kwam vooral door hogere prijzen. Het volume van de verkopen in de non-foodsector bleef vrijwel gelijk.

In de foodsector nam de omzet met 7 procent toe ten opzichte van een jaar eerder, maar het volume van de verkopen daalde met 5 procent. Vooral supermarkten behaalden een hogere omzet. Ook speciaalzaken, zoals slagerijen en kaaswinkels, behaalden meer omzet. Het volume daalde met 9 procent.

Omzet detailhandel (koopdaggecorrigeerd), 4e kwartaal 2022*
SectorOmzet (% verandering t.o.v. een jaar eerder)Volume (% verandering t.o.v. een jaar eerder)
Detailhandel7-3,1
Winkels in voeding en genotmiddelen7,2-5,2
Supermarkten8,2-4,6
Voedingspeciaalzaken0,8-9,2
Winkels in non-foodartikelen8,80,1
Kledingwinkels17,47,2
Recreatieartikelen12,87,5
Winkels in schoenen en lederwaren12,710,7
Drogisterijen3,1-3,2
Meubels en woninginrichting2,8-9
Doe-het-zelfwinkels, keukens, vloeren2,3-7,6
Consumentenelektronica, witgoed-0,2-6,1
*voorlopige cijfers

Verkopen kleding- en schoenenwinkels nemen toe

In de non-foodsector daalde het volume, ondanks een omzetstijging. Dit was het sterkst bij meubelzaken. Ook drogisterijen en doe-het-zelfwinkels kampten met een dalend volume, terwijl de omzet steeg. Niet bij alle branches daalde het volume van de verkopen. Bij onder meer kleding- en schoenenwinkels nam zowel de omzet als het volume van de verkopen toe.

Afname online omzet

In het vierde kwartaal van 2022 nam de online omzet van detailhandelaren af met 1 procent, vergeleken met dezelfde periode een jaar eerder. Winkels die zowel online als in fysieke winkels verkopen (multi-channelers) zetten vrijwel evenveel om. Bij winkels die alleen online verkopen was de omzet bijna 2 procent lager.
Voor het eerst sinds de meting in 2014, kromp de online omzet van detailhandelaren in 2022. Het omzetniveau lag nog wel fors hoger dan in de perioden voor de coronacrisis.

Internetverkopen detailhandel (excl. tankstations en apotheken)
JaarKwartaalDetailhandel (% verandering t.o.v. een jaar eerder)Multi-channel (zwaartepunt niet online) (% verandering t.o.v. een jaar eerder)Postorderbedrijven, webwinkels (% verandering t.o.v. een jaar eerder)
2018I21,125,618,4
2018II1825,413,4
2018III17,728,711,7
2018IV15,625,89,6
2019I16,623,612,3
2019II18,423,314,9
2019III17,621,814,9
2019IV15,717,714,3
2020I21,62618,6
2020II55,468,545,7
2020III38,147,631,7
2020IV5570,644
2021I85,5122,458,7
2021II17,318,216,5
2021III11,59,613
2021IV51,87,6
2022I-19,7-27,4-12
2022II-9,9-11,5-8,5
2022III3,39,3-1
2022IV-1-0,3-1,6

Bijna verdubbeling aantal faillissementen

In het vierde kwartaal van 2022 werden in de detailhandel 64 faillissementen uitgesproken. Dit is net geen verdubbeling ten opzichte van een jaar eerder. Toen werden er 34 faillissementen uitgesproken. In meer dan de helft van de faillissementen ging het om een voedingsmiddelenwinkel of een webwinkel.

Detaillisten pessimistisch over economisch klimaat

In de Conjunctuurenquête Nederland (COEN) worden ondernemers elk kwartaal gevraagd naar de ontwikkelingen van de afgelopen tijd en de verwachtingen voor de komende maanden. Begin 2023 oordeelden detailhandelaren voor het vierde kwartaal op rij negatief over het economisch klimaat. 8 procent van de ondernemers in de detailhandel zag het economisch klimaat de afgelopen drie maanden verbeteren. 33 procent van de detailhandelaren ervoer een verslechterd economisch klimaat. Ook voor de komende drie maanden zijn detaillisten pessimistisch; een kwart van de detailhandelaren verwacht een verslechtering van het economisch klimaat.