Ondernemers nog altijd pessimistisch over export

© CBS/Alrik Swagerman
Ondernemers waren begin 2021 voor het vierde kwartaal op rij overwegend negatief gestemd over de uitvoer. Ondernemers binnen de industrie waren wel minder pessimistisch dan de voorgaande kwartalen. Groothandelaren en ondernemers binnen de dienstensector waren nagenoeg net zo pessimistisch als eind 2020. In het tweede kwartaal van 2020, toen corona zich ontwikkelde tot wereldwijde pandemie, waren de ondernemers het meest pessimistisch over de export. Dit blijkt uit de derde publicatie van het CBS over de exportindicator.

De exportindicator peilt aan het begin van het lopende kwartaal de stemming onder bedrijven met minimaal vijf werkende personen (niet alleen exporteurs) over de buitenlandse omzet, concurrentiepositie, orderpositie en verwachte orderontvangsten. Hiermee geeft de indicator de richting aan waarin ondernemers verwachten dat de export van goederen en diensten zich zal ontwikkelen. De cijfers voor de exportindicator over het eerste kwartaal zijn begin januari verzameld.

Industriële ondernemers minder somber dan voorgaande kwartalen

Ondernemers binnen de industrie waren begin 2021 wederom minder pessimistisch gestemd over de export. Nadat de exportindicator in het tweede kwartaal 2020 uitkwam op een dieptepunt van -20, steeg deze de daaropvolgende kwartalen en kwam begin 2021 uit op -1,2. Ondanks de toename van de exportindicator waren er per saldo dus nog steeds iets meer industriële ondernemers pessimistisch gestemd over de export dan optimistisch.

De onderliggende deelindicatoren bieden een genuanceerder beeld; zo waren de industriële ondernemers voor het eerst in een jaar tijd weer positief over de buitenlandse omzet en voorzichtig positief over de verwachte buitenlandse orderontvangsten. Hoewel minder negatief dan voorgaand kwartaal, waren ondernemers somber gestemd over de buitenlandse order- en concurrentiepositie, waarbij het pessimisme over eerstgenoemde er met -12,5 uitsprong. De laatste drie kwartalen van 2020 waren de onderliggende deelindicatoren nog zonder uitzondering negatief.

Exportindicator industrie
JaarKwartaalExportindicator (saldo positief en negatief gestemde bedrijven)Oordeel buitenlandse omzet (saldo positief en negatief gestemde bedrijven)Verwachting buitenlandse orderontvangsten (saldo positief en negatief gestemde bedrijven)Oordeel buitenlandse orderpositie (saldo positief en negatief gestemde bedrijven)Oordeel buitenlandse concurrentiepositie (saldo positief en negatief gestemde bedrijven)
20181e kwartaal7,311,210,72,04,3
20182e kwartaal6,510,210,60,43,9
20183e kwartaal6,49,011,00,44,5
20184e kwartaal3,75,94,40,12,8
20191e kwartaal4,27,05,8-0,63,2
20192e kwartaal3,54,86,8-0,12,4
20193e kwartaal2,75,12,7-0,51,7
20194e kwartaal0,32,3-0,1-2,60,0
20201e kwartaal0,21,43,3-4,8-0,1
20202e kwartaal-20,0-25,3-42,3-23,5-1,9
20203e kwartaal-10,0-13,3-0,2-24,7-4,2
20204e kwartaal-6,0-3,9-6,1-19,4-1,2
20211e kwartaal-1,23,20,2-12,5-0,6

Ondernemers binnen groothandel somberder over buitenlandse omzet

Onder ondernemers in de groothandel nam het pessimisme over de export in het eerste kwartaal van 2021 iets toe ten opzichte van voorgaand kwartaal. Dit kwam doordat ondernemers negatiever oordeelden over de buitenlandse omzet. Deze indicator daalde van -2,1 naar -9,8. Over de overige deelindicatoren waren groothandelaren juist positiever of minder negatief gestemd dan voorgaand kwartaal. Hoewel de verwachte buitenlandse orderontvangsten en  de buitenlandse orderpositie minder negatief werden ingeschat, was ook het algemene beeld over deze twee deelindicatoren nog somber. Over de buitenlandse concurrentiepositie zijn de groothandelaren al jaren positief en dit optimisme nam begin 2021 verder toe. 

Exportindicator groothandel en handelsbemiddeling
JaarKwartaalExportindicator (saldo positief en negatief gestemde bedrijven)Oordeel buitenlandse omzet (saldo positief en negatief gestemde bedrijven)Verwachting buitenlandse orderontvangsten (saldo positief en negatief gestemde bedrijven)Oordeel buitenlandse orderpositie (saldo positief en negatief gestemde bedrijven)Oordeel buitenlandse concurrentiepositie (saldo positief en negatief gestemde bedrijven)
20181e kwartaal9,614,513,92,56,1
20182e kwartaal9,815,717,80,24,7
20183e kwartaal8,012,513,81,53,7
20184e kwartaal5,29,49,3-2,02,6
20191e kwartaal3,98,77,3-2,90,7
20192e kwartaal7,311,810,21,34,5
20193e kwartaal6,18,711,3-2,25,0
20194e kwartaal3,78,33,3-2,12,3
20201e kwartaal5,39,38,3-2,83,8
20202e kwartaal-19,8-26,8-39,7-25,50,1
20203e kwartaal-12,0-12,8-24,6-24,21,0
20204e kwartaal-4,7-2,1-10,5-17,41,8
20211e kwartaal-5,5-9,8-5,8-15,33,7

Dienstensector nog steeds somber gestemd 

Na een dieptepunt in het tweede kwartaal van 2020 nam het pessimisme over de export onder de ondernemers binnen de dienstensector in de daaropvolgende kwartalen af. Het algehele beeld bleef wel somber en begin 2021 nam de exportindicator juist weer iets af van -2,4 tot -2,7. Ondernemers  in de dienstensector waren per saldo over alle onderliggende deelindicatoren negatief. Ten opzichte van voorgaand kwartaal waren ondernemers binnen de dienstensector wel minder negatief over de buitenlandse orderpositie. Over de buitenlandse omzet en concurrentiepositie oordeelden ondernemers juist negatiever en ook de verwachtingen omtrent buitenlandse orderontvangsten waren somberder.

Exportindicator diensten (geen handel)
JaarKwartaalExportindicator (saldo positief en negatief gestemde bedrijven)Oordeel buitenlandse omzet (saldo positief en negatief gestemde bedrijven)Verwachting buitenlandse orderontvangsten (saldo positief en negatief gestemde bedrijven)Oordeel buitenlandse orderpositie (saldo positief en negatief gestemde bedrijven)Oordeel buitenlandse concurrentiepositie (saldo positief en negatief gestemde bedrijven)
20181e kwartaal4,47,56,10,02,6
20182e kwartaal4,57,65,00,53,2
20183e kwartaal4,07,05,1-1,33,1
20184e kwartaal2,85,04,1-2,12,5
20191e kwartaal1,83,03,9-2,71,8
20192e kwartaal5,08,88,1-1,52,9
20193e kwartaal4,27,55,4-0,92,8
20194e kwartaal1,02,70,0-3,52,0
20201e kwartaal0,20,71,8-3,50,9
20202e kwartaal-14,4-18,4-26,6-19,5-1,9
20203e kwartaal-5,8-7,01,1-16,4-2,8
20204e kwartaal-2,4-1,0-0,1-11,9-0,2
20211e kwartaal-2,7-1,2-1,6-9,9-1,1