Economisch beeld verslechtert verder in oktober

31-10-2023 06:30

Over dit onderwerp zijn nieuwere cijfers beschikbaar. Bekijk de laatste cijfers.

Het conjunctuurbeeld volgens de Conjunctuurklok van het CBS was in oktober negatiever dan in september, meldt het CBS. In de Conjunctuurklok van oktober presteerden 7 van de 13 indicatoren slechter dan hun langjarige trend.

De conjunctuurklok is een hulpmiddel voor het bepalen van de stand en het verloop van de Nederlandse conjunctuur. In de Conjunctuurklok komt vrijwel alle belangrijke economische informatie samen die het CBS tijdens de afgelopen maand c.q. het afgelopen kwartaal heeft gepubliceerd. Het conjunctuurbeeld volgens de Conjunctuurklok betreft een macro-economisch beeld en het gaat niet in gelijke mate op voor alle huishoudens, bedrijven of regio’s.

Conjunctuurklokindicator (ongewogen gemiddelde van de indicatoren, exclusief bbp, in de Conjunctuurklok)
jaar	maand	cyclus (afwijking van de langetermijntrend (=0))
2017	januari	0,22
2017	februari	0,29
2017	maart	0,33
2017	april	0,36
2017	mei	0,42
2017	juni	0,45
2017	juli	0,48
2017	augustus	0,54
2017	september	0,58
2017	oktober	0,62
2017	november	0,68
2017	december	0,73
2018	januari	0,76
2018	februari	0,81
2018	maart	0,84
2018	april	0,84
2018	mei	0,86
2018	juni	0,86
2018	juli	0,84
2018	augustus	0,85
2018	september	0,84
2018	oktober	0,82
2018	november	0,82
2018	december	0,78
2019	januari	0,73
2019	februari	0,71
2019	maart	0,67
2019	april	0,64
2019	mei	0,63
2019	juni	0,6
2019	juli	0,57
2019	augustus	0,53
2019	september	0,5
2019	oktober	0,47
2019	november	0,41
2019	december	0,49
2020	januari	0,37
2020	februari	0,29
2020	maart	0,18
2020	april	-0,37
2020	mei	-1,06
2020	juni	-2,01
2020	juli	-2,03
2020	augustus	-1,35
2020	september	-1,2
2020	oktober	-0,99
2020	november	-0,92
2020	december	-0,66
2021	januari	-0,75
2021	februari	-0,96
2021	maart	-0,9
2021	april	-0,75
2021	mei	-0,5
2021	juni	-0,33
2021	juli	-0,04
2021	augustus	0,35
2021	september	0,43
2021	oktober	0,52
2021	november	0,61
2021	december	0,64
2022	januari	0,6
2022	februari	0,28
2022	maart	0,43
2022	april	0,52
2022	mei	0,66
2022	juni	0,68
2022	juli	0,61
2022	augustus	0,59
2022	september	0,47
2022	oktober	0,35
2022	november	0,29
2022	december	0,19
2023	januari	0,08
2023	februari	-0,03
2023	maart	-0,14
2023	april	-0,26
2023	mei	-0,4
2023	juni	-0,52
2023	juli	-0,63
2023	augustus	-0,74
2023	september	-0,82
2023	oktober	-0,88

Conjunctuurklokindicator (ongewogen gemiddelde van de indicatoren, exclusief bbp, in de Conjunctuurklok)
jaar	maand	cyclus (afwijking van de langetermijntrend (=0))
2017	januari	0,22
2017	februari	0,29
2017	maart	0,33
2017	april	0,36
2017	mei	0,42
2017	juni	0,45
2017	juli	0,48
2017	augustus	0,54
2017	september	0,58
2017	oktober	0,62
2017	november	0,68
2017	december	0,73
2018	januari	0,76
2018	februari	0,81
2018	maart	0,84
2018	april	0,84
2018	mei	0,86
2018	juni	0,86
2018	juli	0,84
2018	augustus	0,85
2018	september	0,84
2018	oktober	0,82
2018	november	0,82
2018	december	0,78
2019	januari	0,73
2019	februari	0,71
2019	maart	0,67
2019	april	0,64
2019	mei	0,63
2019	juni	0,6
2019	juli	0,57
2019	augustus	0,53
2019	september	0,5
2019	oktober	0,47
2019	november	0,41
2019	december	0,49
2020	januari	0,37
2020	februari	0,29
2020	maart	0,18
2020	april	-0,37
2020	mei	-1,06
2020	juni	-2,01
2020	juli	-2,03
2020	augustus	-1,35
2020	september	-1,2
2020	oktober	-0,99
2020	november	-0,92
2020	december	-0,66
2021	januari	-0,75
2021	februari	-0,96
2021	maart	-0,9
2021	april	-0,75
2021	mei	-0,5
2021	juni	-0,33
2021	juli	-0,04
2021	augustus	0,35
2021	september	0,43
2021	oktober	0,52
2021	november	0,61
2021	december	0,64
2022	januari	0,6
2022	februari	0,28
2022	maart	0,43
2022	april	0,52
2022	mei	0,66
2022	juni	0,68
2022	juli	0,61
2022	augustus	0,59
2022	september	0,47
2022	oktober	0,35
2022	november	0,29
2022	december	0,19
2023	januari	0,08
2023	februari	-0,03
2023	maart	-0,14
2023	april	-0,26
2023	mei	-0,4
2023	juni	-0,52
2023	juli	-0,63
2023	augustus	-0,74
2023	september	-0,82
2023	oktober	-0,88

Consumenten- en producentenvertrouwen iets minder negatief

Consumenten waren in oktober wat minder negatief dan een maand eerder. Hun vertrouwen lag ver onder het gemiddelde van de afgelopen twintig jaar. Het vertrouwen van producenten was in oktober ook wat minder negatief dan in september. Het producentenvertrouwen lag ook onder het gemiddelde van de afgelopen twintig jaar.

Consumenten- en producentenvertrouwen (seizoengecorrigeerd)
jaar	maand	Consumentenvertrouwen (gemiddelde van de deelvragen)	Producentenvertrouwen (gemiddelde van de deelvragen)
2019	januari	0	5,8
2019	februari	-2	6,3
2019	maart	-4	6,1
2019	april	-3	6,7
2019	mei	-3	4,7
2019	juni	0	3,3
2019	juli	2	3,9
2019	augustus	0	3,9
2019	september	-2	3,3
2019	oktober	-1	3,6
2019	november	-2	2,8
2019	december	-2	2,9
2020	januari	-3	2,5
2020	februari	-2	3,7
2020	maart	-2	0,2
2020	april	-22	-28,7
2020	mei	-31	-25,1
2020	juni	-27	-15,1
2020	juli	-26	-8,7
2020	augustus	-29	-5,4
2020	september	-28	-4,8
2020	oktober	-30	-5,6
2020	november	-26	-3,8
2020	december	-20	-0,4
2021	januari	-19	0,6
2021	februari	-19	0,1
2021	maart	-18	3,4
2021	april	-14	6,5
2021	mei	-9	8,8
2021	juni	-3	11,5
2021	juli	-4	12,3
2021	augustus	-6	9,6
2021	september	-5	11,1
2021	oktober	-10	12,3
2021	november	-19	12,7
2021	december	-25	10,2
2022	januari	-28	9
2022	februari	-30	8,5
2022	maart	-39	8,7
2022	april	-48	10,8
2022	mei	-47	9,9
2022	juni	-50	8,1
2022	juli	-51	8,4
2022	augustus	-54	4,6
2022	september	-59	2,6
2022	oktober	-59	2,5
2022	november	-57	3
2022	december	-52	3,3
2023	januari	-49	3,6
2023	februari	-44	3,7
2023	maart	-39	4
2023	april	-37	3
2023	mei	-38	2,1
2023	juni	-39	1
2023	juli	-39	0,1
2023	augustus	-40	-2,2
2023	september	-39	-2,2
2023	oktober	-38	-1,8

Consumenten- en producentenvertrouwen (seizoengecorrigeerd)
jaar	maand	Consumentenvertrouwen (gemiddelde van de deelvragen)	Producentenvertrouwen (gemiddelde van de deelvragen)
2019	januari	0	5,8
2019	februari	-2	6,3
2019	maart	-4	6,1
2019	april	-3	6,7
2019	mei	-3	4,7
2019	juni	0	3,3
2019	juli	2	3,9
2019	augustus	0	3,9
2019	september	-2	3,3
2019	oktober	-1	3,6
2019	november	-2	2,8
2019	december	-2	2,9
2020	januari	-3	2,5
2020	februari	-2	3,7
2020	maart	-2	0,2
2020	april	-22	-28,7
2020	mei	-31	-25,1
2020	juni	-27	-15,1
2020	juli	-26	-8,7
2020	augustus	-29	-5,4
2020	september	-28	-4,8
2020	oktober	-30	-5,6
2020	november	-26	-3,8
2020	december	-20	-0,4
2021	januari	-19	0,6
2021	februari	-19	0,1
2021	maart	-18	3,4
2021	april	-14	6,5
2021	mei	-9	8,8
2021	juni	-3	11,5
2021	juli	-4	12,3
2021	augustus	-6	9,6
2021	september	-5	11,1
2021	oktober	-10	12,3
2021	november	-19	12,7
2021	december	-25	10,2
2022	januari	-28	9
2022	februari	-30	8,5
2022	maart	-39	8,7
2022	april	-48	10,8
2022	mei	-47	9,9
2022	juni	-50	8,1
2022	juli	-51	8,4
2022	augustus	-54	4,6
2022	september	-59	2,6
2022	oktober	-59	2,5
2022	november	-57	3
2022	december	-52	3,3
2023	januari	-49	3,6
2023	februari	-44	3,7
2023	maart	-39	4
2023	april	-37	3
2023	mei	-38	2,1
2023	juni	-39	1
2023	juli	-39	0,1
2023	augustus	-40	-2,2
2023	september	-39	-2,2
2023	oktober	-38	-1,8

Consumptie huishoudens, investeringen en export groeien

Het volume, werkdaggecorrigeerd, van de goederenexport was in augustus 0,6 procent groter dan in augustus 2022. De groei volgt op een paar maanden met krimp. In augustus was vooral de export van machines, apparaten en transportmiddelen groter.

In augustus 2023 hebben huishoudens 0,5 procent meer goederen en diensten gekocht, voor prijsveranderingen en koopdagpatroon gecorrigeerd, dan in augustus 2022. Opnieuw kochten ze meer diensten, maar minder goederen.

In augustus 2023 was het volume van de investeringen in materiële vaste activa 6,3 procent groter dan een jaar eerder. Dat komt vooral doordat er meer is geïnvesteerd in transportmiddelen (vrachtwagens, personenauto’s en vliegtuigen), gebouwen en infrastructuur.

Productie industrie 8 procent lager in augustus

De gemiddelde dagproductie van de Nederlandse industrie was in augustus 8,0 procent lager dan in augustus 2022. Ook in de voorgaande maanden van 2023 kromp de productie op jaarbasis. Ten opzichte van juli daalde de productie met 0,7 procent in augustus.

Meer faillissementen in september

In september zijn, voor zittingsdagen gecorrigeerd, 25 meer bedrijven failliet verklaard dan in augustus. Dat is een stijging van 9 procent. De trend van het aantal faillissementen is ruim een jaar stijgend.

Prijzen koopwoningen 3,5 procent lager in september

In september 2023 waren de prijzen van bestaande koopwoningen gemiddeld 3,5 procent lager dan in september 2022. De prijsdaling is opnieuw kleiner dan een maand eerder. Ten opzichte van augustus 2023 stegen de prijzen met 0,6 procent.

Minder gewerkte uren en vacatures, meer werklozen

Werknemers en zelfstandigen werkten in het tweede kwartaal van 2023 in totaal ruim 3,6 miljard uur. Dat is, gecorrigeerd voor seizoensinvloeden, 0,2 procent minder dan een kwartaal eerder.

Eind juni stonden er 427 duizend vacatures open, 10 duizend minder dan aan het einde van het eerste kwartaal. Na acht kwartalen groei, tussen medio 2020 en medio 2022, is het aantal vacatures vanaf het derde kwartaal van 2022 afgenomen.

In september waren er 371 duizend werklozen van 15 tot 75 jaar. Dat is 3,7 procent van de beroepsbevolking. De werkloosheid nam in de afgelopen drie maanden met gemiddeld 6 duizend per maand toe.

De omzet van uitzendbureaus en arbeidsbemiddeling daalde in het tweede kwartaal 2023 met 0,3 procent in vergelijking met een kwartaal eerder.

Bbp daalde met 0,2 procent in tweede kwartaal 2023

Volgens de tweede berekening van het CBS daalde het volume van het bruto binnenlands product (bbp) in het tweede kwartaal van 2023 met 0,2 procent ten opzichte van het voorgaande kwartaal. In het eerste kwartaal daalde het bbp met 0,4 procent. De krimp in het tweede kwartaal is vooral toe te schrijven aan een daling van het handelssaldo en de consumptie door huishoudens.

Bruto binnenlandse product (volume), seizoengecorrigeerd
Jaar	Kwartaal	Index (2015=100)
2016	1e kwartaal	101,2
2016	2e kwartaal	101,4
2016	3e kwartaal	102,6
2016	4e kwartaal	103,4
2017	1e kwartaal	104
2017	2e kwartaal	104,9
2017	3e kwartaal	105,6
2017	4e kwartaal	106,4
2018	1e kwartaal	106,9
2018	2e kwartaal	107,6
2018	3e kwartaal	107,8
2018	4e kwartaal	108,3
2019	1e kwartaal	109,2
2019	2e kwartaal	109,5
2019	3e kwartaal	109,7
2019	4e kwartaal	110,4
2020	1e kwartaal	108,9
2020	2e kwartaal	99,8
2020	3e kwartaal	106,2
2020	4e kwartaal	106,8
2021	1e kwartaal	108,2
2021	2e kwartaal	111,5
2021	3e kwartaal	113,6
2021	4e kwartaal	114,5
2022	1e kwartaal	115,1
2022	2e kwartaal	117,2
2022	3e kwartaal	117
2022	4e kwartaal	118
2023	1e kwartaal	117,5
2023	2e kwartaal	117,3

Bruto binnenlandse product (volume), seizoengecorrigeerd
Jaar	Kwartaal	Index (2015=100)
2016	1e kwartaal	101,2
2016	2e kwartaal	101,4
2016	3e kwartaal	102,6
2016	4e kwartaal	103,4
2017	1e kwartaal	104
2017	2e kwartaal	104,9
2017	3e kwartaal	105,6
2017	4e kwartaal	106,4
2018	1e kwartaal	106,9
2018	2e kwartaal	107,6
2018	3e kwartaal	107,8
2018	4e kwartaal	108,3
2019	1e kwartaal	109,2
2019	2e kwartaal	109,5
2019	3e kwartaal	109,7
2019	4e kwartaal	110,4
2020	1e kwartaal	108,9
2020	2e kwartaal	99,8
2020	3e kwartaal	106,2
2020	4e kwartaal	106,8
2021	1e kwartaal	108,2
2021	2e kwartaal	111,5
2021	3e kwartaal	113,6
2021	4e kwartaal	114,5
2022	1e kwartaal	115,1
2022	2e kwartaal	117,2
2022	3e kwartaal	117
2022	4e kwartaal	118
2023	1e kwartaal	117,5
2023	2e kwartaal	117,3

Relevante links

Visualisatie - Conjunctuurklok en -indicator
Dossier - Conjunctuur
Dashboard - Dashboard economie - conjunctuur