4,8 miljoen mensen geven expliciete toestemming voor orgaandonatie

Het aantal registraties stijgt fors sinds begin 2018 de Tweede Kamer een nieuwe donorwet aannam.
© Hollandse Hoogte / Laurens van Putten
Op 1 januari 2022 hebben 10,7 miljoen Nederlanders van 18 jaar of ouder een eigen keuze ingevuld in het Donorregister. Dat is 75 procent van de bevolking van 18 jaar of ouder. 4,8 miljoen mensen gaven toestemming voor orgaandonatie (34 procent). Dat is ten opzichte van 1 juli 2021 een stijging van 21 duizend, en ten opzichte van 1 januari 2020 een stijging van een miljoen. Het aantal mensen dat expliciet geen toestemming voor orgaandonatie gaf nam ook toe, van 4,3 miljoen in 2021 naar 4,4 miljoen in 2022. Dit blijkt uit cijfers van het CBS en het Donorregister.

Eigen keuze in Donorregister
Keuze1 januari 2022 (mln personen van
18 jaar of ouder)
1 juli 2021 (mln personen van
18 jaar of ouder)
1 januari 2020 (mln personen van
18 jaar of ouder)
Toestemming4,84,83,8
Geen toestemming4,44,32,3
Iemand anders beslist1,51,50,8

In de donorwet van 1 juli 2020 is geregeld dat alle inwoners van Nederland van 18 jaar of ouder, wanneer zij zelf geen keuze vastleggen, in het Donorregister worden opgenomen met de registratie ‘geen bezwaar tegen orgaandonatie’. In de oude donorwet moest expliciet een keuze worden gemaakt. Op 1 januari 2022 hadden 3,3 miljoen Nederlanders van 18 jaar of ouder geen eigen keuze ingevuld. Zij stonden daarom met ‘geen bezwaar tegen orgaandonatie’ in het Donorregister. Dit is een stijging van 59 duizend ten opzichte van 1 juli 2021.

Meer eigen keuzes na 2020

Vanaf de invoering van de nieuwe donorwet medio 2020 geven meer mensen hun eigen keuze door. Dit betekent dat zij expliciet toestemming of geen toestemming geven voor orgaandonatie, of dat iemand anders beslist. Op 1 januari 2020 had 49 procent van de bevolking van 18 jaar of ouder een eigen keuze ingevuld in het Donorregister, op 1 juli 2021 en op 1 januari 2022 was dat 75 procent.

Onder de mensen die een eigen keuze doorgeven is het percentage dat toestemming geeft voor orgaandonatie na 2020 gedaald. Omdat de omvang van de groep met een eigen keuze sindsdien sterk is toegenomen, is het absolute aantal met toestemming wel toegenomen. Het percentage mensen dat expliciet geen toestemming voor orgaandonatie geeft, is in de jaren 2016 tot en met 2021 alsmaar gestegen. Het absolute aantal nam toe van bijna 1,6 miljoen in 2016 tot 4,4 miljoen in 2022.

Keuze van geregistreerden (mln personen) in Donorregister
JaarGeen toestemming (%)Toestemming (%)Iemand anders beslist (%)
2022 (10,7 mln)414514
2021 (10,6 mln)414514
2020 (6,9 mln)345511
2019 (6,4 mln)315811
2018 (6,3 mln)305911
2017 (6,0 mln)286012
2016 (5,9 mln)276112
2015 (5,8 mln)276112
2014 (5,8 mln)286012

Vooral 18- tot 20-jarigen nog geen keuze gemaakt

Vooral jongeren hebben nog geen keuze gemaakt. 40 procent van de 18- tot 20-jarigen had op 1 januari 2022 nog geen keuze gemaakt en stond geregistreerd in het Donorregister met geen bezwaar tegen orgaandonatie. Van de 20- tot 30-jarigen was 34 procent met geen bezwaar geregistreerd. Van de 60-plussers stond 18 procent met geen bezwaar in het register.

Mensen van 20 tot 70 jaar gaven vaker toestemming voor orgaandonatie dan geen toestemming. 80-plussers gaven twee keer zo vaak geen toestemming als wel toestemming (51 procent tegen 25 procent).

Vrouwen hebben vaker dan mannen een keuze geregistreerd in het Donorregister (79 procent tegen 71 procent), en gaven ook vaker toestemming voor orgaandonatie (37 procent tegen 31 procent).
Registratie in Donorregister, 2022
LeeftijdGeen bezwaar (%)Geen toestemming (%)Toestemming (%)Iemand anders beslist (%)
Totaal24313411
18 tot 20 jaar4026259
20 tot 30 jaar3426328
30 tot 40 jaar29273410
40 tot 50 jaar25283512
50 tot 60 jaar22293712
60 tot 70 jaar16333813
70 tot 80 jaar14413510
80 jaar of ouder1751257

Regionale verschillen

In de gemeenten Goirle, Stein, Beek, Oirschot, Voerendaal, Gulpen-Wittem, Sint-Michielsgestel, Renkum, Oost Gelre en Simpelveld was het aandeel volwassenen dat een eigen keuze heeft ingevuld in het Donorregister het hoogst. In Goirle had 82 procent, en in de andere negen gemeenten had 81 procent van de bevolking van 18 jaar of ouder dat gedaan. Het laagste aandeel volwassenen dat een eigen keuze heeft ingevuld in het Donorregister was in Amsterdam en Diemen (beide 65 procent), in Amstelveen, in Den Haag en op Vlieland (alle drie 66 procent).

De gemeenten met het hoogste aandeel mensen die toestemming gaven voor orgaandonatie zijn Oost Gelre en Rozendaal (beide 46 procent) en Hilvarenbeek (45 procent). De gemeenten met het laagste aandeel mensen die toestemming gaven voor orgaandonatie zijn Urk (15 procent) en Neder-Betuwe (21 procent).

De gemeenten met het hoogste aandeel mensen die geen toestemming gaven voor orgaandonatie zijn Neder-Betuwe (41 procent), Tholen en Ridderkerk (40 procent), Pekela en Alblasserdam (39 procent). Rozendaal, Reusel-De Mierden en Hilvarenbeek zijn de gemeenten met het laagste aandeel dat geen toestemming gaf (alle drie 20 procent).
Toestemming voor orgaandonatie in Donorregister, 2022
GemeentenaamAandeel personen toestemming (%)
Aa en Hunze40
Aalsmeer33
Aalten42
Achtkarspelen28
Alblasserdam26
Albrandswaard32
Alkmaar37
Almelo30
Almere27
Alphen aan den Rijn36
Alphen-Chaam42
Altena31
Ameland33
Amersfoort38
Amstelveen28
Amsterdam27
Apeldoorn34
Arnhem33
Assen36
Asten40
Baarle-Nassau38
Baarn36
Barendrecht30
Barneveld27
Beek (L.)38
Beekdaelen36
Beesel35
Berg en Dal40
Bergeijk41
Bergen (L.)37
Bergen (NH.)36
Bergen op Zoom35
Berkelland41
Bernheze39
Best40
Beuningen41
Beverwijk32
Bladel42
Blaricum33
Bloemendaal38
Bodegraven-Reeuwijk35
Boekel40
Borger-Odoorn36
Borne42
Borsele35
Boxtel39
Breda39
Brielle36
Bronckhorst40
Brummen37
Brunssum31
Bunnik42
Bunschoten31
Buren32
Capelle aan den IJssel26
Castricum43
Coevorden36
Cranendonck38
Culemborg36
Dalfsen39
Dantumadiel27
De Bilt37
De Fryske Marren37
De Ronde Venen37
De Wolden41
Delft33
Den Helder33
Deurne39
Deventer38
Diemen28
Dijk en Waard39
Dinkelland40
Doesburg34
Doetinchem39
Dongen41
Dordrecht30
Drechterland39
Drimmelen40
Dronten35
Druten39
Duiven40
Echt-Susteren34
Edam-Volendam34
Ede32
Eemnes37
Eemsdelta31
Eersel44
Eijsden-Margraten39
Eindhoven33
Elburg30
Emmen32
Enkhuizen37
Enschede33
Epe33
Ermelo33
Etten-Leur38
Geertruidenberg39
Geldrop-Mierlo40
Gemert-Bakel39
Gennep38
Gilze en Rijen41
Goeree-Overflakkee29
Goes37
Goirle44
Gooise Meren38
Gorinchem32
Gouda33
Groningen (gemeente)37
Gulpen-Wittem35
Haaksbergen40
Haarlem35
Haarlemmermeer32
Halderberge36
Hardenberg37
Harderwijk35
Hardinxveld-Giessendam28
Harlingen33
Hattem38
Heemskerk36
Heemstede39
Heerde32
Heerenveen36
Heerlen29
Heeze-Leende42
Heiloo42
Hellendoorn41
Hellevoetsluis32
Helmond32
Hendrik-Ido-Ambacht32
Hengelo (O.)37
Het Hogeland35
Heumen41
Heusden39
Hillegom37
Hilvarenbeek45
Hilversum34
Hoeksche Waard33
Hof van Twente39
Hollands Kroon36
Hoogeveen33
Hoorn35
Horst aan de Maas42
Houten40
Huizen34
Hulst36
IJsselstein36
Kaag en Braassem39
Kampen31
Kapelle39
Katwijk30
Kerkrade27
Koggenland41
Krimpen aan den IJssel28
Krimpenerwaard34
Laarbeek41
Land van Cuijk40
Landgraaf31
Landsmeer35
Lansingerland36
Laren (NH.)33
Leeuwarden36
Leiden37
Leiderdorp37
Leidschendam-Voorburg34
Lelystad28
Leudal37
Leusden40
Lingewaard41
Lisse38
Lochem41
Loon op Zand40
Lopik32
Losser36
Maasdriel33
Maasgouw35
Maashorst38
Maassluis32
Maastricht31
Medemblik36
Meerssen38
Meierijstad39
Meppel39
Middelburg (Z.)35
Midden-Delfland42
Midden-Drenthe37
Midden-Groningen31
Moerdijk37
Molenlanden30
Montferland38
Montfoort39
Mook en Middelaar42
Neder-Betuwe21
Nederweert37
Nieuwegein32
Nieuwkoop38
Nijkerk33
Nijmegen41
Nissewaard30
Noardeast-Frysl?n31
Noord-Beveland36
Noordenveld39
Noordoostpolder33
Noordwijk35
Nuenen, Gerwen en Nederwetten44
Nunspeet27
Oegstgeest40
Oirschot42
Oisterwijk42
Oldambt31
Oldebroek28
Oldenzaal41
Olst-Wijhe40
Ommen38
Oost Gelre46
Oosterhout38
Ooststellingwerf34
Oostzaan36
Opmeer40
Opsterland36
Oss35
Oude IJsselstreek39
Ouder-Amstel35
Oudewater39
Overbetuwe40
Papendrecht34
Peel en Maas41
Pekela26
Pijnacker-Nootdorp37
Purmerend32
Putten30
Raalte43
Reimerswaal25
Renkum39
Renswoude27
Reusel-De Mierden44
Rheden36
Rhenen29
Ridderkerk28
Rijssen-Holten31
Rijswijk (ZH.)31
Roerdalen32
Roermond31
Roosendaal35
Rotterdam23
Rozendaal46
Rucphen32
Schagen39
Scherpenzeel30
Schiedam24
Schiermonnikoog34
Schouwen-Duiveland35
's-Gravenhage (gemeente)23
's-Hertogenbosch39
Simpelveld33
Sint-Michielsgestel44
Sittard-Geleen34
Sliedrecht28
Sluis35
Smallingerland33
Soest37
Someren40
Son en Breugel42
Stadskanaal29
Staphorst25
Stede Broec37
Steenbergen36
Steenwijkerland35
Stein (L.)37
Stichtse Vecht35
Súdwest-Fryslân37
Terneuzen34
Terschelling37
Texel36
Teylingen41
Tholen27
Tiel29
Tilburg35
Tubbergen40
Twenterand31
Tynaarlo41
Tytsjerksteradiel35
Uitgeest43
Uithoorn32
Urk15
Utrecht (gemeente)38
Utrechtse Heuvelrug36
Vaals26
Valkenburg aan de Geul36
Valkenswaard40
Veendam31
Veenendaal30
Veere38
Veldhoven40
Velsen34
Venlo34
Venray37
Vijfheerenlanden30
Vlaardingen28
Vlieland34
Vlissingen33
Voerendaal37
Voorschoten39
Voorst40
Vught42
Waadhoeke36
Waalre43
Waalwijk34
Waddinxveen32
Wageningen39
Wassenaar30
Waterland38
Weert35
Weesp36
West Betuwe32
West Maas en Waal40
Westerkwartier36
Westerveld38
Westervoort39
Westerwolde29
Westland35
Weststellingwerf34
Westvoorne35
Wierden38
Wijchen41
Wijdemeren36
Wijk bij Duurstede37
Winterswijk40
Woensdrecht37
Woerden38
Wormerland39
Woudenberg31
Zaanstad31
Zaltbommel31
Zandvoort31
Zeewolde37
Zeist35
Zevenaar39
Zoetermeer32
Zoeterwoude39
Zuidplas33
Zundert39
Zutphen37
Zwartewaterland29
Zwijndrecht31
Zwolle40