1. Introductie

De Nederlandse overheid streeft naar een aanzienlijke vermindering van de CO₂-uitstoot in de gebouwde omgeving tegen 2030. Een belangrijk middel om dit doel te bereiken is het stimuleren van (hybride) warmtepompen als duurzaam alternatief voor conventionele verwarmingssystemen. Het ministerie van Klimaat en Groene Groei (KGG) is verantwoordelijk voor het ontwikkelen en uitvoeren van beleid rondom warmtepompen in Nederland. In samenwerking met de warmtepompsector publiceerde het ministerie op 15 juni 2022 het Actieplan Hybride Warmtepompen 2022-2024¹⁾. Hierin zijn concrete afspraken vastgelegd met belangrijke partijen uit de sector, zoals installateurs en fabrikanten.

Het doel van het actieplan is de snelle opschaling van hybride warmtepompen, met als einddoel één miljoen geïnstalleerde systemen in de bestaande bouw in 2030. De afspraken richten zich onder meer op het verhogen van de productiecapaciteit en het verlagen van de productiekosten, met als doel een kostenreductie van 40 procent ten opzichte van het prijsniveau in 2021. Deze verlaging is cruciaal om warmtepompen voor een groter deel van de bevolking bereikbaar te maken en de overstap naar duurzame verwarmingssystemen te stimuleren.

Om de voortgang richting deze doelstellingen goed te kunnen volgen, is betrouwbare en actuele monitoring essentieel. Het ministerie van KGG heeft het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) gevraagd om, samen met de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), een monitor te ontwikkelen die de prijsontwikkeling van warmtepompen tussen 2023 en 2024 inzichtelijk maakt. De monitor bouwt voort op een eerdere factuuranalyse die door RVO is uitgevoerd en waarin de prijzen van 2022 zijn weergegeven.

Voor de monitor zijn facturen gebruikt die bij RVO zijn ingediend in het kader van de Investeringssubsidie Duurzame Energie en Energiebesparing (ISDE). De subsidie vormt een goede bron van data, omdat bij de aanvraag facturen van warmtepompen zijn opgenomen. Dit geeft inzichten in de daadwerkelijke consumentenprijs. Deze facturen bevatten gedetailleerde informatie over zowel installatiekosten als de kale aanschafprijs van verschillende typen warmtepompen. Het CBS heeft een evenredige steekproef getrokken uit de subsidieaanvragen om een betrouwbaar beeld te verkrijgen.

De methodebeschrijving van de monitor gaat in op de samenwerking tussen CBS en RVO, en licht de methodologische keuzes toe die zijn gemaakt om betrouwbare en bruikbare data te verkrijgen. Aansluitend worden de resultaten gepresenteerd, waarin de prijsontwikkeling van (de installatie van) warmtepompen tussen de kwartalen van 2023 en 2024 wordt besproken. In deze bespreking wordt onderscheid gemaakt naar type warmtepomp en vermogensklasse, en worden de verschillen in prijsontwikkelingen tussen de meest voorkomende meldcodes besproken.