Samenvatting

Op verzoek van het Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) brengt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) de woningtransformaties jaarlijks in beeld. Dit rapport en de bijbehorende tabellenset geven inzicht in het aantal woningen die in 2024 aan de woningvoorraad zijn toegevoegd ten gevolge van transformatie. Onder transformatie wordt het hergebruik van bestaande panden verstaan waarbij het gebruik van het pand (deels) wordt omgezet van een niet-woonfunctie naar een woonfunctie. De woningen die ontstaan door transformatie van het pand worden in dit rapport woningtransformaties genoemd. 

De woningvoorraad neemt toe door nieuwbouw, woningtransformaties en andere ‘overige toevoegingen’. In 2024 waren er 7 870 woningtransformaties, dat is een daling van 10,1 procent ten opzichte van 2023. Nieuwbouw blijft de belangrijkste reden dat de woningvoorraad toeneemt. In 2024 zijn in totaal 77 duizend woningen aan de woningvoorraad toegevoegd door nieuwbouw en woningtransformaties. Dat is 6,5 procent minder dan in 2023, toen ging het om 82,4 duizend woningen. 

Van de bijna 7,9 duizend woningtransformaties in 2024 zijn de meeste gerealiseerd in de provincie Zuid-Holland (1 970 woningtransformaties). Dat is een stijging van 33 procent ten opzichte van 2023. Het aantal transformaties is vooral toegenomen in de gemeente Rotterdam, van 315 in 2023 naar 925 in 2024. In Noord-Holland nam het aantal woningtransformaties juist af met 51 procent; deze provincie neemt landelijk nu de vierde plek in met 12 procent van het totaal aantal woningtransformaties (955). Deze daling vond vooral plaats in de gemeente Amsterdam, hier nam het aantal transformaties af van 1 155 in 2023 naar 210 in 2024. Op de tweede en derde plek staan Noord-Brabant met 17 procent (1 320 woningtransformaties) en Gelderland met 12 procent (975 woningtransformaties).

De meeste woningtransformaties zijn in voormalige kantoorpanden (2 765 woningtransformaties). Het aandeel nam toe ten opzichte van 2023. Het aantal transformaties in voormalige winkelpanden is echter sterk gedaald, van 2 165 in 2023 naar 1 155 in 2024.

Transformaties waarbij maar een deel van het pand wordt getransformeerd naar woningen noemen we een deeltransformatie. Dat deeltransformaties een belangrijke rol spelen, blijkt uit het feit dat bij meer dan de helft (54%) van de pandtransformaties minder dan 50 procent van het pandoppervlak getransformeerd wordt naar woningen. Het aandeel panden dat (bijna) in zijn geheel wordt getransformeerd (75% of meer van het pandoppervlak) is met 33 procent gelijk aan voorgaande jaren.

Woningtransformaties hebben vaak een klein oppervlak: in 2024 is 69 procent van de woningtransformaties kleiner dan 75 m². De afgelopen jaren vindt een verschuiving plaats naar wat grotere oppervlaktes. In 2017 was 46 procent van de transformaties kleiner dan 50 m², inmiddels is dat nog maar 37 procent.

De vaak kleine woningen die ontstaan uit woningtransformaties worden vooral bewoond door eenpersoonshuishoudens en paren zonder thuiswonende kinderen. Ruim drie vijfde (62%) van de huishoudens die wonen in een woningtransformatie zijn eenpersoonshuishoudens, 27 procent van de woningtransformaties wordt bewoond door paren zonder thuiswonende kinderen.
Woningtransformaties worden veel door jongeren bewoond, 44 procent is 18 t/m 27 jaar. Van de getransformeerde woningen is 73 procent in bezit van een overige verhuurder, 18 procent is een koopwoning en 8 procent is eigendom van een woningcorporatie.