Samenvatting

Van alle bedrijven in het mkb in de business economy heeft 16 procent behoefte aan nieuwe externe financiering. Het gaat hierbij om vreemd vermogen of om eigen vermogen dat buiten het bedrijf of buiten het eigen geld van de ondernemer wordt gezocht. Van de bedrijven met een financieringsbehoefte zet 82 procent serieuze stappen om de mogelijkheden te verkennen en zijn de mogelijkheden bij 9 procent¹⁾ al bekend. Van de bedrijven die zich hebben georiënteerd of die al bekend waren met de mogelijkheden, besluit vervolgens 59 procent daadwerkelijk een financieringsaanvraag te doen. Daarvan is 91 procent succesvol. Zij krijgen het aangevraagde bedrag geheel of ten dele. Cijfers uit de Financieringsmonitor 2024 zijn gebaseerd op de periode juli 2023 tot juli 2024. De opvallendste uitkomsten zijn als volgt:

Behoefte aan financiering vergelijkbaar met vorige meting

De behoefte aan nieuwe externe financiering tussen juli 2023 en juli 2024 is licht toegenomen in vergelijking met het voorgaande jaar. Toen had 15 procent van het mkb in de business economy financiering nodig, nu is dat 16 procent. Ook bij het micro- en kleinbedrijf is de behoefte aan nieuwe externe financiering gestegen, van respectievelijk 13 en 21 procent naar 14 en 25 procent. De behoefte is in het middenbedrijf nagenoeg gelijk gebleven (in beide metingen is dit 27 procent). Hierdoor zijn de verschillen binnen het mkb kleiner geworden ten opzichte van de vorige meting. Voor het grootbedrijf is juist een afname zichtbaar in de behoefte ten opzichte van vorig jaar. 

Bedrijven in de sectoren landbouw en informatie en communicatie hebben het vaakst (20 procent) een externe financieringsbehoefte en bedrijven in de sector onroerend goed en reparatie het minst vaak (14 procent). Daarnaast hebben bedrijven tot vijf jaar oud vaker (23 procent) een financieringsbehoefte dan oudere bedrijven (14 procent). Het aandeel jonge bedrijven met een financieringsbehoefte is ruim drie procentpunt hoger dan een jaar eerder. Bij oude bedrijven is het aandeel niet veranderd. 

Bedrijven met een externe financieringsbehoefte hebben een lagere solvabiliteit en liquiditeit dan bedrijven zonder behoefte aan externe financiering. Zij kunnen dus minder goed voldoen aan hun betalingsverplichtingen op zowel lange als korte termijn. 

Bedrijven die geen nieuwe externe middelen zoeken zien vaak geen aanleiding voor een financieringsbehoefte of doen een beroep op intern eigen vermogen. Gestegen kosten worden door meer dan de helft van de bedrijven gezien als een belemmering voor de bedrijfsprestaties. Bedrijven die dit als een belemmering ervaren hebben vaker een financieringsbehoefte (22 procent) dan bedrijven die dit niet als belemmerend ervaren (8 procent). 

Bank nog steeds belangrijkste kanaal voor oriëntatie, maar populariteit neemt verder af

Van de mkb bedrijven in de business economy met een financieringsbehoefte, neemt 82 procent verdere stappen om informatie in te winnen over de financieringsmogelijkheden. Dit is toegenomen ten opzichte van het afgelopen jaar, toen nog 74 procent zich verder oriënteerde. Deze toename wordt gedreven door het microbedrijf. In het klein- en middenbedrijf daalt het aandeel bedrijven dat zich oriënteert licht. Hoewel er dit jaar weliswaar een stijging is van het aandeel bedrijven dat zich oriënteert, lijkt er op de langere termijn geen sprake van een stijgende of dalende trend. Hierbij zijn de verschillen in percentages tussen de grootteklassen binnen het mkb, net als bij de eerste stap in de zoektocht, kleiner geworden. Jonge bedrijven hebben ten opzichte van de vorige meting vaker mogelijkheden verkend voor nieuwe financiering. Bij meer dan de helft van de bedrijven binnen het mkb die zich niet hebben georiënteerd, is de reden hiervoor dat het bedrijf al bekend was met de mogelijkheden. 

Van de bedrijven die zich verder oriënteren blijft de bank het meest gebruikte kanaal: 56 procent oriënteert zich via dit kanaal. De populariteit van banken als oriëntatiekanaal is in de afgelopen jaren wel consistent afgenomen: sinds 2019 daalt het aandeel ieder jaar met een paar procentpunten. Na de bank worden de accountant en financieel adviseur het vaakst als informatiekanaal gebruikt. Deze kanalen winnen aan populariteit. Het mkb oriënteert zich vaker op financieringsvormen die betrekking hebben op het vreemd vermogen dan op vormen die het eigen vermogen aangaan.

Meer financieringsaanvragen, maar mediane bedrag neemt af

Van de mkb-bedrijven die behoefte hebben aan financiering én zich georiënteerd hebben op de mogelijkheden (of al bekend waren met de mogelijkheden), doet 59 procent ook daadwerkelijk een aanvraag. Dit percentage is hoger dan de 51 procent van vorig jaar. Ook deze toename wordt gedreven door het microbedrijf. Jonge bedrijven doen vaker een aanvraag dan oude bedrijven, in de vorige meting was deze verhouding juist andersom. Waar het niet tot een aanvraag kwam, was dat in veel gevallen omdat het toch intern gefinancierd kon worden of niet het juiste moment was. Het gezochte bedrag aan externe financiering is met een mediaan²⁾ van 150 duizend euro een stuk lager dan in de vorige meting (250 duizend euro).³⁾ Na een piek van vorig jaar, lijkt het mediane gezochte bedrag meer in lijn te liggen met het bedrag van 2022 (125 duizend euro).

Succespercentage weer op niveau van 2022, rente blijft toenemen

Van de bedrijven die een aanvraag deden is dit jaar een hoger aandeel succesvol. In 2023 was het percentage bedrijven met een deels of geheel succesvolle aanvraag 86 procent, dit jaar is dit 91 procent. Het succespercentage is daarmee weer op hetzelfde niveau als in 2022. De toename is zichtbaar bij alle grootteklassen en het percentage succesvolle aanvragen neemt toe naarmate de bedrijfsomvang toeneemt. Als een aanvraag niet tot succes leidt, komt dit in het merendeel van de gevallen omdat de financier de aanvraag (deels) afwijst.

De financieringskosten blijven verder toenemen. Zowel de mediane vaste rente als de mediane variabele rente die mkb-bedrijven dit jaar betalen is gestegen ten opzichte van vorig jaar. Daar tegenover staat dat minder bedrijven een onderpand hebben moeten bieden. 

Verwachte toekomstige financieringsbehoefte blijft gelijk aan vorige meting

Het aandeel bedrijven met een verwachte toekomstige financieringsbehoefte is niet veranderd sinds de vorige twee metingen. Twaalf procent van het mkb in de business economy verwacht volgend jaar nieuw extern geld nodig te hebben. Deze groep bedrijven verwacht bovendien minder vaak winstgevend te zijn en verwacht vaker over onvoldoende liquide middelen te beschikken om aan de korte termijn betalingsverplichtingen te voldoen, in vergelijking met bedrijven die geen financieringsbehoefte verwachten in het komende jaar.  

Bedrijven met als doel verduurzaming doen meer aanvragen met minder succes

In deze editie van de Financieringsmonitor is een bijlage opgenomen waarin onderscheid is gemaakt tussen bedrijven waarvan het financieringsdoel (deels) het investeren in verduurzaming betreft en bedrijven die verduurzaming niet als doel hadden. Voor deze analyse zijn de afgelopen drie metingen van de monitor samengevoegd. 

Bedrijven die willen investeren in verduurzaming (i) oriënteren zich minder vaak op de mogelijkheden, (ii) doen vaker daadwerkelijk een aanvraag, (iii) zijn minder vaak succesvol bij die aanvraag, en (iv) en verwachten vaker in het komende jaar weer een financieringsbehoefte te hebben ten opzichte van bedrijven dit niet als doel hebben.