Waar worden verzurende stoffen uitgestoten?

De uitstoot van verzurende stoffen boven Nederland bestond in 2023 voor 58 procent uit ammoniak (NH3), 37 procent uit stikstofoxiden (NOx) en 5 procent uit zwaveldioxide (SO2). Om dit te berekenen is de uitstoot van NH3, NOx en SO2 bij elkaar opgeteld. Hiervoor is de eenheid zuurequivalent gebruikt. Deze eenheid geeft aan hoeveel de stof bijdraagt aan de verzuring van het milieu. De uitstoot van 1 kilogram NH3 staat gelijk aan 58,8 zuurequivalent. Voor 1 kilogram NOx is dat 21,7 zuurequivalent en voor 1 kilogram SO2 is dat 31,3 zuurequivalent. De meeste verzurende stoffen worden uitgestoten in Velsen en Rotterdam.
In 2023 was de mobiliteitssector met 61 procent de grootste emissiebron voor stikstofoxiden. Ook landbouw (18 procent) en industrie (13 procent) droegen bij aan de NOx-uitstoot. Bij sector mobiliteit gaat het om de uitstoot van wegverkeer, mobiele werktuigen (vooral in bouwnijverheid en landbouw) en binnenlandse scheep- en luchtvaart. Het is hier zonder de uitstoot van zeevaart op de Noordzee. Dit telt logischerwijs niet mee in de berekening van de emissies per gemeente, zoals weergegeven in de figuren hieronder.
In 2023 kwam de ammoniakuitstoot voor 90 procent uit de landbouw. De NH3-uitstoot gebeurde dus vooral in de landelijke gebieden waar stallen zijn, waar rundvee graast en waar (kunst)mest wordt gebruikt. Zwaveldioxide werd in 2023 vooral door de industrie (81 procent) uitgestoten, maar ook door de energiebedrijven (9 procent) en de mobiliteitssector (8 procent). De industriële SO2-uitstoot is een optelsom van raffinaderijen (44 procent), basismetaalindustrie (17 procent), bouwmaterialenindustrie (11 procent) en overige industrie (9 procent).
| Gemeentenaam | Uitstoot verzurende stoffen in 2023 (zuurequivalent per are) |
|---|---|
| Velsen | 377,2 |
| Rotterdam | 224,4 |
| Geertruidenberg | 98,4 |
| Diemen | 97,8 |
| Beverwijk | 86,3 |
| Sittard-Geleen | 82,7 |
| Renswoude | 80,8 |
| Amsterdam | 71,3 |
| Montfoort | 70,2 |
| Scherpenzeel | 67,4 |
| Dongen | 62,6 |
| Haarlemmermeer | 61,7 |
| Bernheze | 61,2 |
| Utrecht (gemeente) | 57,7 |
| Moerdijk | 57,7 |
| Papendrecht | 56,8 |
| Boekel | 56,8 |
| Barneveld | 56,4 |
| Hardinxveld-Giessendam | 55,8 |
| Venray | 55,8 |
| Terneuzen | 55,6 |
| Gorinchem | 55,3 |
| Asten | 52,9 |
| Leiden | 52,8 |
| Beuningen | 52,6 |
| Roermond | 52,5 |
| Schiedam | 52,5 |
| Druten | 51,8 |
| Someren | 51,2 |
| Hendrik-Ido-Ambacht | 50,5 |
| Ridderkerk | 50,4 |
| Nederweert | 49,7 |
| Zaltbommel | 49,5 |
| Maastricht | 49,2 |
| Sliedrecht | 49,0 |
| Woudenberg | 48,9 |
| Nieuwegein | 48,2 |
| Alblasserdam | 47,4 |
| Gouda | 46,0 |
| Borsele | 45,8 |
| Barendrecht | 45,6 |
| Stichtse Vecht | 44,9 |
| Leiderdorp | 44,6 |
| Meierijstad | 44,4 |
| Son en Breugel | 44,2 |
| Best | 44,1 |
| Neder-Betuwe | 43,9 |
| Vijfheerenlanden | 43,8 |
| 's-Hertogenbosch | 43,6 |
| Ouder-Amstel | 43,0 |
| Oost Gelre | 43,0 |
| Maashorst | 42,7 |
| Reusel-De Mierden | 42,6 |
| Amersfoort | 42,4 |
| Zaanstad | 42,4 |
| West Maas en Waal | 42,2 |
| Deurne | 42,2 |
| Molenlanden | 42,0 |
| Eindhoven | 42,0 |
| Woerden | 41,8 |
| Duiven | 41,8 |
| Tiel | 41,7 |
| Oss | 41,6 |
| Delft | 41,2 |
| Land van Cuijk | 41,1 |
| Rijswijk (ZH.) | 41,0 |
| Tubbergen | 40,7 |
| Baarle-Nassau | 40,6 |
| Putten | 40,1 |
| Oudewater | 40,0 |
| Zoeterwoude | 39,8 |
| 's-Gravenhage (gemeente) | 39,7 |
| Midden-Delfland | 39,5 |
| Raalte | 39,5 |
| Nijmegen | 39,4 |
| Maasdriel | 39,3 |
| Nijkerk | 38,7 |
| Leidschendam-Voorburg | 38,5 |
| Ede | 38,3 |
| Haarlem | 38,1 |
| Zwijndrecht | 38,0 |
| Dalfsen | 37,8 |
| Hof van Twente | 37,8 |
| Staphorst | 37,6 |
| Leudal | 37,6 |
| Bunnik | 37,3 |
| Capelle aan den IJssel | 37,3 |
| Montferland | 37,3 |
| Gemert-Bakel | 37,3 |
| Maassluis | 37,2 |
| Overbetuwe | 37,1 |
| Zevenaar | 37,1 |
| Lopik | 36,9 |
| Vlissingen | 36,9 |
| Eersel | 36,7 |
| West Betuwe | 36,7 |
| Kaag en Braassem | 36,3 |
| Doetinchem | 36,2 |
| Zwartewaterland | 35,8 |
| Almelo | 35,8 |
| Hardenberg | 35,4 |
| Voorst | 35,2 |
| Alkmaar | 35,1 |
| Etten-Leur | 35,1 |
| Dordrecht | 35,1 |
| Achtkarspelen | 35,0 |
| Bunschoten | 34,9 |
| Berkelland | 34,8 |
| Kampen | 34,5 |
| Laarbeek | 34,3 |
| Bodegraven-Reeuwijk | 34,3 |
| Lingewaard | 34,3 |
| Wierden | 34,2 |
| Aalten | 33,8 |
| Oegstgeest | 33,7 |
| Peel en Maas | 33,7 |
| Amstelveen | 33,7 |
| Westerkwartier | 33,6 |
| Dinkelland | 33,5 |
| Reimerswaal | 33,4 |
| Leeuwarden | 33,4 |
| Borne | 33,3 |
| IJsselstein | 33,2 |
| Deventer | 33,2 |
| Bladel | 32,9 |
| De Ronde Venen | 32,7 |
| Zoetermeer | 32,5 |
| Waddinxveen | 32,4 |
| Hengelo (O.) | 32,3 |
| Krimpenerwaard | 32,1 |
| Meppel | 32,1 |
| Vlaardingen | 32,0 |
| Smallingerland | 32,0 |
| Dantumadiel | 31,9 |
| Weststellingwerf | 31,8 |
| Hattem | 31,7 |
| Houten | 31,6 |
| Olst-Wijhe | 31,5 |
| Heerenveen | 31,4 |
| Tilburg | 31,1 |
| Opmeer | 31,1 |
| Oude IJsselstreek | 31,1 |
| Zwolle | 31,1 |
| Purmerend | 31,1 |
| Weert | 30,8 |
| Koggenland | 30,5 |
| Alphen-Chaam | 30,5 |
| Uitgeest | 30,5 |
| Twenterand | 30,4 |
| Westland | 30,3 |
| Beek (L.) | 30,2 |
| Krimpen aan den IJssel | 30,0 |
| Tytsjerksteradiel | 30,0 |
| Groningen (gemeente) | 29,9 |
| Rijssen-Holten | 29,9 |
| Alphen aan den Rijn | 29,8 |
| Eemnes | 29,7 |
| Breda | 29,6 |
| Culemborg | 29,4 |
| Oisterwijk | 29,3 |
| De Wolden | 29,3 |
| Lansingerland | 29,2 |
| Haaksbergen | 29,0 |
| Oirschot | 29,0 |
| Veenendaal | 29,0 |
| Roosendaal | 28,9 |
| Zutphen | 28,9 |
| Heerlen | 28,7 |
| Opsterland | 28,6 |
| Arnhem | 28,5 |
| Waalwijk | 28,5 |
| Sint-Michielsgestel | 28,4 |
| Beesel | 28,4 |
| Hilvarenbeek | 28,4 |
| Oosterhout | 28,4 |
| Ooststellingwerf | 28,4 |
| Veldhoven | 28,3 |
| Bronckhorst | 28,0 |
| Wormerland | 27,9 |
| Rhenen | 27,8 |
| Wijchen | 27,7 |
| Waadhoeke | 27,6 |
| Simpelveld | 27,4 |
| Horst aan de Maas | 27,3 |
| Hoogeveen | 27,2 |
| Oldebroek | 27,2 |
| Voorschoten | 27,2 |
| Boxtel | 27,1 |
| Wijk bij Duurstede | 27,1 |
| Hellendoorn | 27,0 |
| Uithoorn | 27,0 |
| Zuidplas | 27,0 |
| Buren | 26,9 |
| Lochem | 26,9 |
| Heumen | 26,8 |
| Heiloo | 26,7 |
| Heusden | 26,7 |
| Veendam | 26,6 |
| Helmond | 26,6 |
| Losser | 26,5 |
| Hulst | 26,5 |
| Enschede | 26,4 |
| Gilze en Rijen | 26,3 |
| Rucphen | 26,3 |
| Nieuwkoop | 25,9 |
| Nuenen, Gerwen en Nederwetten | 25,9 |
| Geldrop-Mierlo | 25,7 |
| Ommen | 25,6 |
| Albrandswaard | 25,5 |
| Halderberge | 25,3 |
| Pijnacker-Nootdorp | 25,3 |
| Eemsdelta | 25,3 |
| Steenbergen | 25,0 |
| Aalsmeer | 24,9 |
| Teylingen | 24,9 |
| Midden-Drenthe | 24,8 |
| Altena | 24,4 |
| Lisse | 24,3 |
| Dijk en Waard | 23,9 |
| Nissewaard | 23,9 |
| Bergeijk | 23,8 |
| De Bilt | 23,8 |
| Laren (NH.) | 23,8 |
| Berg en Dal | 23,6 |
| Kapelle | 23,5 |
| Doesburg | 23,4 |
| Eijsden-Margraten | 23,4 |
| Venlo | 23,3 |
| Cranendonck | 23,2 |
| Echt-Susteren | 23,2 |
| Leusden | 23,2 |
| Heemstede | 23,1 |
| S dwest-Frysl n | 23,1 |
| Drimmelen | 23,1 |
| Winterswijk | 22,9 |
| Utrechtse Heuvelrug | 22,8 |
| Bergen op Zoom | 22,8 |
| Gooise Meren | 22,8 |
| Elburg | 22,8 |
| Brummen | 22,6 |
| De Fryske Marren | 22,4 |
| Voerendaal | 22,4 |
| Goirle | 22,3 |
| Coevorden | 22,3 |
| Westervoort | 22,2 |
| Meerssen | 22,2 |
| Heeze-Leende | 22,1 |
| Stein (L.) | 22,0 |
| Oldenzaal | 22,0 |
| Zundert | 22,0 |
| Gennep | 21,8 |
| Harderwijk | 21,7 |
| Epe | 21,6 |
| Steenwijkerland | 21,4 |
| Renkum | 21,4 |
| Midden-Groningen | 21,4 |
| Hillegom | 21,3 |
| Middelburg (Z.) | 21,3 |
| Kerkrade | 21,1 |
| Baarn | 21,1 |
| Oostzaan | 21,0 |
| Hoeksche Waard | 21,0 |
| Hilversum | 20,8 |
| Maasgouw | 20,8 |
| Edam-Volendam | 20,7 |
| Zeewolde | 20,6 |
| Noardeast-Frysl n | 20,5 |
| Wageningen | 20,4 |
| Gulpen-Wittem | 20,4 |
| Brunssum | 20,4 |
| Vught | 20,2 |
| Valkenswaard | 20,1 |
| Waalre | 20,0 |
| Drechterland | 19,9 |
| Landsmeer | 19,7 |
| Beekdaelen | 19,6 |
| Heerde | 19,1 |
| Zeist | 19,1 |
| Oldambt | 18,9 |
| Het Hogeland | 18,9 |
| Valkenburg aan de Geul | 18,9 |
| Tynaarlo | 18,8 |
| Emmen | 18,7 |
| Katwijk | 18,4 |
| Ermelo | 18,2 |
| Goes | 18,1 |
| Woensdrecht | 18,0 |
| Schagen | 17,9 |
| Soest | 17,6 |
| Vaals | 17,6 |
| Castricum | 17,4 |
| Loon op Zand | 17,4 |
| Landgraaf | 17,2 |
| Apeldoorn | 17,0 |
| Tholen | 17,0 |
| Pekela | 17,0 |
| Waterland | 16,9 |
| Stadskanaal | 16,9 |
| Westerwolde | 16,7 |
| Noordenveld | 16,5 |
| Dronten | 16,3 |
| Assen | 16,2 |
| Sluis | 15,7 |
| Aa en Hunze | 15,6 |
| Stede Broec | 15,6 |
| Westerveld | 15,5 |
| Mook en Middelaar | 15,5 |
| Huizen | 15,3 |
| Heemskerk | 15,2 |
| Bergen (L.) | 15,1 |
| Roerdalen | 15,0 |
| Borger-Odoorn | 14,9 |
| Noordoostpolder | 14,9 |
| Blaricum | 14,8 |
| Rheden | 14,8 |
| Noord-Beveland | 14,2 |
| Nunspeet | 14,1 |
| Goeree-Overflakkee | 13,3 |
| Veere | 13,0 |
| Almere | 12,4 |
| Voorne aan Zee | 12,3 |
| Medemblik | 12,2 |
| Hoorn | 11,6 |
| Hollands Kroon | 11,3 |
| Wijdemeren | 11,2 |
| Wassenaar | 10,7 |
| Noordwijk | 10,5 |
| Bergen (NH.) | 10,5 |
| Schouwen-Duiveland | 8,6 |
| Den Helder | 8,3 |
| Lelystad | 8,2 |
| Bloemendaal | 6,9 |
| Harlingen | 6,1 |
| Texel | 5,9 |
| Urk | 4,4 |
| Enkhuizen | 3,9 |
| Ameland | 3,6 |
| Zandvoort | 3,4 |
| Rozendaal | 2,1 |
| Terschelling | 1,8 |
| Schiermonnikoog | 1,7 |
| Vlieland | 0,6 |
| Bron: CBS, RIVM/Emissieregistratie | |
| Gemeentenaam | Uitstoot ammoniak in 2023 (zuurequivalent per are) |
|---|---|
| Renswoude | 71,5 |
| Scherpenzeel | 59,3 |
| Bernheze | 51,2 |
| Boekel | 50,5 |
| Venray | 48,2 |
| Barneveld | 46,4 |
| Nederweert | 44,1 |
| Someren | 43,0 |
| Woudenberg | 41,2 |
| Asten | 39,6 |
| Reusel-De Mierden | 37,7 |
| Oost Gelre | 36,6 |
| Tubbergen | 35,6 |
| Baarle-Nassau | 35,5 |
| Deurne | 34,9 |
| Meierijstad | 34,9 |
| Maashorst | 34,3 |
| Raalte | 33,6 |
| Druten | 33,1 |
| Putten | 32,9 |
| Oudewater | 32,9 |
| Montfoort | 32,5 |
| Oss | 32,4 |
| Dalfsen | 32,4 |
| Land van Cuijk | 32,3 |
| Hof van Twente | 32,2 |
| Gemert-Bakel | 31,8 |
| Leudal | 31,3 |
| West Maas en Waal | 30,9 |
| Ede | 30,8 |
| Molenlanden | 30,5 |
| Staphorst | 29,9 |
| Best | 29,9 |
| Hardenberg | 29,9 |
| Berkelland | 29,7 |
| Eersel | 29,3 |
| Nijkerk | 28,9 |
| Achtkarspelen | 28,6 |
| Aalten | 28,6 |
| Dinkelland | 28,5 |
| Lopik | 27,8 |
| Voorst | 27,7 |
| Zwartewaterland | 27,5 |
| Woerden | 27,3 |
| Westerkwartier | 27,3 |
| Wierden | 27,1 |
| Zoeterwoude | 26,7 |
| Bladel | 26,7 |
| Doetinchem | 26,6 |
| Laarbeek | 26,5 |
| Alphen-Chaam | 26,2 |
| Dantumadiel | 26,2 |
| Kampen | 26,1 |
| Olst-Wijhe | 26,1 |
| Weststellingwerf | 26,1 |
| Montferland | 26,0 |
| Bunnik | 26,0 |
| Bunschoten | 26,0 |
| Oude IJsselstreek | 25,2 |
| Opmeer | 25,1 |
| Leeuwarden | 24,9 |
| Twenterand | 24,5 |
| Heerenveen | 24,4 |
| De Wolden | 24,2 |
| Kaag en Braassem | 24,1 |
| Haaksbergen | 24,0 |
| Ooststellingwerf | 23,9 |
| Beuningen | 23,8 |
| Vijfheerenlanden | 23,6 |
| Maasdriel | 23,5 |
| Midden-Delfland | 23,4 |
| Hilvarenbeek | 23,3 |
| Smallingerland | 23,3 |
| Bronckhorst | 23,2 |
| Stichtse Vecht | 23,1 |
| Geertruidenberg | 23,0 |
| Opsterland | 23,0 |
| Tytsjerksteradiel | 22,9 |
| Bodegraven-Reeuwijk | 22,8 |
| Deventer | 22,8 |
| West Betuwe | 22,8 |
| Koggenland | 22,8 |
| Overbetuwe | 22,6 |
| Waadhoeke | 22,5 |
| Neder-Betuwe | 22,4 |
| 's-Hertogenbosch | 22,4 |
| Oisterwijk | 22,4 |
| Weert | 22,3 |
| IJsselstein | 22,2 |
| Hellendoorn | 22,2 |
| Krimpenerwaard | 22,1 |
| De Ronde Venen | 21,9 |
| Sint-Michielsgestel | 21,8 |
| Lochem | 21,8 |
| Almelo | 21,6 |
| Purmerend | 21,5 |
| Hardinxveld-Giessendam | 21,5 |
| Oirschot | 21,5 |
| Rhenen | 21,4 |
| Meppel | 21,3 |
| Simpelveld | 21,3 |
| Peel en Maas | 21,3 |
| Rijssen-Holten | 21,2 |
| Ommen | 21,0 |
| Borne | 20,7 |
| Horst aan de Maas | 20,4 |
| Oldebroek | 20,4 |
| Wijk bij Duurstede | 20,3 |
| Ouder-Amstel | 20,2 |
| Buren | 20,2 |
| Losser | 20,1 |
| Alphen aan den Rijn | 20,0 |
| Zaltbommel | 19,8 |
| Bergeijk | 19,7 |
| Zevenaar | 19,7 |
| Zaanstad | 19,7 |
| Rucphen | 19,7 |
| Dongen | 19,6 |
| Roermond | 19,5 |
| Amersfoort | 19,5 |
| Nieuwkoop | 19,4 |
| Etten-Leur | 19,4 |
| Wormerland | 19,1 |
| Duiven | 19,1 |
| Wijchen | 19,0 |
| Uitgeest | 18,9 |
| Sittard-Geleen | 18,9 |
| Alkmaar | 18,7 |
| Hoogeveen | 18,7 |
| Midden-Drenthe | 18,7 |
| Son en Breugel | 18,6 |
| Winterswijk | 18,6 |
| Houten | 18,6 |
| S dwest-Frysl n | 18,5 |
| Zutphen | 18,5 |
| Gilze en Rijen | 18,4 |
| Leiderdorp | 18,3 |
| Leidschendam-Voorburg | 18,2 |
| Halderberge | 18,2 |
| Nuenen, Gerwen en Nederwetten | 18,1 |
| Culemborg | 17,9 |
| Zwolle | 17,9 |
| Groningen (gemeente) | 17,8 |
| Eemnes | 17,6 |
| Zundert | 17,5 |
| Boxtel | 17,4 |
| Heeze-Leende | 17,3 |
| Coevorden | 17,3 |
| Heumen | 17,3 |
| De Fryske Marren | 17,2 |
| Noardeast-Frysl n | 17,1 |
| Roosendaal | 17,0 |
| Goirle | 16,8 |
| Sliedrecht | 16,7 |
| Steenwijkerland | 16,7 |
| Voorschoten | 16,6 |
| Epe | 16,4 |
| Voerendaal | 16,4 |
| Steenbergen | 16,3 |
| Gulpen-Wittem | 16,2 |
| Elburg | 16,2 |
| Heusden | 16,1 |
| Leusden | 16,1 |
| Hattem | 15,9 |
| Eijsden-Margraten | 15,8 |
| Zeewolde | 15,8 |
| Lisse | 15,6 |
| Utrechtse Heuvelrug | 15,5 |
| Leiden | 15,5 |
| Oosterhout | 15,5 |
| Utrecht (gemeente) | 15,5 |
| Waalwijk | 15,5 |
| Beesel | 15,4 |
| Gennep | 15,3 |
| Altena | 15,3 |
| Heiloo | 15,3 |
| Eemsdelta | 15,2 |
| Doesburg | 15,1 |
| Drimmelen | 15,0 |
| Midden-Groningen | 15,0 |
| Brummen | 15,0 |
| Drechterland | 14,9 |
| Echt-Susteren | 14,7 |
| Gorinchem | 14,6 |
| Veendam | 14,6 |
| Beek (L.) | 14,6 |
| De Bilt | 14,4 |
| Lingewaard | 14,3 |
| Tilburg | 14,2 |
| Moerdijk | 14,2 |
| Edam-Volendam | 14,1 |
| Schiedam | 14,1 |
| Terneuzen | 14,1 |
| Oldambt | 14,0 |
| Valkenswaard | 13,9 |
| Tynaarlo | 13,9 |
| Amsterdam | 13,8 |
| Landsmeer | 13,8 |
| Waddinxveen | 13,4 |
| Vaals | 13,4 |
| Cranendonck | 13,2 |
| Beekdaelen | 13,2 |
| Enschede | 13,1 |
| Heerde | 13,1 |
| Nissewaard | 13,0 |
| Delft | 13,0 |
| Teylingen | 13,0 |
| Meerssen | 13,0 |
| Schagen | 12,9 |
| Valkenburg aan de Geul | 12,9 |
| Westerwolde | 12,9 |
| Noordenveld | 12,8 |
| Stadskanaal | 12,8 |
| Dijk en Waard | 12,7 |
| Tiel | 12,7 |
| 's-Gravenhage (gemeente) | 12,6 |
| Amstelveen | 12,6 |
| Vught | 12,5 |
| Haarlem | 12,5 |
| Zuidplas | 12,4 |
| Zoetermeer | 12,4 |
| Woensdrecht | 12,4 |
| Westerveld | 12,3 |
| Pekela | 12,3 |
| Hengelo (O.) | 12,2 |
| Helmond | 12,1 |
| Middelburg (Z.) | 12,0 |
| Ermelo | 12,0 |
| Sluis | 11,9 |
| Dronten | 11,9 |
| Berg en Dal | 11,9 |
| Emmen | 11,8 |
| Alblasserdam | 11,7 |
| Loon op Zand | 11,7 |
| Heerlen | 11,6 |
| Nieuwegein | 11,6 |
| Wageningen | 11,5 |
| Haarlemmermeer | 11,5 |
| Ridderkerk | 11,5 |
| Oegstgeest | 11,5 |
| Breda | 11,5 |
| Rijswijk (ZH.) | 11,4 |
| Papendrecht | 11,4 |
| Aa en Hunze | 11,3 |
| Maastricht | 11,2 |
| Borger-Odoorn | 11,2 |
| Beverwijk | 11,2 |
| Geldrop-Mierlo | 11,2 |
| Bergen (L.) | 11,1 |
| Goes | 11,1 |
| Hillegom | 11,1 |
| Capelle aan den IJssel | 10,8 |
| Noordoostpolder | 10,8 |
| Castricum | 10,7 |
| Roerdalen | 10,7 |
| Veenendaal | 10,5 |
| Barendrecht | 10,4 |
| Pijnacker-Nootdorp | 10,4 |
| Waterland | 10,3 |
| Gouda | 10,3 |
| Stein (L.) | 10,2 |
| Kapelle | 10,2 |
| Baarn | 10,2 |
| Hulst | 10,2 |
| Hoeksche Waard | 10,1 |
| Veldhoven | 10,1 |
| Noord-Beveland | 10,1 |
| Mook en Middelaar | 10,0 |
| Waalre | 10,0 |
| Veere | 9,9 |
| Borsele | 9,7 |
| Tholen | 9,5 |
| Soest | 9,5 |
| Eindhoven | 9,5 |
| Maassluis | 9,4 |
| Het Hogeland | 9,3 |
| Harderwijk | 9,2 |
| Oostzaan | 9,1 |
| Oldenzaal | 9,1 |
| Zwijndrecht | 9,1 |
| Venlo | 9,1 |
| Heemstede | 9,1 |
| Diemen | 9,0 |
| Westervoort | 9,0 |
| Nijmegen | 8,9 |
| Apeldoorn | 8,9 |
| Hendrik-Ido-Ambacht | 8,9 |
| Landgraaf | 8,8 |
| Nunspeet | 8,7 |
| Uithoorn | 8,6 |
| Assen | 8,6 |
| Gooise Meren | 8,5 |
| Maasgouw | 8,3 |
| Lansingerland | 8,2 |
| Hollands Kroon | 8,2 |
| Brunssum | 8,2 |
| Rotterdam | 8,2 |
| Vlaardingen | 8,1 |
| Goeree-Overflakkee | 8,1 |
| Medemblik | 8,0 |
| Arnhem | 7,9 |
| Albrandswaard | 7,9 |
| Rheden | 7,8 |
| Stede Broec | 7,8 |
| Kerkrade | 7,8 |
| Bergen op Zoom | 7,8 |
| Zeist | 7,7 |
| Krimpen aan den IJssel | 7,6 |
| Renkum | 7,4 |
| Wijdemeren | 7,3 |
| Hilversum | 7,3 |
| Bergen (NH.) | 7,1 |
| Reimerswaal | 6,8 |
| Dordrecht | 6,7 |
| Katwijk | 6,6 |
| Voorne aan Zee | 6,5 |
| Laren (NH.) | 6,4 |
| Wassenaar | 5,9 |
| Heemskerk | 5,7 |
| Velsen | 5,7 |
| Blaricum | 5,6 |
| Aalsmeer | 5,3 |
| Noordwijk | 5,2 |
| Schouwen-Duiveland | 5,2 |
| Huizen | 5,1 |
| Westland | 5,0 |
| Almere | 4,5 |
| Lelystad | 3,6 |
| Texel | 3,6 |
| Hoorn | 3,6 |
| Bloemendaal | 3,5 |
| Urk | 1,9 |
| Ameland | 1,8 |
| Harlingen | 1,5 |
| Den Helder | 1,4 |
| Zandvoort | 1,1 |
| Enkhuizen | 1,1 |
| Vlissingen | 1,0 |
| Terschelling | 0,6 |
| Schiermonnikoog | 0,5 |
| Rozendaal | 0,4 |
| Vlieland | 0,1 |
| Bron: CBS, RIVM/Emissieregistratie | |
| Gemeentenaam | Uitstoot stikstofoxiden in 2023 (zuurequivalent per are) |
|---|---|
| Velsen | 206,5 |
| Rotterdam | 135,5 |
| Diemen | 88,6 |
| Geertruidenberg | 62,0 |
| Sittard-Geleen | 61,7 |
| Beverwijk | 55,8 |
| Amsterdam | 55,5 |
| Haarlemmermeer | 47,1 |
| Papendrecht | 45,1 |
| Utrecht (gemeente) | 41,8 |
| Hendrik-Ido-Ambacht | 41,4 |
| Gorinchem | 40,5 |
| Terneuzen | 39,7 |
| Moerdijk | 39,5 |
| Ridderkerk | 38,6 |
| Schiedam | 37,8 |
| Leiden | 37,0 |
| Nieuwegein | 36,3 |
| Alblasserdam | 35,5 |
| Barendrecht | 34,9 |
| Vlissingen | 34,5 |
| Hardinxveld-Giessendam | 34,1 |
| Sliedrecht | 32,0 |
| Eindhoven | 31,8 |
| Gouda | 31,7 |
| Nijmegen | 30,1 |
| Dongen | 29,9 |
| Maastricht | 29,2 |
| Rijswijk (ZH.) | 29,2 |
| Zwijndrecht | 28,8 |
| Beuningen | 28,2 |
| Dordrecht | 28,0 |
| Delft | 27,7 |
| Maassluis | 27,4 |
| 's-Gravenhage (gemeente) | 26,8 |
| Tiel | 26,7 |
| Capelle aan den IJssel | 26,0 |
| Reimerswaal | 25,8 |
| Westland | 25,1 |
| Leiderdorp | 23,6 |
| Vlaardingen | 23,4 |
| Amersfoort | 22,7 |
| Ouder-Amstel | 22,6 |
| Zaltbommel | 22,3 |
| Haarlem | 22,3 |
| Krimpen aan den IJssel | 22,1 |
| Oegstgeest | 22,0 |
| Zaanstad | 21,9 |
| Stichtse Vecht | 21,6 |
| Neder-Betuwe | 21,3 |
| Lansingerland | 20,7 |
| Amstelveen | 20,6 |
| Duiven | 20,4 |
| Leidschendam-Voorburg | 20,1 |
| Arnhem | 20,1 |
| Hengelo (O.) | 19,9 |
| Zoetermeer | 19,8 |
| Son en Breugel | 19,5 |
| Lingewaard | 19,4 |
| Aalsmeer | 18,8 |
| Waddinxveen | 18,8 |
| Roermond | 18,8 |
| Borsele | 18,7 |
| Druten | 18,6 |
| 's-Hertogenbosch | 18,5 |
| Veenendaal | 18,2 |
| Veldhoven | 17,9 |
| Uithoorn | 17,8 |
| Breda | 17,8 |
| Albrandswaard | 17,5 |
| Vijfheerenlanden | 17,4 |
| Laren (NH.) | 17,2 |
| Heerlen | 16,8 |
| Montfoort | 16,4 |
| Tilburg | 16,1 |
| Midden-Delfland | 16,0 |
| Hulst | 15,8 |
| Hattem | 15,7 |
| Maasdriel | 15,6 |
| Etten-Leur | 15,6 |
| Alkmaar | 15,5 |
| Beek (L.) | 15,2 |
| Pijnacker-Nootdorp | 14,7 |
| Zuidplas | 14,5 |
| Woerden | 14,4 |
| Geldrop-Mierlo | 14,3 |
| Bergen op Zoom | 14,3 |
| Overbetuwe | 14,3 |
| Helmond | 14,2 |
| Gooise Meren | 14,2 |
| Zevenaar | 14,0 |
| Venlo | 14,0 |
| Best | 14,0 |
| Heemstede | 13,8 |
| West Betuwe | 13,8 |
| Renkum | 13,5 |
| Hilversum | 13,4 |
| Kapelle | 13,2 |
| Westervoort | 13,1 |
| Almelo | 13,1 |
| Zwolle | 13,0 |
| Zoeterwoude | 13,0 |
| Houten | 12,9 |
| Waalwijk | 12,9 |
| Oosterhout | 12,7 |
| Kerkrade | 12,7 |
| Borne | 12,5 |
| Maasgouw | 12,4 |
| Oldenzaal | 12,4 |
| Harderwijk | 12,3 |
| Kaag en Braassem | 12,1 |
| Enschede | 12,1 |
| Eemnes | 12,0 |
| Groningen (gemeente) | 11,9 |
| Oostzaan | 11,8 |
| Veendam | 11,7 |
| Teylingen | 11,7 |
| Katwijk | 11,7 |
| Berg en Dal | 11,6 |
| Roosendaal | 11,6 |
| Stein (L.) | 11,6 |
| Molenlanden | 11,5 |
| Uitgeest | 11,5 |
| Bodegraven-Reeuwijk | 11,4 |
| Culemborg | 11,4 |
| West Maas en Waal | 11,3 |
| Heiloo | 11,3 |
| Asten | 11,2 |
| Zeist | 11,2 |
| Bunnik | 11,2 |
| Dijk en Waard | 11,0 |
| Brunssum | 10,8 |
| IJsselstein | 10,8 |
| De Ronde Venen | 10,8 |
| Hoeksche Waard | 10,8 |
| Nissewaard | 10,8 |
| Baarn | 10,7 |
| Meppel | 10,7 |
| Heusden | 10,4 |
| Voorschoten | 10,4 |
| Zutphen | 10,3 |
| Deventer | 10,2 |
| Hillegom | 10,1 |
| Beesel | 10,0 |
| Krimpenerwaard | 10,0 |
| Huizen | 10,0 |
| Bernheze | 9,9 |
| Waalre | 9,9 |
| Barneveld | 9,8 |
| Nijkerk | 9,7 |
| Alphen aan den Rijn | 9,6 |
| Boxtel | 9,6 |
| Heumen | 9,5 |
| Purmerend | 9,5 |
| Heemskerk | 9,4 |
| Doetinchem | 9,4 |
| Meierijstad | 9,3 |
| De Bilt | 9,3 |
| Peel en Maas | 9,2 |
| Renswoude | 9,2 |
| Meerssen | 9,1 |
| Middelburg (Z.) | 9,1 |
| Blaricum | 9,1 |
| Lopik | 9,1 |
| Altena | 9,0 |
| Oss | 9,0 |
| Wageningen | 8,7 |
| Bunschoten | 8,7 |
| Wormerland | 8,7 |
| Steenbergen | 8,6 |
| Smallingerland | 8,6 |
| Wijchen | 8,6 |
| Land van Cuijk | 8,6 |
| Lisse | 8,6 |
| Rijssen-Holten | 8,5 |
| Hoogeveen | 8,4 |
| Leeuwarden | 8,4 |
| Kampen | 8,3 |
| Echt-Susteren | 8,3 |
| Maashorst | 8,3 |
| Zwartewaterland | 8,3 |
| Landgraaf | 8,3 |
| Weert | 8,3 |
| Het Hogeland | 8,1 |
| Doesburg | 8,1 |
| Someren | 8,1 |
| Apeldoorn | 8,0 |
| Drimmelen | 8,0 |
| Eemsdelta | 7,9 |
| Gilze en Rijen | 7,9 |
| Scherpenzeel | 7,9 |
| Soest | 7,9 |
| Almere | 7,9 |
| Laarbeek | 7,8 |
| Hoorn | 7,8 |
| Montferland | 7,8 |
| Koggenland | 7,7 |
| Staphorst | 7,6 |
| Brummen | 7,6 |
| Stede Broec | 7,6 |
| Nuenen, Gerwen en Nederwetten | 7,6 |
| Woudenberg | 7,6 |
| Vught | 7,6 |
| Assen | 7,5 |
| Venray | 7,5 |
| Tholen | 7,5 |
| Voorst | 7,4 |
| Oirschot | 7,4 |
| Ede | 7,3 |
| Eersel | 7,3 |
| Utrechtse Heuvelrug | 7,2 |
| Oudewater | 7,1 |
| Deurne | 7,1 |
| Putten | 7,1 |
| Wierden | 7,0 |
| Halderberge | 7,0 |
| Leusden | 7,0 |
| Tytsjerksteradiel | 7,0 |
| Goes | 6,9 |
| Heerenveen | 6,9 |
| Oisterwijk | 6,9 |
| Rheden | 6,8 |
| Horst aan de Maas | 6,8 |
| Wijk bij Duurstede | 6,8 |
| Oldebroek | 6,7 |
| Buren | 6,7 |
| Emmen | 6,6 |
| Den Helder | 6,6 |
| Castricum | 6,6 |
| Sint-Michielsgestel | 6,5 |
| Waterland | 6,5 |
| Rucphen | 6,5 |
| Elburg | 6,5 |
| Edam-Volendam | 6,5 |
| Nieuwkoop | 6,4 |
| Rhenen | 6,4 |
| Beekdaelen | 6,3 |
| Midden-Groningen | 6,3 |
| Losser | 6,3 |
| Eijsden-Margraten | 6,3 |
| Achtkarspelen | 6,3 |
| Oost Gelre | 6,3 |
| Westerkwartier | 6,3 |
| Gennep | 6,3 |
| Bladel | 6,2 |
| Leudal | 6,2 |
| Boekel | 6,2 |
| Ermelo | 6,2 |
| Valkenswaard | 6,1 |
| Cranendonck | 6,0 |
| Simpelveld | 6,0 |
| Opmeer | 6,0 |
| Heerde | 6,0 |
| Voerendaal | 5,9 |
| Valkenburg aan de Geul | 5,9 |
| Oude IJsselstreek | 5,9 |
| Twenterand | 5,9 |
| Raalte | 5,8 |
| Midden-Drenthe | 5,8 |
| Landsmeer | 5,8 |
| Weststellingwerf | 5,8 |
| Dantumadiel | 5,7 |
| Loon op Zand | 5,6 |
| Voorne aan Zee | 5,6 |
| Woensdrecht | 5,6 |
| Opsterland | 5,5 |
| Hof van Twente | 5,5 |
| Nederweert | 5,5 |
| Hardenberg | 5,5 |
| Gemert-Bakel | 5,4 |
| Dalfsen | 5,4 |
| Mook en Middelaar | 5,4 |
| Olst-Wijhe | 5,4 |
| Goirle | 5,4 |
| Nunspeet | 5,3 |
| De Fryske Marren | 5,2 |
| Noordwijk | 5,2 |
| Goeree-Overflakkee | 5,2 |
| Epe | 5,1 |
| Aalten | 5,1 |
| Berkelland | 5,1 |
| De Wolden | 5,1 |
| Tubbergen | 5,1 |
| Lochem | 5,0 |
| Drechterland | 5,0 |
| Waadhoeke | 5,0 |
| Baarle-Nassau | 5,0 |
| Hilvarenbeek | 5,0 |
| Haaksbergen | 5,0 |
| Dinkelland | 5,0 |
| Coevorden | 5,0 |
| Schagen | 4,9 |
| Tynaarlo | 4,9 |
| Reusel-De Mierden | 4,8 |
| Oldambt | 4,8 |
| Hellendoorn | 4,8 |
| Heeze-Leende | 4,8 |
| Wassenaar | 4,8 |
| Zeewolde | 4,8 |
| Bronckhorst | 4,7 |
| Steenwijkerland | 4,7 |
| Pekela | 4,7 |
| S dwest-Frysl n | 4,6 |
| Ommen | 4,6 |
| Lelystad | 4,5 |
| Ooststellingwerf | 4,5 |
| Zundert | 4,4 |
| Harlingen | 4,4 |
| Dronten | 4,3 |
| Aa en Hunze | 4,2 |
| Roerdalen | 4,2 |
| Winterswijk | 4,2 |
| Alphen-Chaam | 4,2 |
| Medemblik | 4,2 |
| Vaals | 4,2 |
| Noordoostpolder | 4,1 |
| Noord-Beveland | 4,1 |
| Gulpen-Wittem | 4,1 |
| Stadskanaal | 4,1 |
| Bergeijk | 4,1 |
| Bergen (L.) | 3,9 |
| Wijdemeren | 3,8 |
| Westerwolde | 3,8 |
| Borger-Odoorn | 3,7 |
| Sluis | 3,7 |
| Noordenveld | 3,7 |
| Bloemendaal | 3,4 |
| Schouwen-Duiveland | 3,4 |
| Noardeast-Frysl n | 3,3 |
| Bergen (NH.) | 3,3 |
| Westerveld | 3,2 |
| Veere | 3,1 |
| Hollands Kroon | 3,1 |
| Enkhuizen | 2,8 |
| Urk | 2,5 |
| Zandvoort | 2,3 |
| Texel | 2,2 |
| Ameland | 1,8 |
| Rozendaal | 1,8 |
| Schiermonnikoog | 1,2 |
| Terschelling | 1,2 |
| Vlieland | 0,5 |
| Bron: CBS, RIVM/Emissieregistratie | |
| Gemeentenaam | Uitstoot zwaveldioxide in 2023 (zuurequivalent per are) |
|---|---|
| Velsen | 165,0 |
| Rotterdam | 80,8 |
| Montfoort | 21,3 |
| Beverwijk | 19,4 |
| Borsele | 17,4 |
| Roermond | 14,1 |
| Geertruidenberg | 13,4 |
| Dongen | 13,1 |
| Maastricht | 8,8 |
| Zaltbommel | 7,3 |
| Son en Breugel | 6,1 |
| Moerdijk | 4,0 |
| Gouda | 4,0 |
| Cranendonck | 4,0 |
| Montferland | 3,5 |
| Zevenaar | 3,3 |
| Haarlem | 3,3 |
| Peel en Maas | 3,2 |
| Haarlemmermeer | 3,1 |
| Beesel | 3,0 |
| Vijfheerenlanden | 2,8 |
| Leiderdorp | 2,7 |
| 's-Hertogenbosch | 2,6 |
| Tiel | 2,3 |
| Duiven | 2,3 |
| Eemsdelta | 2,2 |
| Sittard-Geleen | 2,1 |
| Asten | 2,0 |
| Amsterdam | 2,0 |
| Terneuzen | 1,9 |
| Het Hogeland | 1,5 |
| Vlissingen | 1,4 |
| Brunssum | 1,3 |
| Eijsden-Margraten | 1,3 |
| Enschede | 1,2 |
| Almelo | 1,2 |
| Alkmaar | 0,9 |
| Zaanstad | 0,8 |
| Tilburg | 0,8 |
| Aalsmeer | 0,8 |
| Reimerswaal | 0,7 |
| Bergen op Zoom | 0,7 |
| Eindhoven | 0,7 |
| Kerkrade | 0,7 |
| Beuningen | 0,6 |
| Uithoorn | 0,6 |
| Amstelveen | 0,5 |
| Arnhem | 0,5 |
| Lingewaard | 0,5 |
| Schiedam | 0,5 |
| Capelle aan den IJssel | 0,5 |
| Hulst | 0,5 |
| Delft | 0,5 |
| Vlaardingen | 0,5 |
| Renkum | 0,5 |
| Dordrecht | 0,4 |
| Maassluis | 0,4 |
| Utrecht (gemeente) | 0,4 |
| Oldenzaal | 0,4 |
| Veldhoven | 0,4 |
| Leiden | 0,4 |
| 's-Gravenhage (gemeente) | 0,4 |
| Rijswijk (ZH.) | 0,4 |
| Helmond | 0,4 |
| Nieuwegein | 0,3 |
| Krimpen aan den IJssel | 0,3 |
| Ridderkerk | 0,3 |
| Veendam | 0,3 |
| Papendrecht | 0,3 |
| Emmen | 0,3 |
| Beek (L.) | 0,3 |
| Heerlen | 0,3 |
| Den Helder | 0,3 |
| Nijmegen | 0,3 |
| Barendrecht | 0,3 |
| Roosendaal | 0,3 |
| Veenendaal | 0,3 |
| Soest | 0,3 |
| Sliedrecht | 0,3 |
| Zoetermeer | 0,3 |
| Westland | 0,3 |
| Amersfoort | 0,3 |
| Hengelo (O.) | 0,3 |
| Diemen | 0,3 |
| Breda | 0,3 |
| Doetinchem | 0,2 |
| Oegstgeest | 0,2 |
| Midden-Drenthe | 0,2 |
| Heemstede | 0,2 |
| Ouder-Amstel | 0,2 |
| Lansingerland | 0,2 |
| Best | 0,2 |
| Hendrik-Ido-Ambacht | 0,2 |
| Venlo | 0,2 |
| Doesburg | 0,2 |
| Harlingen | 0,2 |
| IJsselstein | 0,2 |
| Gorinchem | 0,2 |
| Hardinxveld-Giessendam | 0,2 |
| Voorne aan Zee | 0,2 |
| Overbetuwe | 0,2 |
| Teylingen | 0,2 |
| Deventer | 0,2 |
| Alblasserdam | 0,2 |
| Weert | 0,2 |
| Waddinxveen | 0,2 |
| Harderwijk | 0,2 |
| Bunschoten | 0,2 |
| Westervoort | 0,2 |
| Groningen (gemeente) | 0,2 |
| Dijk en Waard | 0,2 |
| Land van Cuijk | 0,2 |
| Landgraaf | 0,2 |
| Nuenen, Gerwen en Nederwetten | 0,2 |
| Geldrop-Mierlo | 0,2 |
| Zwolle | 0,2 |
| Laren (NH.) | 0,2 |
| Katwijk | 0,2 |
| Gennep | 0,2 |
| Hilversum | 0,2 |
| Stein (L.) | 0,2 |
| Heiloo | 0,2 |
| Hattem | 0,2 |
| Woerden | 0,2 |
| Middelburg (Z.) | 0,2 |
| Oosterhout | 0,2 |
| Leidschendam-Voorburg | 0,2 |
| Zwijndrecht | 0,2 |
| Pijnacker-Nootdorp | 0,2 |
| Boxtel | 0,2 |
| Hoorn | 0,2 |
| Meerssen | 0,2 |
| Barneveld | 0,2 |
| Zuidplas | 0,2 |
| Stede Broec | 0,1 |
| Huizen | 0,1 |
| Zoeterwoude | 0,1 |
| Zeist | 0,1 |
| Borne | 0,1 |
| Alphen aan den Rijn | 0,1 |
| Maasdriel | 0,1 |
| Hillegom | 0,1 |
| Renswoude | 0,1 |
| Waalwijk | 0,1 |
| Oss | 0,1 |
| Scherpenzeel | 0,1 |
| Voorschoten | 0,1 |
| Midden-Delfland | 0,1 |
| West Betuwe | 0,1 |
| Wageningen | 0,1 |
| Zutphen | 0,1 |
| Tytsjerksteradiel | 0,1 |
| Blaricum | 0,1 |
| Eersel | 0,1 |
| Albrandswaard | 0,1 |
| Waalre | 0,1 |
| Nijkerk | 0,1 |
| Heusden | 0,1 |
| Gooise Meren | 0,1 |
| Etten-Leur | 0,1 |
| Neder-Betuwe | 0,1 |
| Assen | 0,1 |
| Wijchen | 0,1 |
| Oostzaan | 0,1 |
| Meppel | 0,1 |
| Kaag en Braassem | 0,1 |
| Lisse | 0,1 |
| Stichtse Vecht | 0,1 |
| Apeldoorn | 0,1 |
| Wormerland | 0,1 |
| Baarn | 0,1 |
| Steenbergen | 0,1 |
| Rucphen | 0,1 |
| Culemborg | 0,1 |
| Beekdaelen | 0,1 |
| Simpelveld | 0,1 |
| Rijssen-Holten | 0,1 |
| Kapelle | 0,1 |
| Meierijstad | 0,1 |
| Ede | 0,1 |
| De Bilt | 0,1 |
| Putten | 0,1 |
| Maasgouw | 0,1 |
| Nieuwkoop | 0,1 |
| Laarbeek | 0,1 |
| Oldambt | 0,1 |
| Heemskerk | 0,1 |
| Sint-Michielsgestel | 0,1 |
| Rheden | 0,1 |
| Maashorst | 0,1 |
| Uitgeest | 0,1 |
| Bunnik | 0,1 |
| Bernheze | 0,1 |
| Echt-Susteren | 0,1 |
| Nissewaard | 0,1 |
| Purmerend | 0,1 |
| Deurne | 0,1 |
| Midden-Groningen | 0,1 |
| Hoogeveen | 0,1 |
| Ermelo | 0,1 |
| Valkenburg aan de Geul | 0,1 |
| Someren | 0,1 |
| Edam-Volendam | 0,1 |
| Houten | 0,1 |
| Druten | 0,1 |
| Leusden | 0,1 |
| Smallingerland | 0,1 |
| Koggenland | 0,1 |
| Elburg | 0,1 |
| Vught | 0,1 |
| Halderberge | 0,1 |
| Almere | 0,1 |
| Gilze en Rijen | 0,1 |
| Heumen | 0,1 |
| Castricum | 0,1 |
| Utrechtse Heuvelrug | 0,1 |
| Horst aan de Maas | 0,1 |
| Twenterand | 0,1 |
| Rhenen | 0,1 |
| Oost Gelre | 0,1 |
| Voorst | 0,1 |
| Boekel | 0,1 |
| Loon op Zand | 0,1 |
| Bladel | 0,1 |
| Mook en Middelaar | 0,1 |
| Voerendaal | 0,1 |
| Leeuwarden | 0,1 |
| Goes | 0,1 |
| Valkenswaard | 0,1 |
| De Ronde Venen | 0,1 |
| Heerde | 0,1 |
| Bodegraven-Reeuwijk | 0,1 |
| Krimpenerwaard | 0,1 |
| Oldebroek | 0,1 |
| Goirle | 0,1 |
| Oisterwijk | 0,1 |
| Noordwijk | 0,1 |
| Eemnes | 0,1 |
| Nunspeet | 0,1 |
| Woudenberg | 0,1 |
| Leudal | 0,1 |
| Berg en Dal | 0,1 |
| Schagen | 0,1 |
| Oude IJsselstreek | 0,1 |
| Urk | 0,1 |
| Bloemendaal | 0,1 |
| Opmeer | 0,1 |
| Venray | 0,1 |
| Texel | 0,1 |
| Wijdemeren | 0,1 |
| Achtkarspelen | 0,1 |
| Roerdalen | 0,1 |
| Baarle-Nassau | 0,1 |
| Wierden | 0,1 |
| Altena | 0,1 |
| Heerenveen | 0,1 |
| Hoeksche Waard | 0,1 |
| West Maas en Waal | 0,1 |
| Losser | 0,1 |
| Woensdrecht | 0,1 |
| Gemert-Bakel | 0,1 |
| Pekela | 0,1 |
| Brummen | 0,1 |
| Gulpen-Wittem | 0,1 |
| Zwartewaterland | 0,1 |
| Goeree-Overflakkee | 0,1 |
| Epe | 0,1 |
| Landsmeer | 0,1 |
| Aalten | 0,1 |
| Kampen | 0,1 |
| Lochem | 0,1 |
| Vaals | 0,1 |
| Tynaarlo | 0,1 |
| Wassenaar | 0,1 |
| Stadskanaal | 0,1 |
| Oirschot | 0,1 |
| Dantumadiel | 0,1 |
| Raalte | 0,1 |
| Hellendoorn | 0,0 |
| Hardenberg | 0,0 |
| Ameland | 0,0 |
| Medemblik | 0,0 |
| Dalfsen | 0,0 |
| Drimmelen | 0,0 |
| Wijk bij Duurstede | 0,0 |
| Zundert | 0,0 |
| Hilvarenbeek | 0,0 |
| Drechterland | 0,0 |
| Molenlanden | 0,0 |
| Nederweert | 0,0 |
| Westerkwartier | 0,0 |
| Staphorst | 0,0 |
| Haaksbergen | 0,0 |
| Winterswijk | 0,0 |
| Bergen (NH.) | 0,0 |
| Berkelland | 0,0 |
| Bergeijk | 0,0 |
| Dinkelland | 0,0 |
| Hof van Twente | 0,0 |
| Zandvoort | 0,0 |
| Buren | 0,0 |
| Lopik | 0,0 |
| Waadhoeke | 0,0 |
| Alphen-Chaam | 0,0 |
| Reusel-De Mierden | 0,0 |
| Opsterland | 0,0 |
| Ooststellingwerf | 0,0 |
| Tubbergen | 0,0 |
| Oudewater | 0,0 |
| Heeze-Leende | 0,0 |
| Terschelling | 0,0 |
| Olst-Wijhe | 0,0 |
| Sluis | 0,0 |
| Coevorden | 0,0 |
| Bronckhorst | 0,0 |
| Westerwolde | 0,0 |
| Veere | 0,0 |
| Noordenveld | 0,0 |
| De Wolden | 0,0 |
| Waterland | 0,0 |
| Noardeast-Frysl n | 0,0 |
| Bergen (L.) | 0,0 |
| Steenwijkerland | 0,0 |
| Weststellingwerf | 0,0 |
| De Fryske Marren | 0,0 |
| Enkhuizen | 0,0 |
| Zeewolde | 0,0 |
| Aa en Hunze | 0,0 |
| Ommen | 0,0 |
| Schiermonnikoog | 0,0 |
| Borger-Odoorn | 0,0 |
| Schouwen-Duiveland | 0,0 |
| Noordoostpolder | 0,0 |
| Lelystad | 0,0 |
| S dwest-Frysl n | 0,0 |
| Tholen | 0,0 |
| Hollands Kroon | 0,0 |
| Dronten | 0,0 |
| Noord-Beveland | 0,0 |
| Westerveld | 0,0 |
| Rozendaal | 0,0 |
| Vlieland | 0,0 |
| Bron: CBS, RIVM/Emissieregistratie | |
Hoe is de regionale uitstoot bepaald?
De regionale uitstoot van verzurende stoffen wordt door de Emissieregistratie op dezelfde manier bepaald als de regionale uitstoot van broeikasgassen. De uitstoot voor heel Nederland komt van puntbronnen (zoals schoorstenen) en diffuse bronnen (zoals auto’s). De uitstoot van puntbronnen wordt toebedeeld aan hun exacte locaties, volgens de wettelijk verplichte opgaven van bedrijfsgegevens in het elektronisch Milieujaarverslag (e-MJV). De nationale uitstoot van de diffuse bronnen wordt met een model ruimtelijk verdeeld over heel Nederland. Dit gebeurt onder andere bij de uitstoot van alle personenauto’s, waarvan niet precies bekend is waar ze gereden hebben.
Om de ruimtelijk verdeelde emissies zo goed mogelijk te laten aansluiten op de daar gemeten concentraties in de lucht wordt elke emissiebron in de ruimtelijke verdeling meegeteld. In deze ‘feitelijke’ emissies zitten dus ook de emissiebronnen die nu niet meetellen in de Europese NEC-doelen (‘National Emission Ceilings’). Zo werd binnen de Europese Unie afgesproken dat de uitstoot van stikstofoxiden door de veeteelt en de akkerbouw voor de Nederlandse NEC-doelen niet meetellen. In de ruimtelijke verdeling telt deze agrarische uitstoot wel mee.
Ook verschilt het NEC-rekenkader met die van de ‘feitelijke’ emissies. Zo wordt de NEC-uitstoot berekend op basis van de in Nederland verkochte motorbrandstoffen, terwijl voor de ‘feitelijke’ uitstoot de berekening gebaseerd is op het aantal in Nederland gereden kilometers. Met de omrekening van ‘waar getankt’ naar ‘waar gereden’ is er een betere aansluiting met wat er aan concentraties in de lucht gemeten wordt.
De manier van het ruimtelijk verdelen van nationale totalen brengt onzekerheid met zich mee. Ook op de nationale uitstootcijfers zelf zitten onzekerheidsmarges. Voor de totale Nederlandse uitstoot zijn de onzekerheidsmarges van NH3, NOx en SO2 27 procent, 19 procent en 22 procent. De onzekerheidsmarge op regionaal niveau hangt af van de precieze locatie. Voor veel locaties is de onzekerheidsmarge groter dan op nationaal niveau. Voor locaties met een zeer grote puntbron, waarvan de uitstoot vrij precies bekend is, is de onzekerheidsmarge kleiner.
Schone Lucht Akkoord
Luchtverontreiniging heeft een schadelijk effect op de gezondheid van de mens, de natuurlijke ecosystemen en de biodiversiteit. Dit is in eerste instantie op lokaal niveau te zien, namelijk op de plekken waar de concentraties van de verontreinigende stoffen te hoog is.
De EU-richtlijn 2024/2881, voor de luchtkwaliteit en schonere lucht in Europa, schrijft strenge luchtkwaliteitsnormen voor. Hierdoor is het halen van de Nederlandse NEC-doelen (gericht op emissies) onvoldoende om de Nederlandse luchtkwaliteitsnormen (gericht op concentraties) te halen. Ook zijn de Nederlandse NEC-doelen niet afgestemd op het voldoende verminderen van stikstofdepositie op kwetsbare natuurgebieden.
Naast allerlei beleidsmaatregelen binnen het stikstofdossier heeft de overheid het Schone Lucht Akkoord gesloten om aan de strenge luchtkwaliteitsnormen te gaan voldoen. De deelnemende partijen (Rijk, provincies, en meer dan 100 gemeenten) streven naar een gezondheidswinst van minimaal 50 procent in 2030 ten opzichte van 2016. Dit is meetbaar door de in de lucht gemeten concentraties van verontreinigende stoffen te vertalen naar gezondheidseffecten en, anderzijds, een vertaalslag te maken naar maatregelen om de uitstoot van verontreinigende stoffen naar de lucht te beperken. De monitoring binnen het Schone Lucht Akkoord kijkt zowel naar de gezondheidsindicator als naar de voortgang van de uitvoering van de maatregelen.
Bronnen
- Externe link StatLine — Emissies naar lucht op Nederlands grondgebied
- Externe link StatLine— Uitstoot luchtverontreinigende stoffen (NEC)
- Externe link Emissieregistratie — Datareeks 1990-2023 Definitief en voorlopige nationale totalen lucht 2024
- Externe link Compendium voor de Leefomgeving — Luchtkwaliteit
- Externe link Atlas Leefomgeving — Schone lucht
- Link Dossier — Stikstof
- Link Dossier — Milieu en economie
Relevante links
- Externe link Emissieregistratie — Kwaliteit van de emissiecijfers
- Externe link Europese Unie — EU-richtlijn luchtkwaliteit 2024/2881
- Externe link Rijksoverheid — Schone Lucht Akkoord
- Externe link RIVM — Stikstof
- Externe link Informatiepunt Leefomgeving — Monitoring NEC