Doodsoorzaakverklaring (B-formulier)

Het CBS is verantwoordelijk voor het maken van statistieken over alle overleden personen in Nederland en hun doodsoorzaken. Sinds het begin van de statistiek in 1899 publiceert het CBS hier over. De doodsoorzakenstatistiek kent meerdere toepassingen. De data worden nationaal en internationaal gebruikt om statistische trends in doodsoorzaken te monitoren en analyseren. Universiteiten, epidemiologen en artsenverenigingen gebruiken de data om verder onderzoek te doen. Ook kunnen de data gebruikt worden voor gecombineerde analyses, bijvoorbeeld met sociaal economische status of ziekten bij leven. In het geval van COVID-19 is de statistiek daarnaast een aanvulling op de data van het RIVM, de GGD’s en huisartsenverenigingen.

Wettelijke grondslag

Doodsoorzaakopgave is verplicht op grond van artikel 12a van de Wet op de lijkbezorging. Artsen en gemeentes spelen een cruciale rol bij het aanleveren van verklaringen over natuurlijke en niet-natuurlijke doodsoorzaken. Dit geldt ook voor doodsoorzaken bij doodgeboren kinderen.

Arts

Bij overlijden van een persoon in Nederland vult u in:

• A-verklaring (de verklaring van overlijden)
• B-verklaring (de doodsoorzaakverklaring)

Bij een natuurlijke doodsoorzaak vult de behandelende arts of diens waarnemer deze formulieren in. Ook in geval van een doodgeboorte vult u een B-formulier in. Indien de behandelende arts twijfelt of er sprake is van een natuurlijke doodsoorzaak waarschuwt deze de gemeentelijke lijkschouwer. De gemeentelijke lijkschouwer vult dan de doodsoorzaakverklaring in, en afhankelijk van zijn oordeel, een verklaring van overlijden of een bericht aan de Officier van Justitie.

Vanaf januari 2022 kunt u het B-formulier ook digitaal invullen. Voordeel van digitaal invullen is dat een aantal gegevens automatisch voor u wordt ingevuld en dat u het formulier direct digitaal naar het CBS kunt versturen. Dat werkt sneller en de privacy is hiermee beter gewaarborgd. U vindt het digitale formulier bij Zorgdomein (huisarts, verpleeghuisarts) onder ’Melding doen‘ of bij Formatus (forensisch arts). Andere systemen worden zo snel mogelijk aangesloten.

Op het digitale formulier moet u een paar extra gegevens invullen zoals de aard van overlijden en uw BIG-nummer. Verder wordt de plaats van overlijden anders uitgevraagd. Tot slot is er ruimte om in de keten van doodsoorzaken een extra optie toe te voegen.

Let op: Bij gebruik van het digitale B-formulier, moet u bij een doodgeboorte nog steeds handmatig een telkaart invullen en bij de gemeente aanleveren.

Gebruikt u het papieren formulier? Dan blijft de procedure hetzelfde. Let u er wel op dat u vanaf 1 januari 2022 het vernieuwde formulier gebruikt. Dit formulier is te herkennen aan het jaartal vermeld op het formulier. Ook voor dit formulier geldt dat er een paar extra gegevens gevraagd worden. Het ingevulde B-formulier wordt conform de Wet op de lijkbezorging (Wlb) in een gesloten enveloppe zo spoedig mogelijk aan de ambtenaar van de burgerlijke stand verzonden. De ambtenaar van de burgerlijke stand verstuurt de ontvangen B-formulieren periodiek naar de medisch ambtenaar van het CBS zoals vermeld in artikel 12a van de Wet op de lijkbezorging.

Recentelijk ontvangt het CBS signalen van gemeenten dat soms opengemaakte B-formulieren worden ontvangen. Daarom wil het CBS wijzen op het medische beroepsgeheim: het openen van de gesloten enveloppe met B-formulier door onbevoegden is niet toegestaan en zelfs strafbaar.

Hebt u vragen over het invullen van de B-verklaring? Kijk dan bij de toelichting doodsoorzaakverklaring (B-formulier) Maakt u gebruikt van de digitale versie, kijk dan op Digitale doodsoorzaakverklaring voor een toelichting.

Voor gebruik van COVID-19 op de doodsoorzaakverklaring adviseert CBS om deze toelichting te lezen.

Gemeente

U ontvangt de A- en B-verklaring van de arts of uitvaartondernemer. De B-verklaring stuurt u (ongeopend) door naar het CBS:

• Noteer op de enveloppe het aktenummer van overlijden en de gemeentecode.
• Verwijder de afscheurstrook van de enveloppe met daarop de naam van de overledene.
• Stuur de doodsoorzaakverklaring ongeopend naar de medisch ambtenaar van het CBS:

CBS
Sector SQS, doodsoorzakenstatistiek
Postbus 24500
2490 HA Den Haag

Het aktenummer in combinatie met het gemeentenummer is van belang voor de koppeling met de sterftegegevens uit de Basisregistratie Personen (BRP) Daardoor wordt de volledigheid en juistheid van de registratie gewaarborgd.

Bij een doodgeboorte vult u tevens een telkaart in en verstuurt deze naar het CBS.

Met ingang van 1 januari 2022 kunnen artsen het B-formulier ook digitaal invullen en direct digitaal versturen naar het CBS. U ontvangt hierdoor waarschijnlijk minder B-formulieren retour voor verwerking.

Bestellen van de B-verklaringen en telkaarten

Gemeenten kunnen B-verklaringen met enveloppen en telkaarten (doodgeborenen) bestellen via het bestelformulier of telefoonnummer: (070) 337 5261.
Aan de bestelling en verzending zijn geen kosten verbonden. De verwachting is dat in de loop van 2022 geleidelijk aan minder B-verklaringen met enveloppen en telkaarten nodig zullen zijn.

Onderzoeksbeschrijving

Meer informatie over dit onderzoek vindt u op onderzoeksomschrijvingen/doodsoorzakenstatistiek.

Resultaten

Het CBS gebruikt de doodsoorzaakgegevens voor het samenstellen van voor iedereen toegankelijke statistieken.

Wet open overheid

Doodsoorzaakverklaringen (B-formulier) kunnen niet bij het CBS opgevraagd worden, ook niet op grond van de Wet open overheid. De gegevens die het CBS voor zijn statistische taak ontvangt, waaronder doodsoorzakenverklaringen, mag het CBS krachtens artikel 37 van de Wet op het Centraal bureau voor de statistiek niet aan derden verstrekken en deze gegevens mogen uitsluitend door het CBS worden gebruikt voor statistische doeleinden. Bovendien vallen deze gegevens onder het medisch beroepsgeheim.