Psycho-sociale arbeidsbelasting werknemers; beroep
| Beroep | Marges | Perioden | Slachtofferschap op werk (tot 2022) Pesten Door klanten (tot 2022) (%) | Slachtofferschap op werk (tot 2022) Pesten Door leidinggevenden of collega's (%) | Slachtofferschap op werk (vanaf 2022) Pesten Door klant, leidinggevende of collega (%) | Slachtofferschap op werk (vanaf 2022) Pesten Door klanten (vanaf 2022) (%) | Slachtofferschap op werk (vanaf 2022) Pesten Door leidinggevenden (%) | Slachtofferschap op werk (vanaf 2022) Pesten Door collega's (%) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Totaal | Waarde | 2023 | . | . | 5,3 | 1,2 | 1,4 | 2,8 |
| Totaal | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 5,0 | 1,1 | 1,2 | 2,6 |
| Totaal | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 5,6 | 1,3 | 1,5 | 3,1 |
| Beroepsniveau 1 (ISCO 2008) | Waarde | 2023 | . | . | 5,6 | 1,1 | 1,7 | 3,0 |
| Beroepsniveau 1 (ISCO 2008) | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 4,6 | 0,6 | 1,2 | 2,3 |
| Beroepsniveau 1 (ISCO 2008) | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 6,8 | 1,7 | 2,5 | 4,0 |
| Beroepsniveau 2 (ISCO 2008) | Waarde | 2023 | . | . | 5,6 | 1,2 | 1,3 | 3,2 |
| Beroepsniveau 2 (ISCO 2008) | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 5,2 | 1,0 | 1,1 | 2,8 |
| Beroepsniveau 2 (ISCO 2008) | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 6,2 | 1,5 | 1,5 | 3,6 |
| Beroepsniveau 3 (ISCO 2008) | Waarde | 2023 | . | . | 5,9 | 1,7 | 1,4 | 3,0 |
| Beroepsniveau 3 (ISCO 2008) | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 5,2 | 1,3 | 1,0 | 2,6 |
| Beroepsniveau 3 (ISCO 2008) | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 6,7 | 2,1 | 1,8 | 3,6 |
| Beroepsniveau 4 (ISCO 2008) | Waarde | 2023 | . | . | 4,4 | 0,9 | 1,4 | 2,3 |
| Beroepsniveau 4 (ISCO 2008) | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 4,0 | 0,7 | 1,2 | 2,0 |
| Beroepsniveau 4 (ISCO 2008) | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 4,9 | 1,1 | 1,7 | 2,7 |
| Beroepsniveau onbekend (ISCO 2008) | Waarde | 2023 | . | . | . | . | . | . |
| Beroepsniveau onbekend (ISCO 2008) | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | . | . | . | . |
| Beroepsniveau onbekend (ISCO 2008) | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | . | . | . | . |
| 01 Pedagogische beroepen | Waarde | 2023 | . | . | 5,8 | 2,2 | 1,3 | 2,6 |
| 01 Pedagogische beroepen | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 5,0 | 1,7 | 0,9 | 2,1 |
| 01 Pedagogische beroepen | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 6,8 | 2,8 | 2,0 | 3,3 |
| 011 Docenten | Waarde | 2023 | . | . | 6,8 | 2,7 | 1,5 | 3,0 |
| 011 Docenten | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 5,8 | 2,1 | 1,0 | 2,3 |
| 011 Docenten | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 7,9 | 3,5 | 2,3 | 3,9 |
| 0111 Docenten hoger onderwijs en hoog... | Waarde | 2023 | . | . | 5,4 | 0,0 | 2,5 | 3,2 |
| 0111 Docenten hoger onderwijs en hoog... | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 3,0 | 0,0 | 1,1 | 1,5 |
| 0111 Docenten hoger onderwijs en hoog... | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 9,4 | . | 5,5 | 6,8 |
| 0112 Docenten beroepsgerichte vakken ... | Waarde | 2023 | . | . | 9,6 | 5,1 | 2,6 | 4,0 |
| 0112 Docenten beroepsgerichte vakken ... | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 5,1 | 1,9 | 0,5 | 1,6 |
| 0112 Docenten beroepsgerichte vakken ... | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 17,5 | 13,0 | 11,9 | 9,6 |
| 0113 Docenten algemene vakken secunda... | Waarde | 2023 | . | . | 13,3 | 6,9 | 2,3 | 5,0 |
| 0113 Docenten algemene vakken secunda... | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 10,8 | 5,1 | 1,3 | 3,5 |
| 0113 Docenten algemene vakken secunda... | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 16,3 | 9,3 | 4,0 | 7,1 |
| 0114 Leerkrachten basisonderwijs | Waarde | 2023 | . | . | 4,6 | 1,6 | 0,7 | 2,2 |
| 0114 Leerkrachten basisonderwijs | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 3,5 | 1,1 | 0,3 | 1,4 |
| 0114 Leerkrachten basisonderwijs | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 6,0 | 2,2 | 1,5 | 3,5 |
| 0115 Onderwijskundigen en overige doc... | Waarde | 2023 | . | . | 2,6 | 1,1 | 0,8 | 1,4 |
| 0115 Onderwijskundigen en overige doc... | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 1,4 | 0,4 | 0,2 | 0,6 |
| 0115 Onderwijskundigen en overige doc... | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 4,9 | 3,0 | 2,8 | 3,3 |
| 012 Sportinstructeurs | Waarde | 2023 | . | . | . | . | . | . |
| 012 Sportinstructeurs | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | . | . | . | . |
| 012 Sportinstructeurs | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | . | . | . | . |
| 013 Leidsters kinderopvang en onderwi. | Waarde | 2023 | . | . | 3,6 | 0,7 | 0,9 | 1,9 |
| 013 Leidsters kinderopvang en onderwi. | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 2,2 | 0,2 | 0,2 | 1,0 |
| 013 Leidsters kinderopvang en onderwi. | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 6,0 | 2,0 | 3,3 | 3,8 |
| 0131 Leidsters kinderopvang en onderw... | Waarde | 2023 | . | . | 3,6 | 0,7 | 0,9 | 1,9 |
| 0131 Leidsters kinderopvang en onderw... | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 2,2 | 0,2 | 0,2 | 1,0 |
| 0131 Leidsters kinderopvang en onderw... | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 6,0 | 2,0 | 3,3 | 3,8 |
| 02 Creatieve en taalkundige beroepen | Waarde | 2023 | . | . | 3,3 | 0,0 | 0,3 | 2,6 |
| 02 Creatieve en taalkundige beroepen | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 1,7 | 0,0 | 0,0 | 1,3 |
| 02 Creatieve en taalkundige beroepen | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 6,2 | . | 2,2 | 5,2 |
| 021 Auteurs en kunstenaars | Waarde | 2023 | . | . | 3,9 | 0,0 | 0,0 | 3,9 |
| 021 Auteurs en kunstenaars | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 1,8 | 0,0 | 0,0 | 1,8 |
| 021 Auteurs en kunstenaars | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 8,4 | . | . | 8,4 |
| 022 Vakspecialisten op artistiek en c. | Waarde | 2023 | . | . | 2,6 | 0,0 | 0,7 | 1,1 |
| 022 Vakspecialisten op artistiek en c. | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 0,9 | 0,0 | 0,1 | 0,2 |
| 022 Vakspecialisten op artistiek en c. | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 7,5 | . | 4,6 | 5,8 |
| 03 Commerciële beroepen | Waarde | 2023 | . | . | 5,0 | 1,4 | 1,0 | 2,4 |
| 03 Commerciële beroepen | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 4,2 | 1,0 | 0,7 | 1,9 |
| 03 Commerciële beroepen | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 5,9 | 2,0 | 1,5 | 3,0 |
| 031 Adviseurs marketing, public relat. | Waarde | 2023 | . | . | 3,5 | 0,3 | 1,1 | 2,2 |
| 031 Adviseurs marketing, public relat. | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 2,4 | 0,1 | 0,5 | 1,3 |
| 031 Adviseurs marketing, public relat. | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 5,2 | 1,1 | 2,2 | 3,6 |
| 0311 Adviseurs marketing, public rela... | Waarde | 2023 | . | . | 3,5 | 0,3 | 1,1 | 2,2 |
| 0311 Adviseurs marketing, public rela... | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 2,4 | 0,1 | 0,5 | 1,3 |
| 0311 Adviseurs marketing, public rela... | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 5,2 | 1,1 | 2,2 | 3,6 |
| 032 Vertegenwoordigers en inkopers | Waarde | 2023 | . | . | 4,7 | 0,5 | 1,8 | 2,2 |
| 032 Vertegenwoordigers en inkopers | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 3,1 | 0,2 | 0,9 | 1,2 |
| 032 Vertegenwoordigers en inkopers | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 7,0 | 1,6 | 3,6 | 4,0 |
| 0321 Vertegenwoordigers en inkopers | Waarde | 2023 | . | . | 4,7 | 0,5 | 1,8 | 2,2 |
| 0321 Vertegenwoordigers en inkopers | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 3,1 | 0,2 | 0,9 | 1,2 |
| 0321 Vertegenwoordigers en inkopers | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 7,0 | 1,6 | 3,6 | 4,0 |
| 033 Verkopers | Waarde | 2023 | . | . | 5,7 | 2,2 | 0,8 | 2,6 |
| 033 Verkopers | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 4,7 | 1,6 | 0,5 | 1,9 |
| 033 Verkopers | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 7,0 | 3,2 | 1,3 | 3,5 |
| 0331 Winkeliers en teamleiders detail... | Waarde | 2023 | . | . | 5,1 | 2,2 | 0,7 | 2,3 |
| 0331 Winkeliers en teamleiders detail... | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 2,8 | 0,7 | 0,2 | 1,0 |
| 0331 Winkeliers en teamleiders detail... | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 9,2 | 6,2 | 2,7 | 5,1 |
| 0332 Verkoopmedewerkers detailhandel | Waarde | 2023 | . | . | 4,9 | 2,0 | 0,5 | 2,0 |
| 0332 Verkoopmedewerkers detailhandel | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 3,6 | 1,2 | 0,2 | 1,3 |
| 0332 Verkoopmedewerkers detailhandel | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 6,5 | 3,3 | 1,3 | 3,2 |
| 0333 Kassamedewerkers | Waarde | 2023 | . | . | 6,6 | 4,2 | 1,0 | 1,8 |
| 0333 Kassamedewerkers | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 3,8 | 2,1 | 0,3 | 0,7 |
| 0333 Kassamedewerkers | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 11,1 | 8,3 | 4,0 | 4,8 |
| 0334 Callcentermedewerkers outbound e... | Waarde | 2023 | . | . | 7,8 | 1,7 | 1,4 | 4,5 |
| 0334 Callcentermedewerkers outbound e... | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 5,4 | 0,7 | 0,6 | 2,7 |
| 0334 Callcentermedewerkers outbound e... | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 11,3 | 4,0 | 3,2 | 7,3 |
| 04 Bedrijfseconomische en administrat... | Waarde | 2023 | . | . | 5,1 | 0,6 | 1,7 | 3,0 |
| 04 Bedrijfseconomische en administrat... | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 4,5 | 0,4 | 1,3 | 2,6 |
| 04 Bedrijfseconomische en administrat... | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 5,7 | 0,9 | 2,1 | 3,6 |
| 041 Specialisten bedrijfsbeheer en ad. | Waarde | 2023 | . | . | 4,7 | 0,4 | 1,9 | 2,3 |
| 041 Specialisten bedrijfsbeheer en ad. | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 3,7 | 0,2 | 1,3 | 1,7 |
| 041 Specialisten bedrijfsbeheer en ad. | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 5,8 | 0,8 | 2,7 | 3,2 |
| 0411 Accountants | Waarde | 2023 | . | . | 4,8 | 0,0 | 2,0 | 2,4 |
| 0411 Accountants | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 2,9 | 0,0 | 0,9 | 1,2 |
| 0411 Accountants | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 7,8 | . | 4,4 | 4,9 |
| 0412 Financieel specialisten en economen | Waarde | 2023 | . | . | 5,4 | 0,3 | 1,2 | 3,5 |
| 0412 Financieel specialisten en economen | Ondergrens 95%-interval | 2023 | . | . | 3,1 | 0,0 | 0,4 | 1,7 |
| 0412 Financieel specialisten en economen | Bovengrens 95%-interval | 2023 | . | . | 9,3 | 2,0 | 4,0 | 7,2 |
| 0413 Bedrijfskundigen en organisatiea. | Waarde | 2023 | . | . | 5,5 | 0,7 | 2,3 | 2,5 |
| Bron: CBS/TNO ©, | ||||||||
Tabeltoelichting
Deze tabel bevat gegevens over de psychosociale arbeidsbelasting (PSA) van de Nederlandse werknemer van 15 tot 75 jaar, naar beroepsniveau en beroepsrichting. In de tabel worden cijfers gepresenteerd over werkdruk, zelfstandigheid in het werk, emotioneel belastend werk, psychische vermoeidheid door het werk en slachtofferschap op het werk.
Vanaf het verslagjaar 2022 verschilt de wijze waarop gegevens voor de NEA zijn verzameld en verwerkt op enkele punten van eerdere verslagjaren. Daardoor zijn de cijfers vanaf 2022 mogelijk niet in alle gevallen vergelijkbaar met de cijfers tot en met 2021. Meer informatie is beschikbaar in de onderzoeksbeschrijving van de NEA 2022 (zie paragraaf 4).
Alle cijfers zijn gebaseerd op ten minste 100 waarnemingen.
Gegevens beschikbaar vanaf: 2014.
Status van de cijfers:
Cijfers in deze tabel zijn definitief.
Wijzigingen per 17 april 2024:
De jaarcijfers over 2023 zijn toegevoegd.
Wijzigingen per 18 april 2023:
De jaarcijfers over 2022 zijn toegevoegd.
In 2022 is een nieuw onderwerp ‘werklocatie bepalen’ toegevoegd in de map ‘Zelfstandigheid in het werk’. Ook is de vraagstelling over slachtofferschap op het werk gewijzigd. Deze cijfers staan in de nieuwe onderwerpenmap “Slachtofferschap op het werk (vanaf 2022)”. Door deze wijzigingen zijn de cijfers over dit onderwerp vanaf 2022 niet vergelijkbaar met de cijfers van eerdere jaren (2014-2021). Cijfers over het oude onderwerp “Slachtofferschap op het werk (tot 2022)” worden vanaf 2022 niet meer aangevuld.
Tot slot zijn in de tabel betrouwbaarheidsintervallen toegevoegd, en is het minimaal aantal waarnemingen voor publicatie gewijzigd van 200 naar 100.
Wijzigingen per 20 april 2021
Er is een verbetering doorgevoerd in de naamgeving van één onderwerp. Dit wordt voortaan aangeduid als ‘Psychische vermoeidheid door het werk’. Tot 2021 werd dit nog aangeduid als ‘Burn-out klachten’.
Wijzigingen per 31 juli 2020
In de Beroepenindeling ROA-CBS 2014 (BRC2014) is een wijziging doorgevoerd. In de nieuwe versie van de BRC2014 wordt beroepsgroep ‘0551 Managers z.n.d.’ niet langer ingedeeld bij beroepsniveau ‘onbekend’, maar bij beroepsniveau 4. Hierdoor zijn de uitkomsten van beroepsniveau ‘onbekend’ en beroepsniveau 4 gewijzigd voor de jaren 2014 tot en met 2018.
Wijzigingen per 29 augustus 2019
De cijfers behorende bij de categorie 'beroepsniveau onbekend' waren voor 2014 onjuist. Voor 2015 tot en met 2017 waren deze onterecht als onbekend, onvoldoende betrouwbaar of geheim weergeven. Dit is gecorrigeerd.
Wanneer komen er nieuwe cijfers?
In mei verschijnen de cijfers over het voorafgaande jaar.
Toelichting onderwerpen
- Slachtofferschap op werk (tot 2022)
- Op het werk persoonlijk te maken hebben gehad met ongewenste seksuele aandacht, intimidatie, lichamelijk geweld of pesten door klanten, leidinggevenden of collega’s.
- Pesten
- Door klanten (tot 2022)
- Enquêtevraag: Kunt u aangeven in welke mate u de afgelopen 12 maanden persoonlijk te maken heeft gehad met pesten door klanten (of patiënten, leerlingen of passagiers, e.d.)?
Antwoordcategorieën:
Nee, nooit.
Ja, een enkele keer.
Ja, vaak.
Ja, zeer vaak.
Cijfer betreft het percentage werknemers met de antwoordcategorieën:
Ja, een enkele keer.
Ja, vaak.
Ja, zeer vaak.
Deze vraag werd van 2014 tot 2022 aan werknemers gesteld. In 2019 is de vragenlijst gewijzigd. Drie vragen over conflicten op het werk zijn niet gesteld. Deze vragen werden in 2014-2018 gesteld voorafgaand aan de vragen over slachtofferschap op het werk. Verschillen in uitkomsten tussen 2019 en 2018 kunnen, geheel of gedeeltelijk, het gevolg zijn van deze wijziging. In 2020 zijn de drie vragen over conflicten weer in de vragenlijst opgenomen.
- Door leidinggevenden of collega's
- Enquêtevraag: Kunt u aangeven in welke mate u de afgelopen 12 maanden persoonlijk te maken heeft gehad met pesten door leidinggevenden of collega's
Antwoordcategorieën:
Nee, nooit.
Ja, een enkele keer.
Ja, vaak.
Ja, zeer vaak.
Cijfer betreft het percentage werknemers met de antwoordcategorieën:
Ja, een enkele keer.
Ja, vaak.
Ja, zeer vaak.
Deze vraag werd van 2014 tot 2022 aan werknemers gesteld. In 2019 is de vragenlijst gewijzigd. Drie vragen over conflicten op het werk zijn niet gesteld. Deze vragen werden in 2014-2018 gesteld voorafgaand aan de vragen over slachtofferschap op het werk. Verschillen in uitkomsten tussen 2019 en 2018 kunnen, geheel of gedeeltelijk, het gevolg zijn van deze wijziging. In 2020 zijn de drie vragen over conflicten weer in de vragenlijst opgenomen.
- Slachtofferschap op werk (vanaf 2022)
- Op het werk persoonlijk te maken hebben gehad met ongewenste seksuele aandacht, intimidatie, lichamelijk geweld of pesten door klanten, leidinggevenden of collega’s.
- Pesten
- Door klant, leidinggevende of collega
- Cijfer betreft het percentage werknemers dat aangeeft in de afgelopen 12 maanden in hun werk een enkele keer of vaker te maken te hebben gehad met pesten.
Deze vraag wordt sinds 2022 aan werknemers gesteld.
- Door klanten (vanaf 2022)
- Cijfer betreft het percentage werknemers dat aangeeft in de afgelopen 12 maanden in hun werk een enkele keer of vaker te maken te hebben gehad met pesten door klanten.
Deze vraag wordt sinds 2022 aan werknemers gesteld.
- Door leidinggevenden
- Cijfer betreft het percentage werknemers dat aangeeft in de afgelopen 12 maanden in hun werk een enkele keer of vaker te maken te hebben gehad met pesten door leidinggevenden.
Deze vraag wordt sinds 2022 aan werknemers gesteld.
- Door collega's
- Cijfer betreft het percentage werknemers dat aangeeft in de afgelopen 12 maanden in hun werk een enkele keer of vaker te maken te hebben gehad met pesten door collega’s.
Deze vraag wordt sinds 2022 aan werknemers gesteld.