Parade van Pen: de vermogensverdeling in 2023

De parade van dwergen en enkele reuzen, in 1971 bedacht door de Nederlandse econoom Jan Pen, is een manier om de vermogens- (of inkomens-)verdeling in beeld te brengen.

In een optocht komen de ruim 8 miljoen huishoudens in één uur tijd voorbij, in volgorde van de hoogte van hun vermogen. Eén gezinslid vertegenwoordigt één huishouden en heeft een lengte die evenredig gemaakt is aan de hoogte van het vermogen. De persoon uit het huishouden met een vermogen dat gelijk is aan het gemiddeld vermogen krijgt de gemiddelde lengte van 1,74 meter. Mensen met een hoog vermogen kunnen daarbij reusachtige proporties aannemen: zo wordt iemand met 1 miljoen euro aan vermogen 5,1 meter lang.

 

Een lange stoet van dwergen

De parade speelt zich de eerste 8 minuten onder de grond af. Deze huishoudens hebben een negatief vermogen en daardoor ook een negatieve lengte. Het gaat hier vooral om werknemersgezinnen met een eigen woning waarvan de hypotheekschuld hoger is dan de waarde van de woning. Tevens omvat deze groep betrekkelijk veel zelfstandigen met een negatief vermogen.

Na deze groep komen minuscule dwergen van nog geen 2 centimeter voorbij. De huishoudens in deze groep hebben een vermogen van hooguit 2 duizend euro en zijn voor hun levensonderhoud vooral aangewezen op een uitkering. Ook hierna komen in de optocht nog steeds dwergen voorbij: hun vermogen is nog altijd zeer gering in vergelijking tot het gemiddelde. Onder hen bevinden zich steeds meer gepensioneerden die in hun leven een bescheiden spaarpotje hebben opgebouwd.

Gemiddeld vermogen passeert in de 42ste minuut

Na een half uur, op de helft van de stoet, komen huishoudens voorbij met een vermogen van 125,9 duizend euro. Het gaat dan om dwergen van slechts 68 centimeter. Huishoudens met een vermogen gelijk aan het gemiddelde van 322,9 duizend euro passeren pas in de 42e minuut.

Eigenwoningbezit overheerst in tweede helft van de optocht

Vanaf de 27e minuut trokken hoofdzakelijk eigenwoningbezitters voorbij, en dat zal tot het eind van de optocht zo blijven. De eigen woning is het voornaamste vermogensbestanddeel van veel huishoudens. In de staart van de optocht gaat het vaak om oudere mensen die door te sparen de schuld op hun woning geheel of grotendeels hebben afgelost. Voor jonge woningbezitters rust hier nog vaak een grote hypotheekschuld op, zodat hun vermogen laag of zelfs negatief kan zijn. Zij waren al te vinden in de kop van de stoet. Als de huizenprijzen stijgen, kunnen zij wel zomaar flink in lengte toenemen en een latere positie in de optocht innemen.

Reuzen met een vermogen van bijna 5 miljoen

In de laatste minuten van de parade neemt de lengte van de deelnemers snel toe. Er zijn 427 duizend huishoudens met een vermogen van 1 miljoen euro of meer. Zij komen in de laatste drie minuten van de optocht voorbij en zijn algauw meer dan 6 meter lang. De laatste minuut is weggelegd voor de echte reuzen van bijna 30 meter lang. Zij hebben een gemiddeld vermogen van 5,6 miljoen euro. De giganten die in de laatste minuut voorbijkomen, bezitten 29 procent van het totale vermogen. In deze groep is bijna 1 op de 8 zelfstandig ondernemer, terwijl de rest werknemer of gepensioneerd is.

Vermogensongelijkheid niet veranderd in 2023

De stoet van ongelijke vermogens ziet er elk jaar weer een beetje anders uit. Om te kunnen beoordelen hoe de vermogensongelijkheid zich ontwikkelt, kan de ongelijkheid in één getal samengevat worden. Een veel gebruikte maatstaf hiervoor is de Gini-coëfficiënt. Deze ongelijkheidsmaat heeft een waarde tussen 0 (volledig gelijke verdeling) en 1 (maximale ongelijkheid). In 2023 bedroeg de Gini-coëfficiënt 0,723. De verschillen tussen huishoudens in het vermogen waren daarmee vrijwel even groot als een jaar eerder. De ongelijkheid is tussen 2015 en 2022 door de stijging van de huizenprijzen sterk afgenomen.

Bronnen

Relevante links