Helft jonge vrouwen slachtoffer seksueel grensoverschrijdend gedrag in 2022

Vrouw zit achter computer, man staat naast haar en heeft zijn hand om haar haar.
© ANP / helenevanrijn.nl
In 2022 gaf 1 op de 8 Nederlanders van 16 jaar of ouder aan in de afgelopen twaalf maanden seksueel grensoverschrijdend gedrag te hebben meegemaakt. Dat zijn omgerekend 1,8 miljoen mensen. Het gaat om seksuele intimidatie die al dan niet online plaatsvindt en om fysiek seksueel geweld. Meer dan de helft van de jonge vrouwen (52 procent) was naar eigen zeggen afgelopen jaar slachtoffer van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dat maken het CBS en het WODC vandaag bekend.

De cijfers zijn afkomstig uit de Prevalentiemonitor huiselijk geweld en seksueel grensoverschrijdend gedrag 2022. Dit is een internetenquête waaraan ruim 24 duizend mensen van 16 jaar of ouder deelnamen in maart en april 2022.

Meer offline dan online seksuele intimidatie

Bij de meeste slachtoffers ging het om seksuele intimidatie. 9 procent zei dat de intimidatie plaatsvond in de ‘echte wereld’, dus niet online. Het gaat dan bijvoorbeeld om het maken van seksueel kwetsende opmerkingen. 6 procent had te maken met online seksuele intimidatie zoals het verspreiden van naaktfoto’s of seksfilmpjes via internet. 4 procent was slachtoffer van fysiek seksueel geweld zoals ongewenst aangeraakt worden op een seksuele manier of andere ongewenste seksuele handelingen.

Slachtoffers seksueel grensoverschrijdend gedrag in de afgelopen 12 maanden
 2022 (% mensen van 16 jaar of ouder)2020 (% mensen van 16 jaar of ouder)
Seksueel grensoverschrijdend gedrag totaal12,710,9
waarvan:
Offline seksuele intimidatie8,76,8
Online seksuele intimidatie6,45,4
Fysiek seksueel geweld3,53,3
Bron: CBS, WODC

Meer seksuele intimidatie gerapporteerd

In 2022 zeiden meer Nederlanders dat ze in de afgelopen twaalf maanden te maken hadden met seksueel grensoverschrijdend gedrag dan in 2020 (13 procent tegen 11 procent). Vooral seksuele intimidatie nam toe, het percentage slachtoffers van fysiek seksueel geweld veranderde nauwelijks. Dat meer mensen aangaven slachtoffer te zijn geweest van seksueel grensoverschrijdend gedrag kan te maken hebben met de maatschappelijke discussie hierover in 2022, maar ook de coronapandemie kan een rol hebben gespeeld.

52 procent jonge vrouwen slachtoffer 

Van de 18- tot 24-jarige vrouwen gaf 52 procent aan in de afgelopen twaalf maanden slachtoffer te zijn geweest van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Van de 16- tot 18-jarige meisjes was dat 46 procent. Ter vergelijking: bij mannen in dezelfde leeftijdsgroepen gaf 15 procent aan slachtoffer te zijn geweest. Een andere groep die kwetsbaar blijkt voor seksueel grensoverschrijdend gedrag zijn biseksuele vrouwen. Van hen had bijna de helft hiermee te maken.

Slachtoffers seksueel grensoverschrijdend gedrag in de afgelopen 12 maanden, 2022
GeslachtLeeftijd2022 (%)
Vrouwen16 tot 18 jaar46,3
Vrouwen18 tot 24 jaar51,7
Vrouwen24 tot 45 jaar25,4
Vrouwen45 tot 65 jaar10,6
Vrouwen65 jaar of ouder2,8
Mannen16 tot 18 jaar14,5
Mannen18 tot 24 jaar14,7
Mannen24 tot 45 jaar10,0
Mannen45 tot 65 jaar5,7
Mannen65 jaar of ouder2,6
Bron: CBS, WODC

Seksuele intimidatie vaker door onbekende, seksueel geweld vaker door bekende

Bij seksueel grensoverschrijdend gedrag is de pleger meestal afkomstig van buiten de huiselijke kring.  Van de slachtoffers van offline seksuele intimidatie zei iets meer dan de helft dat de pleger een onbekende was. Een collega of iemand die ze kennen van uitgaan of een feestje werd ook relatief vaak genoemd. Ook de slachtoffers van online seksuele intimidatie gaven aan dat het in iets meer dan de helft van de gevallen om een onbekende ging. Verder noemden zij met ruim 30 procent iemand die ze online hadden leren kennen maar nog niet in het echt hadden gezien.

Bij fysiek seksueel geweld daarentegen kenden 7 op de 10 slachtoffers de pleger. Bij een kwart ging het om iemand die ze kennen van het uitgaan of een feestje. Bij 2 op de 10 werd het fysiek seksueel geweld binnen de huiselijke kring gepleegd, vooral door de eigen partner.

Plegers seksueel grensoverschrijdend gedrag1), 2022
 Offline seksuele intimidatie (% slachtoffers in afgelopen 12 maanden)Online seksuele intimidatie (% slachtoffers in afgelopen 12 maanden)Fysiek seksueel geweld (% slachtoffers in afgelopen 12 maanden)
Buiten huiselijke kring
Een onbekende53,453,528,6
Iemand die ik ken van uitgaan of een feestje14,713,025,7
Iemand die ik online heb leren kennen, maar nog niet in het echt had ontmoet6,132,22,3
Een collega19,48,09,6
Iemand met wie ik een date had/ net ontmoet had7,713,513,3
Een goede vriend(in)11,49,111,1
Een medeleerling of medestudent7,35,45,0
Iemand met wie ik eerder al seks had, maar geen relatie3,97,34,5
Een teamgenoot3,52,21,6
Mijn leidinggevende3,81,31,9
Een docent1,90,30,6
Mijn coach of trainer1,20,41,1
Mijn arts of zorgverlener1,00,50,1
Een religieus leider0,00,00,0
Iemand anders dan bovengenoemde17,811,711,9
Binnen huiselijke kring
Partner6,01,810,3
Ex-partner3,34,16,5
Ander gezinslid/familielid3,00,82,6
Bron: CBS, WODC
1) Meerdere antwoorden mogelijk.

Seksueel grensoverschrijdend gedrag relatief weinig gemeld bij hulpverleners en instanties

Minder dan 10 procent van de slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag heeft over hun ervaringen gepraat met hulpverleners zoals de huisarts, psycholoog of maatschappelijk werker. Met de politie of melding- en adviesinstanties nam 2 procent of minder contact op. Slachtoffers praatten vaker met vrienden, hun partner of andere gezins- en familieleden: ongeveer 60 tot 70 procent deed dit.

Gepraat over seksueel grensoverschrijdend gedrag1), 2022
 Offline seksuele intimidatie (% slachtoffers in afgelopen 12 maanden)Online seksuele intimidatie (% slachtoffers in afgelopen 12 maanden)Fysiek seksueel geweld (% slachtoffers in afgelopen 12 maanden)
Met iemand gepraat totaal65,662,870,9
Met partner28,421,725,1
Met ander gezins- of familielid15,412,312,0
Met vriend / vriendin41,440,748,6
Met hulpverlener (bijv. huisarts)7,35,29,6
Met medewerker van Veilig Thuis0,00,20,1
Met hulpverlener van het Centrum Seksueel Geweld0,20,30,6
Met politie0,91,60,9
Met iemand anders8,76,67,3
Bron: CBS, WODC
1) Meerdere antwoorden mogelijk.