Twee derde van de ondernemers ervaart personeelstekort
Binnen het kleinbedrijf ligt het aandeel ondernemers dat arbeidstekorten ervaart met ruim 61 procent lager dan in het middenbedrijf (ruim 67 procent) en het grootbedrijf (ruim 72 procent). Ondernemers in het grootbedrijf geven dan ook vaker aan maatregelen te nemen dan ondernemers in het midden- of kleinbedrijf. Het aandeel ondernemers dat inzet op verdere automatisering is in het kleinbedrijf met ruim 19 procent lager dan in het middenbedrijf (ruim 25 procent) en het grootbedrijf (bijna 30 procent). Daarentegen beperken zij relatief vaker de productie tot wat met de beschikbare capaciteit mogelijk is. In het kleinbedrijf doet bijna één op de vijf ondernemers dit, tegenover 15 procent in het middenbedrijf en 12 procent in het grootbedrijf.
| Bedrijfsleven | We maken het aantrekkelijker om bij ons te werken (hoger salaris, etc.) (% bedrijven) | We zetten meer in op automatisering (% bedrijven) | We beperken onze productie/ons aanbod tot de hoeveelheid arbeid die beschikbaar is (% bedrijven) | We halen meer arbeidskrachten uit het buitenland (% bedrijven) | Anders (% bedrijven) |
|---|---|---|---|---|---|
| Totaal (ex. financieel of nutsbedrijven) | 29,2 | 24,7 | 15,8 | 9,4 | 14,5 |
| Kleinbedrijf (5 tot 50 werkzame personen) | 25,3 | 19,3 | 19,5 | 7,3 | 12,1 |
| Middenbedrijf (50 tot 250 werkzame personen) | 31,8 | 25,5 | 15,4 | 11,9 | 11,3 |
| Grootbedrijf (250 of meer werkzame personen) | 31,7 | 29,9 | 12 | 10 | 19,6 |
| Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW | |||||
| Ondernemers konden maximaal twee antwoorden kiezen | |||||
Ondernemers in de bouw ervaren het vaakst arbeidstekorten
In de bouwnijverheid geeft ruim 80 procent van de ondernemers aan een tekort aan personeel te ervaren. In de bedrijfstak cultuur, sport en recreatie ligt dit aandeel met 55 procent het laagst. Ondernemers in de bouw geven dan ook het vaakst aan maatregelen te nemen om hiermee om te gaan. In april 2025 zette ruim vier op de tien in op betere arbeidsvoorwaarden, tegenover drie op de tien een jaar eerder. In andere sectoren is het aandeel ondernemers dat deze maatregel noemt juist gedaald. Daarnaast beperkt ruim 32 procent van de bouwondernemers de productie tot wat met de huidige capaciteit mogelijk is. Dit komt in geen enkele bedrijfstak zo vaak voor. Bijna 10 procent van de ondernemers geeft aan meer arbeidskrachten uit het buitenland te halen. In de landbouw (23 procent) en de industrie (14 procent) komt dit relatief vaak voor.
| Bedrijfstak | Verbetering van arbeidsvoorwaarden (% bedrijven) | We zetten meer in op automatisering (% bedrijven) | Beperken onze productie tot beschikbare arbeid (% bedrijven) | We halen meer arbeidskrachten uit het buitenland (% bedrijven) | We verplaatsen een deel van ons bedrijf naar het buitenland (% bedrijven) | Anders (% bedrijven) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Totaal (ex. financieel of nutsbedrijven) | 29,2 | 24,7 | 15,8 | 9,4 | 1,9 | 12,6 |
| Bouwnijverheid | 41,0 | 25,2 | 32,8 | 6,1 | 0,1 | 14,2 |
| Zakelijke dienstverlening | 38,3 | 28,8 | 17,0 | 9,7 | 2,4 | 9,6 |
| Vervoer en opslag | 35,2 | 25,4 | 19,9 | 7,0 | 0,5 | 17,2 |
| Landbouw, bosbouw en visserij | 17,6 | 26,2 | 14,7 | 23,4 | 4,6 | 7,5 |
| Informatie en communicatie | 26,3 | 28,5 | 9,3 | 10,8 | 5,1 | 10,1 |
| Industrie | 22,2 | 25,4 | 15,9 | 14,0 | 2,5 | 9,0 |
| Groothandel en handelsbemiddeling | 27,0 | 29,6 | 11,8 | 8,5 | 2,0 | 9,2 |
| Autohandel en -reparatie | 23,0 | 18,0 | 24,5 | 8,9 | 5,1 | 5,7 |
| Horeca | 33,8 | 13,8 | 17,5 | 10,1 | 0,0 | 7,9 |
| Verhuur en handel van onroerend goed | 30,6 | 19,9 | 8,7 | 0,0 | 0,0 | 21,1 |
| Detailhandel (niet in auto's) | 19,8 | 19,0 | 4,7 | 6,1 | 0,9 | 27,6 |
| Cultuur, sport en recreatie | 19,7 | 17,7 | 17,6 | 2,6 | 0,0 | 13,6 |
| Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW | ||||||
| 1) Ondernemers konden maximaal twee antwoorden kiezen | ||||||
Productiviteitsverhoging als alternatief voor personeelsuitbreiding
Door de aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt richten ondernemers zich vaker op het verbeteren van de arbeidsproductiviteit. Ruim driekwart van de ondernemers geeft aan maatregelen te nemen om de productiviteit binnen hun bedrijf te verhogen. De maatregelen die zij het meest noemen zijn investeringen in technologie en automatisering en het invoeren van efficiëntere processen. Het percentage ondernemers dat maatregelen neemt om de productiviteit te verhogen, verschilt per bedrijfstak. In de bouwnijverheid, de detailhandel en de industrie geven ondernemers het vaakst aan maatregelen te nemen. Investeringen in technologie en automatisering en de implementatie van efficiëntere werkprocessen worden het vaakst genoemd. Het aanbieden van trainingen voor medewerkers wordt het meest genoemd in de autohandel en -reparatie, het minst vaak in de landbouw, bosbouw en visserij.
| Bedrijfstak | Investeringen in technologie en automatisering (% bedrijven) | Implementatie van efficiëntere werkprocessen (% bedrijven) | Optimalisatie van de werkomgeving en faciliteiten (% bedrijven) | Aanbieden van trainingen en ontwikkelingsprogramma’s voor medewerkers (% bedrijven) | Anders (% bedrijven) |
|---|---|---|---|---|---|
| Totaal (ex. financieel of nutsbedrijven) | 38,2 | 37 | 22,2 | 20,9 | 3,7 |
| Bouwnijverheid | 36,3 | 33,9 | 24,4 | 31,8 | 2,0 |
| Detailhandel (niet in auto's) | 48,1 | 41,6 | 18,2 | 12,0 | 8,4 |
| Industrie | 44,6 | 42,8 | 17,1 | 20,7 | 3,0 |
| Groothandel en handelsbemiddeling | 35,8 | 39,8 | 23,0 | 24,5 | 3,7 |
| Autohandel en -reparatie | 26,4 | 27,0 | 37,7 | 30,7 | 2,7 |
| Vervoer en opslag | 40,7 | 49,4 | 14,7 | 15,0 | 4,1 |
| Zakelijke dienstverlening | 40,5 | 31,3 | 28,8 | 19,3 | 3,7 |
| Informatie en communicatie | 39,7 | 35,8 | 24,7 | 18,0 | 3,3 |
| Verhuur en handel van onroerend goed | 30,3 | 37,1 | 28,3 | 13,1 | 0,7 |
| Cultuur, sport en recreatie | 19,4 | 26,9 | 26,5 | 23,4 | 3,9 |
| Landbouw, bosbouw en visserij | 38,6 | 25,4 | 7,4 | 23,9 | 3,6 |
| Horeca | 14,5 | 25,1 | 25,9 | 26,0 | 1,9 |
| Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW | |||||
| 1) Ondernemers konden maximaal twee antwoorden kiezen | |||||
Bronnen
- Conjunctuurenquête Nederland - Uitkomsten extra vragen