2. Jeugdhulptrajecten

2.1 Aantal hulptrajecten in 1e halfjaar 2022 afgenomen

In het eerste halfjaar van 2022 waren bijna 482 duizend jeugdhulptrajecten actief. Dat waren er 21 duizend minder dan in de eerste helft van 2021. Het aantal trajecten jeugdhulp door het wijk- of buurtteam daalde met 19 procent, de overige jeugdhulp zonder verblijf nam met anderhalf procent af en de jeugdhulp met verblijf daalde met bijna 8 procent (figuur 2.1.1). De ervaring uit 2021 leert dat het definitieve aantal jeugdhulptrajecten 5,7 procent hoger ligt dan de voorlopige uitkomsten. De hier gepresenteerde voorlopige uitkomsten zullen dus bij de definitieve versie hoger uitkomen.

In de eerste zes maanden van 2022 zijn 150 duizend nieuwe jeugdhulptrajecten gestart. Dat is een daling van 11 procent ten opzichte van de eerste helft van 2021. Alleen pleegzorg kende een toename in het aantal nieuw begonnen trajecten. Dit zijn voor een deel trajecten die eind 2021 om onduidelijke reden zijn afgesloten en opnieuw zijn gestart in 2022.

Ruim 26 procent van de nieuwe jeugdhulptrajecten in het eerste halfjaar van 2022 was herhaald beroep (figuur 2.1.3). Dat wil zeggen dat de jongeren die in de eerste zes maanden van 2022 een jeugdhulptraject startten, in de vijf voorafgaande jaren al eerder jeugdhulp hadden. Daarbij wordt geen onderscheid gemaakt naar het soort jeugdhulp dat eerder is ontvangen. 
Het aandeel herhaald beroep van de nieuwe jeugdhulptrajecten zonder verblijf nam in 2022 af ten opzichte van 2021. Het aandeel herhaald beroep van trajecten jeugdhulp met verblijf nam in dezelfde periode toe. Voor een deel zijn dit de trajecten die in 2021 om onduidelijke reden zijn afgesloten en in 2022 weer zijn gestart.

Bij 3,7 procent van de 150 duizend trajecten die in de periode januari t/m juni 2022 zijn gestart, was sprake van crisis bij aanvang. Dat gold met name bij trajecten jeugdhulp met verblijf. Daar is 14 procent van de trajecten gestart met crisis. Dit aandeel neemt de laatste jaren af.

2.2 Meeste jeugdhulp doorverwezen door de huisarts

In het eerste halfjaar van 2022 werd 39 procent van de jeugdhulptrajecten gestart na verwijzing door een huisarts en 31 procent via een gemeentelijke toegang (figuur 2.2.1). In het eerste halfjaar van 2021 was 38 procent van de nieuwe trajecten verwezen door de huisarts en 32 procent door de gemeente. Vanaf 2021 zijn alle trajecten met de hulpvorm uitgevoerd door het wijk- of buurtteam ondergebracht in de categorie Geen verwijzer. Dit betreft jeugdhulptrajecten waarvoor geen verwijzing nodig is, de zogenaamde vrij toegankelijke jeugdhulp. Wijkhulp is immers per definitie vrij toegankelijk. Wel kan het zo zijn dat bijvoorbeeld de huisarts de jongere of diens ouders heeft geadviseerd om contact op te nemen met het wijkteam, maar dit is formeel gezien geen verwijzing. Bij de aantallen over 2020 en eerder is een deel van de wijkhulptrajecten nog geclassificeerd met de verwijzer zoals die door de wijkteams is aangeleverd, veelal gemeentelijke toegang, gecertificeerde instelling of huisarts. Dit kan enige vertekening in deze categorieën geven.

2.3 Jeugdhulptrajecten duren meestal korter dan een jaar

Ruim 37 procent van de trajecten die de eerste helft van 2022 zijn afgesloten, duurde korter dan zes maanden en 65 procent duurde korter dan een jaar. Als gevolg van de in de inleiding genoemde methodewijziging, worden definitieve cijfers over het eerste halfjaar van 2022 pas vastgesteld wanneer ook de gegevens over het tweede halfjaar van 2022 en over eerste halfjaar van 2023 beschikbaar zijn. Trajecten die in het eerste halfjaar zijn aangeleverd zonder einddatum en die ontbreken in het tweede halfjaar worden door CBS alsnog van een einddatum in het eerste halfjaar voorzien op basis van de gemiddelde duur van de trajecten waarvan wel een einddatum is aangeleverd. Van de trajecten uit het tweede halfjaar zonder einddatum kan nog niet worden vastgesteld of deze in 2022 zijn afgesloten omdat nog onbekend is of deze in de levering over het eerste halfjaar van 2023 voorkomen. Naar verwachting zullen nog enkele tienduizenden trajecten alsnog worden afgesloten. 
Hierdoor is besloten om bij de presentatie van de voorlopige cijfers het aantal afgesloten trajecten niet te presenteren, omdat dit aantal nog te onbetrouwbaar is. De gemiddelde duur en de reden beëindiging van trajecten waarvan nu al bekend is dat ze afgesloten zijn, wordt wel weergegeven. De verwachting is dat het beeld dat hieruit ontstaat bij de publicatie van definitieve uitkomsten niet wezenlijk zal afwijken van het beeld uit de voorlopige uitkomsten. 

Een in het eerste halfjaar van 2022 afgesloten jeugdhulptraject duurde gemiddeld 386 dagen (figuur 2.3.2). Dat is 6 dagen korter dan een gemiddeld afgesloten traject in de eerste helft van 2021. Trajecten met de hulpvorm Gesloten plaatsing duren met gemiddeld 164 dagen in 2022 het kortst. Afgesloten pleegzorgtrajecten duurden het langst, gemiddeld 952 dagen. In de eerste helft van 2021 duurde een gemiddeld pleegzorgtraject nog 136 dagen langer. Dit is het gevolg van het  eerdergenoemde afsluiten van trajecten die in 2022 weer zijn opgestart. 

De gemiddelde duur van jeugdhulptrajecten zonder verblijf daalde in de eerste helft van 2022 ten opzichte van de eerste helft van 2021 met 4 dagen. De daling wordt veroorzaakt door de daling van de gemiddelde duur van wijkhulp met 46 dagen. De gemiddelde duur van de afgesloten trajecten met de andere vormen van jeugdhulp zonder verblijf namen toe. Afgesloten ambulante trajecten duurden gemiddeld 2 dagen langer, daghulp 16 dagen en jeugdhulp in het netwerk van de jongere 11 dagen. 

2.4 Jeugdhulptraject meestal volgens plan beëindigd

Van alle jeugdhulptrajecten die in de eerste zes maanden van 2022 met een bekende reden⁸⁾ werden afgesloten, werd ruim 80 procent beëindigd volgens plan (figuur 2.4.1). Naast beëindiging volgens plan werd bijna 12 procent van de trajecten voortijdig afgesloten in overeenstemming tussen cliënt en aanbieder. De overige werden eenzijdig beëindiging door de jeugdige (3 procent) of door de aanbieder (2 procent) of er was sprake van externe omstandigheden (3 procent).