Statistieken over werkloosheid bestaan al sinds het begin van de twintigste eeuw, en statistieken over vacatures sinds de jaren dertig van de twintigste eeuw. Beide hebben in de loop van de tijd meerdere wijzigingen ondergaan. Daarom zijn onlangs lange tijdreeksen vanaf 1945 opgesteld die aansluiten bij de huidige concepten en waarnemingen (CBS, 2024a, 2024b), en waarbij ook gecorrigeerd is voor breuken in de destijds gepubliceerde gegevens (Kazemier en Zeelenberg, 2023; Zeelenberg en Kazemier, 2024).
Volgens de hier gebruikte definitie van de International Labour Organization (ILO) is iemand werkloos als hij tussen 15 en 75 jaar is, geen betaald werk heeft, actief op zoek is en beschikbaar is voor werk. Een vacature is gedefinieerd als een arbeidsplaats waarvoor, binnen of buiten een onderneming of instelling, personeel wordt gezocht dat onmiddellijk of zo spoedig mogelijk geplaatst kan worden. Voor de werkloosheid hebben de tijdreeksen betrekking op maandgemiddelden van de werkloze beroepsbevolking, voor de vacatures op de openstaande vacatures aan het einde van het kwartaal. De vacatures zijn geraamd voor het totaal, de werkloosheid voor mannen en vrouwen.
Naar aanleiding van het 125-jarig bestaan in 2024 heeft het CBS een historisch overzicht gemaakt van hoe het aantal vacatures en de werkloosheid zich na de Tweede Wereldoorlog hebben ontwikkeld. Het artikel laat zien dat in de loop der tijd steeds andere gebeurtenissen en maatschappelijke ontwikkelingen bepalend zijn geweest voor de ontwikkeling hiervan en dat bij de interpretatie van de kale cijfers met deze verschillen rekening gehouden moet worden.
In hoofdstuk 2 wordt de hele naoorlogse periode tot en met 2023 in vogelvlucht doorgenomen. In het bijzonder wordt stilgestaan bij de krapte op de arbeidsmarkt, waarbij meerdere maatstaven worden gehanteerd. Hoofdstuk 3 gaat in meer detail in op de diverse naoorlogse tijdvakken. Er worden vijf tijdvakken onderscheiden.