ODISSEI behaalt grote successen dankzij directeur Pearl Dykstra

Sociale wetenschappen
Dykstra stond aan de wieg van ODISSEI van wiens infrastructurele innovaties inmiddels veel wetenschappers gebruik maken. ODISSEI staat voor Open Data Infrastructure for Social Science and Economic Innovations. Met NWO-financiering is in vijf jaar tijd een uitgebreide infrastructuur voor de Sociale wetenschappen opgezet. Ongeveer 45 faculteiten, planbureaus en onderzoeksorganisaties zijn lid van ODISSEI en betalen een jaarlijkse bijdrage. Via deze lidmaatschapsconstructie zijn er tussen de 80 tot 100 mensen betrokken bij en werkzaam voor ODISSEI. Het CBS is met zijn data één van de belangrijkste leden van ODISSEI.Toegankelijk maken van data
ODISSEI stelt – tegen voorwaarden – data beschikbaar aan de wetenschap voor onderzoek. Dankzij de ledenbijdrage kan ODISSEI een coördinerende rol vervullen en zorgen dat samengewerkt wordt aan het toegankelijker maken van data, ondersteunen bij dataverzamelingstechnieken en kennis over algoritmen aanbieden. Inmiddels is er een stevige en groeiende community ontstaan. Dykstra: ‘Het heeft jaren gekost om mensen en organisaties te laten samenwerken. ODISSEI is een gemeenschap, die onderzoek mogelijk maakt waar je nooit over had kunnen dromen. We moeten ervoor blijven zorgen dat ODISSEI de hele onderzoekswereld bedient: van de beginnende onderzoeker tot aan promovendi en studenten.’Behaalde successen van ODISSEI
Volgens Dykstra is het feit dat ODISSEI een gedeelde organisatie is, waarin men samenwerkt binnen de sociale wetenschappen al een succes op zich. ‘De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) wil het ODISSEI-model ook toepassen op andere gebieden waar minder wordt samengewerkt. Verder is de supercomputer een groot succes.’ Binnen ODISSEI is gewerkt aan het projectmatig uitbreiden van de CBS Microdata-omgeving naar de supercomputer van SURF. Hierdoor kan aanzienlijk sneller gewerkt worden met grote databestanden, die veel rekencapaciteit nodig hebben. Dykstra noemt een voorbeeld: ‘Een onderzoeker analyseerde segregatie en ongelijkheid voor buurten van 100 bij 100 meter. Voorheen duurden de analyses maanden en met de supercomputer is dit binnen een aantal uren gedaan.’Mooie winst
‘Een mooie winst voor de wetenschap was het versneld beschikbaar stellen van het panel van de Langlopende Internet Studies voor de Sociale wetenschappen (LISS) tijdens de coronapandemie. In het LISS-panel worden vragen gesteld aan ongeveer 5 duizend huishoudens verspreid over heel Nederland over sparen, sport, gezondheidszorg, onderwijs, asielbeleid, etc. Mensen konden real-time gegevens verzamelen. Vanaf het moment dat de data beschikbaar kwamen duurde het slechts zes weken voordat de data vrijgegeven konden worden.’ Ook belangrijk is het ODISSEI-metadata portal waarin metadata van verschillende onderzoeksbestanden in één omgeving staan. Daardoor zijn ze beter vindbaar en toegankelijk. Belangrijke leveranciers van metadata zijn het CBS, DANS en het LISS-panel.Toekomstige ontwikkelingen
In het kader van nieuwe toekomstige ontwikkelingen noemt Dykstra tot slot nog AI. ’Dat is heel spannend. Er wordt steeds meer mee geëxperimenteerd binnen de sociale wetenschappen en er is heel veel interesse vanuit aanpalende wetenschappen, zoals de levenswetenschappen en delen van de psychologie. Een zorgpunt dat ik heb is dat AI zoveel energie kost: we moeten ervoor zorgen dat dataopslag en analyses met AI een minder groot beroep doen op de elektriciteit.’ Binnen ODISSEI is er ook een Social Data and Analytics Team (SoDa-team) bij de Universiteit van Utrecht. ‘Dat team houdt zich vooral bezig met AI-technieken, dataverzameling en data-analyses. Zij leiden steeds meer onderzoekers op met nieuwe vaardigheden. Een grote aanwinst voor de toekomst!’Relevante links
- Microdata - Microdatabijeenkomsten CBS-ODISSEI meetings
- Website - ODISSEI - Over ODISSEI