Medisch geschoolden; tijdreeks

Wat behelst het onderzoek

Doel

Het publiceren van cijfers over de arbeidspositie van medische beroepsgroepen en onderliggende specialismen zoals deze zijn opgenomen in het BIG-register (Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg) van gediplomeerde zorgverleners. Met de arbeidspositie wordt aangegeven of medisch geschoolden wel of niet werkzaam zijn, waar zij werkzaam zijn, en welke positie in de werkkring (werknemer, zelfstandige of beide) zij hebben. De cijfers zijn verder uitgesplitst naar leeftijd en geslacht.

Doelpopulatie

Alle medisch geschoolden met een op het peilmoment geldige BIG-registratie en die zijn ingeschreven in de BRP (Basisregistratie Personen). Vanaf 2018 worden niet-ingezetenen (personen die wel in Nederland werken maar hier nooit hebben gewoond) ook in de statistiek meegenomen maar dat kan alleen als in het BIG-register een BSN (Burger Service Nummer) is geregistreerd en dat is vaak nog niet het geval.

Statistische eenheid

Personen.

Aanvang onderzoek

1999.

Frequentie

Jaarlijks.

Publicatiestrategie

De cijfers over het meest recente verslagjaar zijn voorlopig. De cijfers over de overige jaren zijn definitief.

Hoe wordt het onderzoek uitgevoerd

Soort onderzoek

De gegevens over aantal medisch geschoolden naar beroep zijn afkomstig uit het BIG-register, beheerd door het CIBG (uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport). Het BIG-register is een longitudinaal integraal bestand van gediplomeerde medisch geschoolden die gerechtigd zijn om een bepaald medisch beroep te mogen uitoefenen.

Waarnemingsmethode

Het BIG-register wordt digitaal opgevraagd bij het CIBG. Vervolgens wordt het BIG-register bij het CBS gekoppeld aan het SSB voor gegevens over leeftijd, geslacht, arbeidspositie, aantal arbeidsbetrekkingen en de positie in de werkkring van de medisch geschoolden.

Berichtgevers

Het CIBG registreert de verplichte inschrijvingen door (para)medici in het BIG-register, en ontvangt daarnaast van enkele beroepsverenigingen de door deze beroepsverenigingen bijgehouden verplichte registraties van hun leden.

Steekproefomvang

Er is geen sprake van een steekproef. De gehele populatie wordt waargenomen. Het aantal medisch geschoolden in het BIG-register bedroeg op het peilmoment in 2018 bijna 350.000 personen.

Controle- en correctiemethoden

Het CBS controleert de waarden en frequenties van de door het CIBG aangeleverde variabelen op plausibiliteit en volledigheid. Personen die in het BIG-register geen geldig BSN (Burger Service Nummer) hebben zijn niet in de analyse betrokken tenzij er op woonadres, geslacht en geboortedatum aan het BRP kon worden gekoppeld.
Medisch geschoolden die op het peilmoment geen geldige registratie hebben worden ook niet meegenomen.
Indien op het peilmoment een persoon meerdere registraties heeft in het BIG-register, wordt alleen de meest relevante registratie geselecteerd. Zo is bijvoorbeeld de registratie als basisarts niet meegenomen, indien een geregistreerde ook een registratie als medisch specialist had op het peilmoment. Daarnaast zijn enkele arts-specialismen vanwege inhoudelijke overlap samengevoegd. Tevens zijn er enkele bijzondere categorieën aangemaakt om medisch geschoolden met veel voorkomende samenhangende beroepen en/of specialismen in onder te brengen.
Bij de indeling van medisch geschoolden naar hun arbeidspositie is de primaire arbeidsbetrekking het uitgangspunt, d.w.z. de arbeidsbetrekking waarmee een persoon op het peilmoment het hoogste jaarinkomen vergaarde.

Weging

N.v.t.

Wat is de kwaliteit van de uitkomsten

Nauwkeurigheid

De cijfers geven de geregistreerde werkelijkheid weer. Doordat niet alle medisch geschoolden koppelbaar zijn met de gegevens uit het Sociaal Statistisch Bestand (SSB) zullen de weergegeven aantallen medisch geschoolden enigszins lager zijn dan in andere publicaties op basis van het BIG-register. De koppelbaarheid van in het buitenland geschoolde of daar wonende medisch geschoolden is vanaf 2018 verbeterd, en zal naar verwachting in de toekomst verder verbeteren als het BIG-register bij herregistratie om de BSN gaat vragen wanneer dat niet eerder is doorgegeven aan het CIBG.
Voorts zit er enige vertraging in de aanlevering vanuit beroepsverenigingen aan het CIBG, waardoor voor het meest recente publicatiejaar de gepubliceerde cijfers van enkele medische beroepen iets lager zijn dan het werkelijke aantal medisch geschoolden in deze beroepen.
Verder is de nauwkeurigheid van de gepubliceerde cijfers afhankelijk van de kwaliteit van de brongegevens waaruit het Sociaal Statistisch Bestand is opgebouwd. De cijfers zijn afgerond op vijftallen, waarbij de waarden minder dan vijf tot en met verslagjaar 2012 naar boven zijn afgerond, vanaf 2013 is normaal afgerond. De afronding heeft een effect op de (sub)totalen in de tabel: deze (sub)totalen komen in een aantal gevallen niet overeen met de som van de onderliggende waarden.

Volgtijdelijke vergelijkbaarheid

Vanwege een wijziging in de Standaard Bedrijfs Indeling (SBI) in de jaren 2001 en 2002 is de indeling naar werkzame sectoren vóór en in die jaren niet volledig vergelijkbaar met de indeling ná die jaren. Dit heeft men name betrekking op de GGZ-sector. Ook wordt vanaf verslagjaar 2009 met de SBI 2008 gewerkt; voor eerdere verslagjaren is gebruikt gemaakt van de SBI 1993. Dit kan ook kleine indelingsverschillen tot gevolg hebben.
Vanwege de invoering van een verplichte herregistratie na het verstrijken van een bepaalde termijn is het mogelijk dat er tussen sommige jaren een sterke daling is waar te nemen in de aantallen registraties. Dit is bijvoorbeeld het geval bij de klinisch psychologen, een specialisme dat sinds 2006 bestaat. Voor dit specialisme geldt een termijn van herregistratie van vijf jaar. Dit houdt in dat voor het eerst in 2011 klinisch psychologen zich hebben moeten herregistreren; GZ-psychologen die geen gebruik meer wensten te maken van hun specialisme-registratie als klinisch psycholoog zijn hierdoor uitgeschreven als klinisch psycholoog. In 2014 zijn er grote dalingen te zien in aantallen geregistreerde verpleegkundigen, verloskundigen en fysiotherapeuten die zich sinds 2009 zich verplicht moeten herregistreren binnen 5 jaar. De herregistratie legde ook een strengere werkervaringseis op die inhoudt dat personen in hun beroep van inschrijving werkzaam moeten zijn voor een bepaald minimum aantal uren. In 2012 is de verplichte herregistratie met strengere werkervaringseis voor overige beroepen ingegaan waarvan de effecten bij tandartsen, apothekers, gezondheidszorg psychologen en psychotherapeuten in 2017 te zien zijn. In 2018 is een sterke daling zichtbaar in het aantal basisartsen vanwege herregistratie. En in 2019 is het weer 5 jaar na 2014 en dan zal weer een herregistratie-effect te zien zijn in aantallen verpleegkundigen, verloskundigen en fysiotherapeuten maar dan minder sterk dan in 2014 omdat voor degenen die zich na 2014 hebben ingeschrevenen de herregistratiedatum niet in 2019 valt, maar pas in de jaren daarna.
Verder is er een wijziging geweest in verslagjaar 2012 van het peilmoment. Dit is de laatste vrijdag van september voor de jaren tot en met 2011 en voor de latere jaren is het de laatste vrijdag voor kerst. Dit heeft kleine effecten op de leeftijdsklasse van personen op het peilmoment.
Vanaf verslagjaar 2018 is overgegaan op een afgeslankte tabel over medisch geschoolden. In de nieuwe tabel is de deeltijdfactor van de medisch geschoolden actief als werknemer als onderwerp weggelaten. Bij de arbeidspositie zijn de niet-werkzamen niet verder ingedeeld naar categorieën (Arbeidsongeschikt, Uitkering, Pensioen of Geen inkomen) en is de sectorindeling van de werkzamen in de zorg achterwege gelaten.

Beschrijving kwaliteitsstrategie

Door het CBS worden de gebruikelijke controles uitgevoerd op volledigheid en juistheid van de aangeleverde gegevens.