Opleidingssegregatie in Nederland gedaald
Sterke segregatie in een maatschappij wordt gewoonlijk als ongunstig gezien: het kan ‘sociale bubbels’ bevorderen, maatschappelijke polarisatie versterken en sociale mobiliteit tegenwerken. Voor dit onderzoek werden netwerken van familie, huisgenoten, klasgenoten, buren en collega’s gebruikt om opleidingssegregatie van 25- tot 55-jarigen in kaart te brengen. Er is sprake van opleidingssegregatie als mensen met eenzelfde opleidingsniveau binnen deze netwerken clusteren. Bijvoorbeeld doordat ze in dezelfde buurten wonen, familieleden vaak hetzelfde opleidingsniveau hebben, of doordat mensen op de werkplek veel collega’s tegenkomen met eenzelfde opleidingsniveau.
Jaar | Laagopgeleid (segregatiescore) | Middelbaar opgeleid (segregatiescore) | Bacheloropleiding (segregatiescore) | Masteropleiding (segregatiescore) | Totaal (segregatiescore) |
---|---|---|---|---|---|
2009 | 0,247 | 0,201 | 0,131 | 0,203 | 0,191 |
2010 | 0,234 | 0,192 | 0,129 | 0,203 | 0,184 |
2011 | 0,218 | 0,185 | 0,128 | 0,203 | 0,178 |
2012 | 0,198 | 0,176 | 0,125 | 0,202 | 0,170 |
2013 | 0,202 | 0,185 | 0,130 | 0,189 | 0,174 |
2014 | 0,192 | 0,180 | 0,128 | 0,190 | 0,169 |
2015 | 0,182 | 0,178 | 0,128 | 0,191 | 0,167 |
2016 | 0,175 | 0,175 | 0,126 | 0,190 | 0,163 |
2017 | 0,170 | 0,175 | 0,124 | 0,192 | 0,162 |
2018 | 0,165 | 0,174 | 0,123 | 0,195 | 0,160 |
2019 | 0,162 | 0,173 | 0,121 | 0,199 | 0,159 |
2020 | 0,158 | 0,175 | 0,122 | 0,204 | 0,160 |
1) Een segregatiescore van 0 betekent niet gesegregeerd. Een segregatiescore van 1 betekent maximaal gesegregeerd. |
Segregatie onder laagopgeleiden sterkst afgenomen
Vooral de segregatie van laagopgeleiden is tussen 2009 en 2020 relatief sterk afgenomen. In 2009 hadden laagopgeleiden vaker mensen met hetzelfde opleidingsniveau in hun netwerk dan andere opleidingsgroepen. In 2020 was dat niet meer het geval en was de segregatie bij laagopgeleiden juist lager dan bij mensen met een masteropleiding of een middelbare opleiding.
In 2020 was de segregatie het hoogst onder mensen met een masteropleiding van de universiteit of het hbo. Zij hebben dus relatief veel mensen in hun netwerk die ook een masteropleiding hebben gedaan. De segregatie was het laagst onder mensen met een universitaire of hbo-bacheloropleiding. Dat was in de afgelopen tien jaar ook het geval.
Het is op basis van deze cijfers niet te zeggen of de opleidingssegregatie is veranderd doordat mensen over de jaren heen meer gemengd zijn gaan leven, of doordat de groepssamenstelling is veranderd. De samenstelling van de groepen is in de loop van de jaren veranderd doordat er nieuwe mensen van 25 jaar bij komen en mensen van boven de 55 jaar afvallen. Ook kunnen mensen over de jaren heen een hoger opleidingsniveau behalen en daardoor in een andere groep terechtkomen.
Segregatie verschilt tussen gemeenten
De mate van opleidingssegregatie verschilt per gemeente. In de Randstad is er gemiddeld meer segregatie dan in de rest van Nederland. De hogere segregatie in de grotere gemeenten in de Randstad komt met name doordat mensen met een masteropleiding en laagopgeleiden daar relatief veel mensen met eenzelfde opleidingsniveau in hun netwerk hebben. In een aantal gemeenten rondom de gemeente Groningen is de segregatie ook hoger dan gemiddeld. Dit komt door een relatief hoge segregatie van mensen met een middelbare opleiding in deze gemeenten.
Gemeente | Segregatie ( segregatiescore) |
---|---|
Appingedam | 0,197 |
Delfzijl | 0,167 |
Groningen | 0,139 |
Loppersum | 0,195 |
Almere | 0,171 |
Stadskanaal | 0,151 |
Veendam | 0,173 |
Zeewolde | 0,139 |
Achtkarspelen | 0,150 |
Ameland | |
Harlingen | 0,107 |
Heerenveen | 0,120 |
Leeuwarden | 0,116 |
Ooststellingwerf | 0,143 |
Opsterland | 0,126 |
Schiermonnikoog | |
Smallingerland | 0,130 |
Terschelling | |
Vlieland | |
Weststellingwerf | 0,143 |
Assen | 0,138 |
Coevorden | 0,133 |
Emmen | 0,119 |
Hoogeveen | 0,124 |
Meppel | 0,125 |
Almelo | 0,135 |
Borne | 0,149 |
Dalfsen | 0,159 |
Deventer | 0,135 |
Enschede | 0,145 |
Haaksbergen | 0,145 |
Hardenberg | 0,132 |
Hellendoorn | 0,126 |
Hengelo | 0,132 |
Kampen | 0,131 |
Losser | 0,156 |
Noordoostpolder | 0,121 |
Oldenzaal | 0,129 |
Ommen | 0,130 |
Raalte | 0,148 |
Staphorst | 0,191 |
Tubbergen | 0,117 |
Urk | 0,157 |
Wierden | 0,125 |
Zwolle | 0,120 |
Aalten | 0,115 |
Apeldoorn | 0,144 |
Arnhem | 0,149 |
Barneveld | 0,158 |
Beuningen | 0,168 |
Brummen | 0,167 |
Buren | 0,178 |
Culemborg | 0,164 |
Doesburg | 0,141 |
Doetinchem | 0,126 |
Druten | 0,158 |
Duiven | 0,161 |
Ede | 0,162 |
Elburg | 0,140 |
Epe | 0,163 |
Ermelo | 0,131 |
Harderwijk | 0,134 |
Hattem | 0,149 |
Heerde | 0,158 |
Heumen | 0,149 |
Lochem | 0,141 |
Maasdriel | 0,150 |
Nijkerk | 0,156 |
Nijmegen | 0,164 |
Oldebroek | 0,181 |
Putten | 0,136 |
Renkum | 0,173 |
Rheden | 0,157 |
Rozendaal | |
Scherpenzeel | 0,185 |
Tiel | 0,140 |
Voorst | 0,158 |
Wageningen | 0,225 |
Westervoort | 0,167 |
Winterswijk | 0,124 |
Wijchen | 0,151 |
Zaltbommel | 0,175 |
Zevenaar | 0,171 |
Zutphen | 0,137 |
Nunspeet | 0,138 |
Dronten | 0,124 |
Amersfoort | 0,148 |
Baarn | 0,176 |
De Bilt | 0,175 |
Bunnik | 0,182 |
Bunschoten | 0,184 |
Eemnes | 0,183 |
Houten | 0,153 |
Leusden | 0,148 |
Lopik | 0,205 |
Montfoort | 0,166 |
Renswoude | |
Rhenen | 0,178 |
Soest | 0,164 |
Utrecht | 0,183 |
Veenendaal | 0,139 |
Woudenberg | 0,165 |
Wijk bij Duurstede | 0,183 |
IJsselstein | 0,172 |
Zeist | 0,174 |
Nieuwegein | 0,189 |
Aalsmeer | 0,186 |
Alkmaar | 0,114 |
Amstelveen | |
Amsterdam | 0,204 |
Beemster | 0,180 |
Bergen (NH.) | 0,132 |
Beverwijk | 0,211 |
Blaricum | 0,150 |
Bloemendaal | 0,209 |
Castricum | 0,143 |
Diemen | 0,199 |
Edam-Volendam | 0,162 |
Enkhuizen | 0,109 |
Haarlem | 0,169 |
Haarlemmermeer | 0,190 |
Heemskerk | 0,194 |
Heemstede | 0,204 |
Heerhugowaard | 0,123 |
Heiloo | 0,131 |
Den Helder | 0,119 |
Hilversum | 0,176 |
Hoorn | 0,110 |
Huizen | 0,151 |
Landsmeer | 0,191 |
Langedijk | 0,125 |
Laren | 0,146 |
Medemblik | 0,123 |
Oostzaan | 0,226 |
Opmeer | 0,115 |
Ouder-Amstel | 0,211 |
Purmerend | 0,217 |
Schagen | 0,129 |
Texel | 0,126 |
Uitgeest | 0,169 |
Uithoorn | 0,199 |
Velsen | 0,215 |
Weesp | 0,219 |
Zandvoort | 0,180 |
Zaanstad | 0,206 |
Alblasserdam | 0,161 |
Alphen aan den Rijn | 0,154 |
Barendrecht | 0,155 |
Drechterland | 0,115 |
Brielle | 0,191 |
Capelle aan den IJssel | 0,162 |
Delft | 0,203 |
Dordrecht | 0,143 |
Gorinchem | 0,112 |
Gouda | 0,143 |
's-Gravenhage | 0,207 |
Hardinxveld-Giessendam | 0,130 |
Hellevoetsluis | 0,159 |
Hendrik-Ido-Ambacht | 0,172 |
Stede Broec | 0,116 |
Hillegom | 0,186 |
Katwijk | 0,212 |
Krimpen aan den IJssel | 0,170 |
Leiden | 0,190 |
Leiderdorp | 0,159 |
Lisse | 0,178 |
Maassluis | 0,187 |
Nieuwkoop | 0,201 |
Noordwijk | 0,155 |
Oegstgeest | 0,212 |
Oudewater | 0,194 |
Papendrecht | 0,167 |
Ridderkerk | 0,167 |
Rotterdam | 0,176 |
Rijswijk | 0,174 |
Schiedam | 0,174 |
Sliedrecht | 0,151 |
Albrandswaard | 0,172 |
Westvoorne | 0,184 |
Vlaardingen | 0,189 |
Voorschoten | 0,181 |
Waddinxveen | 0,175 |
Wassenaar | |
Woerden | 0,167 |
Zoetermeer | 0,166 |
Zoeterwoude | 0,150 |
Zwijndrecht | 0,167 |
Borsele | 0,129 |
Goes | 0,109 |
West Maas en Waal | 0,153 |
Hulst | 0,167 |
Kapelle | 0,134 |
Middelburg | 0,115 |
Reimerswaal | 0,159 |
Terneuzen | 0,149 |
Tholen | 0,156 |
Veere | 0,125 |
Vlissingen | 0,124 |
De Ronde Venen | 0,190 |
Tytsjerksteradiel | 0,133 |
Asten | 0,162 |
Baarle-Nassau | |
Bergen op Zoom | 0,131 |
Best | 0,154 |
Boekel | 0,191 |
Boxmeer | 0,138 |
Boxtel | 0,146 |
Breda | 0,139 |
Deurne | 0,128 |
Pekela | 0,134 |
Dongen | 0,145 |
Eersel | 0,153 |
Eindhoven | 0,164 |
Etten-Leur | 0,137 |
Geertruidenberg | 0,146 |
Gilze en Rijen | 0,156 |
Goirle | 0,141 |
Grave | 0,128 |
Haaren | 0,155 |
Helmond | 0,165 |
's-Hertogenbosch | 0,144 |
Heusden | 0,142 |
Hilvarenbeek | 0,138 |
Loon op Zand | 0,167 |
Mill en Sint Hubert | 0,166 |
Nuenen, Gerwen en Nederwetten | 0,138 |
Oirschot | 0,174 |
Oisterwijk | 0,148 |
Oosterhout | 0,151 |
Oss | 0,145 |
Rucphen | 0,202 |
Sint-Michielsgestel | 0,140 |
Someren | 0,171 |
Son en Breugel | 0,150 |
Steenbergen | |
Waterland | 0,178 |
Tilburg | 0,144 |
Uden | 0,132 |
Valkenswaard | 0,165 |
Veldhoven | 0,170 |
Vught | 0,163 |
Waalre | 0,181 |
Waalwijk | 0,160 |
Woensdrecht | 0,202 |
Zundert | |
Wormerland | 0,190 |
Landgraaf | 0,141 |
Beek | 0,143 |
Beesel | 0,132 |
Bergen (L.) | 0,152 |
Brunssum | 0,161 |
Gennep | 0,179 |
Heerlen | 0,152 |
Kerkrade | 0,161 |
Maastricht | 0,188 |
Meerssen | 0,154 |
Mook en Middelaar | 0,138 |
Nederweert | 0,161 |
Roermond | 0,141 |
Simpelveld | 0,174 |
Stein | 0,157 |
Vaals | |
Venlo | 0,131 |
Venray | 0,134 |
Voerendaal | 0,148 |
Weert | 0,133 |
Valkenburg aan de Geul | 0,131 |
Lelystad | 0,133 |
Horst aan de Maas | 0,140 |
Oude IJsselstreek | 0,127 |
Teylingen | 0,153 |
Utrechtse Heuvelrug | 0,167 |
Oost Gelre | 0,117 |
Koggenland | 0,124 |
Lansingerland | 0,169 |
Leudal | 0,118 |
Maasgouw | 0,155 |
Gemert-Bakel | 0,162 |
Halderberge | 0,148 |
Heeze-Leende | 0,152 |
Laarbeek | 0,169 |
Reusel-De Mierden | 0,151 |
Roerdalen | 0,142 |
Roosendaal | 0,141 |
Schouwen-Duiveland | 0,124 |
Aa en Hunze | 0,142 |
Borger-Odoorn | 0,135 |
Cuijk | 0,149 |
Landerd | 0,130 |
De Wolden | 0,127 |
Noord-Beveland | 0,096 |
Wijdemeren | 0,168 |
Noordenveld | 0,174 |
Twenterand | 0,151 |
Westerveld | 0,135 |
Sint Anthonis | 0,147 |
Lingewaard | 0,164 |
Cranendonck | 0,172 |
Steenwijkerland | 0,123 |
Moerdijk | 0,160 |
Echt-Susteren | 0,136 |
Sluis | 0,144 |
Drimmelen | 0,142 |
Bernheze | 0,157 |
Alphen-Chaam | 0,160 |
Bergeijk | 0,186 |
Bladel | 0,185 |
Gulpen-Wittem | 0,149 |
Tynaarlo | 0,161 |
Midden-Drenthe | 0,136 |
Overbetuwe | 0,159 |
Hof van Twente | 0,135 |
Neder-Betuwe | 0,180 |
Rijssen-Holten | 0,134 |
Geldrop-Mierlo | 0,153 |
Olst-Wijhe | 0,141 |
Dinkelland | 0,150 |
Westland | 0,206 |
Midden-Delfland | 0,173 |
Berkelland | 0,139 |
Bronckhorst | 0,146 |
Sittard-Geleen | 0,143 |
Kaag en Braassem | 0,164 |
Dantumadiel | 0,148 |
Zuidplas | 0,159 |
Peel en Maas | 0,131 |
Oldambt | 0,131 |
Zwartewaterland | 0,154 |
Súdwest-Fryslân | 0,120 |
Bodegraven-Reeuwijk | 0,153 |
Eijsden-Margraten | 0,147 |
Stichtse Vecht | 0,182 |
Hollands Kroon | 0,126 |
Leidschendam-Voorburg | 0,195 |
Goeree-Overflakkee | 0,125 |
Pijnacker-Nootdorp | 0,164 |
Nissewaard | 0,191 |
Krimpenerwaard | 0,148 |
De Fryske Marren | 0,127 |
Gooise Meren | 0,175 |
Berg en Dal | 0,171 |
Meierijstad | 0,154 |
Waadhoeke | 0,130 |
Westerwolde | 0,132 |
Midden-Groningen | 0,197 |
Beekdaelen | 0,147 |
Montferland | 0,152 |
Altena | 0,136 |
West Betuwe | 0,165 |
Vijfheerenlanden | 0,190 |
Hoeksche Waard | 0,163 |
Het Hogeland | 0,179 |
Westerkwartier | 0,181 |
Noardeast-Fryslân | 0,131 |
Molenlanden | 0,163 |
1) Een segregatiescore van 0 betekent niet gesegregeerd. Een segregatiescore van 1 betekent maximaal gesegregeerd. |
Hogere segregatie in vier grote steden, vooral in Den Haag
In de vier grote steden (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht) is de segregatie hoger dan gemiddeld in Nederland. In deze steden is met name de segregatie van laagopgeleiden en van mensen met een masteropleiding hoger dan gemiddeld. Ook tussen de vier steden zijn er verschillen. In Den Haag is de segregatie gemiddeld het hoogst, gevolgd door Amsterdam. Mensen in die steden hebben dus relatief veel mensen in hun netwerk die hetzelfde opleidingsniveau hebben als zijzelf. Door de jaren heen is de opleidingssegregatie in Utrecht en Amsterdam vrijwel gelijk gebleven. In Den Haag en Rotterdam is deze juist afgenomen.
Jaartal | Nederland, totaal (segregatiescore) | Amsterdam, totaal (segregatiescore) | Rotterdam, totaal (segregatiescore) | Den Haag, totaal (segregatiescore) | Utrecht, totaal (segregatiescore) | Nederland, laagopgeleiden (segregatiescore) | Amsterdam, laagopgeleiden (segregatiescore) | Rotterdam, laagopgeleiden (segregatiescore) | Den Haag, laagopgeleiden (segregatiescore) | Utrecht, laagopgeleiden (segregatiescore) | Nederland, middelbaar opgeleiden (segregatiescore) | Amsterdam, middelbaar opgeleiden (segregatiescore) | Rotterdam, middelbaar opgeleiden (segregatiescore) | Den Haag, middelbaar opgeleiden (segregatiescore) | Utrecht, middelbaar opgeleiden (segregatiescore) | Nederland, bachelor opgeleiden, (segregatiescore) | Amsterdam (segregatiescore) | Rotterdam, bachelor opgeleiden (segregatiescore) | Den Haag, bachelor opgeleiden (segregatiescore) | Utrecht, bachelor opgeleiden (segregatiescore) | Nederland, master opgeleiden (segregatiescore) | Amsterdam, master opgeleiden (segregatiescore) | Rotterdam, master opgeleiden (segregatiescore) | Den Haag, master opgeleiden (segregatiescore) | Utrecht, master opgeleiden (segregatiescore) |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2009 | 0,191 | 0,218 | 0,231 | 0,242 | 0,193 | 0,247 | 0,343 | 0,379 | 0,402 | 0,388 | 0,201 | 0,13 | 0,148 | 0,181 | 0,045 | 0,131 | 0,135 | 0,13 | 0,145 | 0,115 | 0,203 | 0,298 | 0,276 | 0,296 | 0,284 |
2010 | 0,184 | 0,211 | 0,222 | 0,237 | 0,19 | 0,234 | 0,317 | 0,359 | 0,4 | 0,376 | 0,192 | 0,117 | 0,145 | 0,172 | 0,047 | 0,129 | 0,131 | 0,128 | 0,148 | 0,113 | 0,203 | 0,3 | 0,278 | 0,29 | 0,286 |
2011 | 0,178 | 0,201 | 0,211 | 0,225 | 0,188 | 0,218 | 0,299 | 0,326 | 0,363 | 0,372 | 0,185 | 0,115 | 0,151 | 0,162 | 0,038 | 0,128 | 0,125 | 0,128 | 0,139 | 0,111 | 0,203 | 0,298 | 0,272 | 0,286 | 0,284 |
2012 | 0,17 | 0,196 | 0,2 | 0,217 | 0,181 | 0,198 | 0,282 | 0,29 | 0,346 | 0,319 | 0,176 | 0,107 | 0,147 | 0,16 | 0,045 | 0,125 | 0,123 | 0,124 | 0,129 | 0,111 | 0,202 | 0,3 | 0,276 | 0,287 | 0,281 |
2013 | 0,174 | 0,198 | 0,188 | 0,213 | 0,187 | 0,202 | 0,284 | 0,259 | 0,33 | 0,294 | 0,185 | 0,126 | 0,149 | 0,158 | 0,074 | 0,13 | 0,123 | 0,125 | 0,135 | 0,121 | 0,189 | 0,291 | 0,253 | 0,267 | 0,279 |
2014 | 0,169 | 0,196 | 0,182 | 0,209 | 0,182 | 0,192 | 0,275 | 0,24 | 0,317 | 0,284 | 0,18 | 0,125 | 0,144 | 0,16 | 0,071 | 0,128 | 0,123 | 0,12 | 0,13 | 0,114 | 0,19 | 0,291 | 0,254 | 0,268 | 0,28 |
2015 | 0,167 | 0,196 | 0,177 | 0,211 | 0,181 | 0,182 | 0,266 | 0,231 | 0,313 | 0,279 | 0,178 | 0,13 | 0,145 | 0,159 | 0,077 | 0,128 | 0,121 | 0,121 | 0,134 | 0,111 | 0,191 | 0,295 | 0,254 | 0,276 | 0,279 |
2016 | 0,163 | 0,195 | 0,173 | 0,208 | 0,178 | 0,175 | 0,25 | 0,215 | 0,305 | 0,266 | 0,175 | 0,136 | 0,144 | 0,159 | 0,079 | 0,126 | 0,121 | 0,118 | 0,13 | 0,109 | 0,19 | 0,298 | 0,263 | 0,281 | 0,279 |
2017 | 0,162 | 0,196 | 0,174 | 0,206 | 0,178 | 0,17 | 0,243 | 0,208 | 0,301 | 0,264 | 0,175 | 0,142 | 0,146 | 0,158 | 0,083 | 0,124 | 0,122 | 0,118 | 0,127 | 0,111 | 0,192 | 0,3 | 0,266 | 0,286 | 0,275 |
2018 | 0,16 | 0,199 | 0,173 | 0,201 | 0,178 | 0,165 | 0,237 | 0,202 | 0,287 | 0,251 | 0,174 | 0,147 | 0,15 | 0,156 | 0,089 | 0,123 | 0,122 | 0,113 | 0,131 | 0,109 | 0,195 | 0,304 | 0,278 | 0,284 | 0,278 |
2019 | 0,159 | 0,199 | 0,174 | 0,204 | 0,181 | 0,162 | 0,233 | 0,199 | 0,288 | 0,247 | 0,173 | 0,151 | 0,15 | 0,154 | 0,09 | 0,121 | 0,119 | 0,112 | 0,13 | 0,105 | 0,199 | 0,311 | 0,285 | 0,293 | 0,284 |
2020 | 0,16 | 0,204 | 0,176 | 0,207 | 0,183 | 0,158 | 0,234 | 0,19 | 0,283 | 0,237 | 0,175 | 0,155 | 0,156 | 0,159 | 0,095 | 0,122 | 0,122 | 0,115 | 0,132 | 0,109 | 0,204 | 0,318 | 0,289 | 0,308 | 0,29 |
1) Een segregatiescore van 0 betekent niet gesegregeerd. Een segregatiescore van 1 betekent maximaal gesegregeerd. |
Deze netwerkanalyse van het CBS wordt gepresenteerd in het dashboard Opleidingssegregatie. Naast de segregatie in de vier grote steden laat het dashboard de opleidingssegregatie per gemeente zien. Ook toont het dashboard hoe de netwerken van mensen zijn samengesteld wat betreft opleidingsniveau.
Bronnen
- Dashboard - Opleidingssegregatie