Basisverlegging inputprijsindexcijfers Grond-, weg- en waterbouw van 2015=100 naar 2020=100

Met ingang van de basisverlegging van 2015=100 naar 2020=100 is het aantal gepubliceerde reeksen binnen de code 4212a uitgebreid met de reeksen:

• 4212a.11 Spoorinfra
• 4212a 11.01 Baanbouw/grondwerk
• 4212a 11.02 Bouwkunde
• 4212a 11.03 Bovenbouw – Spoorwerk
• 4212a 11.04 Bovenleiding en draagconstructies
• 4212a 11.05 Electrotechniek
• 4212a 11.06 Kabelnetten EV
• 4212a 11.07 Kunstwerken beton
• 4212a 11.08 Kunstwerken staal
• 4212a 11.09 Liften
• 4212a 11.10 Roltrappen
• 4212a 11.11 Telecom
• 4212a 11.12 Tractievoeding en CAB
• 4212a 11.13 Treinbeveiliging
• 4212a 11.14 Werktuigbouw
• 4212a.12 Transfer en Stations

Hiermee komt het totaal aantal deelgebieden binnen de GWW, waarvoor prijsindexcijfers worden gepubliceerd, op zesentwintig.

Het CBS publiceert prijsindexcijfers van verschillende deelgebieden van de Grond-, weg- en waterbouw (GWW). De prijsindexcijfers binnen een reeks geven de prijsontwikkeling ten opzichte van een vaste periode (in dit geval 2020) van steeds hetzelfde project. Dit wordt een Laspeyres-indexcijfer genoemd. Het prijsindexcijfer van ieder onderscheiden deelgebied van de GWW wordt bepaald op basis van de prijsontwikkelingen van de voor het project benodigd materiaal, materieel en arbeid. De reeksen zijn op de volgende wijze berekend:

Bij het bepalen van de soort en hoeveelheid materiaal, materieel en arbeid is per deelgebied gebruik gemaakt van een representatief project waarvan hoeveelheden-staten en kostenramingen zijn opgesteld. In de hoeveelhedenstaten en kostenramingen staan de voor de uitvoering van het project benodigde hoeveelheden arbeid, materiaal en materieel en welke kosten daarmee gemoeid zijn. Op basis van deze kosten wordt het aandeel (wegingsfactor) van dat onderdeel binnen het totaal van de werksoort bepaald. Vervolgens wordt voor dat materiaal, materieel of dienst de wegingsfactor gekoppeld aan een indexreeks van producentenprijzen (PPI), dienstenprijzen (DPI) of consumentenprijzen (CPI) van de desbetreffende materiaal- of materieelsoort of dienst. De prijsindexcijfers in deze reeksen brengen de prijsontwikkeling van de in Nederland op de markt gebrachte goederen of diensten in beeld. Voor de ontwikkeling van de arbeidskosten wordt gebruik gemaakt van de ontwikkelingen van de prijsindexcijfers van de Cao-lonen (arbeid). Samen levert dit per GWW-deelgebied een prijsindexcijfer op dat de prijsontwikkeling van dat deelgebied weerspiegelt.

Naast de reeksen van de verschillende deelgebieden wordt er ook een gewogen indexreeks gepubliceerd van deze deelreeksen samen: 42/43 Grond-, weg- en waterbouw. In paragraaf 3.2.3 wordt deze samengestelde reeks nader besproken.

Bijlage 1 bevat een overzicht van gewichten van de 42/43 Grond-, weg- en waterbouw en de GWW-deelgebieden naar PPI (2-digit prodcomgroep), DPI, CPI en arbeid.

Eens in de vijf jaar wordt de basis van een prijsindexcijfer verlegd. De reden hiervoor is dat productieverhoudingen, en daarmee de verhoudingen tussen en binnen de verschillende onderdelen van de GWW, in de loop der jaren verschuiven. Om een prijsindexcijfer een zo goed mogelijk beeld van de prijsontwikkeling van het huidige moment te laten weergeven, worden de wegingen met enige regelmaat aangepast aan de meer recente productieverhoudingen. Dit is het belangrijkste doel van de basisverlegging. Hieronder wordt puntsgewijs ingegaan op de veranderingen die zijn doorgevoerd bij de basisverlegging van de prijsindices GWW.

3.1 Uitbreiding van de reeks Spoorwegen; Aanleg

Zoals in paragraaf 1 omschreven, is met ingang van deze basisverlegging het aantal onderscheiden deelgebieden uitgebreid van 10 naar 26. Nieuw zijn de reeksen:

4212a.11 Spoorinfra

Deze nieuwe reeks betreft de aanleg van heavy rail. Hieronder wordt het aanleggen van nieuwe spoorinfrastructuur verstaan. De werkzaamheden bestaan onder andere uit baan- en spoorbouw, tractie- en energievoorziening, beveiliging en kunstwerken. Transfer/stations en ICT vallen hier niet onder.

4212a.11.01 Baanbouw/grondwerk

De betreffende indexreeks is representatief voor de realisatie van een spoor belast baanlichaam bestaande uit een grondlichaam direct gelegen onder de bovenbouw van het spoorsysteem.

4212a.11.02 Bouwkunde

De betreffende indexreeks is representatief voor de realisatie van zuiver bouwkundige objecten nabij het spoor, zoals bijvoorbeeld stations verbouwingen, liftinpassingen, renovaties van perronkappen en de aanleg van nieuwe stations. Als de werkzaamheden ook zaken zoals kabels en leidingen en/of installaties omvatten, wordt verwezen naar de indexreeks "4212a.12 Transfer en Stations".

4212a.11.03 Bovenbouw - Spoorwerk

De betreffende indexreeks is representatief voor de realisatie van de bovenbouw (wissels, spoorstaven, dwarsliggers en ballast) van het spoorsysteem waarover het spoormaterieel rijdt.

4212a.11.04 Bovenleiding en draagconstructies

De indexreeks is representatief voor de realisatie van het fysieke bovenleidingsysteem welke het geëlektrificeerde spoormaterieel voorziet van voedingen anders dan voor de tractie en energie voorziening van onderstations.

4212a.11.05 Electrotechniek

De betreffende indexreeks is representatief voor het ontwerp en de realisatie van elektrotechnische installaties (tunnel technische installaties, bruginstallaties, verlichtingssystemen, elektrische wisselverwarmingssystemen) in een spooromgeving (tunnels, bruggen, emplacementen, stations, haltes en perrons).

4212a.11.06 Kabelnetten EV

De betreffende indexreeks is representatief voor de realisatie van de tracé- en kabelwerkzaamheden voor de voedingen van de regionale netbeheerder naar het onderstation van ProRail.

4212a.11.07 Kunstwerken beton

De betreffende indexreeks is representatief voor de realisatie van gewapend betonnen spoor dragende kunstwerken kruisend onder (duiker, onderdoorgang of tunnel), langs (keerwand), kruisend over spoor, weg of watergang (fly- over, pergola, brug) en niet spoor dragende kunstwerken kruisend boven (viaduct) het spoor.

4212a.11.08 Kunstwerken staal

De betreffende indexreeks is representatief voor de realisatie van stalen spoor dragende kunstwerken en niet spoor dragende kunstwerken kruisend boven (viaduct) het spoor.

4212a.11.09 Liften

De betreffende indexreeks is representatief voor de realisatie van sec. liftinstallaties, exclusief bouwkundige inpassingen zoals, liftputten en liftschachten.

4212a.11.10 Roltrappen

De betreffende indexreeks is representatief voor de realisatie van roltrapinstallaties, exclusief bouwkundige inpassingen zoals roltrapbakken, bouwkundige omkleding en technische ruimten.

4212a.11.11 Telecom

De betreffende indexreeks is representatief voor de realisatie van telecominstallaties (omroep-, CCTV-, brandmeldinstallaties) in een spooromgeving (tunnels, bruggen, emplacementen, stations, haltes en perrons).

4212a.11.12 Tractievoeding en CAB

De betreffende indexreeks is representatief voor de realisatie de installaties welke de bovenleiding vanaf het voedingspunt van de netbeheerder voorziet van de omgevormde voeding tot aan de bovenleiding schakelaars inclusief beveiliging, de lokale en centrale bedrijfsvoering en  het fysieke onderstation.

4212a.11.13 Treinbeveiliging

De betreffende indexreeks is representatief voor de realisatie van werken in het vakgebied Treinbeveiliging inclusief het aanpalende vakgebied Kabels & Leidingen inclusief de hieraan gekoppelde engineering

4212a.11.14 Werktuigbouw

De betreffende indexreeks is representatief voor het ontwerp en de realisatie van werktuigbouwkundige installaties (brandblus-, proces-, drinkwatersystemen, afvoersystemen, HVAC-installaties) in een spooromgeving (tunnels, bruggen, emplacementen, stations, haltes en perrons).

4212a.12 Transfers en stations

De betreffende indexreeks is representatief voor de realisatie van bouwkundige projecten nabij het spoor, zoals bijvoorbeeld stations verbouwingen welke tevens werkzaamheden aan kabels en leidingen en/of installaties omvatten, liftinpassingen, renovaties van perronkappen en de aanleg van nieuwe stations.  De betreffende indexreeks is representatief voor de realisatie van bouwkundige projecten nabij het spoor, zoals bijvoorbeeld stations verbouwingen welke tevens werkzaamheden aan kabels en leidingen en/of installaties omvatten, liftinpassingen, renovaties van perronkappen en de aanleg van nieuwe stations.  Als de werkzaamheden geen scope als kabels en leidingen en/of installaties omvatten, wordt verwezen naar de reeks "4212a.11.02 bouwkunde".

3.2 Nieuwe wegingen

Voor alle nieuw toegevoegde deelgebieden zijn nieuwe representatieve projecten geselecteerd, die qua materiaalgebruik en uitvoering aansluiten op de ontwikkelingen in de huidige markt. Dit betekent dat alle brongegevens -zoals de begrotingen van de verschillende toegevoegde deelgebieden van de GWW- zijn gebruikt voor het bepalen van de gewichten. 

Voor de overige bestaande reeksen zijn de gebruikte projecten uit de 2015=100 reeks nog representatief. De gewichten uit deze projecten zijn wel bijgewerkt naar het prijsniveau van 2020. Dit zorgt ervoor dat de gewichten dus wel verschillen t.o.v. de 2015=100 reeks.

Voor de berekening van de prijsindices van de GWW gebruiken we wegingsschema’s op drie niveaus. Allereerst worden de prijsindexcijfers van de kostenposten arbeid, de materialen en het materieel samen gewogen tot één prijsindexcijfer van een bepaalde werksoort binnen een deelgebied van de GWW. Vervolgens worden de verschillende werksoorten samen gewogen tot een van de gepubliceerde deelgebieden van de GWW. Tot slot worden de prijsindices van de deelgebieden van de GWW tot één prijsindexcijfer voor de gehele GWW samengewogen. 

3.2.1 Wegingsschema’s kostenposten binnen een werksoort

Voor de bepaling van de nieuwe gewichten zijn de kosten van alle materialen, materieel, diensten en arbeid binnen een werksoort gekoppeld aan een reeks prijsindexcijfers die het prijs- of kostenverloop van die betreffende kostenpost vertegenwoordigt. Voor het prijsverloop van de verschillende kostenposten wordt gebruik gemaakt van de Producentenprijsindexcijfers (PPI) 2021=100, de Dienstenprijsindexcijfers (DPI) 2021=100, de Consumentenprijsindexcijfers (CPI) 2015=100 en tot slot de cao-loonindexcijfers reeks contractuele loonkosten per gewerkt uur, inclusief bijzondere beloning 2020=100.

3.2.2 Wegingsschema’s werksoorten binnen een deelgebied GWW

Allereerst worden de gewichten van de verschillende kostenposten vastgesteld. Deze zijn gebaseerd op de kosten die voor iedere kostenpost in de begroting is opgenomen. Nadat de gewichten van de individuele kostenposten zijn berekend, worden de gewichten van de verschillende werksoorten binnen de deelgebieden bepaald. Dit gewicht is gelijk aan de som van de gewichten (kosten) van alle kostenposten binnen de werksoort. Op deze wijze wordt het aandeel van iedere werksoort binnen een deelgebied van de GWW bepaald.

3.2.3 Wegingsschema deelgebieden GWW binnen totaal GWW

Om tot een prijsindexcijfer voor de gehele GWW te komen worden de prijsindices per deelgebied vervolgens gewogen samengesteld. Deze gegevens omvatten omzetgegevens per deelgebied. Daarmee is bepaald hoe groot het aandeel van ieder deelgebied is in de totale omzet van de GWW-sector. 

De hierboven genoemde aanpassingen in de gebruikte prijsindexcijfers en de gewichten van de kostenposten, werksoorten en deelgebieden leiden tot verschillen tussen de prijsindices GWW op basis van 2020=100 en het oude referentiejaar 2015. In deze paragraaf wordt een overzicht gegeven van de reeksen van de GWW-totaal en de verschillende deelgebieden. De oude reeksen op basis 2015=100 zijn in alle gevallen herschaald naar 2020=100.

4.1 42/43 Grond-, weg- en waterbouw

Naast de reeksen van de verschillende deelgebieden wordt ook een prijsindexcijfer voor de gehele GWW gepubliceerd. Deze reeks is een gewogen gemiddelde van de deelreeksen. 

Bovenstaande tabel geeft een overzicht van dit wegingsschema. De som van de gewichten telt op tot 100.

De reeksen 4212a Spoorwegen; Aanleg en 4212b Spoorwegen; Exploitatie/onderhoud hebben in de berekening van het totaal 42/43 Grond-, weg en waterbouw een weging van 0 (nul). Dit is om dubbeltelling te voorkomen omdat zij al onderdeel uitmaken van 4212 Boven en ondergrondse spoorwegen, die wel een aandeel heeft in het totaal.
In tabel 1  is ook het aandeel van arbeid en materiaal en materieel in het totaalcijfer van de ‘42/43 Grond-, weg- en waterbouw’, ter informatie toegevoegd. Deze aandelen zijn een gewogen totaal vande verdeling tussen arbeid en materiaal en materieel per deelgebied. In onderstaande grafiek zijn de oude en nieuwe reeks naast elkaar gelegd. Om deze vergelijking mogelijk te maken is de oude reeks herschaald naar 2020=100.

4.2 Deelgebieden

Hieronder treft u de grafieken aan waarin het verloop van de reeksen op basis van 2020=100 en 2015=100 van de verschillende deelgebieden is weergegeven.

De reeksen 4211b, wegen met gesloten verharding op basis van 2015=100 en 2020=100 hebben in hoofdzaak een vergelijkbare ontwikkeling. Om deze vergelijking mogelijk te maken is de oude reeks herschaald naar 2020=100. De verschillen worden veroorzaakt door het aangepaste wegingsschema.

Tegelijkertijd met de publicatie van de cijfers van januari 2025 voor de nieuwe reeks 2020=100, zijn de tabellen van de reeks 2015=100 stopgezet. Voor actuele cijfers wordt u verwezen naar de reeksen 2020=100.

Voor de GWW Totaal en de deelgebieden geldt dat u, indien gewenst, de nieuwe reeks 2020=100 kunt koppelen aan de oude reeks 2015=100. Hieronder wordt een advies gegeven over de wijze waarop u kunt overgaan van de oude op de nieuwe reeksen. Wanneer u de uitkomsten van de prijsindexcijfers GWW wilt gebruiken voor indexatie, heeft u een aantal keuzemogelijkheden:

• Het CBS publiceert een historische reeks 2000 = 100, vanaf 1979. In deze historische reeks zijn de reeksen met verschillende basisjaren vanaf de eerste periode van publicatie aan elkaar gekoppeld. Deze reeks loopt continu door en koppeling van verschillende reeksen hoeft dus niet meer apart te gebeuren.
• De reeksen kunt u ook zelf koppelen met een eigen berekening. Een leidraad voor een dergelijke berekening is te vinden op de website van het CBS.

Wanneer u hierbij vragen heeft, kunt u terecht bij de infoservice van het CBS.