Waar worden broeikasgassen uitgestoten?

plaatje nederland

De totale uitstoot van broeikasgassen wordt gedomineerd door de CO2-uitstoot. Deze is het grootst in de industriële gebieden (zoals Rijnmond en Velsen) en in gemeenten met een elektriciteitscentrale (zoals Geertruidenberg en Diemen). Twee derde van de methaanuitstoot komt door de veeteelt, onder andere in het oosten van Noord-Brabant, met zijn intensieve varkenshouderijen. Lachgas ontsnapt vooral uit de industrie in Sittard-Geleen en uit de intensieve veehouderij, bijvoorbeeld in Friesland.

Uitstoot broeikasgassen in 2022
GemeentenaamTotaal ( kg CO₂-eq per m²)CO2 ( kg CO₂-eq per m²)Methaan ( kg CO₂-eq per m²)Lachgas ( kg CO₂-eq per m²)
Aa en Hunze1,250,890,20,16
Aalsmeer4,414,050,240,09
Aalten1,860,940,730,17
Achtkarspelen1,871,120,530,21
Alblasserdam8,317,830,190,24
Albrandswaard3,732,920,130,13
Alkmaar12,1511,30,540,28
Almelo5,554,150,660,19
Almere2,411,920,390,09
Alphen aan den Rijn3,082,280,470,27
Alphen-Chaam1,380,540,660,18
Altena1,691,260,260,16
Ameland0,150,070,050,03
Amersfoort8,977,421,290,19
Amstelveen6,395,810,290,24
Amsterdam19,718,910,260,36
Apeldoorn2,652,220,260,14
Arnhem7,516,860,250,18
Assen2,532,210,150,16
Asten4,142,571,310,21
Baarle-Nassau1,690,461,030,19
Baarn3,473,050,250,15
Barendrecht9,298,790,180,18
Barneveld5,612,363,050,17
Beek (L.)5,04,540,270,15
Beekdaelen2,431,660,610,14
Beesel2,31,940,230,12
Berg en Dal1,811,390,280,14
Bergeijk1,350,70,510,14
Bergen (L.)1,330,880,320,13
Bergen (NH.)1,030,740,160,12
Bergen op Zoom7,296,550,590,12
Berkelland1,910,950,780,17
Bernheze3,392,011,140,24
Best4,684,020,50,14
Beuningen12,6110,621,580,38
Beverwijk7,576,80,150,49
Bladel2,111,270,660,18
Blaricum3,142,910,070,13
Bloemendaal1,41,190,10,1
Bodegraven-Reeuwijk3,12,170,60,31
Boekel2,751,251,320,17
Borger-Odoorn0,940,60,170,16
Borne3,893,230,50,15
Borsele9,759,160,340,13
Boxtel3,042,310,530,17
Breda6,265,360,50,32
Bronckhorst1,720,840,70,17
Brummen4,273,70,40,15
Brunssum5,755,470,120,12
Bunnik3,492,670,610,19
Bunschoten2,771,810,690,26
Buren1,310,770,40,15
Capelle aan den IJssel10,459,480,260,6
Castricum2,041,630,250,15
Coevorden1,380,740,440,2
Cranendonck1,931,410,370,14
Culemborg3,182,610,370,18
Dalfsen1,710,730,790,18
Dantumadiel1,580,710,590,27
De Bilt3,132,630,320,17
De Fryske Marren1,170,530,440,2
De Ronde Venen2,581,730,550,28
De Wolden1,420,690,520,2
Delft13,1912,650,20,17
Den Helder0,880,80,030,04
Deurne2,891,671,020,2
Deventer3,332,550,550,21
Diemen84,2183,210,120,82
Dijk en Waard4,153,610,340,14
Dinkelland1,630,640,80,19
Doesburg2,642,160,320,14
Doetinchem3,552,790,540,15
Dongen6,415,460,770,16
Dordrecht12,649,120,090,55
Drechterland1,350,870,340,13
Drimmelen1,941,390,40,15
Dronten1,020,690,180,15
Druten3,092,20,70,19
Duiven19,6118,220,31,07
Echt-Susteren2,391,890,320,18
Edam-Volendam1,771,210,310,24
Ede2,611,760,680,17
Eemnes2,772,260,280,22
Eemsdelta5,815,330,310,16
Eersel2,161,310,680,16
Eijsden-Margraten2,041,590,310,14
Eindhoven10,219,680,160,29
Elburg2,171,570,390,19
Emmen2,161,720,260,17
Enkhuizen0,410,370,030,02
Enschede8,978,430,280,24
Epe1,551,060,340,15
Ermelo2,891,890,870,13
Etten-Leur4,84,040,510,17
Geertruidenberg121,16120,340,530,25
Geldrop-Mierlo4,794,310,310,14
Gemert-Bakel2,11,00,930,17
Gennep2,141,450,50,17
Gilze en Rijen2,51,830,50,16
Goeree-Overflakkee0,80,570,110,11
Goes1,731,50,060,16
Goirle1,871,240,470,15
Gooise Meren4,553,870,540,12
Gorinchem11,2710,790,250,18
Gouda10,39,650,310,24
Groningen (gemeente)4,974,130,580,23
Gulpen-Wittem1,190,720,310,16
Haaksbergen1,670,860,630,17
Haarlem10,859,311,10,32
Haarlemmermeer7,827,430,130,22
Halderberge2,211,620,430,15
Hardenberg1,760,860,720,18
Harderwijk4,413,910,280,19
Hardinxveld-Giessendam6,45,530,560,26
Harlingen1,131,060,040,02
Hattem5,124,490,390,23
Heemskerk2,872,550,180,1
Heemstede6,596,190,170,17
Heerde2,912,390,360,16
Heerenveen2,131,160,690,27
Heerlen6,796,420,130,18
Heeze-Leende1,480,870,460,15
Heiloo4,213,570,380,23
Hellendoorn1,670,890,590,18
Helmond6,225,780,250,15
Hendrik-Ido-Ambacht7,387,010,20,12
Hengelo (O.)9,148,250,660,18
Het Hogeland10,069,760,170,12
Heumen2,381,830,390,15
Heusden3,412,810,430,15
Hillegom3,873,370,140,15
Hilvarenbeek1,690,760,760,16
Hilversum5,685,280,170,17
Hoeksche Waard1,541,280,10,16
Hof van Twente1,760,790,760,2
Hollands Kroon0,870,520,240,11
Hoogeveen2,782,130,420,18
Hoorn2,852,70,070,05
Horst aan de Maas2,441,710,590,14
Houten3,172,540,440,16
Huizen4,324,060,10,12
Hulst0,950,660,150,13
IJsselstein4,193,310,560,28
Kaag en Braassem3,442,510,670,25
Kampen2,41,450,720,21
Kapelle2,872,480,220,14
Katwijk4,614,130,250,19
Kerkrade6,346,010,140,14
Koggenland2,251,430,590,23
Krimpen aan den IJssel6,416,060,120,11
Krimpenerwaard2,081,20,550,32
Laarbeek3,72,630,830,24
Land van Cuijk3,041,980,870,18
Landgraaf5,223,521,450,13
Landsmeer1,440,860,30,28
Lansingerland11,399,611,590,11
Laren (NH.)5,625,380,090,12
Leeuwarden2,591,740,620,21
Leiden17,316,550,250,38
Leiderdorp6,746,230,270,18
Leidschendam-Voorburg6,796,130,420,19
Lelystad2,362,140,160,06
Leudal2,091,440,480,16
Leusden2,211,650,390,15
Lingewaard4,163,620,390,13
Lisse3,392,860,30,2
Lochem1,60,90,530,16
Loon op Zand2,021,540,320,16
Lopik1,810,860,710,24
Losser1,580,850,570,17
Maasdriel3,392,630,470,15
Maasgouw19,3819,150,110,11
Maashorst3,032,00,840,18
Maassluis5,695,280,210,12
Maastricht11,0310,230,520,23
Medemblik1,250,90,230,11
Meerssen2,772,470,130,13
Meierijstad4,342,611,520,2
Meppel3,32,530,540,21
Middelburg (Z.)3,363,030,160,14
Midden-Delfland7,225,331,290,59
Midden-Drenthe3,782,571,00,21
Midden-Groningen1,831,340,280,21
Moerdijk26,525,750,310,4
Molenlanden2,231,090,810,32
Montferland2,141,370,580,16
Montfoort2,31,160,90,23
Mook en Middelaar1,661,330,220,11
Neder-Betuwe3,743,20,290,15
Nederweert2,411,440,790,18
Nieuwegein8,618,250,140,15
Nieuwkoop2,01,260,50,24
Nijkerk3,342,590,510,2
Nijmegen8,637,620,130,12
Nissewaard2,512,050,240,2
Noardeast-Fryslân0,880,340,390,14
Noord-Beveland0,610,360,120,13
Noordenveld1,120,620,320,18
Noordoostpolder1,060,740,170,15
Noordwijk1,851,60,10,12
Nuenen, Gerwen en Nederwetten5,42,452,780,14
Nunspeet1,551,120,290,14
Oegstgeest8,097,660,240,12
Oirschot2,111,410,540,15
Oisterwijk2,281,520,590,16
Oldambt1,20,80,240,15
Oldebroek1,831,170,450,21
Oldenzaal4,714,340,150,17
Olst-Wijhe1,520,650,670,18
Ommen1,390,60,630,16
Oost Gelre2,561,311,00,19
Oosterhout4,133,490,440,18
Ooststellingwerf1,360,520,630,21
Oostzaan3,272,940,130,19
Opmeer2,111,170,720,21
Opsterland1,510,680,570,26
Oss2,951,890,840,2
Oude IJsselstreek1,971,140,630,19
Ouder-Amstel6,175,380,420,35
Oudewater1,850,680,840,32
Overbetuwe3,072,50,380,16
Papendrecht10,359,910,130,23
Peel en Maas3,412,580,670,14
Pekela1,731,330,230,16
Pijnacker-Nootdorp7,636,351,050,13
Purmerend3,02,20,520,26
Putten2,521,620,740,16
Raalte1,930,860,880,19
Reimerswaal1,841,60,120,1
Renkum7,897,330,220,32
Renswoude3,331,761,360,2
Reusel-De Mierden1,880,641,060,18
Rheden1,951,60,210,13
Rhenen2,111,470,460,17
Ridderkerk10,169,450,360,19
Rijssen-Holten2,591,790,60,2
Rijswijk (ZH.)11,3210,90,160,15
Roerdalen1,621,050,440,13
Roermond8,07,390,140,41
Roosendaal6,495,90,410,16
Rotterdam85,4884,340,260,48
Rozendaal0,460,240,10,12
Rucphen2,271,570,550,15
Schagen1,461,00,270,18
Scherpenzeel3,092,210,690,18
Schiedam11,8511,370,180,19
Schiermonnikoog0,110,040,040,03
Schouwen-Duiveland0,540,390,070,08
's-Gravenhage (gemeente)12,7312,070,290,22
's-Hertogenbosch6,435,530,60,21
Simpelveld2,631,930,510,18
Sint-Michielsgestel2,351,550,640,15
Sittard-Geleen53,4346,860,196,32
Sliedrecht7,576,930,260,33
Sluis0,630,380,090,16
Smallingerland2,531,720,530,27
Soest3,442,90,250,27
Someren3,142,030,930,16
Son en Breugel6,896,340,350,15
Stadskanaal1,190,870,170,14
Staphorst2,041,020,740,27
Stede Broec3,122,840,130,12
Steenbergen2,52,070,270,16
Steenwijkerland1,250,610,440,21
Stein (L.)3,413,010,210,13
Stichtse Vecht4,043,220,550,25
Súdwest-Fryslân1,050,450,460,14
Terneuzen21,9921,380,210,4
Terschelling0,090,040,030,02
Texel0,290,150,080,05
Teylingen3,713,290,240,16
Tholen0,750,540,10,11
Tiel6,465,940,230,19
Tilburg6,415,320,690,2
Tubbergen1,690,590,90,19
Twenterand1,871,070,590,21
Tynaarlo1,390,860,330,19
Tytsjerksteradiel1,951,130,570,25
Uitgeest4,543,810,50,22
Uithoorn6,625,760,580,24
Urk0,550,470,030,02
Utrecht (gemeente)17,0816,150,410,38
Utrechtse Heuvelrug2,391,840,370,16
Vaals1,461,00,320,14
Valkenburg aan de Geul2,641,610,890,13
Valkenswaard2,091,560,380,14
Veendam3,652,451,050,13
Veenendaal7,517,110,190,13
Veere0,640,390,150,1
Veldhoven5,014,630,210,13
Velsen185,55184,830,250,36
Venlo4,994,360,390,17
Venray2,781,60,990,18
Vijfheerenlanden3,753,00,520,22
Vlaardingen6,35,660,150,28
Vlieland0,050,020,020,01
Vlissingen4,414,340,020,03
Voerendaal1,741,330,250,15
Voorne aan Zee1,981,650,210,11
Voorschoten4,263,70,320,19
Voorst2,241,210,820,21
Vught2,391,990,260,13
Waadhoeke1,610,90,520,18
Waalre3,32,850,30,13
Waalwijk3,583,050,320,17
Waddinxveen6,235,580,320,25
Wageningen2,882,540,180,14
Wassenaar1,651,390,150,1
Waterland1,020,610,260,15
Weert3,582,770,610,16
West Betuwe2,992,260,540,18
West Maas en Waal1,861,150,530,16
Westerkwartier1,690,870,590,22
Westerveld0,880,370,330,18
Westervoort3,763,510,090,12
Westerwolde1,090,70,240,15
Westland15,9413,332,390,08
Weststellingwerf1,550,550,720,28
Wierden2,191,340,660,18
Wijchen2,662,060,440,15
Wijdemeren1,260,950,160,14
Wijk bij Duurstede1,761,080,470,16
Winterswijk1,470,820,480,17
Woensdrecht1,581,210,220,14
Woerden4,243,160,740,31
Wormerland2,41,780,370,25
Woudenberg2,561,540,820,19
Zaanstad10,767,072,440,23
Zaltbommel3,933,180,540,17
Zandvoort0,880,70,080,09
Zeewolde1,160,640,330,18
Zeist4,293,940,180,15
Zevenaar2,862,230,480,14
Zoetermeer8,057,390,250,17
Zoeterwoude6,945,960,680,28
Zuidplas5,074,370,450,23
Zundert1,510,90,480,13
Zutphen4,563,820,430,28
Zwartewaterland1,960,960,720,28
Zwijndrecht9,418,910,20,24
Zwolle4,343,650,420,22
Bron: CBS, RIVM/Emissieregistratie

Hoe is de regionale uitstoot bepaald?

De informatie die aan de basis ligt voor de landelijke totalen komt uit zogeheten puntbronnen en uit diffuse bronnen. Bij de puntbronnen gaat het bijvoorbeeld om de wettelijk verplichte opgave van bedrijfsemissies via het elektronisch Milieujaarverslag (e-MJV). Van elke e-MJV opgave is de locatie exact bekend. De uitstoot van alle puntbronnen wordt toebedeeld aan hun precieze locaties.

Bij de diffuse bronnen gaat het bijvoorbeeld om de uitstoot van personenauto’s. In zekere zin zijn dit ook puntbronnen, maar hier is niet van elke auto bekend waar deze gereden heeft en waar de uitstoot plaats vond. Daarom worden de uitstoottotalen modelmatig verdeeld. Bij wegverkeer wordt als verdeelsleutel het aantal voertuigkilometers gebruikt. Een weg met bijvoorbeeld 5 procent van het totaal aantal voertuigkilometers krijgt ook 5 procent van het uitstoottotaal. Op soortgelijke wijze worden alle diffuse bronnen ruimtelijk verdeeld. Bij de ene emissiebron is het gebruikte model complexer dan bij de andere bron. Ook de kwaliteit van de gegevens achter de verdeelsleutels verschilt.

Het laagste ruimtelijke niveau waarop de uitstoot wordt bepaald is die van vierkantjes van 1 x 1 km en van 5 x 5 km. Hiervan worden gemeentelijke cijfers samengesteld. Deze zijn te aggregeren naar COROP-gebieden, provincies en landsdelen.

De ruimtelijk verdeelde cijfers geven een modelwerkelijkheid weer. Het geeft een goed beeld van de regionale spreiding van de emissies, maar het zal niet voor elk 1 x 1 km vierkantje precies kloppen met de feitelijke emissies. Daarbij zitten er ook op de nationale uitstootcijfers onzekerheidsmarges.

Voor alle broeikasgassen tezamen is de onzekerheidsmarge op het landelijk totaal 4 procent. Voor kooldioxide (CO2), met in 2022 een aandeel van 83 procent, is de onzekerheidsmarge ook 4 procent. Voor methaan (CH4), lachgas (N2O) en de fluorhoudende gassen zijn de aandelen respectievelijk 12, 4 en 1 procent. De bijhorende onzekerheidsmarges zijn respectievelijk 9, 28 en 26 procent. Hoe deze onzekerheidsmarges uitpakken op regionaal niveau hangt van de precieze locatie af. Voor veel locaties zal de onzekerheidsmarge groter zijn. Voor een locatie met een zeer grote puntbron, waarvan de uitstoot vrij precies bekend is, zal de onzekerheidsmarge lager zijn.

De aandelen van CO2, CH4, N2O en F-gassen in de totale uitstoot van broeikasgassen zijn bepaald door de kilo’s ervan om te rekenen naar kilogram CO2-equivalent. Eén kilogram CO2-equivalent staat gelijk aan de broeikasgaswerking van de uitstoot van één kilogram koolstofdioxide. De uitstoot van 1 kilogram lachgas staat gelijk aan 265 kilogram CO2-equivalent en de uitstoot van 1 kilogram methaan aan 28 kilogram CO2-equivalent. Het effect van F-gassen is flink groter. Bijvoorbeeld, 1 kilogram zwavelhexafluoride (SF6) staat gelijk aan 23,5 duizend kilogram CO2-equivalent.

Door nieuwe IPCC-voorschriften gelden deze omrekenfactoren vanaf midden september 2022. Tot dit omschakelmoment werden 298, 25 en 22,8 duizend als omrekenfactor gebruikt voor respectievelijk lachgas, methaan en zwavelhexafluoride.