ICT-gebruik bij kleine bedrijven; bedrijfstak en bedrijfsgrootte, 2023

Gewijzigd op: 12-12-2025 06:30

Bekijk volledige tabel Download volledige dataset Toon toelichting

ICT-gebruik bij kleine bedrijven; bedrijfstak en bedrijfsgrootte, 2023
Bedrijfsgrootte	Bedrijfstakken/branches (SBI 2008)	Clouddiensten Clouddiensten gebruikt voor Veiligheidssoftware (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Verzekering ICT-veiligheidsincidenten (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Gebruikte ICT-veiligheidsmaatregelen Antivirussoftware (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Gebruikte ICT-veiligheidsmaatregelen Beleid voor sterke wachtwoorden (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Gebruikte ICT-veiligheidsmaatregelen Biometrische methoden (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Gebruikte ICT-veiligheidsmaatregelen Authenticatie via soft- of hardwaretoken (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Gebruikte ICT-veiligheidsmaatregelen Encryptie van data (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Gebruikte ICT-veiligheidsmaatregelen Gegevens op andere fysieke locatie (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Gebruikte ICT-veiligheidsmaatregelen Network access control (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Gebruikte ICT-veiligheidsmaatregelen VPN internetgebruik buiten het bedrijf (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Gebruikte ICT-veiligheidsmaatregelen Logbestanden voor analyse incidenten (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Gebruikte ICT-veiligheidsmaatregelen Methodes voor beoordelen ICT-veiligheid (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Gebruikte ICT-veiligheidsmaatregelen Risicoanalyses (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Gebruikte ICT-veiligheidsmaatregelen ICT-veiligheid volg- en detectiesysteem (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Training personeel ICT-veiligheid Vrijwillige training (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Training personeel ICT-veiligheid Verplichte training (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Training personeel ICT-veiligheid Met contract (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Documentatie van ICT-veiligheid ICT-veiligheidsdocumenten aanwezig (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Uitvoering ICT-veiligheidswerkzaamheden Uitbesteed aan extern bedrijf (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Uitvoering ICT-veiligheidswerkzaamheden Eigen personeel (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Uitvoering ICT-veiligheidswerkzaamheden Eigen personeel en extern bedrijf (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Uitvoering ICT-veiligheidswerkzaamheden Niet van toepassing (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Optreden van ICT-veiligheidsincidenten Incident met interne oorzaak gehad (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Optreden van ICT-veiligheidsincidenten Incident door aanval van buiten gehad (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Optreden van ICT-veiligheidsincidenten Soorten interne oorzaken Uitval ICT-dienst door veiligheidsinc. (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Optreden van ICT-veiligheidsincidenten Soorten interne oorzaken Vernietiging data door veiligheidsinc. (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Kosten ICT-veiligheidsincidenten Kosten incident intern gehad (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Kosten ICT-veiligheidsincidenten Kosten incident aanval buitenaf gehad (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Kosten ICT-veiligheidsincidenten Kosten gehad naar soort intern incident Uitval ICT-dienst door veiligheidsinc. (% van bedrijven)	ICT-veiligheid Kosten ICT-veiligheidsincidenten Kosten gehad naar soort intern incident Vernietiging data door veiligheidsinc. (% van bedrijven)
2 of meer werkzame personen	Totaal C-N en Q	26	17	88	71	24	53	35	70	45	33	34	27	28	19	17	10	16	22	26	17	9	49	12	5	12	2	3	2	3	0
2 of meer werkzame personen	C Industrie	28	18	92	71	19	54	33	75	51	41	38	32	32	22	18	11	17	24	33	15	11	41	14	5	13	1	3	1	3	0
2 of meer werkzame personen	D-E Energie, water, afvalbeheer	43	22	93	79	25	63	42	82	64	51	50	47	45	31	24	18	27	33	38	17	17	28	20	6	18	1	4	1	4	0
2 of meer werkzame personen	F Bouwnijverheid	20	11	88	64	19	39	19	66	32	24	23	20	17	13	7	4	9	11	27	9	5	59	10	6	10	1	3	2	3	0
2 of meer werkzame personen	G Handel	23	14	87	70	21	46	27	69	43	31	34	24	26	18	14	9	13	18	23	18	8	52	11	6	11	1	2	2	2	0
2 of meer werkzame personen	H Vervoer en opslag	19	11	88	64	21	44	27	62	29	24	26	20	23	15	12	8	14	16	18	15	7	60	9	5	9	1	3	1	3	0
2 of meer werkzame personen	I Horeca	10	9	79	56	15	33	19	46	26	15	12	15	15	9	4	2	5	6	18	11	4	68	10	2	9	3	2	1	1	1
2 of meer werkzame personen	J Informatie en communicatie	43	31	86	83	41	77	66	84	65	51	61	41	47	35	38	25	31	45	6	48	16	29	14	9	14	2	3	2	2	0
2 of meer werkzame personen	K Financiële dienstverlening	42	33	88	83	42	75	54	82	64	51	57	49	54	36	39	26	34	50	33	18	16	33	23	9	19	2	4	2	4	0
2 of meer werkzame personen	L Verhuur en handel van onroerend goed	29	19	84	65	25	56	31	66	44	32	30	25	24	16	16	10	16	20	33	13	8	47	14	6	12	3	5	3	4	1
2 of meer werkzame personen	M Specialistische zakelijke diensten	40	22	91	77	33	68	47	84	58	43	44	32	34	23	23	12	23	30	32	19	12	37	13	4	12	2	3	1	3	0
2 of meer werkzame personen	N Verhuur en overige zakelijke diensten	26	14	87	67	24	47	31	68	39	28	29	23	25	17	14	8	15	20	26	13	8	53	11	4	10	1	2	1	2	0
2 of meer werkzame personen	Q Gezondheids- en welzijnszorg	32	27	95	84	29	77	67	83	63	43	50	36	46	24	29	15	30	48	40	16	13	32	20	5	18	1	4	1	4	0
2 of meer werkzame personen	ICT-sector	46	36	87	86	44	84	71	87	72	58	69	47	53	41	45	31	36	53	5	52	19	24	15	10	15	2	2	3	2	0
2 tot 10 werkzame personen	Totaal C-N en Q	22	13	86	68	23	48	31	67	39	27	28	21	23	15	12	7	13	17	23	16	6	55	10	4	9	1	2	1	2	0
2 tot 10 werkzame personen	C Industrie	22	13	89	66	18	46	27	67	37	27	24	21	21	14	10	5	11	14	28	14	5	54	8	4	7	1	1	1	1	0
2 tot 10 werkzame personen	D-E Energie, water, afvalbeheer	38	15	89	72	19	50	33	75	54	38	38	38	36	23	15	8	22	21	35	17	9	39	18	5	16	1	4	0	4	0
2 tot 10 werkzame personen	F Bouwnijverheid	17	8	87	61	19	35	15	62	24	18	16	15	12	11	4	3	7	7	22	9	3	66	8	6	7	1	2	2	2	0
2 tot 10 werkzame personen	G Handel	20	11	86	68	21	41	23	65	37	25	29	19	21	14	10	6	10	13	21	17	5	58	9	5	8	1	1	2	1	0
2 tot 10 werkzame personen	H Vervoer en opslag	12	7	86	59	20	37	22	56	19	15	18	12	16	10	7	5	9	10	12	15	3	69	5	4	5	0	2	0	2	0
2 tot 10 werkzame personen	I Horeca	7	7	77	53	14	28	17	42	22	13	9	14	14	8	3	1	3	4	14	11	4	72	9	2	8	3	1	1	1	1
2 tot 10 werkzame personen	J Informatie en communicatie	37	25	83	79	39	72	61	81	58	44	53	31	39	28	28	18	23	35	6	49	10	35	11	8	11	2	2	2	1	0
2 tot 10 werkzame personen	K Financiële dienstverlening	40	27	87	81	42	72	45	79	57	42	50	40	45	26	28	14	26	40	37	16	8	40	20	8	16	2	4	2	4	0
2 tot 10 werkzame personen	L Verhuur en handel van onroerend goed	27	16	82	62	23	52	27	63	40	29	25	20	20	13	13	8	14	16	31	13	6	50	12	5	11	3	4	2	4	1
2 tot 10 werkzame personen	M Specialistische zakelijke diensten	37	18	90	75	33	65	44	82	53	39	38	28	29	19	18	9	20	23	31	19	9	42	10	3	10	2	2	1	2	0
2 tot 10 werkzame personen	N Verhuur en overige zakelijke diensten	20	10	85	63	23	40	25	63	29	22	21	17	20	12	9	5	11	14	21	11	5	63	8	4	8	0	1	0	1	0
2 tot 10 werkzame personen	Q Gezondheids- en welzijnszorg	28	25	94	84	29	75	66	82	60	41	46	33	42	21	25	13	26	43	40	15	9	36	17	4	16	1	3	1	3	0
2 tot 10 werkzame personen	ICT-sector	40	30	84	82	43	81	67	85	66	52	63	38	45	35	36	24	28	43	4	54	12	30	11	10	11	2	1	3	1	0
10 tot 50 werkzame personen	Totaal C-N en Q	41	30	94	81	24	70	47	84	70	52	56	44	47	31	30	18	29	40	39	18	18	24	22	7	20	2	5	2	5	0
10 tot 50 werkzame personen	C Industrie	36	25	97	76	18	61	36	87	73	61	55	44	44	27	21	13	21	30	49	14	16	21	22	6	21	2	6	1	6	0
10 tot 50 werkzame personen	D-E Energie, water, afvalbeheer	.	.	98	.	.	.	.	.	.	.	.	.	.	.	.	24	.	.	.	19	11	.	.	6	.	1	2	2	.	0
10 tot 50 werkzame personen	F Bouwnijverheid	33	24	95	73	17	60	32	81	68	52	50	38	37	23	20	10	19	28	49	10	15	27	22	10	21	3	6	3	6	0
10 tot 50 werkzame personen	G Handel	40	31	95	84	24	71	47	89	74	57	61	49	54	35	32	19	26	38	38	20	21	21	23	9	22	2	6	3	6	0
10 tot 50 werkzame personen	H Vervoer en opslag	38	20	93	75	22	61	37	77	53	42	45	36	39	26	22	14	24	27	39	13	14	35	19	8	18	2	5	3	4	.
10 tot 50 werkzame personen	I Horeca	24	14	88	69	19	53	29	61	41	20	22	17	17	11	9	6	13	12	34	9	6	51	12	3	11	1	3	1	3	0
10 tot 50 werkzame personen	J Informatie en communicatie	63	53	95	95	46	92	82	94	88	74	86	72	73	57	68	46	57	79	10	46	36	8	24	10	23	2	4	2	4	0
10 tot 50 werkzame personen	K Financiële dienstverlening	.	.	87	.	.	82	.	86	84	.	.	.	.	.	.	.	.	.	.	.	.	17	.	10	.	2	5	3	5	.
10 tot 50 werkzame personen	L Verhuur en handel van onroerend goed	.	.	96	94	.	88	.	91	.	.	.	.	.	.	.	.	.	.	.	11	11	13	.	.	.	3	9	12	5	.
10 tot 50 werkzame personen	M Specialistische zakelijke diensten	59	42	97	90	33	82	60	94	87	66	74	56	58	42	48	26	43	65	42	21	26	10	28	8	24	4	7	3	7	1
10 tot 50 werkzame personen	N Verhuur en overige zakelijke diensten	40	27	91	80	25	66	43	82	62	41	47	39	38	30	23	14	26	34	41	18	12	28	17	6	16	2	3	2	2	0
10 tot 50 werkzame personen	Q Gezondheids- en welzijnszorg	42	37	95	84	22	82	65	87	71	47	61	43	56	30	38	17	40	60	40	20	18	21	27	5	24	3	4	1	4	0
10 tot 50 werkzame personen	ICT-sector	65	53	95	97	45	92	83	95	89	75	86	72	73	56	69	50	57	81	9	46	38	8	26	9	25	3	5	3	5	0
50 tot 250 werkzame personen	Totaal C-N en Q	54	38	98	93	36	87	67	94	89	78	82	72	71	54	57	38	45	70	34	21	37	7	32	11	29	3	8	3	8	1
50 tot 250 werkzame personen	C Industrie	48	34	100	95	32	86	68	97	92	88	87	76	74	58	56	40	44	71	33	22	41	4	34	8	32	5	10	2	9	2
50 tot 250 werkzame personen	D-E Energie, water, afvalbeheer	.	.	100	96	.	94	.	99	97	.	90	.	.	.	.	.	.	.	.	10	.	3	.	13	.	3	6	1	.	.
50 tot 250 werkzame personen	F Bouwnijverheid	48	23	99	93	30	87	55	95	91	77	85	76	65	47	41	17	41	59	56	11	31	3	38	12	36	2	10	4	10	0
50 tot 250 werkzame personen	G Handel	50	36	98	94	34	85	65	93	89	82	83	72	73	58	62	42	44	69	31	25	36	9	32	12	30	4	7	3	7	1
50 tot 250 werkzame personen	H Vervoer en opslag	46	38	99	88	28	84	57	97	87	80	84	72	71	54	46	34	39	59	39	20	33	7	31	10	29	3	8	2	7	1
50 tot 250 werkzame personen	I Horeca	50	37	99	85	34	85	50	88	81	61	71	62	57	40	31	24	36	45	58	13	14	15	23	8	21	2	8	2	8	0
50 tot 250 werkzame personen	J Informatie en communicatie	75	63	98	98	59	96	88	95	94	88	93	85	88	74	84	65	69	90	6	41	51	3	31	15	28	3	8	5	7	1
50 tot 250 werkzame personen	K Financiële dienstverlening	.	.	100	99	.	96	95	100	94	93	97	95	95	83	86	88	.	100	15	.	.	0	43	15	.	0	6	4	.	0
50 tot 250 werkzame personen	L Verhuur en handel van onroerend goed	.	.	100	96	.	100	.	100	94	.	96	92	.	.	.	.	.	93	.	.	.	0	.	.	.	1	5	.	.	0
50 tot 250 werkzame personen	M Specialistische zakelijke diensten	69	54	99	95	45	95	83	96	94	82	88	81	81	68	79	55	55	84	20	26	50	4	36	13	29	6	10	4	9	2
50 tot 250 werkzame personen	N Verhuur en overige zakelijke diensten	49	30	96	86	30	77	54	88	79	53	62	51	51	34	35	24	35	52	45	19	20	16	24	8	21	2	4	2	3	1
50 tot 250 werkzame personen	Q Gezondheids- en welzijnszorg	61	35	98	93	36	90	77	92	87	64	75	60	67	41	58	28	49	80	42	13	37	8	36	15	31	2	12	4	12	1
50 tot 250 werkzame personen	ICT-sector	69	60	98	97	60	96	90	94	95	89	94	87	91	77	87	68	73	91	6	44	48	3	32	16	29	3	8	4	7	1
250 of meer werkzame personen	Totaal C-N en Q	67	44	99	97	49	96	89	97	91	85	92	87	86	73	83	60	59	88	14	21	62	4	46	19	40	5	14	5	13	2
250 of meer werkzame personen	C Industrie	64	46	99	99	46	94	93	98	92	92	92	92	89	81	87	72	61	90	9	22	66	4	42	17	37	9	14	5	13	.
250 of meer werkzame personen	D-E Energie, water, afvalbeheer	.	.	100	100	.	92	.	100	.	97	93	.	.	.	.	.	.	.	.	.	.	0	.	.	.	2	.	2	.	.
250 of meer werkzame personen	F Bouwnijverheid	63	44	100	98	.	96	89	100	94	94	96	95	91	81	88	64	60	89	13	26	61	0	.	22	.	2	10	4	10	0
250 of meer werkzame personen	G Handel	63	43	99	98	45	95	88	97	90	92	92	90	88	79	81	65	56	86	11	24	61	4	35	16	32	5	13	7	13	.
250 of meer werkzame personen	H Vervoer en opslag	51	33	99	99	45	96	81	99	90	93	93	87	90	75	78	67	57	90	10	25	61	4	39	16	37	6	11	7	11	.
250 of meer werkzame personen	I Horeca	.	.	100	95	.	94	.	100	94	.	91	.	.	.	.	.	.	.	.	.	.	7	.	9	.	5	.	0	.	0
250 of meer werkzame personen	J Informatie en communicatie	73	63	100	100	64	99	96	98	95	93	99	95	94	83	97	82	70	98	2	43	54	1	.	28	.	1	9	12	9	0
250 of meer werkzame personen	K Financiële dienstverlening	.	.	97	97	.	97	97	97	97	97	97	94	97	92	92	90	.	94	0	.	.	6	.	.	.	3	.	5	.	.
250 of meer werkzame personen	L Verhuur en handel van onroerend goed	.	.	100	100	.	100	.	100	100	.	.	100	.	.	.	.	.	.	.	.	.	0	.	.	.	.	.	.	.	0
250 of meer werkzame personen	M Specialistische zakelijke diensten	72	57	99	98	63	97	95	99	93	93	96	95	94	87	95	82	76	99	7	20	73	0	48	21	38	7	13	7	12	1
250 of meer werkzame personen	N Verhuur en overige zakelijke diensten	63	38	97	93	43	91	70	93	87	69	81	70	69	54	61	35	48	72	35	17	40	9	36	11	30	2	7	3	7	0
250 of meer werkzame personen	Q Gezondheids- en welzijnszorg	75	39	99	98	51	98	96	97	92	76	93	87	85	65	90	48	57	95	14	13	71	2	64	25	52	6	20	5	18	2
250 of meer werkzame personen	ICT-sector	71	64	100	100	68	96	97	97	96	94	97	95	96	87	93	88	68	96	3	44	51	2	38	20	35	5	11	9	10	.
2 tot 250 werkzame personen	Totaal C-N en Q	26	17	88	70	24	52	35	70	45	32	34	26	28	18	16	9	16	22	26	17	8	49	12	5	11	1	3	2	2	0
2 tot 250 werkzame personen	C Industrie	28	18	92	71	19	53	32	75	50	40	37	31	31	21	16	10	16	22	33	14	10	42	13	5	13	1	3	1	3	0
2 tot 250 werkzame personen	D-E Energie, water, afvalbeheer	42	21	92	78	23	62	40	82	63	49	48	45	43	29	21	16	26	30	39	17	15	29	19	6	17	1	4	1	4	0
2 tot 250 werkzame personen	F Bouwnijverheid	20	10	88	64	19	39	19	66	31	24	22	19	16	13	7	4	9	11	27	9	5	59	10	6	10	1	3	2	3	0
2 tot 250 werkzame personen	G Handel	23	14	87	70	21	46	27	69	43	31	34	24	26	17	14	9	13	17	23	18	7	52	11	6	11	1	2	2	2	0
2 tot 250 werkzame personen	H Vervoer en opslag	18	11	88	63	21	44	26	62	29	23	26	19	23	15	11	8	13	15	18	15	6	60	9	5	8	1	3	1	2	0
2 tot 250 werkzame personen	I Horeca	10	9	79	56	15	32	19	46	26	15	12	15	15	9	4	2	5	6	18	11	4	68	9	2	9	3	2	1	1	1
2 tot 250 werkzame personen	J Informatie en communicatie	43	31	85	82	41	77	66	84	64	50	60	40	46	35	37	24	30	44	6	48	16	29	14	9	13	2	3	2	2	0
2 tot 250 werkzame personen	K Financiële dienstverlening	41	32	88	82	42	75	52	81	64	49	56	47	52	34	37	24	33	49	34	17	14	34	22	9	18	2	4	2	4	0
2 tot 250 werkzame personen	L Verhuur en handel van onroerend goed	29	19	84	65	25	55	31	66	44	32	30	24	24	16	16	10	16	20	33	13	7	47	14	6	12	3	4	3	4	1
2 tot 250 werkzame personen	M Specialistische zakelijke diensten	40	22	91	77	33	68	47	84	58	43	43	32	33	23	23	12	23	30	32	19	12	37	13	4	12	2	3	1	3	0
2 tot 250 werkzame personen	N Verhuur en overige zakelijke diensten	25	14	87	67	24	46	30	68	38	27	28	22	25	16	13	7	15	20	26	13	7	54	10	4	10	1	2	1	2	0
2 tot 250 werkzame personen	Q Gezondheids- en welzijnszorg	31	27	95	84	28	76	66	83	62	43	49	35	45	23	28	14	29	47	40	16	11	33	19	4	18	1	3	1	3	0
2 tot 250 werkzame personen	ICT-sector	46	36	87	86	44	84	71	87	72	58	69	47	53	41	45	31	36	53	5	52	19	24	15	10	15	2	2	3	2	0
Bron: CBS.

Verklaring van tekens

Tabeltoelichting

Deze tabel bevat cijfers over het gebruik van informatie- en communicatietechnologie (ICT) door bedrijven met 2 of meer werkzame personen. De gegevens kunnen worden uitgesplitst naar bedrijfsgrootte en bedrijfstak. De verslagperiode betreft het jaar 2023. Een aantal onderwerpen hebben echter betrekking op het jaar 2022. In die gevallen wordt dit vermeld in de toelichting bij het betreffende onderwerp.

Gegevens beschikbaar over 2023.

Status van de cijfers:
De cijfers in deze tabel zijn nader voorlopig.

Wijzigingen per 12 december 2025:
De voorlopige cijfers voor ‘Telewerk komt voor’ en ‘Verdeling van omzet’ in de sectie 'Verkoop via website/apps' zijn verbeterd.

Wijziging per 12 december 2024:
Ondanks de zorgvuldigheid waarmee de cijfers over het ICT gebruik door bedrijven worden samengesteld, is helaas geconstateerd dat de gepubliceerde cijfers voor de verslagperiode 2023 door een technische fout niet correct waren. De cijfers zijn gebruikt in de publicaties Cybersecuritymonitor, Digital Trust Center, AI vacatures, MKB en digitalisering 2023 en de Monitor online platformen 2023 (Hoofdstuk 6. Verkoop via online platformen). Deze versie van deze tabel bevat de gecorrigeerde cijfers.

Wijzigingen per 7 juni 2024:
Ondanks de zorgvuldigheid waarmee de cijfers voor de ICT statistieken zijn samengesteld, is helaas geconstateerd dat de gepubliceerde cijfers voor de verslagperiode 2023 door een technische fout niet correct zijn. De cijfers voor specifiek kleine bedrijven (2 tot 10 werkzame personen) uit de financiële sector zijn substantieel aangepast. Voor de breakdowns die deze kleine bedrijven uit de financiële sector bevatten heeft dit ook een beperkt effect. De macro cijfers zijn zeer beperkt aangepast door deze correctie.

Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Cijfers over 2024 komen in december 2024 beschikbaar. Deze cijfers zullen worden gepubliceerd in een nieuwe tabel.

Toelichting onderwerpen

Clouddiensten

Het gebruik van cloud-computing of de cloud betreft ICT-diensten via internet. Bedrijven kunnen hiermee bijvoorbeeld opslagcapaciteit, software en rekenkracht gebruiken via internet in plaats van lokaal op hun eigen servers of computers. Clouddiensten zoals gemeten in dit onderzoek voldoen aan de volgende criteria: servers van de aanbieder leveren de diensten; de gebruiker kan de diensten eenvoudig zelf uitbreiden of juist verminderen (bijvoorbeeld de benodigde opslagcapaciteit verhogen of verlagen); de gebruiker heeft na installatie altijd toegang tot de diensten, zonder tussenkomst van de aanbieder; de gebruiker betaalt voor de diensten. Een verbinding via VPN (Virtual Private Network) kan ook tot de cloud behoren.

Clouddiensten gebruikt voor

Bedrijven die clouddiensten gebruiken voor de volgende doeleinden:

Veiligheidssoftware: Veiligheidssoftware, zoals antivirus programmatuur, network acces control (als clouddienst)

ICT-veiligheid

Informatie over maatregelen, controles en procedures die een bedrijf toepast met betrekking tot ICT-systemen, met als doel de integriteit, authenticiteit, beschikbaarheid en vertrouwelijkheid van gegevens (data) en systemen te borgen.

Gebruikte ICT-veiligheidsmaatregelen

Maatregelen die bedrijven genomen hebben om hun cyberweerbaarheid te verhogen.

Antivirussoftware: Het gebruik van antivirussoftware betreft zowel gratis als betaalde software.

Beleid voor sterke wachtwoorden: Wachtwoorden die ten minste acht gemengde karakters hebben, die veranderd moeten worden na een bepaalde periode en/of naar aanleiding van bijvoorbeeld een ICT-veiligheidsincident, en die versleuteld worden verstuurd en opgeslagen

Biometrische methoden: Identificatie en authenticatie van gebruikers worden via biometrische methoden vastgesteld. Authenticatie via bijvoorbeeld een vingerafdruk, de stem of het gezicht.

Authenticatie via soft- of hardwaretoken: Het gaat om identificatie en authenticatie van gebruikers via software of hardware-tokens om toegang te krijgen tot de ICT-systemen (oftewel twee-factor authenticatie), bijvoorbeeld via smartcards, USB-beveiligingssleutels of mobiele telefoons (eenmalige inlogcodes via SMS of app).

Encryptie van data: Het gaat om versleutelingstechnieken (encryptie) van data, documenten of e-mails. In 2017 werd encryptie nog opgedeeld in encryptie van opslagen en verstuurde data; vanaf 2018 is het samengevoegd.

Gegevens op andere fysieke locatie: Het gaat om het op een andere fysieke locatie bewaren van (reserve)gegevens (offsite data-backup). Opslag in de cloud telt ook mee.

Network access control: Alleen apparaten die voldoen aan bepaalde eisen krijgen toegang tot het bedrijfsnetwerk, bijvoorbeeld alleen apparaten die de laatste update van een besturingssysteem hebben geïnstalleerd.

VPN internetgebruik buiten het bedrijf: Het gaat om het gebruik van een Virtual Private Network (VPN) bij internetgebruik buiten het eigen bedrijf. Een VPN zorgt ervoor dat alle internetverkeer tussen de gebruiker en de VPN-server wordt versleuteld. Daardoor kan het verkeer niet worden afgeluisterd, en kan de inhoud van bezochte websites niet worden gemanipuleerd door kwaadwillenden (bijvoorbeeld man-in-the-middle-aanvallen).

Logbestanden voor analyse incidenten: Logbestanden opslaan om incidenten achteraf te analyseren

Methodes voor beoordelen ICT-veiligheid: Het gaat om methodes om de ICT-veiligheid in het bedrijf te kunnen beoordelen, zoals de veiligheidsmaatregelen laten controleren door derden, of tests uitvoeren. Voorbeelden zijn: penetration testing (pen test), red teaming, ethisch hacken, back-up systemen testen of gesimuleerde ICT-veiligheidsincidenten zoals phishing-emails versturen. Dergelijke tests worden uitgevoerd om op een veilige manier kwetsbaarheden in ICT-systemen op te sporen.

Risicoanalyses: Periodiek beoordelen wat de kans is dat het bedrijf wordt getroffen door een incident, en wat daarvan de mogelijke gevolgen zouden zijn

ICT-veiligheid volg- en detectiesysteem: Geavanceerd ICT-veiligheid volg- en detectiesysteem dat verdachte activiteiten op het ICT-systeem van het bedrijf kan detecteren. Dus niet standaard antivirussoftware, maar systemen zoals Next Generation Intrusion Prevention System (NGIPS), Next Generation Firewall (NGFW) of Intrusion Detection System (IDS).

Training personeel ICT-veiligheid

Het aanbieden van trainingen (al dan niet verplicht) aan het personeel als methode om het eigen personeel meer bewust te maken van hun verplichtingen ten opzichte van ICT-veiligheidszaken

Vrijwillige training: Vrijwillige training of het aanbieden van intern beschikbare informatie (bijvoorbeeld informatie op het intranet)

Verplichte training: Verplichte trainingen of cursussen of het verplicht bekijken van documenten of instructiefilmpjes

Met contract: Met een contract (bijvoorbeeld een arbeidscontract)

Documentatie van ICT-veiligheid

Welke ICT-veiligheid gerelateerde zaken heeft het bedrijf gedocumenteerd en wanneer zijn deze voor het laatst gereviewd.

ICT-veiligheidsdocumenten aanwezig: Documenten over ICT-veiligheid en datavertrouwelijkheid hebben betrekking op training in ICT gebruik, ICT-veiligheidsmaatregelen, de evaluatie van ICT-veiligheidsmaatregelen, schema’s om ICT-veiligheidsdocumenten te updaten, enz.

Uitvoering ICT-veiligheidswerkzaamheden

Uitvoerenden binnen het bedrijf van ICT-veiligheid gerelateerde zaken (zoals veiligheidstesten, ICT-veiligheidstrainingen, oplossen van ICT-veiligheidsincidenten)

Uitbesteed aan extern bedrijf

Eigen personeel

Eigen personeel en extern bedrijf

Niet van toepassing

Optreden van ICT-veiligheidsincidenten

Soort van ICT-veiligheidsincidenten die bij bedrijven zijn voorgevallen in 2022, opgesplitst naar incidenten door een aanval van buitenaf en incidenten door systeemfouten of onbedoeld toedoen van eigen personeel.

Incident met interne oorzaak gehad: Het gaat om bedrijven waarbij een of meerdere onbedoelde ICT-incidenten zijn voorgevallen in 2022, zoals incidenten door onopzettelijk toedoen van eigen personeel of incidenten door een hardware of systeem fout.

Incident door aanval van buiten gehad: Bedrijven waarbij een of meerdere ICT-incidenten veroorzaakt door een aanval van buitenaf zijn voorgevallen in 2022

Soorten interne oorzaken

Soort van interne oorzaken van ICT-veiligheidsincidenten. Interne oorzaken zijn systeemfouten of onbedoelde acties van eigen personeel.

Uitval ICT-dienst door veiligheidsinc.: Het gaat om bedrijven waarbij een of meerdere ICT-incidenten zoals een storing in hardware of software zijn opgetreden in 2022. Een aanval door kwaadwillenden valt hier niet onder.

Vernietiging data door veiligheidsinc.: Vernietiging of verminking van data als gevolg van ICT-gerelateerde veiligheidsincidenten (bv storing in hardware of software)

Kosten ICT-veiligheidsincidenten

Kosten als gevolg van zowel externe of interne ICT-veiligheidsincidenten.

Kosten incident intern gehad: Bedrijven die kosten hebben gehad voor een of meerdere ICT-incidenten in 2022 veroorzaakt door onopzettelijk toedoen van eigen personeel.

Kosten incident aanval buitenaf gehad: Bedrijven die kosten hebben gehad voor een of meerdere ICT-incidenten in 2022 veroorzaakt door een aanval van buitenaf

Kosten gehad naar soort intern incident

Kosten gehad naar soorten interne ICT-veiligheidsincidenten.

Uitval ICT-dienst door veiligheidsinc.: Kosten door uitval van ICT-diensten als gevolg van ICT-gerelateerde veiligheidsincidenten, zoals een storing in hardware of software

Vernietiging data door veiligheidsinc.: Kosten door vernietiging of verminking van data als gevolg van ICT-gerelateerde veiligheidsincidenten, zoals een storing in hardware of software storing in hardware of software

Verzekering ICT-veiligheidsincidenten: Bedrijf verzekerd voor ICT-veiligheidsincidenten