Vermeden verbruik fossiele energie en emissie CO2

Bekijk volledige tabel Download volledige dataset Toon toelichting
Bron/techniek Energietoepassingen Vermeden verbruik van fossiele energie Vermeden verbruik (TJ) Vermeden verbruik van fossiele energie Vermeden verbruik relatief (% van totaal energieverbruik)
Totaal energiebronnen Totaal energietoepassingen 591.177 20,44
Elektriciteit 474.427 16,41
Warmte 74.473 2,58
Vervoer 42.277 1,46
Waterkracht Totaal energietoepassingen 659 0,02
Elektriciteit 659 0,02
Warmte
Vervoer
Totaal windenergie Totaal energietoepassingen 254.219 8,79
Elektriciteit 254.219 8,79
Warmte
Vervoer
Windenergie op land Totaal energietoepassingen 135.773 4,70
Elektriciteit 135.773 4,70
Warmte
Vervoer
Windenergie op zee Totaal energietoepassingen 118.446 4,10
Elektriciteit 118.446 4,10
Warmte
Vervoer
Totaal zonne-energie Totaal energietoepassingen 173.522 6,00
Elektriciteit 172.281 5,96
Warmte 1.242 0,04
Vervoer
Zonnestroom Totaal energietoepassingen 172.281 5,96
Elektriciteit 172.281 5,96
Warmte
Vervoer
Zonnewarmte Totaal energietoepassingen 1.242 0,04
Elektriciteit
Warmte 1.242 0,04
Vervoer
Totaal aardwarmte en bodemenergie Totaal energietoepassingen 13.753 0,48
Elektriciteit
Warmte 13.753 0,48
Vervoer
Aardwarmte Totaal energietoepassingen 7.489 0,26
Elektriciteit
Warmte 7.489 0,26
Vervoer
Totaal bodemenergie Totaal energietoepassingen 6.264 0,22
Elektriciteit
Warmte 6.264 0,22
Vervoer
Bodemwarmte, totaal Totaal energietoepassingen 4.938 0,17
Elektriciteit
Warmte 4.938 0,17
Vervoer
Bodemwarmte, warmtepompen Totaal energietoepassingen 4.748 0,16
Elektriciteit
Warmte 4.748 0,16
Vervoer
Bodemwarmte, zonder warmtepompen Totaal energietoepassingen 190 0,01
Elektriciteit
Warmte 190 0,01
Vervoer
Bodemkoude Totaal energietoepassingen 1.327 0,05
Elektriciteit
Warmte 1.327 0,05
Vervoer
Buitenluchtwarmte Totaal energietoepassingen 7.689 0,27
Elektriciteit
Warmte 7.689 0,27
Vervoer
Totaal biomassa Totaal energietoepassingen 141.335 4,89
Elektriciteit 47.269 1,63
Warmte 51.790 1,79
Vervoer 42.277 1,46
Afvalverbrandingsinstallaties Totaal energietoepassingen 20.762 0,72
Elektriciteit 11.919 0,41
Warmte 8.843 0,31
Vervoer
Bij- en meestoken biomassa in centrales Totaal energietoepassingen 26.821 0,93
Elektriciteit 25.314 0,88
Warmte 1.507 0,05
Vervoer
Totaal biomassa huishoudens Totaal energietoepassingen 11.680 0,40
Elektriciteit
Warmte 11.680 0,40
Vervoer
Biomassa huishoudens, openhaarden Totaal energietoepassingen 173 0,01
Elektriciteit
Warmte 173 0,01
Vervoer
Biomassa huishoudens, inzethaarden Totaal energietoepassingen 1.672 0,06
Elektriciteit
Warmte 1.672 0,06
Vervoer
Biomassa huishoudens, houtkachels Totaal energietoepassingen 7.663 0,26
Elektriciteit
Warmte 7.663 0,26
Vervoer
Biomassa huishoudens, pelletkachels Totaal energietoepassingen 2.172 0,08
Elektriciteit
Warmte 2.172 0,08
Vervoer
Biomassa huishoudens, houtskoolverbruik Totaal energietoepassingen
Elektriciteit
Warmte
Vervoer
Bron: CBS.
Verklaring van tekens

Tabeltoelichting


Deze tabel bevat cijfers over het vermeden verbruik van fossiele energie en de vermeden emissie van kooldioxide (CO2). Cijfers worden zowel in absolute zin gepresenteerd als ten opzichte van de totale emissie van CO2 in Nederland.

Met het verbruik van hernieuwbare energie wordt het verbruik van fossiele energie vermeden en daarmee de uitstoot van CO2 die met het verbruik van fossiele brandstoffen zou zijn ontstaan. Hernieuwbare energie is energie uit wind, waterkracht, zon, bodem, buitenluchtwarmte en biomassa. Dit is energie uit natuurlijke processen die constant wordt aangevuld.

De gegevens kunnen worden uitgesplitst naar energiebron/techniek en naar toepassing (elektriciteit, warmte en vervoer).

Vanaf verslagjaar 2021 gelden er in het kader van de EU-Richtlijn Hernieuwbare Energie (2018) nieuwe duurzaamheidscriteria voor vaste en gasvormige biomassa verbruikt in installaties boven een bepaalde vermogensgrens. Alleen de vaste en gasvormige biomassa die aan deze duurzaamheidscriteria voldoen zijn meegenomen in de berekening van het vermeden verbruik van fossiele energie en emissie van CO2 in 2021.
Een uitzondering geldt voor biogas dat is ingezet voor de productie van groen gas. De huidige methode maakt geen onderscheid tussen duurzaam en niet-duurzame inzet van biogas voor de productie van groen gas. Hierin wijkt deze methode af van de bruto eindverbruik-methode gebruikt voor de meeste hernieuwbare energiestatistieken. Zie Protocol Monitoring Hernieuwbare Energie RVO CBS voor meer informatie over beide methodes.

Gegevens beschikbaar vanaf: 1990

Status van de cijfers:
De cijfers in deze tabel zijn definitief tot en met 2023, nader voorlopig voor het verslagjaar 2024.

Wijzigingen per december 2025:
Cijfers over 2021 en 2022 zijn gereviseerd en cijfers over 2023 en 2024 zijn bijgesteld.
De revisie heeft betrekking op verbeterde data over (bio)diesel en verbruik van mobiele werktuigen in de bouwnijverheid en de diensten. Hierdoor vindt er een verschuiving plaats van biodieselverbruik met energietoepassing vervoer naar energietoepassing warmte. Cijfers over diverse andere energiedragers en technieken zijn licht gewijzigd door het beschikbaar komen van nieuwe informatie.
De cijfers over “Bodemwarmte, warmtepompen” en “Buitenluchtwarmte” voor 2024 wijken af van de cijfers zoals gepubliceerd in de warmtepompentabel (StatLine-code 85523). De referentierendementen om de vermeden verbruiken en emissies te berekenen voor 2024 zijn in december 2025 gepubliceerd. Tijdens de update in november 2025 van de warmtepompentabel zijn de referentierendementen van 2023 gebruikt, wat voor het verschil tussen de cijfers zorgt.

Wijzigingen per juli 2025:
Cijfers over 2024 toegevoegd.

Wijzigingen per januari 2025
Cijfers over 2022 en 2023 zijn geactualiseerd. Hiermee zijn de cijfers over 2022 definitief.
De cijfers over “Bodemwarmte, warmtepompen” en “Buitenluchtwarmte” voor 2023 wijken af van de cijfers zoals gepubliceerd in de warmtepompentabel (StatLine-code 85523). De referentierendementen om de vermeden verbruiken en emissies te berekenen voor 2023 zijn in december 2024 gepubliceerd. Tijdens de update in november 2024 van de warmtepompentabel zijn de referentierendementen van 2022 gebruikt, wat voor het verschil tussen de cijfers zorgt.

Wanneer komen er nieuwe cijfers:
Voorlopige cijfers over het voorafgaande jaar verschijnen elk jaar in juni.
In december worden deze cijfers bijgesteld en krijgen de status nader voorlopig, omdat cijfers over zonnestroom en de noemers het jaar erop nog worden bijgesteld.
Definitieve cijfers verschijnen in december twee jaar na afloop van het verslagjaar.

Toelichting onderwerpen

Vermeden verbruik van fossiele energie
Het vermeden verbruik van fossiele energie is de hoeveelheid fossiele energie (en kernenergie) die nodig geweest zou zijn als de hernieuwbare energie niet gebruikt zou zijn.
Bij de berekening van vermeden verbruik van fossiele energie gaat het om de som van:
1. Het vermeden verbruik van fossiele energie door de binnenlandse productie van elektriciteit, warmte en gas uit hernieuwbare bronnen.
2. Het vermeden verbruik van fossiele energie door de op de binnenlandse markt verkochte biobrandstoffen voor het wegverkeer.
De import en export van groene stroom telt niet mee.
Vermeden verbruik
In deze tabel wordt als eenheid de TeraJoule (TJ) gebruikt.
Dit is 1 000 000 000 000 joule (een 1 met 12 nullen). Een joule is een eenheid van energie die overeenkomt met 0,24 calorie.
Een TJ komt overeen met 31 600 kubieke meter aardgas of 278 000 kilowattuur elektriciteit.
Vermeden verbruik relatief
Vermeden energie als percentage van het totaal binnenlands energieverbruik. Het totaal binnenlands verbruik is gedefinieerd als de hoeveelheid die in het land beschikbaar komt (invoer plus winning) minus de hoeveelheid die het land verlaat (uitvoer en brandstofbunkering voor internationaal transport) plus of min de voorraadmutatie.