Gemeenterekeningen; baten en lasten naar regio en grootteklasse 2004-2016

Tabeltoelichting

Toelichting onderwerpen

Functies in mln euro

De beleidsterreinen waarop de gemeente actief is. De gebruikte indeling is een aggregatie van de indeling volgens de Ministeriële Regeling Informatie voor derden, zijnde de regelgeving voor de enquête Informatie voor Derden (Iv3) die ten grondslag ligt aan deze tabel.

Verkeer, vervoer en waterstaat

De afbakening van deze functie komt overeen met die van Iv3-hoofdfunctie 2 Verkeer, vervoer en waterstaat. De functie is uitgesplitst naar Wegen en verkeer, Openbaar vervoer, Parkeren en Havens, luchtvaart en waterstaat.

Totaal verkeer, vervoer en waterstaat

De afbakening van deze functie komt overeen met die van Iv3-hoofdfunctie 2 Verkeer, vervoer en waterstaat. De functie is uitgesplitst naar Wegen en verkeer, Openbaar vervoer, Parkeren en Havens, luchtvaart en waterstaat.

Wegen en verkeer

De afbakening van deze functie komt overeen met die van de Iv3-functies Wegen, straten en pleinen en Verkeersmaatregelen te land. De definities van deze Iv3-functies zijn als volgt:

- Wegen, straten en pleinen.
De aanleg en het onderhoud van het wegennet met bijbehorende voorzieningen en aanverwante taken. Het gaat hier onder meer om: wegen, straten, pleinen, bruggen, spoorwegovergangen, voorzieningen voor het openbaar vervoer, de openbare verlichting, straatreiniging, gladheidbestrijding, openbare klokken, taxistandplaatsen, wachtgelegenheden voor openbaar vervoer (abri's), kwaliteitsbeoordeling van het wegennet, registratie van openbare wegen buiten de bebouwde kom, vergoedingen aan waterschappen voor het beheer en onderhoud van wegen, enzovoorts.
Vanaf verslagjaar 2015 is Iv3-functie Verkeersmaatregelen te land komen te vervallen en zijn de baten en lasten van deze functie ondergebracht bij Wegen, straten, pleinen en verkeersmaatregelen. Zie hieronder voor de definitie van Verkeersmaatregelen te land.

- Verkeersmaatregelen te land.
Het opstellen van verkeersplannen (zoals voor verkeerscirculatie), het treffen van voorzieningen voor de regulering van het verkeer, en het nemen van verdere verkeersmaatregelen. De voorzieningen voor verkeersregulatie betreffen onder andere: verkeerslichten, verkeersborden, wegwijzers, plaatsnaamborden. Bij de verdere verkeersmaatregelen gaat het bijvoorbeeld om verkeersvoorlichting en - onderricht, verkeersonderzoek (ook in verband met de functie Wegen, straten en pleinen), verwijdering van autowrakken en verkeersobstakels, enzovoorts.
Vanaf verslagjaar 2015 is deze Iv3-functie komen te vervallen en opgenomen in Iv3-functie Wegen, straten, pleinen en verkeersmaatregelen.

Openbaar vervoer

De afbakening van deze functie komt overeen met die van de Iv3-functies Openbaar vervoer en Veerdiensten. De definities van deze Iv3-functies zijn als volgt:

- Openbaar vervoer.
De diensten van metro-, tram- en busondernemingen. Ook het treffen van voorzieningen voor het openbaar vervoer en voor het taxivervoer behoort tot deze functie - voor zover geen onderdeel van een andere functie (zie ook functie Wegen, straten en pleinen) - evenals het zorgen voor spoorwegaansluitingen in haven- en industriegebieden.

- Veerdiensten.
De beschikbaarheid van veerdiensten: uitgevoerd door een eigen gemeentelijke veerdienst en/of door subsidies aan een particuliere veerdienst en/of door het verlenen van vergunningen.

Parkeren

De afbakening van deze functie komt overeen met die van de Iv3-functies Parkeren en Baten parkeerbelasting. De definities van deze Iv3-functies zijn als volgt:

- Parkeren.
De diensten en taken rondom het parkeren: van parkeerbeleid, het treffen van parkeermaatregelen en het handhaven daarvan tot en met het bieden van parkeergelegenheid door middel van parkeervoorzieningen. De taken van de parkeerpolitie vallen ook onder deze functie. De (opbrengsten van de) parkeerbelastingen vallen er echter niet onder (zie hiervoor de functie Baten parkeerbelasting).

- Baten parkeerbelasting.
De opbrengsten van de (belasting)heffingen waarmee het parkeren gereguleerd wordt: de belasting voor het parkeren van een voertuig - zoals omschreven in de belastingverordening van de gemeente - en de belasting volgens een parkeervergunningenbeleid. Ook de opbrengsten van een eventuele naheffingsaanslag (wanneer er verzuimd is de parkeerbelasting te betalen) en van de heffingen vanwege het aanbrengen van een wielklem of het wegslepen van het voertuig vallen onder deze functie.

Havens, luchtvaart en waterstaat

De afbakening van deze functie komt overeen met die van de Iv3-functies Zeehavens, Binnenhavens en vaarwegen, Luchtvaart en Iv3-functie Waterkering, afwatering en landaanwinning. De definities van deze Iv3-functies zijn als volgt:

- Zeehavens.
De verantwoordelijkheden voor het functioneren (van de zeehaven) zoals: het beheer en onderhoud van de vaarwegen, verkeersmaatregelen voor op het water, de bebakening, loodsdiensten, weerkundige diensten, ijsbestrijding, de beschikbaarheid van radarinstallaties en radardiensten. Nota Bene: Slechts een beperkt aantal gemeenten beschikt over een zeehaven die als zodanig is aangemerkt.

- Binnenhavens en waterwegen.
De taken en verantwoordelijkheden op het gebied van binnenhavens en het beheer en onderhoud van de waterwegen (rivieren, vaarten en kanalen). Binnenhavens die hoofdzakelijk het karakter hebben van jachthavens, vallen echter onder de functie Openbaar groen en openluchtrecreatie.

- Luchtvaart.
De taken op luchtvaartgebied (in het bijzonder de zorg voor luchtvaartterreinen), voor zover behorend tot de gemeentelijke taken. Vliegvelden die uitsluitend bestemd zijn voor het sportvliegen, vallen onder de functie Openbaar groen en openluchtrecreatie.

- Waterkering, afwatering, landaanwinning.
De zorg voor de waterkering (door zeedijken, waterkerende (bouwkundige) werken, dijkbewaking door dijkwachten, enzovoorts), de zorg voor afwatering (met behulp van watergemalen, waterlozingen, afwateringssluizen, enzovoorts) en de landaanwinning (met behulp van landaanwinningswerken voor indijking en bemaling of door subsidiëring van verenigingen voor landaanwinning).

Sociale voorz. en maatsch. dienstverl.

Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening.
De afbakening van deze functie komt vrijwel overeen met die van Iv3-hoofdfunctie 6 Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening. De functie is uitgesplitst naar Inkomensvoorzieningen, Werkgelegenheid, Jeugd en WMO en Vreemdelingen, tehuizen en kinderopvang.

Inkomensvoorzieningen

De afbakening van deze functie komt overeen met die van de Iv3-functies Bijstandsverlening en inkomensvoorzieningen, Inkomensvoorzieningen vanuit het Rijk, Overige sociale zekerheidsregelingen vanuit het Rijk en Gemeentelijk armoede en schuldenbeleid. De definities van deze Iv3-functies zijn als volgt:

- Bijstandsverlening en inkomensvoorzieningen.
Met ingang van 2011 zijn ook lasten en baten van de functie Inkomensvoorzieningen vanuit het Rijk onder deze functie opgenomen, in de jaren daarvoor was de functie alleen voor de bijstandsverlening bestemd. De gemeentelijke verantwoordelijkheid en taken in verband met bijstandverlening, volgens de hiervoor geldende wetgeving. Dit betreft (vanaf 2004) in hoofdzaak de uitvoering van de Wet Werk en Bijstand (WWB), het zogenaamde inkomensdeel van het Fonds werk en inkomen. Voorheen betrof dat de Algemene bijstandswet. Andere relevante regelgeving voor deze functie is bijvoorbeeld het Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004. Vanaf 2011 ook de gemeentelijke taken bij de uitvoering van inkomensvoorzieningen vanuit het Rijk. Het betreft specifieke regelgeving als: de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW), de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ) en - vanaf 2005 - de Wet werk en inkomen kunstenaars (voorheen: de Wet inkomensvoorzieningen kunstenaars (Wik)). Veelal vinden de werkzaamheden in verband met deze functie plaats bij de gemeentelijke sociale dienst.
Vanaf het verslagjaar 2015 heet deze functie Bijstandsverlening, inkomensvoorzieningen- en subsidies.

- Inkomensvoorzieningen vanuit het Rijk.
Met ingang van het verslagjaar 2011 is deze functie komen te vervallen. Vanaf 2011 zijn de onderstaande lasten en baten opgenomen onder de functie Bijstandsverlening, inkomensvoorzieningen- en subsidies. De gemeentelijke taken bij de uitvoering van inkomensvoorzieningen vanuit het Rijk. Het betreft specifieke regelgeving als: de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW), de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ) en - vanaf 2005 - de Wet werk en inkomen kunstenaars (voorheen: de Wet inkomensvoorzieningen kunstenaars (Wik)).

- Overige sociale zekerheidsregelingen vanuit het Rijk.
De taken en verantwoordelijkheden voor overige sociale zekerheidsregelingen, die niet onder de functies Bijstandverlening en Inkomensvoorzieningen vanuit het Rijk vallen. Het gaat hier voornamelijk om eenmalige uitkeringen gebaseerd op de relevante sociale zekerheidswetten en -regelingen.

- Gemeentelijk armoede- en schuldenbeleid.
De gemeentelijke activiteiten in verband met de bijzondere bijstand, armoede- en schuldenbeleid, de kwijtschelding van lokale belastingen en dergelijke. De kwijtscheldingen kunnen de gemeentelijke belastingen betreffen, maar ook andere heffingen zoals de riool- en reinigingsrechten en de afvalstoffenheffing. Van het beleid voor de (sociale) minima kunnen ook kortingen op bezoek/deelname aan bijvoorbeeld musea, sportclubs, de bibliotheek enzovoorts deel uitmaken.

Functies in euro/inwoner

De beleidsterreinen waarop de gemeente actief is. De gebruikte indeling is een aggregatie van de indeling volgens de Ministeriële Regeling Informatie voor derden, zijnde de regelgeving voor de enquête Informatie voor Derden (Iv3) die ten grondslag ligt aan deze tabel.

Verkeer, vervoer en waterstaat

De afbakening van deze functie komt overeen met die van Iv3-hoofdfunctie 2 Verkeer, vervoer en waterstaat. De functie is uitgesplitst naar Wegen en verkeer, Openbaar vervoer, Parkeren en Havens, luchtvaart en waterstaat.

Totaal verkeer, vervoer en waterstaat

De afbakening van deze functie komt overeen met die van Iv3-hoofdfunctie 2 Verkeer, vervoer en waterstaat. De functie is uitgesplitst naar Wegen en verkeer, Openbaar vervoer, Parkeren en Havens, luchtvaart en waterstaat.

Wegen en verkeer

De afbakening van deze functie komt overeen met die van de Iv3-functies Wegen, straten en pleinen en Verkeersmaatregelen te land. De definities van deze Iv3-functies zijn als volgt:

- Wegen, straten en pleinen.
De aanleg en het onderhoud van het wegennet met bijbehorende voorzieningen en aanverwante taken. Het gaat hier onder meer om: wegen, straten, pleinen, bruggen, spoorwegovergangen, voorzieningen voor het openbaar vervoer, de openbare verlichting, straatreiniging, gladheidbestrijding, openbare klokken, taxistandplaatsen, wachtgelegenheden voor openbaar vervoer (abri's), kwaliteitsbeoordeling van het wegennet, registratie van openbare wegen buiten de bebouwde kom, vergoedingen aan waterschappen voor het beheer en onderhoud van wegen, enzovoorts.
Vanaf verslagjaar 2015 is Iv3-functie Verkeersmaatregelen te land komen te vervallen en zijn de baten en lasten van deze functie ondergebracht bij Wegen, straten, pleinen en verkeersmaatregelen. Zie hieronder voor de definitie van Verkeersmaatregelen te land.

- Verkeersmaatregelen te land.
Het opstellen van verkeersplannen (zoals voor verkeerscirculatie), het treffen van voorzieningen voor de regulering van het verkeer, en het nemen van verdere verkeersmaatregelen. De voorzieningen voor verkeersregulatie betreffen onder andere: verkeerslichten, verkeersborden, wegwijzers, plaatsnaamborden. Bij de verdere verkeersmaatregelen gaat het bijvoorbeeld om verkeersvoorlichting en - onderricht, verkeersonderzoek (ook in verband met de functie Wegen, straten en pleinen), verwijdering van autowrakken en verkeersobstakels, enzovoorts.
Vanaf verslagjaar 2015 is deze Iv3-functie komen te vervallen en opgenomen in Iv3-functie Wegen, straten, pleinen en verkeersmaatregelen.

Openbaar vervoer

De afbakening van deze functie komt overeen met die van de Iv3-functies Openbaar vervoer en Veerdiensten. De definities van deze Iv3-functies zijn als volgt:

- Openbaar vervoer.
De diensten van metro-, tram- en busondernemingen. Ook het treffen van voorzieningen voor het openbaar vervoer en voor het taxivervoer behoort tot deze functie - voor zover geen onderdeel van een andere functie (zie ook functie Wegen, straten en pleinen) - evenals het zorgen voor spoorwegaansluitingen in haven- en industriegebieden.

- Veerdiensten.
De beschikbaarheid van veerdiensten: uitgevoerd door een eigen gemeentelijke veerdienst en/of door subsidies aan een particuliere veerdienst en/of door het verlenen van vergunningen.

Parkeren

De afbakening van deze functie komt overeen met die van de Iv3-functies Parkeren en Baten parkeerbelasting. De definities van deze Iv3-functies zijn als volgt:

- Parkeren.
De diensten en taken rondom het parkeren: van parkeerbeleid, het treffen van parkeermaatregelen en het handhaven daarvan tot en met het bieden van parkeergelegenheid door middel van parkeervoorzieningen. De taken van de parkeerpolitie vallen ook onder deze functie. De (opbrengsten van de) parkeerbelastingen vallen er echter niet onder (zie hiervoor de functie Baten parkeerbelasting).

- Baten parkeerbelasting.
De opbrengsten van de (belasting)heffingen waarmee het parkeren gereguleerd wordt: de belasting voor het parkeren van een voertuig - zoals omschreven in de belastingverordening van de gemeente - en de belasting volgens een parkeervergunningenbeleid. Ook de opbrengsten van een eventuele naheffingsaanslag (wanneer er verzuimd is de parkeerbelasting te betalen) en van de heffingen vanwege het aanbrengen van een wielklem of het wegslepen van het voertuig vallen onder deze functie.

Havens, luchtvaart en waterstaat

De afbakening van deze functie komt overeen met die van de Iv3-functies Zeehavens, Binnenhavens en vaarwegen, Luchtvaart en Iv3-functie Waterkering, afwatering en landaanwinning. De definities van deze Iv3-functies zijn als volgt:

- Zeehavens.
De verantwoordelijkheden voor het functioneren (van de zeehaven) zoals: het beheer en onderhoud van de vaarwegen, verkeersmaatregelen voor op het water, de bebakening, loodsdiensten, weerkundige diensten, ijsbestrijding, de beschikbaarheid van radarinstallaties en radardiensten. Nota Bene: Slechts een beperkt aantal gemeenten beschikt over een zeehaven die als zodanig is aangemerkt.

- Binnenhavens en waterwegen.
De taken en verantwoordelijkheden op het gebied van binnenhavens en het beheer en onderhoud van de waterwegen (rivieren, vaarten en kanalen). Binnenhavens die hoofdzakelijk het karakter hebben van jachthavens, vallen echter onder de functie Openbaar groen en openluchtrecreatie.

- Luchtvaart.
De taken op luchtvaartgebied (in het bijzonder de zorg voor luchtvaartterreinen), voor zover behorend tot de gemeentelijke taken. Vliegvelden die uitsluitend bestemd zijn voor het sportvliegen, vallen onder de functie Openbaar groen en openluchtrecreatie.

- Waterkering, afwatering, landaanwinning.
De zorg voor de waterkering (door zeedijken, waterkerende (bouwkundige) werken, dijkbewaking door dijkwachten, enzovoorts), de zorg voor afwatering (met behulp van watergemalen, waterlozingen, afwateringssluizen, enzovoorts) en de landaanwinning (met behulp van landaanwinningswerken voor indijking en bemaling of door subsidiëring van verenigingen voor landaanwinning).

Sociale voorz. en maatsch. dienstverl.

Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening.
De afbakening van deze functie komt vrijwel overeen met die van Iv3-hoofdfunctie 6 Sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening. De functie is uitgesplitst naar Inkomensvoorzieningen, Werkgelegenheid, Jeugd en WMO en Vreemdelingen, tehuizen en kinderopvang.

Inkomensvoorzieningen

De afbakening van deze functie komt overeen met die van de Iv3-functies Bijstandsverlening en inkomensvoorzieningen, Inkomensvoorzieningen vanuit het Rijk, Overige sociale zekerheidsregelingen vanuit het Rijk en Gemeentelijk armoede en schuldenbeleid. De definities van deze Iv3-functies zijn als volgt:

- Bijstandsverlening en inkomensvoorzieningen.
Met ingang van 2011 zijn ook lasten en baten van de functie Inkomensvoorzieningen vanuit het Rijk onder deze functie opgenomen, in de jaren daarvoor was de functie alleen voor de bijstandsverlening bestemd. De gemeentelijke verantwoordelijkheid en taken in verband met bijstandverlening, volgens de hiervoor geldende wetgeving. Dit betreft (vanaf 2004) in hoofdzaak de uitvoering van de Wet Werk en Bijstand (WWB), het zogenaamde inkomensdeel van het Fonds werk en inkomen. Voorheen betrof dat de Algemene bijstandswet. Andere relevante regelgeving voor deze functie is bijvoorbeeld het Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004. Vanaf 2011 ook de gemeentelijke taken bij de uitvoering van inkomensvoorzieningen vanuit het Rijk. Het betreft specifieke regelgeving als: de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW), de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ) en - vanaf 2005 - de Wet werk en inkomen kunstenaars (voorheen: de Wet inkomensvoorzieningen kunstenaars (Wik)). Veelal vinden de werkzaamheden in verband met deze functie plaats bij de gemeentelijke sociale dienst.
Vanaf het verslagjaar 2015 heet deze functie Bijstandsverlening, inkomensvoorzieningen- en subsidies.

- Inkomensvoorzieningen vanuit het Rijk.
Met ingang van het verslagjaar 2011 is deze functie komen te vervallen. Vanaf 2011 zijn de onderstaande lasten en baten opgenomen onder de functie Bijstandsverlening, inkomensvoorzieningen- en subsidies. De gemeentelijke taken bij de uitvoering van inkomensvoorzieningen vanuit het Rijk. Het betreft specifieke regelgeving als: de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW), de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ) en - vanaf 2005 - de Wet werk en inkomen kunstenaars (voorheen: de Wet inkomensvoorzieningen kunstenaars (Wik)).

- Overige sociale zekerheidsregelingen vanuit het Rijk.
De taken en verantwoordelijkheden voor overige sociale zekerheidsregelingen, die niet onder de functies Bijstandverlening en Inkomensvoorzieningen vanuit het Rijk vallen. Het gaat hier voornamelijk om eenmalige uitkeringen gebaseerd op de relevante sociale zekerheidswetten en -regelingen.

- Gemeentelijk armoede- en schuldenbeleid.
De gemeentelijke activiteiten in verband met de bijzondere bijstand, armoede- en schuldenbeleid, de kwijtschelding van lokale belastingen en dergelijke. De kwijtscheldingen kunnen de gemeentelijke belastingen betreffen, maar ook andere heffingen zoals de riool- en reinigingsrechten en de afvalstoffenheffing. Van het beleid voor de (sociale) minima kunnen ook kortingen op bezoek/deelname aan bijvoorbeeld musea, sportclubs, de bibliotheek enzovoorts deel uitmaken.