Milieukosten en -investeringen van bedrijven

Milieukosten en -investeringen van bedrijven

Bedrijfstakken/branches SBI 2008 Werkzame personen Perioden Milieu-investeringen Totaal milieu-investeringen (mln euro) Milieu-investeringen Bodem (mln euro) Milieu-investeringen Afval (mln euro) Milieu-investeringen Geluid (mln euro) Milieu-investeringen Landschap (mln euro) Milieukosten Kosten eigen milieuactiviteiten Totaal milieucompartimenten Totaal kosten (mln euro) Milieukosten Kosten eigen milieuactiviteiten Totaal milieucompartimenten Overige kosten (mln euro) Milieukosten Kosten eigen milieuactiviteiten 'Algemeen' Eigen milieuonderzoek (mln euro) Milieukosten Kosten eigen milieuactiviteiten 'Algemeen' Eigen milieucoördinatie Personeelskosten (mln euro) Milieukosten Kosten eigen milieuactiviteiten 'Algemeen' Eigen milieucoördinatie Arbeid eigen personeel (mensjaren) Milieukosten Betaalde overdrachten Milieuheffingen en -leges Totaal milieuheffingen en -leges (mln euro) Milieukosten Betaalde overdrachten Milieuheffingen en -leges WVO-heffing (mln euro) Milieukosten Betaalde overdrachten Milieuheffingen en -leges Rioolrecht (mln euro) Milieukosten Betaalde overdrachten Milieuheffingen en -leges Heffing grondwateronttrekking (mln euro) Milieukosten Betaalde overdrachten Milieuheffingen en -leges Leges milieuvergunningen (mln euro) Milieukosten Betaalde overdrachten Uitbestede milieuactiviteiten Totaal uitbestede milieuactiviteiten (mln euro) Milieukosten Betaalde overdrachten Uitbestede milieuactiviteiten Waterzuivering door particulieren (mln euro) Milieukosten Betaalde overdrachten Uitbestede milieuactiviteiten Schadebetalingen en milieuboeten (mln euro) Milieukosten Betaalde overdrachten Uitbestede milieuactiviteiten Milieuonderzoek door derden (mln euro) Milieukosten Betaalde overdrachten Uitbestede milieuactiviteiten Milieucoördinatie door derden (mln euro) Milieukosten Netto milieulasten Totaal milieucompartimenten (mln euro) Milieukosten Netto milieulasten Bodem (mln euro) Milieukosten Netto milieulasten Afval (mln euro) Milieukosten Netto milieulasten Geluid (mln euro) Milieukosten Netto milieulasten Landschap (mln euro) Milieukosten Netto milieulasten 'Algemeen' (mln euro)
B-E Nijverheid (geen bouw) en energie 10 en meer werknemers 2023 2.624 30 15 10 2 2.658 333 126 103 1.071 188 130 41 16 - 168 93 2 42 31 2.337 117 550 30 27 304
B-E Nijverheid (geen bouw) en energie 10 tot 50 werknemers 2023 . 0 3 3 . . 42 17 21 290 18 11 7 0 - 16 9 0 2 4 734 7 79 6 1 45
B-E Nijverheid (geen bouw) en energie 50 tot 200 werknemers 2023 . 3 5 1 . . 82 35 25 260 56 40 15 0 - 43 26 1 8 8 827 22 164 7 2 76
B-E Nijverheid (geen bouw) en energie 200 en meer werknemers 2023 544 27 7 6 2 1.250 208 74 58 521 114 79 20 16 - 108 57 1 32 18 776 89 307 18 24 182
B Delfstoffenwinning 10 en meer werknemers 2023 21 . . . . 81 29 5 6 38 . 1 1 . - . . . 6 . 122 23 34 5 2 19
B Delfstoffenwinning 10 tot 50 werknemers 2023 3 . . . 0 2 1 . . . 1 . . 0 - . 0 0 . 0 10 0 6 0 0 1
B Delfstoffenwinning 50 tot 200 werknemers 2023 12 . . . 0 38 13 . . . 1 . . . - . . . . . 59 9 17 2 0 11
B Delfstoffenwinning 200 en meer werknemers 2023 7 . . . . 41 15 . . . . . . . - . . . . . 54 14 11 3 2 8
06 Winning van aardolie en aardgas 10 en meer werknemers 2023 14 . . . . 67 27 5 5 24 0 0 . . - . . . 5 1 98 19 26 5 1 17
06 Winning van aardolie en aardgas 10 tot 50 werknemers 2023 . 0 0 0 0 . . . . . . 0 . 0 - . . 0 . . 1 0 1 0 0 0
06 Winning van aardolie en aardgas 50 tot 200 werknemers 2023 7 . . . 0 30 12 . . . . . 0 0 - . . . . . 49 7 15 2 0 10
06 Winning van aardolie en aardgas 200 en meer werknemers 2023 . . . . . . . . . . 0 . . . - . . . . . 48 12 11 3 1 7
08 Delfstoffenwinning (geen olie en gas) 10 en meer werknemers 2023 7 . . . . 5 1 . . . 0 0 . . - . . . 0 . 8 2 2 0 0 1
08 Delfstoffenwinning (geen olie en gas) 10 tot 50 werknemers 2023 . 0 . . 0 . 0 0 . . . . 0 0 - . . 0 . . 1 0 0 0 0 0
08 Delfstoffenwinning (geen olie en gas) 50 tot 200 werknemers 2023 5 . 0 . 0 4 0 . . . 0 0 . . - . 0 . . . 6 2 1 0 0 1
08 Delfstoffenwinning (geen olie en gas) 200 en meer werknemers 2023 . . . . . . 0 . . . . . . . - . . . . . 1 0 0 0 0 0
09 Dienstverlening delfstoffenwinning 10 en meer werknemers 2023 0 . . 0 0 . . . . . . 0 . 0 - 0 0 0 0 0 16 2 6 1 1 1
09 Dienstverlening delfstoffenwinning 10 tot 50 werknemers 2023 0 . 0 0 0 1 0 . 0 5 . 0 . 0 - . . 0 0 . 7 0 5 0 0 1
09 Dienstverlening delfstoffenwinning 50 tot 200 werknemers 2023 0 0 . 0 0 . . . . . . 0 . 0 - 0 0 0 0 0 4 1 0 0 0 0
09 Dienstverlening delfstoffenwinning 200 en meer werknemers 2023 0 0 0 0 0 5 0 0 . . . 0 . 0 - . . 0 0 . 5 2 0 0 0 0
C Industrie 10 en meer werknemers 2023 . . . . . . 288 119 88 949 161 122 . . - . . 1 25 29 1.582 83 480 19 4 261
C Industrie 10 tot 50 werknemers 2023 . . . . . . 41 17 20 278 . 11 . . - . 9 . . . 182 5 68 5 0 43
C Industrie 50 tot 200 werknemers 2023 . . . . . . 69 . . . . 40 15 . - . . . . 8 379 12 146 5 1 64
C Industrie 200 en meer werknemers 2023 507 . . . . 669 179 . . . 90 71 17 1 - . . . 19 . 1.021 66 266 9 2 154
10-12 Voedings-, genotmiddelenindustrie 10 en meer werknemers 2023 . . . . . . . . . . 103 . . . - . . . . . 332 5 103 6 1 34
10-12 Voedings-, genotmiddelenindustrie 10 tot 50 werknemers 2023 36 0 0 . . . . . . . . 6 2 . - . . . . . 30 1 13 1 0 5
10-12 Voedings-, genotmiddelenindustrie 50 tot 200 werknemers 2023 . . . . . . . . . . . . . . - . . . . . 107 1 45 2 0 8
10-12 Voedings-, genotmiddelenindustrie 200 en meer werknemers 2023 . . . . . . . . . . 65 . . . - . . . . . 195 3 47 3 1 21
10 Voedingsmiddelenindustrie 10 en meer werknemers 2023 124 1 2 3 0 158 40 5 14 167 95 78 17 1 - 24 13 0 5 6 307 5 98 6 1 29
10 Voedingsmiddelenindustrie 10 tot 50 werknemers 2023 33 0 0 0 . 19 4 1 3 44 8 6 2 0 - . . . . 1 29 1 12 1 0 4
10 Voedingsmiddelenindustrie 50 tot 200 werknemers 2023 43 . 1 . 0 43 11 1 5 54 28 23 5 0 - . . 0 . 2 103 1 44 2 0 8
10 Voedingsmiddelenindustrie 200 en meer werknemers 2023 48 . 1 . . 97 25 3 6 69 59 48 10 1 - 12 5 . . 3 175 3 43 3 1 17
11 Drankenindustrie 10 en meer werknemers 2023 5 . 0 . 0 . . 3 1 12 8 7 . . - . . . . 1 24 0 5 0 0 5
11 Drankenindustrie 10 tot 50 werknemers 2023 3 0 0 . 0 . . . . . . 0 0 . - 0 0 . . . 1 0 1 0 0 1
11 Drankenindustrie 50 tot 200 werknemers 2023 1 0 0 . 0 . . . . . . 1 0 . - . . 0 . . 4 0 1 0 0 0
11 Drankenindustrie 200 en meer werknemers 2023 1 . 0 0 0 . . . . . 6 6 . . - . . 0 0 . 19 0 4 0 0 4
12 Tabaksindustrie 10 en meer werknemers 2023 . . . . . . 0 . . . 0 . . . - . . . . . 1 0 0 0 0 0
12 Tabaksindustrie 10 tot 50 werknemers 2023 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
12 Tabaksindustrie 50 tot 200 werknemers 2023 . . . . . . 0 . . . 0 . . . - . . . . . 0 0 0 0 0 0
12 Tabaksindustrie 200 en meer werknemers 2023 . . . . . . 0 . . . 0 . . . - . . . . . 1 0 0 0 0 0
13-15 Textiel-, kleding-, lederindustrie 10 en meer werknemers 2023 . . . . . . . . . . . . . . - . . . . . 22 0 6 0 0 3
13-15 Textiel-, kleding-, lederindustrie 10 tot 50 werknemers 2023 . 0 0 0 0 . . . . . . . . . - . . 0 . . 6 0 1 0 0 0
13-15 Textiel-, kleding-, lederindustrie 50 tot 200 werknemers 2023 . . . . . . . . . . . . . . - . . . . . 5 0 1 0 0 1
13-15 Textiel-, kleding-, lederindustrie 200 en meer werknemers 2023 . . . . . . 2 . . . . . . . - . . . . . 10 0 4 0 0 1
13 Textielindustrie 10 en meer werknemers 2023 8 . . . . . . 1 1 9 3 2 1 0 - . 1 0 0 . 17 0 6 0 0 2
13 Textielindustrie 10 tot 50 werknemers 2023 6 0 0 0 0 1 0 0 0 2 0 0 0 0 - 0 0 0 0 0 2 0 1 0 0 0
13 Textielindustrie 50 tot 200 werknemers 2023 1 0 0 0 . . . . . . . . 0 0 - . . 0 . . 5 0 1 0 0 1
13 Textielindustrie 200 en meer werknemers 2023 1 . . . 0 4 1 . . . . . 0 0 - . . 0 . . 9 0 4 0 0 1
14 Kledingindustrie 10 en meer werknemers 2023 . . . . . . 0 0 0 0 0 . . . - . . . . . 0 0 0 0 0 0
14 Kledingindustrie 10 tot 50 werknemers 2023 . 0 0 0 0 . . . . . 0 . . . - . 0 0 . 0 0 0 0 0 0 0
14 Kledingindustrie 50 tot 200 werknemers 2023 . . . . . . . . . . 0 . . . - . . . . . 0 0 0 0 0 0
14 Kledingindustrie 200 en meer werknemers 2023 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
15 Leer- en schoenenindustrie 10 en meer werknemers 2023 . . . . . . 1 . . . . 0 0 . - . . . . 0 5 0 0 0 0 1
15 Leer- en schoenenindustrie 10 tot 50 werknemers 2023 0 0 0 0 0 . . . . . . . 0 0 - . . 0 0 . 4 0 0 0 0 0
15 Leer- en schoenenindustrie 50 tot 200 werknemers 2023 . . 0 0 0 . . 0 . . 0 . . 0 - . 0 0 . . 0 0 0 0 0 0
15 Leer- en schoenenindustrie 200 en meer werknemers 2023 . . . . . . 1 . . . 0 . . . - . . . . . 1 0 0 0 0 0
16+23 Hout- en bouwmaterialenindustrie 10 en meer werknemers 2023 18 0 1 . 0 . . 1 5 51 . 2 1 . - . 0 . . 1 51 1 24 1 0 8
16+23 Hout- en bouwmaterialenindustrie 10 tot 50 werknemers 2023 7 . . . 0 . . 0 1 20 . 0 0 . - . . . . . 12 0 7 0 0 3
16+23 Hout- en bouwmaterialenindustrie 50 tot 200 werknemers 2023 7 0 0 0 0 7 1 . . . . 1 0 . - . 0 0 . 0 14 0 9 0 0 1
16+23 Hout- en bouwmaterialenindustrie 200 en meer werknemers 2023 4 . . . 0 15 3 . . . . 1 1 . - . . . . . 24 0 9 0 0 4
16 Houtindustrie 10 en meer werknemers 2023 3 0 0 . 0 . . 0 1 10 0 0 0 0 - . 0 0 . 0 8 0 6 0 0 1
16 Houtindustrie 10 tot 50 werknemers 2023 2 0 0 0 0 . . 0 0 6 0 0 0 0 - . . 0 . . 4 0 3 0 0 1
16 Houtindustrie 50 tot 200 werknemers 2023 0 0 0 0 0 1 0 . . . 0 0 0 0 - 0 0 0 0 0 2 0 3 0 0 0
16 Houtindustrie 200 en meer werknemers 2023 1 0 0 . 0 1 0 . . . 0 0 0 0 - . . 0 . . 1 0 1 0 0 0
17-18 Papier- en grafische industrie 10 en meer werknemers 2023 13 . . . . . . 1 3 36 . 4 0 . - . . 0 0 1 62 0 40 1 0 7
17-18 Papier- en grafische industrie 10 tot 50 werknemers 2023 . 0 0 0 . . 0 0 0 8 . 0 0 . - . . 0 0 0 5 0 4 0 0 1
17-18 Papier- en grafische industrie 50 tot 200 werknemers 2023 4 . . . 0 8 2 0 . . . 2 . . - . 3 0 . . 15 0 8 0 0 3
17-18 Papier- en grafische industrie 200 en meer werknemers 2023 . . . . . . . 0 . . . 2 . . - . . 0 . . 42 0 28 1 0 3
17 Papierindustrie 10 en meer werknemers 2023 10 . 0 . . . . 1 2 24 . 4 0 . - 5 3 0 0 1 51 0 35 1 0 5
17 Papierindustrie 10 tot 50 werknemers 2023 . 0 0 0 . . 0 0 0 1 . 0 0 . - . . 0 0 0 2 0 2 0 0 0
17 Papierindustrie 50 tot 200 werknemers 2023 3 . . . 0 6 2 0 1 11 . 2 0 . - 3 3 0 0 0 11 0 6 0 0 2
17 Papierindustrie 200 en meer werknemers 2023 . . . . . . . 0 1 13 . 2 0 . - . . 0 0 1 38 0 27 1 0 3
18 Grafische industrie 10 en meer werknemers 2023 3 0 . . 0 . . 0 1 12 1 0 0 0 - . . 0 0 0 11 0 5 0 0 2
18 Grafische industrie 10 tot 50 werknemers 2023 . 0 0 0 0 . 0 0 0 7 0 0 0 0 - 0 0 0 0 0 3 0 2 0 0 1
18 Grafische industrie 50 tot 200 werknemers 2023 1 0 . . 0 2 0 0 . . 0 0 . . - . 0 0 . . 4 0 2 0 0 1
18 Grafische industrie 200 en meer werknemers 2023 . 0 0 0 0 . . 0 . . 0 0 . . - . . 0 . . 4 0 1 0 0 0
19-22 Raffinaderijen en chemie 10 en meer werknemers 2023 195 . . . . . . . . . . 17 . . - . . . . 12 730 64 187 4 1 82
19-22 Raffinaderijen en chemie 10 tot 50 werknemers 2023 9 . . . 0 . . 2 2 31 . . . . - . . 0 . . 39 2 16 0 0 4
19-22 Raffinaderijen en chemie 50 tot 200 werknemers 2023 . . . . . . . 4 7 71 . 7 . . - . . . . . 135 8 48 1 1 16
19-22 Raffinaderijen en chemie 200 en meer werknemers 2023 . . . . . . . . . . . . . . - . . . . . 556 52 123 2 0 60
19 Aardolie-industrie 10 en meer werknemers 2023 10 1 . 0 0 99 19 . . . . 0 . 0 - . . . . 1 119 19 16 0 0 10
19 Aardolie-industrie 10 tot 50 werknemers 2023 0 0 . 0 0 3 0 0 0 2 . 0 . 0 - . 0 0 . 0 4 0 2 0 0 0
19 Aardolie-industrie 50 tot 200 werknemers 2023 . . . 0 0 . 1 0 0 2 . 0 . 0 - . . . . . 10 1 4 0 0 1
19 Aardolie-industrie 200 en meer werknemers 2023 . . 0 0 0 . 18 . . . . 0 . 0 - . . 0 . . 105 18 10 0 0 8
20-21 Chemie en farmaceutische industrie 10 en meer werknemers 2023 158 . . . . . . 19 24 218 . 14 4 . - . 61 0 . 10 562 44 148 3 1 65
20-21 Chemie en farmaceutische industrie 10 tot 50 werknemers 2023 2 . . . 0 . . 1 1 20 . 1 . . - . . 0 . . 23 2 7 0 0 3
20-21 Chemie en farmaceutische industrie 50 tot 200 werknemers 2023 29 . . . . . . 3 5 50 . 5 . . - . . . . . 102 7 34 1 1 12
20-21 Chemie en farmaceutische industrie 200 en meer werknemers 2023 127 . . 1 . . . 15 18 148 . 8 . . - . . . . . 437 34 106 2 0 50
20 Chemische industrie 10 en meer werknemers 2023 147 15 2 . . 317 63 15 21 191 15 11 3 0 - 81 61 0 11 9 490 38 115 3 1 56
20 Chemische industrie 10 tot 50 werknemers 2023 2 . . . 0 . . 1 1 19 . 1 0 . - . 3 0 . . 21 2 7 0 0 3
20 Chemische industrie 50 tot 200 werknemers 2023 28 . . . . 53 13 2 5 47 . 3 1 . - 15 11 . . 2 92 7 30 1 1 11
20 Chemische industrie 200 en meer werknemers 2023 117 13 . 1 . . . 12 15 125 . 7 2 . - . 47 . 9 . 377 29 77 2 0 42
21 Farmaceutische industrie 10 en meer werknemers 2023 11 . . . . . . 4 3 27 . 3 1 . - . 0 0 . 1 72 6 33 0 0 9
21 Farmaceutische industrie 10 tot 50 werknemers 2023 0 0 0 0 0 1 0 0 0 1 . 0 . 0 - . . 0 . . 2 0 0 0 0 0
21 Farmaceutische industrie 50 tot 200 werknemers 2023 1 0 0 . 0 . . 1 0 3 . 2 . 0 - . . 0 . . 10 0 4 0 0 1
21 Farmaceutische industrie 200 en meer werknemers 2023 10 . . 0 . 29 9 3 3 23 2 1 . . - . . 0 . 1 60 5 29 0 0 8
22 Rubber- en kunststofproductindustrie 10 en meer werknemers 2023 27 . 2 0 . . . 2 3 41 3 3 1 0 - . . 0 0 1 49 1 23 1 0 7
22 Rubber- en kunststofproductindustrie 10 tot 50 werknemers 2023 7 . 1 . 0 5 2 1 1 9 . . 0 0 - . 0 0 . 0 12 0 7 0 0 1
22 Rubber- en kunststofproductindustrie 50 tot 200 werknemers 2023 8 . . . 0 12 3 1 2 19 . 2 0 . - 1 0 0 0 1 23 0 10 0 0 3
22 Rubber- en kunststofproductindustrie 200 en meer werknemers 2023 12 0 . . . . . 1 1 13 1 . 0 . - . . 0 . 0 14 0 7 0 0 2
Bron: CBS.
Verklaring van tekens

Tabeltoelichting


Deze tabel geeft informatie over de milieukosten en milieu-investeringen door bedrijven (met 10 of meer werknemers) en de netto milieulasten van deze bedrijven in de bedrijfstakken delfstoffenwinning, industrie, energievoorziening en waterwinning volgens de Standaard Bedrijfsindeling 2008 (SBI 2008). De netto milieulasten geven de financiële lasten van het bedrijfsleven weer, als gevolg van de zorg voor het milieu.

Gegevens beschikbaar vanaf: 2012 (voor de bedrijvenindeling SBI 2008).

Status van de cijfers:
De cijfers voor de jaren 2012-2023 zijn definitief.
Definitieve cijfers worden alleen nog herzien als mocht blijken dat aanzienlijke bijstellingen noodzakelijk zijn.

Wijzigingen per 15 juli 2025:
De definitieve cijfers over 2023 zijn toegevoegd.

Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Definitieve uitkomsten over 2024 komen in het 3e kwartaal van 2026 beschikbaar.

Toelichting onderwerpen

Milieu-investeringen
Milieu-investeringen.
Investeringen in materiële vaste activa die gedaan worden met het primaire motief om bescherming, herstel of verbetering van het milieu te bewerkstelligen en die zichzelf niet binnen drie jaar terugverdienen.
Totaal milieu-investeringen
Het totaal van de milieu-investeringen (voor alle milieucompartimenten).
Bodem
Milieuactiviteiten om bodemverontreiniging te voorkomen of te beperken.
Voorbeelden:
- vloeistofdichte isolatie van bodem met opstaande randen of dijken, met bijbehorende drainagesystemen, pompen, leidingen en verzamelbekkens;
- voorzieningen voor opvang van mors- en lekverliezen;
- voorzieningen aan ondergrondse opslagvaten en leidingen;
- apparatuur voor emissie- en concentratiemetingen en dergelijke.
Afval
Milieuactiviteiten om afvalverontreiniging te voorkomen of te beperken.
Voorbeelden:
- Voorzieningen voor opslag, transport en behandeling van afval in eigen beheer, bijv. eigen containers en voertuigen;
- voorzieningen die afval sorteren, scheiden, comprimeren, composteren, vergisten;
- toepassing van duurdere (productie)processen en dergelijke.
Geluid
Milieuactiviteiten om geluidverontreiniging te voorkomen of te beperken.
Voorbeelden:
- omkasting of akoestische isolatie van machines en leidingen;
- dempers; geluidsschermen of -wallen;
- apparatuur voor geluidsmetingen;
- trillingdempende funderingen; geluidsarme branders op fakkels en dergelijke.
Landschap
Milieuactiviteiten ter voorkoming of beperking van aantasting van natuur en landschap.
Voorbeelden:
- groengordels en aarden wallen, vereist rond fabrieks- of industrieterrein;
- herinrichting van het landschap (bijvoorbeeld bij afgravingen);
- zichtbaar maken van hoogspanningslijnen ter voorkoming van vogelaanvaring;
- apparatuur voor lozings- en concentratiemetingen;
- het bij boren maken van een omweg naar een locatie door middel van schuinboren;
- maatregelen ter beperking van grondwatergebruik en dergelijke.
Milieukosten
Alle jaarlijkse kosten van activiteiten die bescherming, herstel of verbetering van het milieu beogen.

Milieukosten zijn te verdelen in eigen kosten en betaalde overdrachten. De eigen kosten bestaan uit de berekende kapitaallasten (rente en afschrijvingen van milieu-investeringen) en overige kosten. De overdrachten bestaan vooral uit heffingen en uitbestede diensten.
Kosten eigen milieuactiviteiten
Het totaal van de milieukosten van milieuactiviteiten (activiteiten in eigen beheer). Deze kosten worden gevormd door de kapitaallasten (rente en afschrijvingen) van de in het verleden gedane milieu-investeringen en overige kosten.
Totaal milieucompartimenten
Het totaal van milieuactiviteiten om verontreiniging te voorkomen of te beperken.
Totaal kosten
Overige kosten
Tot de overige kosten van eigen milieuactiviteiten worden gerekend de kosten van:
- bodemsanering;
- afvoer van waterzuiveringsslib en afval van luchtzuiveringsinstallaties;
- eigen milieuonderzoek;
- het coördineren van milieuactiviteiten;
- het opzetten en in stand houden van milieuzorgsystemen;
- het voorbereiden van milieuvergunningen.
'Algemeen'
Milieuactiviteiten om verontreiniging te voorkomen of te beperken die niet aan een compartiment kunnen worden toegerekend.
Voorbeelden:
- de kosten voor het eigen milieuonderzoek;
- kosten voor eigen milieucoördinatie.
Eigen milieuonderzoek
De kosten van onderzoek met eigen personeel naar mogelijkheden om de milieuverontreiniging, die ontstaat bij de eigen bedrijfsactiviteiten, te voorkomen of te verminderen.

Voor de bepaling van de kosten van eigen milieuonderzoek zijn naast de gegevens die uit de enquête zijn verkregen, ook gegevens gebruikt uit de CBS-enquête Research & Development.
Eigen milieucoördinatie
De kosten van eigen milieucoördinatie betreffen de volgende activiteiten (uitgevoerd door het eigen personeel dat hiervoor een speciale (deel)taak heeft):
- het coördineren van milieuactiviteiten;
- het opzetten en in stand houden van milieuzorgsystemen met inbegrip van de ontwikkeling van milieubeleid;
- de registratie van de milieubelasting van het eigen bedrijf;
- interne voorlichting en opleiding inzake milieuzorg, externe milieu-rapportage, overleg met de overheid en uitvoering van milieu-audits;
- het voorbereiden van milieuvergunningen.

De kosten van de eigen milieucoördinatie worden weergegeven als personeelskosten en als de hoeveelheid verrichte arbeid in mensjaren.
Personeelskosten
De personeelskosten eigen milieucoördinatie bestaan uit de kosten voor betaalde lonen en de uitgaven voor sociale voorzieningen voor het eigen personeel dat (al of niet in deeltaak) belast is met milieucoördinatie.
Arbeid eigen personeel
De hoeveelheid arbeid die door eigen personeel besteed is aan milieucoördinatie, uitgedrukt in mensjaren.

Voor een mensjaar worden 50 effectieve arbeidsweken gerekend.
Betaalde overdrachten
Betaalde overdrachten zijn heffingen en betalingen voor uitbestede milieuactiviteiten. Hieronder vallen milieuheffingen en -leges, betalingen aan derden voor de afvoer van afvalstoffen en overige betalingen voor aan derden uitbestede milieuactiviteiten. De kosten voor de ‘leges voor milieuvergunningen’ worden vanaf 2015 niet meer waargenomen.
Milieuheffingen en -leges
Betaalde milieuheffingen en -leges bestaan uit de betalingen voor:
- de WVO-heffing;
- rioolrecht;
- de heffing grondwateronttrekking;
- leges voor milieuvergunningen (de kosten hiervan worden vanaf 2015 niet meer waargenomen).

Niet inbegrepen zijn de afvalstoffenheffing en het reinigingsrecht. Deze zijn meegenomen bij de betalingen aan derden voor de afvoer van afvalstoffen.
Totaal milieuheffingen en -leges
WVO-heffing
De betaalde waterverontreinigingsheffing in het kader van de WVO (Wet verontreiniging oppervlaktewateren) aan:
- waterschap of zuiveringsschap (het betreft geen waterschapslasten);
- aan Bureau Verontreinigingsheffing Rijkswateren.
Rioolrecht
De betaalde heffing voor rioolrecht aan de gemeente.
Heffing grondwateronttrekking
De betaalde heffing voor grondwateronttrekking aan de provincie.

Niet meegeteld wordt de 'milieubelasting op grondwater' die door het Rijk wordt geheven.
Leges milieuvergunningen
Betaalde leges voor het verkrijgen of wijzigen van milieuvergunningen. De kosten hiervan worden vanaf 2015 niet meer waargenomen. Vergelijking met eerdere jaren is mogelijk vanwege de geringe hoogte van deze kostenpost (minder dan 0,5 miljoen euro op het totaal).
Uitbestede milieuactiviteiten
Overige betalingen voor aan derden uitbestede milieuactiviteiten, zoals:
- betalingen voor waterzuivering door particulieren;
- schadebetalingen en milieuboeten;
- milieuonderzoek door derden;
- milieucoördinatie door derden.
Totaal uitbestede milieuactiviteiten
Waterzuivering door particulieren
Betalingen voor de afvoer van afvalwater aan particuliere bedrijven die beschikken over een zuiveringsinstallatie.

Het betreft niet industriële reiniging.
Schadebetalingen en milieuboeten
Betaalde milieuboeten of schade-uitkeringen en betalingen aan derden in verband met het herstel van veroorzaakte milieuschade.

Bij de bedrijfstak Delfstoffenwinning (SBI 06-09) bestaan deze betalingen vrijwel geheel uit ontgrondingsheffingen en leges betaald aan provincies.
Milieuonderzoek door derden
Betalingen aan derden voor het verrichten van milieuonderzoek om milieuverontreiniging, die ontstaan is bij de eigen bedrijfsactiviteiten van bedrijven, te voorkomen of te verminderen.

Buiten beschouwing blijft het onderzoek naar en de ontwikkeling en productie van milieuvriendelijke producten. Het gebruik van deze producten in productieprocessen is wel meegenomen.
Milieucoördinatie door derden
Betalingen aan derden voor het verrichten van activiteiten op het gebied van milieucoördinatie (uitgevoerd door bijvoorbeeld bedrijfsmilieudiensten of brancheorganisaties). Het gaat hierbij om de volgende activiteiten:
- het coördineren van milieuactiviteiten;
- het opzetten en in stand houden van milieuzorgsystemen met inbegrip van de ontwikkeling van milieubeleid;
- de registratie van de milieubelasting van het eigen bedrijf;
- interne voorlichting en opleiding inzake milieuzorg, externe milieu- rapportage, overleg met de overheid en uitvoering van milieu-audits;
- het voorbereiden van milieuvergunningen.
Netto milieulasten
De som van de jaarlijkse nettokosten van eigen milieumaatregelen, vermeerderd met betaalde heffingen, subsidies en betalingen voor milieudiensten, verminderd met de ontvangen heffingen, subsidies en ontvangsten voor milieudiensten.

De netto milieulasten geven de totale financiële lasten weer die het bedrijfsleven als gevolg van de zorg voor het milieu ondervindt.
Totaal milieucompartimenten
Bodem
Milieuactiviteiten om bodemverontreiniging te voorkomen of te beperken.
Voorbeelden:
- vloeistofdichte isolatie van bodem met opstaande randen of dijken, met bijbehorende drainagesystemen, pompen, leidingen en verzamelbekkens;
- voorzieningen voor opvang van mors- en lekverliezen;
- voorzieningen aan ondergrondse opslagvaten en leidingen;
- apparatuur voor emissie- en concentratiemetingen en dergelijke.
Afval
Milieuactiviteiten om afvalverontreiniging te voorkomen of te beperken.
Voorbeelden:
- Voorzieningen voor opslag, transport en behandeling van afval in eigen beheer, bijv. eigen containers en voertuigen;
- voorzieningen die afval sorteren, scheiden, comprimeren, composteren, vergisten;
- toepassing van duurdere (productie)processen en dergelijke.
Geluid
Milieuactiviteiten om geluidverontreiniging te voorkomen of te beperken.
Voorbeelden:
- omkasting of akoestische isolatie van machines en leidingen;
- dempers; geluidsschermen of -wallen;
- apparatuur voor geluidsmetingen;
- trillingdempende funderingen; geluidsarme branders op fakkels en dergelijke.
Landschap
Milieuactiviteiten ter voorkoming of beperking van aantasting van natuur en landschap.
Voorbeelden:
- groengordels en aarden wallen, vereist rond fabrieks- of industrieterrein;
- herinrichting van het landschap (bijvoorbeeld bij afgravingen);
- zichtbaar maken van hoogspanningslijnen ter voorkoming van vogelaanvaring;
- apparatuur voor lozings- en concentratiemetingen;
- het bij boren maken van een omweg naar een locatie door middel van schuinboren;
- maatregelen ter beperking van grondwatergebruik en dergelijke.
'Algemeen'
Milieuactiviteiten om verontreiniging te voorkomen of te beperken die niet aan één compartiment kunnen worden toegerekend.
Voorbeelden:
- de kosten voor het eigen milieuonderzoek;
- kosten voor eigen milieucoördinatie.