Dierlijke mest;prod. en mineralenuitscheiding;bedrijfstype,regio, 1990-2017

Dierlijke mest;prod. en mineralenuitscheiding;bedrijfstype,regio, 1990-2017

Bedrijfstype Regio's Perioden Mestproductie Totaal mestproductie (mln kg) Stikstofuitscheiding (N) Stikstofuitscheiding (1 000 kg) Fosfaatuitscheiding (P205) (1 000 kg) Productie en plaatsingsruimte mest Plaatsingsruimte stikstof (N) (1 000 kg) Productie en plaatsingsruimte mest Plaatsingsruimte fosfaat (P205) (1 000 kg)
Totaal landbouwbedrijven Nederland 2017* 76.198 500.000 167.900 385.100 135.400
Totaal landbouwbedrijven Noord-Nederland (LD) 2017* 19.165 115.850 35.380 119.950 41.290
Totaal landbouwbedrijven Oost-Nederland (LD) 2017* 25.899 162.380 55.190 110.670 40.380
Totaal landbouwbedrijven West-Nederland (LD) 2017* 11.786 71.050 21.890 90.210 31.760
Totaal landbouwbedrijven Zuid-Nederland (LD) 2017* 19.348 150.690 55.480 64.300 21.990
Totaal landbouwbedrijven Groningen (PV) 2017* 3.996 25.600 7.890 33.000 11.680
Totaal landbouwbedrijven Friesland (PV) 2017* 10.667 63.620 18.970 54.730 18.990
Totaal landbouwbedrijven Drenthe (PV) 2017* 4.502 26.630 8.510 32.220 10.610
Totaal landbouwbedrijven Overijssel (PV) 2017* 11.692 70.320 23.180 43.680 15.680
Totaal landbouwbedrijven Flevoland (PV) 2017* 1.415 8.900 3.070 16.290 6.940
Totaal landbouwbedrijven Gelderland (PV) 2017* 12.792 83.160 28.940 50.700 17.760
Totaal landbouwbedrijven Utrecht (PV) 2017* 3.511 22.510 7.240 15.260 5.260
Totaal landbouwbedrijven Noord-Holland (PV) 2017* 3.341 19.560 5.800 27.070 9.380
Totaal landbouwbedrijven Zuid-Holland (PV) 2017* 3.827 22.220 6.620 26.510 9.170
Totaal landbouwbedrijven Zeeland (PV) 2017* 1.107 6.760 2.230 21.370 7.950
Totaal landbouwbedrijven Noord-Brabant (PV) 2017* 15.161 113.110 40.690 46.600 15.980
Totaal landbouwbedrijven Limburg (PV) 2017* 4.187 37.580 14.790 17.700 6.010
Totaal landbouwbedrijven Concentratiegebied Oost 2017* 18.733 120.250 41.250 65.130 23.010
Totaal landbouwbedrijven Concentratiegebied Zuid 2017* 16.823 135.650 50.620 46.180 15.290
Totaal landbouwbedrijven Niet-concentratiegebied 2017* 40.642 244.060 76.080 273.820 97.120
Totaal graasdierbedrijven Nederland 2017* 61.777 329.900 98.200 256.700 87.600
Totaal graasdierbedrijven Noord-Nederland (LD) 2017* 18.123 99.250 28.940 87.840 29.640
Totaal graasdierbedrijven Oost-Nederland (LD) 2017* 21.568 111.260 33.780 81.570 28.750
Totaal graasdierbedrijven West-Nederland (LD) 2017* 10.877 61.170 17.960 53.290 17.730
Totaal graasdierbedrijven Zuid-Nederland (LD) 2017* 11.208 58.180 17.550 34.020 11.480
Totaal graasdierbedrijven Groningen (PV) 2017* 3.657 20.550 5.970 17.580 5.900
Totaal graasdierbedrijven Friesland (PV) 2017* 10.402 58.420 16.950 50.020 17.290
Totaal graasdierbedrijven Drenthe (PV) 2017* 4.065 20.270 6.030 20.240 6.450
Totaal graasdierbedrijven Overijssel (PV) 2017* 9.933 50.290 15.090 37.450 13.500
Totaal graasdierbedrijven Flevoland (PV) 2017* 1.106 5.500 1.630 3.590 1.260
Totaal graasdierbedrijven Gelderland (PV) 2017* 10.529 55.460 17.060 40.530 14.000
Totaal graasdierbedrijven Utrecht (PV) 2017* 3.166 18.210 5.390 13.990 4.800
Totaal graasdierbedrijven Noord-Holland (PV) 2017* 3.223 18.170 5.310 17.620 5.780
Totaal graasdierbedrijven Zuid-Holland (PV) 2017* 3.635 20.530 5.990 18.100 5.990
Totaal graasdierbedrijven Zeeland (PV) 2017* 853 4.260 1.270 3.580 1.160
Totaal graasdierbedrijven Noord-Brabant (PV) 2017* 9.172 47.630 14.370 26.850 8.970
Totaal graasdierbedrijven Limburg (PV) 2017* 2.037 10.560 3.180 7.170 2.510
Totaal graasdierbedrijven Concentratiegebied Oost 2017* 15.339 80.340 24.510 55.010 19.360
Totaal graasdierbedrijven Concentratiegebied Zuid 2017* 9.172 47.860 14.470 25.790 8.540
Totaal graasdierbedrijven Niet-concentratiegebied 2017* 37.266 201.660 59.240 175.920 59.710
(Sterk gespec.) melkveebedrijven Nederland 2017* 53.130 274.800 80.100 207.800 73.000
(Sterk gespec.) melkveebedrijven Noord-Nederland (LD) 2017* 16.845 91.380 26.410 75.040 26.220
(Sterk gespec.) melkveebedrijven Oost-Nederland (LD) 2017* 17.457 85.140 25.090 64.500 23.240
(Sterk gespec.) melkveebedrijven West-Nederland (LD) 2017* 9.572 52.960 15.310 42.540 14.540
(Sterk gespec.) melkveebedrijven Zuid-Nederland (LD) 2017* 9.256 45.320 13.330 25.730 8.980
(Sterk gespec.) melkveebedrijven Groningen (PV) 2017* 3.402 18.990 5.460 14.980 5.210
(Sterk gespec.) melkveebedrijven Friesland (PV) 2017* 9.775 54.510 15.690 44.520 15.640
(Sterk gespec.) melkveebedrijven Drenthe (PV) 2017* 3.668 17.880 5.260 15.540 5.370
(Sterk gespec.) melkveebedrijven Overijssel (PV) 2017* 8.512 41.450 12.210 30.980 11.300
(Sterk gespec.) melkveebedrijven Flevoland (PV) 2017* 1.040 5.050 1.490 3.300 1.170
(Sterk gespec.) melkveebedrijven Gelderland (PV) 2017* 7.905 38.640 11.390 30.220 10.770
(Sterk gespec.) melkveebedrijven Utrecht (PV) 2017* 2.713 15.190 4.390 11.700 4.060
(Sterk gespec.) melkveebedrijven Noord-Holland (PV) 2017* 2.876 16.050 4.630 14.030 4.720
(Sterk gespec.) melkveebedrijven Zuid-Holland (PV) 2017* 3.258 18.180 5.250 14.470 4.920
(Sterk gespec.) melkveebedrijven Zeeland (PV) 2017* 725 3.540 1.040 2.340 840
(Sterk gespec.) melkveebedrijven Noord-Brabant (PV) 2017* 7.596 37.200 10.950 20.620 7.120
(Sterk gespec.) melkveebedrijven Limburg (PV) 2017* 1.660 8.120 2.380 5.110 1.860
(Sterk gespec.) melkveebedrijven Concentratiegebied Oost 2017* 12.035 59.310 17.470 43.580 15.530
(Sterk gespec.) melkveebedrijven Concentratiegebied Zuid 2017* 7.505 36.760 10.820 19.540 6.670
(Sterk gespec.) melkveebedrijven Niet-concentratiegebied 2017* 33.591 178.720 51.860 144.680 50.790
Overige graasdierbedrijven Nederland 2017* 8.647 55.100 18.100 48.900 14.600
Overige graasdierbedrijven Noord-Nederland (LD) 2017* 1.278 7.870 2.530 12.790 3.410
Overige graasdierbedrijven Oost-Nederland (LD) 2017* 4.112 26.120 8.690 17.080 5.520
Overige graasdierbedrijven West-Nederland (LD) 2017* 1.304 8.210 2.650 10.750 3.190
Overige graasdierbedrijven Zuid-Nederland (LD) 2017* 1.952 12.870 4.210 8.290 2.500
Overige graasdierbedrijven Groningen (PV) 2017* 255 1.570 500 2.600 690
Overige graasdierbedrijven Friesland (PV) 2017* 627 3.910 1.260 5.500 1.650
Overige graasdierbedrijven Drenthe (PV) 2017* 396 2.390 770 4.690 1.080
Overige graasdierbedrijven Overijssel (PV) 2017* 1.421 8.840 2.870 6.480 2.200
Overige graasdierbedrijven Flevoland (PV) 2017* 66 450 150 300 90
Overige graasdierbedrijven Gelderland (PV) 2017* 2.625 16.830 5.670 10.310 3.230
Overige graasdierbedrijven Utrecht (PV) 2017* 453 3.020 1.000 2.290 750
Overige graasdierbedrijven Noord-Holland (PV) 2017* 348 2.130 680 3.590 1.050
Overige graasdierbedrijven Zuid-Holland (PV) 2017* 376 2.350 750 3.630 1.070
Overige graasdierbedrijven Zeeland (PV) 2017* 128 720 230 1.230 310
Overige graasdierbedrijven Noord-Brabant (PV) 2017* 1.576 10.430 3.420 6.230 1.850
Overige graasdierbedrijven Limburg (PV) 2017* 377 2.440 790 2.060 650
Overige graasdierbedrijven Concentratiegebied Oost 2017* 3.305 21.030 7.040 11.430 3.830
Overige graasdierbedrijven Concentratiegebied Zuid 2017* 1.668 11.100 3.650 6.250 1.870
Overige graasdierbedrijven Niet-concentratiegebied 2017* 3.674 22.940 7.390 31.230 8.920
Totaal hokdierbedrijven Nederland 2017* 12.221 155.600 64.900 12.500 4.500
Totaal hokdierbedrijven Noord-Nederland (LD) 2017* 677 13.880 5.540 1.720 630
Totaal hokdierbedrijven Oost-Nederland (LD) 2017* 3.854 48.130 20.420 4.990 1.870
Totaal hokdierbedrijven West-Nederland (LD) 2017* 543 7.570 3.190 830 310
Totaal hokdierbedrijven Zuid-Nederland (LD) 2017* 7.146 86.020 35.760 4.970 1.670
Totaal hokdierbedrijven Groningen (PV) 2017* 205 3.960 1.560 810 310
Totaal hokdierbedrijven Friesland (PV) 2017* 199 4.750 1.890 320 120
Totaal hokdierbedrijven Drenthe (PV) 2017* 273 5.170 2.100 590 200
Totaal hokdierbedrijven Overijssel (PV) 2017* 1.627 19.240 7.850 1.940 710
Totaal hokdierbedrijven Flevoland (PV) 2017* 99 2.060 980 320 140
Totaal hokdierbedrijven Gelderland (PV) 2017* 2.128 26.830 11.590 2.730 1.020
Totaal hokdierbedrijven Utrecht (PV) 2017* 319 4.120 1.790 420 150
Totaal hokdierbedrijven Noord-Holland (PV) 2017* 34 830 320 90 40
Totaal hokdierbedrijven Zuid-Holland (PV) 2017* 118 1.260 490 140 50
Totaal hokdierbedrijven Zeeland (PV) 2017* 73 1.360 590 180 70
Totaal hokdierbedrijven Noord-Brabant (PV) 2017* 5.358 61.480 24.990 3.570 1.220
Totaal hokdierbedrijven Limburg (PV) 2017* 1.788 24.550 10.770 1.400 450
Totaal hokdierbedrijven Concentratiegebied Oost 2017* 3.241 38.960 16.430 3.950 1.440
Totaal hokdierbedrijven Concentratiegebied Zuid 2017* 6.886 82.690 34.410 4.650 1.550
Totaal hokdierbedrijven Niet-concentratiegebied 2017* 2.094 33.950 14.080 3.910 1.490
Bron: CBS.
Verklaring van tekens

Tabeltoelichting


De tabel geeft informatie over de mestproductie en de daarmee uitgescheiden hoeveelheid stikstof en fosfaat. Daarnaast wordt in de tabel de mestproductie vergeleken met de plaatsingsruimte volgens de geldende gebruiksnormen.
In de tabel kunnen de gegevens worden bekeken voor verschillende typen bedrijven (standaard bedrijfstypering) en kan het totaal voor Nederland worden uitgesplitst naar landsdelen, provincies en concentratiegebieden.

Gegevens beschikbaar van 1990 t/m 2017.

Status van de cijfers:
De gegevens over 2017 zijn voorlopig. Aangezien deze tabel is stopgezet, worden de gegevens niet meer definitief gemaakt.

Wijzigingen per 4 mei 2018:
Geen, deze tabel is stopgezet.

Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Niet meer van toepassing, deze tabel wordt opgevolgd door Dierlijke mest; productie en mineralenuitscheiding; bedrijfstype, regio, zie paragraaf 3.

Toelichting onderwerpen

Mestproductie
De hoeveelheid uitgescheiden mest die na enkele maanden bewaring aanwezig is in stalopslag en in opslag buiten de stal, inclusief voerresten, schoonmaakwater en vermorst drinkwater. Voor rundvee, schapen, paarden en pony's komt daar nog de hoeveelheid mest bij die deze dieren produceren wanneer ze in de wei lopen.
Totaal mestproductie
Stikstofuitscheiding (N)
Stikstofuitscheiding
De totale hoeveelheid uitgescheiden stikstof (N). Dit betreft zowel de in de geproduceerde mest aanwezige stikstof als de uitgescheiden stikstof die vervluchtigt in de vorm van ammoniak (NH3), lachgas (N2O), stikstofoxide (NO) en stikstofgas (N2). De stikstof die vervluchtigt wordt gasvormig stikstofverlies genoemd.
Fosfaatuitscheiding (P205)
De uitgescheiden hoeveelheid fosfaat uitgedrukt in P2O5. In tegenstelling tot stikstof treden bij fosfaat geen gasvormige verliezen op.
Productie en plaatsingsruimte mest
De geproduceerde stikstof en fosfaat in dierlijke mest, vergeleken met de plaatsingsruimte voor dierlijke mest op landbouwbedrijven.

De plaatsingsruimte per landbouwbedrijf wordt berekend door vermenigvuldiging van de gebruiksnorm voor dierlijke mest met het beschikbare areaal in hectare.
Tot 1998 gold alleen een gebruiksnorm voor fosfaat in dierlijke mest. Van 1998 tot en met 2005 (in die periode was het Mineralenaangiftesysteem Minas van kracht) is de gebruiksnorm dierlijke mest afgeleid uit de som van het toegestane fosfaatverlies en de fosfaatafvoer met het gewas. Voor stikstof is onder Minas geen gebruiksnorm voor dierlijke mest af te leiden omdat in het aangiftesysteem de aanvoer van stikstof uit kunstmest is inbegrepen in het toegestane verlies. Met ingang van 2006 geldt ook een gebruiksnorm voor stikstof. De gebruiksnorm voor fosfaat wordt geleidelijk aangescherpt. Met ingang van 2010 zijn de gebruiksnormen voor fosfaat gedifferentieerd naar fosfaattoestand van de bodem. Indien geen informatie beschikbaar is over de fosfaattoestand is gerekend met de laagste fosfaatgebruiksnorm (fosfaattoestand hoog).
Plaatsingsruimte stikstof (N)
De plaatsingsruimte voor stikstof geldt vanaf 2006 en wordt berekend door vermenigvuldiging van de gebruiksnorm voor dierlijke mest (170 kg N/ha) met het beschikbare areaal in hectare.

De Europese Commissie staat Nederland verruiming van deze norm toe (derogatie) tot een bemestingsniveau van 250 kg stikstof per hectare. De hogere bemestingsnorm geldt alleen bij het gebruik van graasdiermest. Daarnaast moet het bedrijfsareaal tot en met 2013 voor minstens 70 procent en vanaf 2014 voor minstens 80 procent bestaan uit grasland. De derogatie voor zand- en lösspercelen in de provincies Overijssel, Gelderland, Utrecht, Noord-Brabant en Limburg is vanaf 2014 beperkt tot 230 kg N per hectare.
Plaatsingsruimte fosfaat (P205)
De plaatsingsruimte voor fosfaat wordt berekend door vermenigvuldiging van de vigerende gebruiksnorm in kg P2O5/ha met het beschikbare areaal in hectare.

Voor grasland en bouwland gelden verschillende gebruiksnormen die geleidelijk worden aangescherpt. Met ingang van 2010 zijn de gebruiksnormen voor fosfaat gedifferentieerd naar fosfaattoestand van de bodem. Indien geen informatie beschikbaar is over de fosfaattoestand is gerekend met de laagste fosfaatgebruiksnorm (fosfaattoestand hoog). Van 1998 tot en met 2005 (Mineralenaangiftesysteem Minas) is de gebruiksnorm dierlijke mest afgeleid uit de som van het toegestane fosfaatverlies en de fosfaatafvoer met het gewas.