(On)veiligheidsbeleving; regio (2012-2019)
| Marges | Regio's | Perioden | (On)veiligheidsbeleving Algemeen Onveiligheidsgevoelens Voelt zich wel eens onveilig (%) | (On)veiligheidsbeleving Algemeen Onveiligheidsgevoelens Voelt zich vaak onveilig (%) | (On)veiligheidsbeleving Algemeen Kans om slachtoffer te worden Van zakkenrollerij (% '(heel) groot') | (On)veiligheidsbeleving Algemeen Kans om slachtoffer te worden Van beroving op straat (% '(heel) groot') | (On)veiligheidsbeleving Algemeen Kans om slachtoffer te worden Van inbraak in woning (% '(heel) groot') | (On)veiligheidsbeleving Algemeen Kans om slachtoffer te worden Van mishandeling (% '(heel) groot') | (On)veiligheidsbeleving Buurt Onveiligheidsgevoelens Voelt zich wel eens onveilig in buurt (%) | (On)veiligheidsbeleving Buurt Onveiligheidsgevoelens Voelt zich vaak onveilig in buurt (%) | (On)veiligheidsbeleving Buurt Onveiligheidsgevoelens 's Avonds op straat in buurt onveilig (% komt vaak voor) | (On)veiligheidsbeleving Buurt Onveiligheidsgevoelens 's Avonds alleen thuis onveilig (% komt vaak voor) | (On)veiligheidsbeleving Buurt Onveiligheidsgevoelens Doet 's avonds niet open (% komt vaak voor) | (On)veiligheidsbeleving Buurt Onveiligheidsgevoelens Rijdt of loopt om (% komt vaak voor) | (On)veiligheidsbeleving Buurt Beoordeling criminaliteit Bang slachtoffer criminaliteit te worden (% komt vaak voor) | (On)veiligheidsbeleving Buurt Beoordeling criminaliteit Denkt dat er veel criminaliteit in buurt (%) | (On)veiligheidsbeleving Buurt Beoordeling criminaliteit Vindt criminaliteit in buurt toegenomen (%) | (On)veiligheidsbeleving Buurt Beoordeling criminaliteit Vindt criminaliteit in buurt afgenomen (%) | (On)veiligheidsbeleving Buurt Beoordeling criminaliteit Vindt criminaliteit in buurt gelijk (%) | (On)veiligheidsbeleving Buurt Beoordeling criminaliteit Rapportcijfer veiligheid in buurt (rapportcijfer) | (On)veiligheidsbeleving Woonplaats Rondom uitgaansgelegenheden (% wel eens onveilig ('vaak'/'soms')) | (On)veiligheidsbeleving Woonplaats Op plekken waar jongeren rondhangen (% wel eens onveilig ('vaak'/'soms')) | (On)veiligheidsbeleving Woonplaats In centrum van woonplaats (% wel eens onveilig ('vaak'/'soms')) | (On)veiligheidsbeleving Woonplaats In winkelgebied/winkelcentrum (% wel eens onveilig ('vaak'/'soms')) | (On)veiligheidsbeleving Woonplaats In openbaar vervoer (% wel eens onveilig ('vaak'/'soms')) | (On)veiligheidsbeleving Woonplaats Bij treinstation in woonplaats (% wel eens onveilig ('vaak'/'soms')) | (On)veiligheidsbeleving Woonplaats In eigen huis (% wel eens onveilig ('vaak'/'soms')) | Respectloos gedrag Door onbekenden op straat (% komt 'wel eens' (vaak/soms) voor) | Respectloos gedrag Door onbekenden in openbaar vervoer (% komt 'wel eens' (vaak/soms) voor) | Respectloos gedrag Door personeel van winkels en bedrijven (% komt 'wel eens' (vaak/soms) voor) | Respectloos gedrag Door personeel van overheidsinstanties (% komt 'wel eens' (vaak/soms) voor) | Respectloos gedrag Door bekenden (partner, familie, vriend) (% komt 'wel eens' (vaak/soms) voor) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Waarde | Groningen (PV) | 2017 | 33,7 | 1,3 | 2,0 | 0,7 | 6,2 | 1,7 | 15,8 | 1,5 | 2,1 | 1,4 | 5,5 | 1,8 | 2,0 | 7,0 | 9,3 | 3,4 | 50,6 | 7,4 | 22,0 | 35,5 | 12,8 | 9,0 | 12,0 | 12,2 | 6,7 | 17,8 | 10,6 | 11,0 | 9,6 | 6,8 |
| Waarde | Groningen (PV) | 2019 | 29,9 | 0,8 | 1,1 | 1,0 | 5,0 | 1,4 | 13,1 | 0,6 | 2,2 | 1,0 | 4,7 | 1,5 | 1,6 | 5,8 | 9,1 | 4,1 | 52,7 | 7,5 | 19,9 | 31,0 | 12,4 | 9,5 | 11,1 | 10,7 | 5,1 | 18,1 | 10,0 | 9,7 | 8,7 | 6,7 |
| Waarde | Friesland (PV) | 2017 | 27,8 | 0,9 | 1,0 | 0,6 | 5,0 | 1,9 | 11,1 | 1,1 | 1,7 | 1,5 | 4,6 | 1,1 | 1,4 | 3,5 | 7,4 | 2,7 | 52,3 | 7,7 | 18,2 | 28,3 | 11,2 | 8,5 | 8,0 | 7,8 | 5,3 | 15,0 | 7,1 | 9,0 | 9,1 | 7,2 |
| Waarde | Friesland (PV) | 2019 | 25,2 | 0,8 | 0,8 | 0,4 | 6,0 | 1,0 | 11,3 | 0,9 | 1,6 | 1,2 | 4,6 | 1,2 | 1,7 | 4,4 | 9,6 | 3,2 | 49,2 | 7,7 | 17,6 | 28,7 | 12,0 | 8,3 | 7,7 | 7,9 | 5,8 | 14,8 | 7,5 | 9,2 | 7,8 | 7,0 |
| Waarde | Drenthe (PV) | 2017 | 29,3 | 1,0 | 1,8 | 1,1 | 6,8 | 1,2 | 13,2 | 0,8 | 2,2 | 1,5 | 6,0 | 1,4 | 1,9 | 4,7 | 10,9 | 2,7 | 51,6 | 7,5 | 17,4 | 30,7 | 11,9 | 10,2 | 10,0 | 11,2 | 7,3 | 14,6 | 8,5 | 10,7 | 9,4 | 6,1 |
| Waarde | Drenthe (PV) | 2019 | 25,0 | 0,8 | 1,3 | 1,0 | 5,7 | 1,4 | 10,1 | 0,9 | 1,3 | 1,2 | 4,4 | 0,9 | 1,1 | 4,2 | 8,3 | 3,6 | 53,1 | 7,7 | 15,2 | 28,0 | 11,6 | 9,9 | 9,1 | 9,2 | 5,8 | 13,6 | 7,8 | 7,9 | 7,0 | 6,7 |
| Waarde | Overijssel (PV) | 2017 | 30,0 | 1,2 | 1,7 | 1,1 | 5,9 | 1,6 | 12,8 | 1,0 | 2,2 | 1,5 | 5,7 | 1,5 | 1,9 | 5,3 | 8,6 | 4,3 | 49,9 | 7,5 | 21,4 | 35,6 | 14,2 | 9,7 | 12,0 | 14,1 | 6,4 | 17,0 | 9,7 | 10,4 | 8,3 | 5,8 |
| Waarde | Overijssel (PV) | 2019 | 26,5 | 1,1 | 1,7 | 0,8 | 5,0 | 1,2 | 10,1 | 1,0 | 1,9 | 1,1 | 5,2 | 1,6 | 1,4 | 4,4 | 7,6 | 3,6 | 52,7 | 7,7 | 18,9 | 31,7 | 13,8 | 9,2 | 11,3 | 13,2 | 5,2 | 15,7 | 8,9 | 9,5 | 7,1 | 6,4 |
| Waarde | Flevoland (PV) | 2017 | 36,5 | 2,4 | 3,1 | 2,9 | 12,4 | 2,8 | 19,9 | 2,2 | 4,5 | 3,1 | 10,9 | 3,5 | 4,4 | 11,8 | 15,3 | 5,2 | 47,6 | 7,2 | 24,9 | 43,7 | 21,6 | 17,6 | 22,7 | 27,0 | 9,4 | 21,5 | 15,7 | 15,0 | 9,9 | 6,9 |
| Waarde | Flevoland (PV) | 2019 | 33,9 | 1,9 | 2,4 | 1,9 | 11,2 | 1,6 | 16,3 | 1,9 | 4,1 | 2,3 | 8,9 | 2,7 | 3,0 | 9,0 | 13,6 | 4,5 | 51,9 | 7,3 | 22,1 | 39,2 | 21,0 | 16,8 | 18,7 | 24,0 | 7,5 | 20,7 | 13,9 | 13,6 | 9,7 | 7,6 |
| Waarde | Gelderland (PV) | 2017 | 32,8 | 1,0 | 2,3 | 1,1 | 7,9 | 1,6 | 13,6 | 0,9 | 2,3 | 1,5 | 6,9 | 1,4 | 1,9 | 6,3 | 10,8 | 3,7 | 51,7 | 7,5 | 20,4 | 35,5 | 13,3 | 10,5 | 13,5 | 14,3 | 6,8 | 17,8 | 11,2 | 11,3 | 9,8 | 6,5 |
| Waarde | Gelderland (PV) | 2019 | 31,1 | 0,9 | 1,7 | 1,1 | 6,7 | 1,5 | 12,4 | 0,9 | 1,8 | 1,4 | 6,2 | 1,4 | 1,7 | 5,5 | 9,1 | 4,4 | 52,3 | 7,6 | 18,8 | 33,1 | 12,9 | 9,8 | 12,2 | 13,0 | 5,8 | 16,0 | 9,8 | 10,9 | 8,1 | 6,8 |
| Waarde | Utrecht (PV) | 2017 | 36,8 | 1,0 | 2,6 | 1,4 | 9,6 | 1,7 | 16,7 | 1,2 | 2,9 | 1,8 | 7,3 | 2,0 | 2,4 | 11,3 | 13,2 | 4,3 | 54,3 | 7,3 | 21,5 | 43,7 | 14,6 | 13,4 | 17,5 | 15,8 | 7,9 | 23,4 | 14,1 | 13,3 | 9,2 | 5,2 |
| Waarde | Utrecht (PV) | 2019 | 34,4 | 1,5 | 2,6 | 1,1 | 8,1 | 1,5 | 13,8 | 1,0 | 2,6 | 1,5 | 7,1 | 1,9 | 2,3 | 9,6 | 10,7 | 5,1 | 55,6 | 7,4 | 19,6 | 39,1 | 14,1 | 13,3 | 16,1 | 14,3 | 6,2 | 20,6 | 12,4 | 11,8 | 6,9 | 6,1 |
| Waarde | Noord-Holland (PV) | 2017 | 35,2 | 1,9 | 4,1 | 2,5 | 9,8 | 2,4 | 17,9 | 1,5 | 3,5 | 2,1 | 9,0 | 2,6 | 3,2 | 11,2 | 12,4 | 5,2 | 50,1 | 7,2 | 23,9 | 42,5 | 17,6 | 13,1 | 20,2 | 21,7 | 7,5 | 24,1 | 16,6 | 15,4 | 10,9 | 6,7 |
| Waarde | Noord-Holland (PV) | 2019 | 33,1 | 1,4 | 3,4 | 2,3 | 9,4 | 2,3 | 16,0 | 1,8 | 3,4 | 1,7 | 8,4 | 2,8 | 2,5 | 11,4 | 12,2 | 5,4 | 51,2 | 7,4 | 22,3 | 40,2 | 17,3 | 12,8 | 18,0 | 19,3 | 6,7 | 23,1 | 15,4 | 14,0 | 9,6 | 6,6 |
| Waarde | Zuid-Holland (PV) | 2017 | 35,6 | 2,1 | 4,3 | 3,1 | 10,9 | 3,0 | 18,4 | 2,1 | 4,1 | 2,3 | 10,7 | 3,0 | 3,5 | 11,3 | 13,8 | 4,4 | 50,1 | 7,1 | 22,2 | 41,6 | 18,0 | 14,7 | 23,2 | 19,1 | 8,1 | 23,0 | 16,4 | 14,7 | 11,4 | 6,4 |
| Waarde | Zuid-Holland (PV) | 2019 | 34,5 | 2,0 | 3,7 | 2,6 | 9,2 | 2,7 | 17,0 | 2,1 | 4,2 | 2,1 | 9,9 | 3,0 | 3,0 | 11,1 | 12,0 | 5,1 | 51,5 | 7,3 | 20,9 | 39,5 | 17,4 | 13,8 | 21,5 | 17,5 | 7,0 | 21,6 | 15,3 | 13,4 | 9,3 | 6,5 |
| Waarde | Zeeland (PV) | 2017 | 27,0 | 1,1 | 2,1 | 1,8 | 6,4 | 2,1 | 13,6 | 1,1 | 2,3 | 1,6 | 7,4 | 1,6 | 1,9 | 5,5 | 9,5 | 2,7 | 51,8 | 7,5 | 16,8 | 29,3 | 11,6 | 8,8 | 9,3 | 8,1 | 6,6 | 14,1 | 8,0 | 10,7 | 8,6 | 5,6 |
| Waarde | Zeeland (PV) | 2019 | 26,0 | 0,7 | 1,1 | 0,9 | 6,3 | 1,1 | 9,4 | 0,8 | 1,9 | 1,2 | 6,6 | 1,5 | 1,3 | 4,6 | 7,8 | 3,9 | 53,0 | 7,8 | 13,2 | 25,8 | 9,7 | 8,1 | 8,3 | 7,6 | 5,6 | 13,1 | 6,9 | 9,0 | 9,0 | 7,0 |
| Waarde | Noord-Brabant (PV) | 2017 | 34,3 | 1,5 | 2,8 | 1,8 | 8,6 | 2,1 | 16,4 | 1,4 | 3,1 | 2,1 | 9,6 | 2,2 | 2,6 | 8,8 | 11,3 | 4,2 | 51,9 | 7,3 | 22,0 | 38,7 | 14,0 | 10,1 | 13,4 | 13,6 | 8,2 | 18,0 | 9,6 | 11,5 | 8,8 | 6,4 |
| Waarde | Noord-Brabant (PV) | 2019 | 31,0 | 1,2 | 2,6 | 1,4 | 6,8 | 1,6 | 13,7 | 1,1 | 2,7 | 1,7 | 8,3 | 1,8 | 2,0 | 7,9 | 10,6 | 3,9 | 53,5 | 7,4 | 20,0 | 34,8 | 13,4 | 9,7 | 12,1 | 12,0 | 6,3 | 16,3 | 9,4 | 10,7 | 7,4 | 5,9 |
| Waarde | Limburg (PV) | 2017 | 36,3 | 1,8 | 3,1 | 1,9 | 10,5 | 2,1 | 19,5 | 2,3 | 4,2 | 2,8 | 11,4 | 2,5 | 3,2 | 10,3 | 12,7 | 3,5 | 49,1 | 7,1 | 21,2 | 37,8 | 16,1 | 12,5 | 14,2 | 18,3 | 9,3 | 17,5 | 11,5 | 11,9 | 10,2 | 6,3 |
| Waarde | Limburg (PV) | 2019 | 34,9 | 1,7 | 2,2 | 1,8 | 8,9 | 2,1 | 17,7 | 1,7 | 3,7 | 2,5 | 10,7 | 2,7 | 3,2 | 10,1 | 12,0 | 3,6 | 53,2 | 7,2 | 18,4 | 33,9 | 14,0 | 11,7 | 13,3 | 16,0 | 8,5 | 15,5 | 9,9 | 11,1 | 8,8 | 6,5 |
| Bron: CBS. | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Tabeltoelichting
De Veiligheidsmonitor (VM) is een tweejaarlijks terugkerend bevolkingsonderzoek naar veiligheid, leefbaarheid en slachtofferschap. Ook wordt er aandacht besteed aan overlast in de buurt, respectloos gedrag, preventiemaatregelen, het functioneren van de politie en het gemeentelijke veiligheidsbeleid. Hierdoor wordt op eenduidige wijze cijfers verkregen over de (beleving van) veiligheid op zowel landelijk, regionaal als (beneden)lokaal niveau.
In deze tabel staat de beleving van de (on)veiligheid door de burger centraal. Het gaat dan om de veiligheidsbeleving in de eigen buurt, in de eigen woonplaats, en in het algemeen. Ook het thema respectloos gedrag komt aan de orde. De gegevens worden weergegeven voor Nederland in totaliteit, de landsdelen en provincies, en daarnaast ook voor de regionale politie eenheden, politie districten, politie basisteams en voor alle gemeenten met meer dan 70 000 inwoners. Van deze gemeenten met meer dan 70 000 inwoners zijn ook de cijfers van de stedennetwerken G4 en G32 en de overige gemeenten die niet tot deze stedennetwerken behoren opgenomen.
De Veiligheidsmonitor is een enquêteonderzoek gebaseerd op een steekproef. Dit betekent dat de weergegeven cijfers schattingen zijn, waarvoor betrouwbaarheidsmarges gelden. Deze marges zijn ook in de tabel opgenomen. De cijfers hebben betrekking op personen van 15 jaar of ouder, tenzij anders vermeld. De enquête is uitgevoerd in de periode augustus-november.
Door wijzigingen in de vraagstellingen en in de onderzoeksopzet zijn de uitkomsten van de Veiligheidsmonitor (VM) niet zonder meer te vergelijken met die van eerdere slachtofferenquêtes, zoals de Integrale Veiligheidsmonitor (IVM; 2008-2011) en de Veiligheidsmonitor Rijk (VMR; 2005-2008). Voor meer informatie zie de onder 4. Bronnen en Methoden opgenomen onderzoeksbeschrijving Veiligheidsmonitor vanaf 2012.
Gegevens beschikbaar van 2012 tot en met 2019
Status van de cijfers:
De cijfers in deze tabel zijn definitief.
Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Niet meer van toepassing.
Deze tabel wordt opgevolgd door de tabel 'Sociale veiligheid; regio'. Zie paragraaf 3.
Toelichting onderwerpen
- (On)veiligheidsbeleving
- Het gaat om onveiligheidsgevoelens van de burger, de beoordeling van de criminaliteit en veiligheid, en de inschatting van kans om slachtoffer te worden van criminaliteit.
- Algemeen
- In de VM is de respondenten een aantal vragen gesteld over de veiligheidsbeleving in het algemeen en over de inschatting van de kans om zelf slachtoffer te worden van criminaliteit.
- Onveiligheidsgevoelens
- Voelt zich wel eens onveilig
- Gevraagd is: voelt u zich wel eens onveilig? Antwoordmogelijkheden: 'ja', 'nee', 'geen antwoord'. Weergegeven is percentage 'ja'.
- Voelt zich vaak onveilig
- Gevraagd is: voelt u zich vaak, soms, of zelden onveilig? Antwoordmogelijkheden: 'vaak', 'soms', 'zelden', 'geen antwoord'. Deze vraag is alleen gesteld aan degenen die 'ja' antwoordden op de vraag of men zich wel eens onveilig voelt. Het weergegeven percentage heeft wel betrekking op alle respondenten.
- Kans om slachtoffer te worden
- Aan de respondenten is de vraag gesteld: 'Hoe groot denkt u dat de kans is dat u in de komende 12 maanden zelf slachtoffer wordt van zakkenrollerij (zonder geweld), 'beroving op straat (met geweld)', inbraak in woning' en 'mishandeling' ?'
Antwoordmogelijkheden: 'heel groot', 'groot', 'niet groot en niet klein', 'klein' 'heel klein', 'geen antwoord'. Het weergegeven percentage heeft betrekking op respondenten die als antwoord 'heel groot' of 'groot' hebben gegeven.- Van zakkenrollerij
- Van beroving op straat
- Van inbraak in woning
- Van mishandeling
- Buurt
- Onveiligheidsgevoelens
- In de VM is aan de respondenten gevraagd of men zich wel eens onveilig voelt in de eigen buurt. Zo ja, dan is vervolgens de vraag gesteld of men er zich vaak, soms of zelden onveilig voelt.
- Voelt zich wel eens onveilig in buurt
- Gevraagd is: voelt u zich wel eens onveilig in uw eigen buurt? Antwoordmogelijkheden: 'ja', 'nee', 'geen antwoord'. Weergegeven is percentage 'ja'.
- Voelt zich vaak onveilig in buurt
- Gevraagd is: voelt u zich vaak, soms, of zelden onveilig in uw eigen buurt? Antwoordmogelijkheden: 'vaak', 'soms', 'zelden', 'geen antwoord'. Deze vraag is alleen gesteld aan degenen die 'ja' antwoordden op de vraag of men zich wel eens onveilig voelt in de eigen buurt. Het weergegeven percentage heeft wel betrekking op alle respondenten.
- 's Avonds op straat in buurt onveilig
- Vraag: 'Komt het wel eens voor u zich onveilig voelt als u 's avonds bij u in de buurt op straat loopt?'
Antwoordmogelijkheden: 'vaak', 'soms', 'zelden of nooit', 'geen antwoord'.
- 's Avonds alleen thuis onveilig
- Vraag: 'Komt het wel eens voor u zich zich onveilig voelt als u 's avonds alleen thuis bent?'
Antwoordmogelijkheden: 'vaak', 'soms', 'zelden of nooit', 'geen antwoord'.
- Doet 's avonds niet open
- Vraag: 'Komt het wel eens voor dat 's avonds niet open doet omdat u het niet veilig vindt?'
Antwoordmogelijkheden: 'vaak', 'soms', 'zelden of nooit', 'geen antwoord'.
- Rijdt of loopt om
- Vraag: 'Komt het wel eens voor dat u in uw eigen buurt omloopt of omrijdt om onveilige plekken te vermijden?'
Antwoordmogelijkheden: 'vaak', 'soms', 'zelden of nooit', 'geen antwoord'.
- Beoordeling criminaliteit
- In de VM is aan de respondenten gevraagd om een oordeel te geven over de mate waarin criminaliteit in de eigen buurt voortkomt en de ontwikkeling daarvan in de afgelopen 12 maanden.
- Bang slachtoffer criminaliteit te worden
- Vraag: 'Komt het wel eens voor dat u bang bent bent dat u zelf slachtoffer wordt van criminaliteit?'
Antwoordmogelijkheden: 'vaak', 'soms', 'zelden of nooit', 'geen antwoord'.
- Denkt dat er veel criminaliteit in buurt
- Vindt criminaliteit in buurt toegenomen
- Vindt criminaliteit in buurt afgenomen
- Vindt criminaliteit in buurt gelijk
- Rapportcijfer veiligheid in buurt
- Woonplaats
- In de VM is de respondenten gevraagd of, en hoe vaak men onveilig voelt op de volgende plekken in de eigen woonplaats:
- Rondom uitgaansgelegenheden;
- Op plekken waar jongeren rondhangen;
- In het centrum van woonplaats;
- In het winkelgebied/winkelcentrum;
- Bij het treinstation in woonplaats;
- In eigen huis.
Antwoordmogelijkheden: 'vaak', 'soms', 'zelden of nooit', 'niet van toepassing: komt niet voor', 'niet van toepassing: kom hier nooit', 'geen antwoord'.
Onder 'wel eens onveilig' worden alle respondenten verstaan die als antwoord 'vaak' of 'soms' hebben gegeven.- Rondom uitgaansgelegenheden
- Op plekken waar jongeren rondhangen
- In centrum van woonplaats
- In winkelgebied/winkelcentrum
- In openbaar vervoer
- Bij treinstation in woonplaats
- Indien de respondent aangeeft dat in de eigen woongemeente geen
treinstation aanwezig is, heeft hij 'niet van toepassing' ingevuld.
- In eigen huis
- Respectloos gedrag
- In de VM is de respondenten gevraagd of ze persoonlijk door de hieronder genoemde personen/instanties weleens respectloos worden behandeld, waarbij respectloos gedrag omschreven wordt als gedrag dat naar eigen inschatting de grenzen van goed fatsoen overschrijdt:
- Door onbekenden op straat;
- Door onbekenden in openbaar vervoer;
- Door personeel van winkels en bedrijven;
- Door personeel van overheidsinstanties;
- Door bekenden (partner, familie of vriend).
Antwoordmogelijkheden zijn: 'vaak, 'soms', 'zelden of nooit', 'niet van toepassing' en 'geen antwoord'.
Onder komt 'wel eens' voor worden alle respondenten verstaan die als antwoord 'vaak' of 'soms' hebben gegeven.- Door onbekenden op straat
- Door onbekenden in openbaar vervoer
- Door personeel van winkels en bedrijven
- Door personeel van overheidsinstanties
- Door bekenden (partner, familie, vriend)