Onderwijs; uitgaven aan onderwijs en CBS/OESO indicatoren
| Onderwijssectoren | Perioden | Indicatoren Uitgaven aan onderwijsinstellingen Per deelnemer, inclusief R&D (euro) |
|---|---|---|
| Totaal onderwijs | 2024* | |
| (Pre)primair onderwijs | 2024* | 11.807 |
| Preprimair onderwijs en basisonderwijs | 2024* | 10.897 |
| Speciaal (basis)onderwijs | 2024* | 30.982 |
| Secundair onderwijs | 2024* | 15.312 |
| Voortgezet onderwijs | 2024* | 15.068 |
| Mbo en vavo | 2024* | 15.757 |
| Tertiair onderwijs | 2024* | 20.874 |
| Hoger beroepsonderwijs | 2024* | 15.320 |
| Wetenschappelijk onderwijs | 2024* | 27.050 |
| Bron: CBS. | ||
Tabeltoelichting
Deze tabel geeft een overzicht van de uitgaven aan regulier onderwijs in Nederland.
De overheid financiert de onderwijsinstellingen en betaalt voor onderzoek dat ze laat uitvoeren door universiteiten. De overheid geeft studiefinanciering, tegemoetkoming in de schoolkosten, een vergoeding voor onderwijsvoorzieningen voor jonggehandicapten en kinderopvangtoeslag aan huishoudens (studenten en/of ouders) en verstrekt subsidies aan bedrijven en non-profit instellingen. Daarnaast ontvangt de overheid middelen voor onderwijs vanuit de Europese Unie, tegemoetkoming in de schoolkosten en rente en aflossingen op studieleningen en vordert de overheid teveel uitgekeerde studiefinanciering terug.
Huishoudens betalen les- en collegegeld, ouderbijdragen en bijdragen voor schoolactiviteiten aan onderwijsinstellingen. Daarnaast moeten huishoudens boeken en materialen aanschaffen en hebben ze kosten voor het gebruik van openbaar vervoer tussen huis en school (voor zover dit niet door de overheid gesubsidieerd wordt). Bovendien kunnen huishoudens uitgaven hebben voor huiswerkbegeleiding en bijles. Ook moeten rente en aflossingen op studieleningen en teveel ontvangen studiefinanciering en tegemoetkoming in de schoolkosten aan de overheid terugbetaald worden. Huishoudens ontvangen kinderopvangtoeslag, een vergoeding voor onderwijsvoorzieningen voor jonggehandicapten, tegemoetkoming in de schoolkosten, studiefinanciering en studiebeurzen die door bedrijven beschikbaar worden gesteld.
Bedrijven en non-profit instellingen maken kosten voor de begeleiding van stagiairs en leerlingen die leren en werken combineren, dragen bij aan de kosten van werkgerelateerde opleidingen van werknemers en geven geld uit aan onderzoek dat ze door hogescholen en universiteiten laten uitvoeren. Daarnaast dragen bedrijven bij aan de kinderopvangtoeslag en geven ze studiebeurzen aan studenten in het hoger onderwijs. Bedrijven ontvangen subsidies en fiscale regelingen van de overheid om ze te stimuleren leerplekken en stageplaatsen beschikbaar te stellen en voor het verzorgen van het leerlingenvervoer.
Organisaties in het buitenland betalen onderwijsinstellingen voor het uitvoeren van onderzoek. De Europese Unie verstrekt middelen en subsidies voor onderwijs aan onderwijsinstellingen en de Nederlandse overheid. Buitenlandse overheden geven bijdragen aan internationale scholen in Nederland die onder hun nationaliteit opereren.
De statistiek Onderwijsuitgaven wordt samengesteld op kasbasis. Dit wil zeggen dat de onderwijsuitgaven en -ontvangsten worden toegekend aan het jaar waarin ze daadwerkelijk worden uitgegeven of ontvangen. De activiteit of transactie die bij de uitgave of ontvangst hoort kan echter in een ander jaar plaatsvinden.
De tabel bevat ook verschillende indicatoren die (inter)nationaal worden gebruikt om de uitgaven aan onderwijs te vergelijken en in een bredere context te plaatsen. De indicatoren zijn samengesteld op basis van bepalingen van het CBS en/of de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling). Alle gepresenteerde cijfers zijn berekend volgens de gestandaardiseerde definities van de OESO.
Gegevens beschikbaar vanaf: 1995
Status van de cijfers:
De cijfers in deze tabel van 1995 tot en met 2023 zijn definitief. De cijfers van 2024 zijn voorlopig.
Wijzigingen per 24 december 2025:
De definitieve cijfers van 2023 en de voorlopige cijfers van 2024 zijn toegevoegd.
Wanneer komen er nieuwe cijfers?
In december 2026 worden de definitieve cijfers over 2024 en de voorlopige cijfers over 2025 gepubliceerd.
Toelichting onderwerpen
- Indicatoren
- Een indicator is een getal dat een betrouwbare aanwijzing geeft voor de waarde van iets. Om de uitgaven aan onderwijs (inter)nationaal in een context te kunnen plaatsen, wordt gebruik gemaakt van de indicatoren uitgaven aan onderwijs, overheidsuitgaven aan onderwijs en uitgaven aan onderwijsinstellingen. De indicatoren worden uitgedrukt in % bbp, per hoofd van de bevolking, in % overheidsuitgaven of per deelnemer. De indicatoren zijn samengesteld op basis van bepalingen van het CBS en/of de OESO.
- Uitgaven aan onderwijsinstellingen
- Uitgaven aan onderwijsinstellingen (CBS/OESO).
De directe uitgaven van overheid, huishoudens, bedrijven, non-profit instellingen en organisaties in het buitenland aan onderwijsinstellingen. Alleen onderwijsinstellingen die regulier onderwijs geven zijn meegenomen. Dit zijn zowel door de overheid gesubsidieerde als particuliere onderwijsinstellingen. Deze indicator wordt door het CBS en de OESO op dezelfde manier samengesteld met die uitzondering dat het CBS de uitgaven aan het educatieve deel van de dagbesteding in peuterspeelzaal en kinderdagopvang niet meeneemt als uitgaven aan onderwijsinstellingen maar als overige uitgaven aan onderwijs. Hierdoor komen de cijfers voor het preprimair onderwijs hier wat lager uit dan in publicaties van de OESO.- Per deelnemer, inclusief R&D
- Per deelnemer, inclusief R&D (CBS/OESO). De uitgaven aan onderwijsinstellingen worden hier per deelnemer uitgedrukt, inclusief de uitgaven aan R&D in het hoger of tertiair onderwijs. De uitgaven aan R&D (Research and Development of onderzoek en ontwikkeling) bestaan hoofdzakelijk uit de lumpsum financiering die de universiteiten van de rijksoverheid ontvangen voor het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek. Het gaat hier om onderzoek dat vooral leidt tot nieuwe fundamentele inzichten en niet specifiek gericht is op bedrijfstechnische toepassingen. Hogescholen ontvangen een relatief klein bedrag aan (lumpsum) financiering voor het uitvoeren van praktijkonderzoek. Daarnaast zijn het uitgaven aan contractonderzoek dat door hogescholen en universiteiten wordt uitgevoerd.
Deze indicator wordt door het CBS en de OESO op dezelfde manier samengesteld met uitzondering van de cijfers over preprimair onderwijs. In tegenstelling tot de OESO neemt het CBS de uitgaven aan het educatieve deel van de dagbesteding in peuterspeelzaal en kinderdagopvang mee als overige uitgaven aan onderwijs en niet als uitgaven aan onderwijsinstellingen. CBS en OESO berekenen de uitgaven per deelnemer zowel inclusief als exclusief het exploitatiesaldo van de onderwijsinstellingen. Hier wordt de indicator inclusief exploitatiesaldo weergegeven.