Kosten en financiering; natuur- en landschapsbeheer
Verklaring van tekens
Tabeltoelichting
Deze tabel geeft informatie over de jaarlijkse kosten voor verwerving, inrichting en beheer van natuurterreinen en het behoud van natuurwaarden van het landschap.
De kosten van de eigen activiteiten op het gebied van natuur en landschap worden in principe voor elke economische sector afzonderlijk bepaald. Daarnaast worden ook de financiële overdrachten tussen sectoren apart waargenomen. Dit geeft de mogelijkheid om de totale (netto) financiële lasten voor een sector te bepalen. De sectoren die worden waargenomen zijn de lokale overheid, rijksoverheid, de provinciale natuurbeschermingsorganisaties met of zonder terrein in eigendom, de overige natuurbeschermingsorganisaties, nijverheid en particuliere bosbouw.
Van 2001 t/m 2013 worden de kosten en financiering van het natuur- en landschapsbeheer van de sectoren in Nederland eens in de twee jaar gepubliceerd (oneven jaren), vanaf 2013 worden deze jaarlijks gepubliceerd.
Vanaf 2013 worden alleen de door het Rijk als natuur- en landschapsbeheer geoormerkte overdrachten buitenland meegenomen.
Vanaf 2023 worden de totale bruto kosten van het Rijk voor het natuur- en landschapsbeheer niet meer uitgesplitst naar activiteit.
Gegevens beschikbaar vanaf: 1999.
Status van de cijfers:
De cijfers zijn definitief.
Gewijzigd per 19 december 2025:
De definitieve cijfers over 2023 zijn toegevoegd.
In voorgaande jaren is een abusievelijke aanname gedaan over de kosten en financiering van de landbouwsector voor de jaren 2016-2022, op basis van geactualiseerde gegevens over de ANLb-subsidie is dit aangepast. Dit heeft weerslag op de bruto kosten (aan inrichting en beheer), netto kosten, en ontvangen overdrachten van de landbouwsector, en de bijbehorende (sub)totalen particulieren en bedrijven en particuliere boseigenaren. De financiering van deze kosten is verschoven van het Rijk naar de provincies en EU. Dit heeft weerslag op de betaalde overdrachten en netto lasten van het Rijk, de provincies, en het bijbehorende (sub)totaal overheid.
Wanneer komen er nieuwe cijfers?
De definitieve cijfers over 2024 worden in december 2026 gepubliceerd.
Toelichting onderwerpen
- Natuur- en landschapskosten
- Alle jaarlijkse kosten die gepaard gaan met activiteiten waarmee nagestreefd wordt de toestand van natuur en landschap te beschermen, herstellen of verbeteren. Het gaat vooral om verwerving, inrichting en beheer van natuurterreinen en het behoud van natuurwaarden van het landschap. De kosten hebben betrekking op de eigen activiteiten van alle economische sectoren die zich met natuur- en landschapsbeheer bezighouden. In deze publicatie worden uitgaven voor inrichting, beheer en verwerving als jaarlijkse kosten weergegeven. De reden hiervoor is dat er wordt uitgegaan van de manier waarop de rijksoverheid haar uitgaven verantwoordt. Er wordt bij de rijksoverheid uitgegaan van het kasstelsel, waarbij uitgaven in het jaar dat zij worden gedaan worden verantwoord als jaarlijkse kosten.
- Overheid
- De volgende overheidsonderdelen zijn actief in natuur- en landschapsbeheer: het Rijk, provincies, waterschappen en gemeenten.
- Opbrengsten
- Opbrengsten uit terreinbeheer, zoals de verkoop van gekapt hout.
- Netto kosten
- Het totaal van de bruto kosten minus de opbrengsten van de activiteiten uitgevoerd door de economische sectoren voor natuur en landschap.
- Netto kosten gemeenten
- De kosten van de gemeenten zitten vooral in beheer van natuurterreinen en bossen, landschapsbescherming en het organiseren van boomplantdagen.
- Netto kosten waterschappen
- De kosten van waterschappen beperken zich tot de kosten van projecten in het kader van gebiedsgerichte bestrijding van verdroging.
- Netto lasten
- De netto lasten bestaan uit de som van de jaarlijkse netto kosten ten behoeve van natuur en landschap van eigen activiteiten, vermeerderd met betaalde heffingen, subsidies en betalingen voor diensten, verminderd met de ontvangen heffingen, subsidies en ontvangsten voor diensten. De netto lasten geven aan in welke mate een sector bijdraagt in de financiering van natuur en landschap. Vanaf 2005 zijn hierbij ook overdrachten van en naar het buitenland opgenomen.
- Overheid
- De volgende overheidsonderdelen zijn actief in natuur- en landschapsbeheer: Rijk, provincies, waterschappen en gemeenten.
- Totaal lasten
- Rijk
- Het gaat hier om de lasten voor natuur- en landschapsbeheer van de ministeries.
- Provincies
- Waterschappen
- Gemeenten