Zware metalen op landbouwgrond, 1980 - 2009

Tabeltoelichting


De belasting van de bodem met zware metalen is al geruime tijd een belangrijk aandachtspunt in het milieu- en landbouwbeleid. De accumulatie (ophoping) van zware metalen in de bodem die daarvan het gevolg is kan onder meer gezondheidsproblemen voor het vee opleveren. Door regelgeving die de gehalten van zware metalen in veevoer aan een maximum bindt en door het gebruik van schonere grondstoffen bij de kunstmestproductie is de belasting van de bodem in de loop der jaren sterk afgenomen.
De belasting van landbouwgrond met zware metalen wordt veroorzaakt door aanvoer via veevoer, kunstmest, overige meststoffen, en neerslag (depositie). Daarnaast heeft onderzoek door het CLM (Centrum voor Landbouw en Milieu) aangetoond dat ook het gebruik van kopersulfaat in voetbaden voor melkvee een aanzienlijke bijdrage levert aan de belasting van de bodem (Boer et al. (2006)). De landelijke hoeveelheid van deze bron is niet onderzocht.

In deze tabel zijn balansen opgenomen van de zware metalen koper (Cu), zink (Zn) en cadmium (Cd) op landbouwgrond voor de jaren 1980, 1986, 1990 en 1993 t/m 2009, uitgesplitst naar diverse aan- en afvoerposten. De aanvoer (bruto belasting) omvat gegevens over dierlijke mest, kunstmest, neerslag (depositie) en overige bronnen (zoals compost, afvalwaterzuiveringsslib en bestrijdingsmiddelen). De afvoer uit landbouwgrond vindt plaats via onttrekking met gewassen. Deze is uitgesplitst naar akkerbouwgewassen, graslandgewassen en tuinbouwgewassen. Door de afvoer van de aanvoer (bruto belasting) af te trekken wordt de netto belasting berekend.

Door de beperkte hoeveelheid gegevens en de beperkte nauwkeurigheid van de gegevens zijn de cijfers sterk afgerond. De cijfers vanaf 2001 van de aanvoer van zware metalen met dierlijke mest zijn berekend volgens een nieuwe methode uit de
Thema-publicatie: Emissie van zeven zware metalen op landbouwgrond
, omdat van de oude methode geen gegevens meer beschikbaar zijn.

Gegevens beschikbaar: 1980 - 2009

Status van de cijfers:
Alle cijfers zijn definitief.

Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Deze tabel is stopgezet per 20-11-2012.

Toelichting onderwerpen

Bruto belasting (Aanvoer)
Aanvoer van zware metalen door de sector landbouw met dierlijke mest,
kunstmest en andere bronnen, maar ook door neerslag van zware metalen
die in de lucht aanwezig zijn.
Totaal bruto belasting
De totale hoeveelheid zware metalen die daadwerkelijk op landbouwgrond
terechtkomt en hierdoor de bodem en het grond- en oppervlaktewater belast.
Dit is de hoeveelheid die met dierlijke mest, kunstmest, depositie en
overige bronnen wordt aangevoerd.
Dierlijke mest
Mest van rundvee, varkens, pluimvee, schapen en geiten, konijnen en
pelsdieren, en vanaf 2006 ook mest van paarden en pony's.
De cijfers vanaf 2001 zijn berekend volgens een nieuwe methode, omdat van
de oude methode geen gegevens meer beschikbaar zijn.
Kunstmest
De hoeveelheid zware metalen, als verontreiniging aanwezig, in de
gebruikte stikstofmeststoffen, fosforzuurmeststoffen, kalimeststoffen
en kalkmeststoffen. Hierbij wordt de aanvoer van koper dat als
sporenelement wordt toegevoegd in graszout en speciale
mengmeststoffen, opgeteld.
Depositie (neerslag)
Aanvoer van zware metalen naar de bodem doordat zware metalen die in de
lucht aanwezig zijn via neerslag op de grond terechtkomen.
Overige bronnen
Compost, afvalwaterzuiveringsslib en bestrijdingsmiddelen.
Vanaf 2001 ook aanvoer (zink) door de jacht en door corrosie van verzinkt
staal van tuinbouwkassen.
Afvoer zware metalen met gewassen
Afvoer van zware metalen doordat akkerbouwgewassen, graslandgewassen en
tuinbouwgewassen zware metalen opnemen bij de groei en ontwikkeling.
Totaal afvoer met gewassen
Akkerbouwgewassen
Totaal akkerbouwgewassen
Snijmaïs
Tarwe
Aardappelen