Internationaliseringsmonitor 2025, tweede editie

Deze editie van de Internationaliseringsmonitor bundelt globaliseringsvraagstukken die de volle breedte van het ontwikkelprogramma bestrijken. In acht hoofdstukken belichten we trends en ontwikkelingen die samen een breed beeld geven van hoe Nederland verweven is met de wereld.

In hoofdstuk 1 onderzoeken we het directe en indirecte belang van multinationals voor de Nederlandse economie, evenals de wisselwerking tussen verschillende typen bedrijven.

In hoofdstuk 2 analyseren we drie handelsconflicten tussen de EU en de VS: (i) het langdurige luchtvaartgeschil over staatssteun aan Airbus en Boeing, (ii) de EU-vergeldingsmaatregelen op Amerikaanse staal- en aluminiumheffingen uit 2018, en (iii) de vrijwaringsmaatregelen die de EU vervolgens instelde op staal.

Op basis van een door het CBS nieuw ontwikkelde dataset brengen we in hoofdstuk 3 voor het eerst de kosten in kaart die de Nederlandse toeleveringsketen tussen 2015 en 2022 heeft ondervonden door zowel de Amerikaanse importheffingen als de vergeldingsheffingen van getroffen landen.

In hoofdstuk 4 onderzoeken we de gevolgen van handelsverdrag CETA voor bedrijven in Nederland.

Hoofdstuk 5 beschrijft een nieuwe prijs- en volume-index die ontwikkeld is volgens het concept van grensoverschrijding. Door gebruik te maken van gedetailleerde informatie op product- en landniveau wordt het mogelijk om de reële veranderingen van de Nederlandse goederenimport en -export te analyseren.

In hoofdstuk 6 staat de exportintensiteit van bedrijven centraal, met speciale aandacht voor de Nederlandse industrie. We onderzoeken in welke mate bedrijven voor hun omzet afhankelijk zijn van buitenlandse goederenexport, en hoe dat verschilt tussen groepen bedrijven.

Ook in Nederland neemt de productiviteit van bedrijven toe door export. Maar hoe is dat te verklaren? In hoofdstuk 7 gaan we na of bedrijven productiever worden doordat exporteren leidt tot product- of procesinnovatie, of doordat exporteren schaalvoordelen met zich meebrengt.

In hoofdstuk 8 richten we ons op de werknemers bij bedrijven die incidenteel of structureel goederen exporteren en/of multinationals. Op basis van microdata laten we zien hoe de werkgelegenheid verschilt bij die bedrijven, en hoe deze verschillen samenhangen met de opleidingsachtergrond en beroepsstructuur van werknemers.

De Internationaliseringsmonitor beschrijft trends in internationalisering en de consequenties hiervan voor de Nederlandse economie en samenleving. De publicatie verschijnt twee keer per jaar en maakt deel uit van het CBS ontwikkel- en publicatieprogramma Globalisering, dat in opdracht van het ministerie van Buitenlandse Zaken plaatsvindt.

Het doel van het onderzoeksprogramma Globalisering is om tot nieuwe inzichten te komen op het terrein van globalisering ten behoeve van praktijk, beleid en wetenschap. De kern van de aanpak is het integreren van uiteenlopende bronnen en reeds beschikbare microdata, gecombineerd met toepassing van geavanceerde statistische methodes zoals I/O analyse. De resultaten hiervan, nieuw ontwikkelde statistieken en begeleidende analyses, worden gepubliceerd in de Internationaliseringsmonitor.