Consumenten Conjunctuuronderzoek (CCO)

Wat behelst het onderzoek

Doel

Het verschaffen van actuele informatie over consumentenopvattingen met betrekking tot de algemene economische ontwikkeling en de financiële situatie van het eigen huishouden. Met behulp van het onderzoek wordt inzicht verkregen in de opvattingen van consumenten, onder meer ten aanzien van de aankoop van duurzame consumptiegoederen. Tevens worden veranderingen in optimisme of pessimisme op korte termijn gesignaleerd, waarmee vroegtijdig een indicatie van een mogelijke trendwijziging van de particuliere consumptie beschikbaar is.

Doelpopulatie

Personen in Nederland van 15 jaar en ouder die behoren tot de huishoudkern, met uitzondering van personen in inrichtingen, instellingen en tehuizen (institutionele bevolking).

Statistische eenheid

Personen en huishoudens.

Aanvang onderzoek

Maandcijfers zijn het eerst in april 1986 gepubliceerd. Het eerste onderzoek is in mei 1972 gestart en tot aan de maandelijkse waarneming met onregelmatige intervallen uitgevoerd.

Frequentie

Maandelijks.

Publicatiestrategie

De (seizoens)gecorrigeerde maandcijfers worden iedere februari voor twee jaar teruggelegd, gecorrigeerd en definitief gemaakt. Zo zullen in februari 2018 de cijfers van januari tot en met december 2016 definitief zijn.

Hoe wordt het uitgevoerd

Soort onderzoek

De steekproefeenheid van het CCO is het particuliere huishouden en de steekproefeenheden worden getrokken op basis van een aselecte tweetrapssteekproef. In de eerste trap wordt een steekproef van gemeenten getrokken en in de tweede trap een steekproef van adressen.

Waarnemingsmethode

De verzameling van de gegevens vond in de periode 1972–1983 plaats aan de hand van een gestructureerde vragenlijst, waarmee door enquêtrices mondelinge interviews werden afgenomen bij Nederlandse particuliere huishoudens. Van het huishouden werd het hoofd of zijn/haar echtgeno(o)t(e)/vaste partner ondervraagd. Behalve in het eerste jaar, waarin alleen in de maanden mei en oktober werd geënquêteerd, werd het onderzoek steeds driemaal per jaar uitgevoerd, in de maanden januari, mei en oktober. Met ingang van januari 1984 heeft de dataverzameling van het CCO telefonisch plaatsgevonden. Naast de methode van waarneming veranderde in die maand ook de onderzoeksfrequentie. Deze werd verhoogd van drie- tot viermaal per jaar, met als enquêteperiodes de maanden januari, april, juli en oktober. In april 1986 werd de frequentie opnieuw verhoogd. Het onderzoek wordt sinds die datum maandelijks gehouden. Vanaf januari 2017 is er sprake van een mixed-mode benadering. De aangeschreven personen wordt gevraagd via internet te responderen. De brief bevat naast een link met inlogcodes ook een QR-code waarmee men rechtstreeks in de vragenlijst komt. De vragenlijst is daarvoor geschikt gemaakt voor smartphone. Personen die niet tijdig responderen worden vervolgens via telefoon benaderd.

Berichtgevers

Personen in Nederland van 15 jaar en ouder die behoren tot de huishoudkern, met uitzondering van personen in inrichtingen, instellingen en tehuizen (institutionele bevolking).

Steekproefomvang

Sinds januari 2017 bedraagt de steekproefomvang 2 150 personen. Het verwachte responspercentage is bijna 50 procent waarmee de gewenste minimale 1000 respondenten gehaald worden.

Controle- en correctiemethoden

Er wordt gecontroleerd op interne consistentie waarbij gekeken wordt naar de achtergrondkenmerken van de respondenten en de plausibiliteit van de uitkomsten met voorgaande perioden.

Weging

Vanaf januari 2017 wordt een weging toegepast gebaseerd op de belangrijkste achtergrondgrondkenmerken van de respondent: Leeftijd(7) + opleidingsniveau(4) + type huishouden(4) + aantal personen(5) + huishouden soort(2) x [geslacht(2) + besteedbaar huishoudinkomen jaar T-2(5) + huur/koop jaar T-2(2) + stedelijkheid gemeente (5). Waarbij het cijfer tussen haakjes staat voor het aantal categorieën.

Wat is de kwaliteit van de uitkomsten

Nauwkeurigheid

De hoogte van het consumentenvertrouwen in een bepaalde maand hangt samen met de hoogte van het consumentenvertrouwen in voorgaande maanden. Het ligt daarom voor de hand om de precisie van de maandelijkse schattingen te verbeteren door gebruik te maken van steekproefinformatie uit voorgaande periodes. Deze informatie wordt ook gebruikt om de maandelijkse seizoeninvloeden te bepalen. De schatting van het consumentenvertrouwen zal vanaf 2017 zijn gebaseerd op een structureel tijdreeksmodel waarbij ook gecorrigeerd wordt voor de methodebreuk die vanaf januari 2017 optreedt. Een uitgebreide beschrijving van het structurele tijdreeksmodel en de methodebreuk is te vinden in het document Brakel, J.A. van den, S. Krieg, en M. Smeets (2017). Schattingsmethodiek voor het Consumentenvertrouwen. CBS-rapport, Centraal Bureau voor de Statistiek, Heerlen.
Volgtijdelijke vergelijkbaarheid

De gecorrigeerde cijfers vanaf april 1986 tot aan het meest recente cijfer zijn vergelijkbaar in de tijd. Niet-gecorrigeerde cijfers kennen in januari 2017 een breuk met het verleden. Het is daarom dat de cijfers volgens de nieuwe waarneemmethode in aparte StatLinetabellen zijn opgenomen. Oude StatLinetabellen blijven beschikbaar (in het archief).

Beschrijving kwaliteitsstrategie

Bij invullen via internet en tijdens het telefonische interview worden de antwoorden in de computer ingevoerd; daarbij kunnen inconsistente antwoorden direct gesignaleerd worden.

Meer informatie

Voor een meer gedetailleerde beschrijving van het onderzoek wordt verwezen naar de uitgebreide onderzoeksbeschrijving Consumenten Conjunctuuronderzoek.