Auteur: Wouter Zuiddam
Prijsontwikkeling elektronische publicaties

3. Berekeningsmethode

Voor het berekenen van de afzonderlijke prijsindexen voor digitale kranten en e-books wordt een Dutot-index gebruikt. Om de twee resulterende prijsindexen samen te voegen, is een Laspeyres-index gebruikt. Daarnaast is een tweede prijsindex berekend, de zogenaamde afgeleide prijsindex. De methoden worden hieronder besproken.

3.1 Dutot-index

Een Dutot-prijsindex is een prijsindex gedefinieerd als de verhouding tussen het rekenkundig gemiddelde van de prijzen in de huidige periode en het rekenkundig gemiddelde van de prijzen in de referentieperiode. De Dutot-index wordt meestal gebruikt voor homogene items waarbij het grootste gewicht impliciet wordt toegekend aan het duurste product. Deze formule wordt ook veel gebruikt in de consumentenprijsindex voor het berekenen van prijsindexen op het laagste niveau.

Bij deze methode wordt in iedere maand gekeken naar exact dezelfde producten zodat de prijzen van maand op maand goed vergeleken kunnen worden.

3.2 Laspeyres-index

De Laspeyres-prijsindex is een prijsindex die wordt gebruikt om de verandering in de prijzen van een pakket met goederen en diensten (producten) te meten ten opzichte van een referentieperiode. De producten worden gewogen met de bestedingsaandelen. Met deze wegingen worden de losse prijsindexen van digitale kranten en e-books samengevoegd tot een prijsindex voor elektronische publicaties.

3.3 Normale en afgeleide prijsindex

Om het verschil van de prijsindex door de belastingverlaging in kaart te brengen is ervoor gekozen om zowel een normale prijsindex als een afgeleide prijsindex te berekenen. 

De afgeleide prijsindex is gelijk aan de gewone prijsindex, exclusief het effect van veranderingen in de tarieven van productgebonden belastingen (bijvoorbeeld btw en accijns op alcohol en tabak) en subsidies. De afgeleide index toont de prijsontwikkeling als de belastingtarieven sinds de referentieperiode niet meer veranderd zouden zijn. In het geval van de elektronische publicaties betreft het alleen de btw. Deze is veranderd per 1 januari 2020 en de afgeleide reeks laat dus de prijsontwikkeling zien als deze btw-verandering niet wordt meegenomen.