Aanbod van ecosysteemdiensten; fysiek en monetair, regio

Aanbod van ecosysteemdiensten; fysiek en monetair, regio

Ecosysteemtypen Regio's Perioden Fysiek Producerende diensten Voorziening akker- en tuinbouwgewassen (x 1 000 ton) Fysiek Producerende diensten Voorziening groenvoedergewassen (x 1 000 ton) Fysiek Producerende diensten Houtvoorziening (x 1 000 m3) Fysiek Regulerende diensten Waterzuivering (mln m3) Fysiek Regulerende diensten Luchtfiltratie (ton) Fysiek Regulerende diensten Koolstofvastlegging (x 1 000 ton) Fysiek Regulerende diensten Koolstofopslag (x 1 000 ton) Fysiek Regulerende diensten Bestuiving (x 1 000 ton) Fysiek Regulerende diensten Regenwaterregulatie (mm) Fysiek Regulerende diensten Kustbescherming (ha) Fysiek Regulerende diensten Vermindering stedelijke hitte-eilanden (graden Celsius) Fysiek Culturele diensten Natuurrecreatie (wandelen) (mln uren) Fysiek Culturele diensten Natuurrecreatie (overig) (mln uren) Fysiek Culturele diensten Natuurtoerisme (x 1 000 overnachtingen) Monetair Totaal ecosysteemdiensten (mln euro) Monetair Producerende diensten Voorziening akker- en tuinbouwgewassen (mln euro) Monetair Producerende diensten Voorziening groenvoedergewassen (mln euro) Monetair Producerende diensten Houtvoorziening (mln euro) Monetair Regulerende diensten Waterzuivering (mln euro) Monetair Regulerende diensten Luchtfiltratie (mln euro) Monetair Regulerende diensten Koolstofvastlegging (mln euro) Monetair Regulerende diensten Koolstofopslag (mln euro) Monetair Regulerende diensten Bestuiving (mln euro) Monetair Regulerende diensten Regenwaterregulatie (mln euro) Monetair Regulerende diensten Kustbescherming (mln euro) Monetair Regulerende diensten Vermindering stedelijke hitte-eilanden (mln euro) Monetair Culturele diensten Natuurrecreatie (wandelen) (mln euro) Monetair Culturele diensten Natuurrecreatie (overig) (mln euro) Monetair Culturele diensten Natuurtoerisme (mln euro) Monetair Culturele diensten Groene leefomgeving (mln euro)
Totaal Nederland 2023* 19.044 11.551 1.682 432 14.357 811 . 293 23 6.180 1,1 1.009 . 71.365 11.510 762 697 95 200 159 188 . 290 . 192 . 615 1.772 5.408 1.133
Totaal Noord-Nederland (LD) 2023* 5.792 3.755 254 . 2.075 174 . 3 20 2.071 0,9 105 . 11.782 2.056 119 192 14 . 13 40 . 5 . 64 . 64 225 1.254 65
Totaal Oost-Nederland (LD) 2023* 3.834 3.842 727 . 5.414 287 . 116 32 1,1 218 . 16.825 3.009 199 249 41 . 42 67 . 88 . . 133 396 1.632 163
Totaal West-Nederland (LD) 2023* 5.264 2.373 198 . 2.424 162 . 106 15 4.110 1,1 459 . 30.235 4.121 278 136 11 . 58 37 . 85 . 128 . 280 817 1.515 777
Totaal Zuid-Nederland (LD) 2023* 4.154 1.580 504 . 4.444 188 . 68 39 1,2 227 . 12.523 2.124 166 121 28 . 45 43 . 112 . . 138 335 1.006 128
Totaal Groningen (PV) 2023* 2.649 774 28 . 350 35 . 2 15 89 0,9 37 . 1.026 330 53 36 2 . 3 8 . 1 . 3 . 22 70 98 34
Totaal Fryslân (PV) 2023* 709 2.170 59 . 651 72 . 1 12 1.981 0,8 39 . 6.354 1.133 25 116 3 . 4 17 . 1 . 62 . 24 83 786 14
Totaal Drenthe (PV) 2023* 2.434 811 167 . 1.073 68 . 1 31 1,0 29 . 4.402 593 42 40 9 . 6 16 . 3 . . 18 73 370 17
Totaal Overijssel (PV) 2023* 549 1.784 183 . 1.394 88 . 4 33 1,1 69 . 5.097 912 18 106 10 . 11 20 . 4 . . 42 119 546 36
Totaal Flevoland (PV) 2023* 2.453 152 69 . 488 37 . 16 9 1,1 23 . 1.015 330 131 24 4 . 4 9 . 11 . . 14 47 66 21
Totaal Gelderland (PV) 2023* 831 1.906 474 . 3.532 162 . 97 37 1,2 126 . 10.713 1.767 50 120 27 . 27 38 . 73 . . 77 229 1.020 106
Totaal Utrecht (PV) 2023* 82 707 89 . 787 42 . 49 24 1,2 74 . 2.243 533 12 50 5 . 15 10 . 41 . . 45 122 158 74
Totaal Noord-Holland (PV) 2023* 1.261 768 56 . 743 48 . 10 14 1.929 1,0 164 . 11.502 1.767 147 38 3 . 20 11 . 8 . 60 . 100 316 643 421
Totaal Zuid-Holland (PV) 2023* 1.286 706 37 . 577 45 . 8 11 1.296 1,1 197 . 7.265 1.162 51 39 2 . 20 10 . 6 . 40 . 120 320 287 265
Totaal Zeeland (PV) 2023* 2.635 192 16 . 316 27 . 39 10 884 0,9 24 . 9.225 658 68 9 1 . 2 6 . 30 . 27 . 15 58 427 16
Totaal Noord-Brabant (PV) 2023* 2.646 1.221 347 . 3.207 126 . 35 37 1,2 152 . 5.513 1.118 97 93 20 . 31 29 . 67 . . 93 229 370 89
Totaal Limburg (PV) 2023* 1.508 359 156 . 1.237 61 . 33 33 1,2 75 . 7.010 1.007 69 28 9 . 14 14 . 45 . . 45 106 636 40
Totaal bebouwde omgeving Nederland 2023* . 124 11 . 5 18 1,0 151 . . 141 . 3 3 . 4 . . 92 . . 39
Totaal bebouwde omgeving Noord-Nederland (LD) 2023* . 17 2 . 0 19 0,7 14 . . 15 . 0 0 . 0 . . 8 . . 6
Totaal bebouwde omgeving Oost-Nederland (LD) 2023* . 33 3 . 2 24 1,0 26 . . 23 . 1 1 . 1 . . 16 . . 5
Totaal bebouwde omgeving West-Nederland (LD) 2023* . 38 3 . 2 13 0,9 90 . . 79 . 1 1 . 1 . . 55 . . 21
Totaal bebouwde omgeving Zuid-Nederland (LD) 2023* . 37 3 . 1 27 1,0 22 . . 23 . 1 1 . 2 . . 13 . . 7
Totaal bebouwde omgeving Groningen (PV) 2023* . 6 1 . 0 16 0,7 6 . . 9 . 0 0 . 0 . . 4 . . 5
Totaal bebouwde omgeving Fryslân (PV) 2023* . 5 1 . 0 17 0,7 5 . . 4 . 0 0 . 0 . . 3 . . 0
Totaal bebouwde omgeving Drenthe (PV) 2023* . 6 1 . 0 24 0,8 3 . . 3 . 0 0 . 0 . . 2 . . 1
Totaal bebouwde omgeving Overijssel (PV) 2023* . 8 1 . 0 25 0,9 9 . . 7 . 0 0 . 0 . . 5 . . 2
Totaal bebouwde omgeving Flevoland (PV) 2023* . 4 0 . 0 10 0,9 3 . . 3 . 0 0 . 0 . . 2 . . 1
Totaal bebouwde omgeving Gelderland (PV) 2023* . 21 1 . 2 26 1,1 14 . . 13 . 0 0 . 1 . . 9 . . 3
Totaal bebouwde omgeving Utrecht (PV) 2023* . 9 1 . 0 20 1,1 14 . . 11 . 0 0 . 0 . . 8 . . 2
Totaal bebouwde omgeving Noord-Holland (PV) 2023* . 12 1 . 0 13 0,8 37 . . 36 . 0 0 . 0 . . 23 . . 12
Totaal bebouwde omgeving Zuid-Holland (PV) 2023* . 10 1 . 0 10 0,9 35 . . 29 . 0 0 . 0 . . 21 . . 7
Totaal bebouwde omgeving Zeeland (PV) 2023* . 7 0 . 1 13 0,8 3 . . 3 . 0 0 . 1 . . 2 . . 0
Totaal bebouwde omgeving Noord-Brabant (PV) 2023* . 20 2 . 1 29 1,0 16 . . 16 . 0 0 . 1 . . 10 . . 5
Totaal bebouwde omgeving Limburg (PV) 2023* . 17 1 . 0 22 1,1 6 . . 7 . 0 0 . 1 . . 4 . . 2
Bebouwd gebied Nederland 2023* . 71 6 . 2 16 0,9 134 . . 106 . 2 1 . 2 . . 82 . . 20
Bebouwd gebied Noord-Nederland (LD) 2023* . 9 1 . 0 18 0,7 13 . . 12 . 0 0 . 0 . . 8 . . 4
Bebouwd gebied Oost-Nederland (LD) 2023* . 22 2 . 1 17 1,0 24 . . 19 . 0 0 . 1 . . 15 . . 3
Bebouwd gebied West-Nederland (LD) 2023* . 19 2 . 1 13 0,9 78 . . 58 . 1 0 . 1 . . 47 . . 9
Bebouwd gebied Zuid-Nederland (LD) 2023* . 21 2 . 1 20 1,0 20 . . 17 . 0 0 . 1 . . 12 . . 4
Bebouwd gebied Groningen (PV) 2023* . 3 0 . 0 15 0,7 6 . . 7 . 0 0 . 0 . . 3 . . 4
Bebouwd gebied Fryslân (PV) 2023* . 2 0 . 0 16 0,7 5 . . 3 . 0 0 . 0 . . 3 . . 0
Bebouwd gebied Drenthe (PV) 2023* . 4 0 . 0 21 0,8 2 . . 2 . 0 0 . 0 . . 1 . . 0
Bebouwd gebied Overijssel (PV) 2023* . 5 0 . 0 20 0,9 8 . . 6 . 0 0 . 0 . . 5 . . 1
Bebouwd gebied Flevoland (PV) 2023* . 2 0 . 0 8 0,9 3 . . 2 . 0 0 . 0 . . 2 . . 0
Bebouwd gebied Gelderland (PV) 2023* . 16 1 . 1 22 1,1 13 . . 11 . 0 0 . 0 . . 8 . . 2
Bebouwd gebied Utrecht (PV) 2023* . 6 0 . 0 18 1,2 13 . . 10 . 0 0 . 0 . . 8 . . 1
Bebouwd gebied Noord-Holland (PV) 2023* . 5 1 . 0 12 0,8 32 . . 25 . 0 0 . 0 . . 19 . . 5
Bebouwd gebied Zuid-Holland (PV) 2023* . 5 1 . 0 8 0,9 31 . . 21 . 0 0 . 0 . . 19 . . 2
Bebouwd gebied Zeeland (PV) 2023* . 2 0 . 0 13 0,8 2 . . 2 . 0 0 . 0 . . 1 . . 0
Bebouwd gebied Noord-Brabant (PV) 2023* . 11 1 . 0 22 1,0 14 . . 12 . 0 0 . 0 . . 9 . . 2
Bebouwd gebied Limburg (PV) 2023* . 11 1 . 0 18 1,1 5 . . 5 . 0 0 . 0 . . 3 . . 2
Infrastructuur Nederland 2023* . 54 5 . 2 21 1,0 17 . . 35 . 1 1 . 2 . . 10 . . 20
Infrastructuur Noord-Nederland (LD) 2023* . 8 1 . 0 20 0,7 1 . . 3 . 0 0 . 0 . . 1 . . 2
Infrastructuur Oost-Nederland (LD) 2023* . 11 1 . 1 24 1,0 1 . . 4 . 0 0 . 1 . . 1 . . 2
Infrastructuur West-Nederland (LD) 2023* . 20 2 . 1 15 1,0 12 . . 22 . 1 0 . 1 . . 7 . . 13
Infrastructuur Zuid-Nederland (LD) 2023* . 15 1 . 1 31 1,1 2 . . 6 . 0 0 . 1 . . 1 . . 3
Infrastructuur Groningen (PV) 2023* . 2 0 . 0 17 0,7 1 . . 2 . 0 0 . 0 . . 0 . . 1
Infrastructuur Fryslân (PV) 2023* . 3 0 . 0 18 0,7 0 . . 1 . 0 0 . 0 . . 0 . . 0
Infrastructuur Drenthe (PV) 2023* . 2 0 . 0 27 0,8 0 . . 1 . 0 0 . 0 . . 0 . . 0
Infrastructuur Overijssel (PV) 2023* . 3 0 . 0 30 0,9 0 . . 1 . 0 0 . 0 . . 0 . . 1
Infrastructuur Flevoland (PV) 2023* . 2 0 . 0 12 0,9 0 . . 1 . 0 0 . 0 . . 0 . . 0
Infrastructuur Gelderland (PV) 2023* . 5 1 . 1 29 1,0 1 . . 3 . 0 0 . 1 . . 1 . . 1
Infrastructuur Utrecht (PV) 2023* . 3 0 . 0 21 1,1 1 . . 2 . 0 0 . 0 . . 1 . . 1
Infrastructuur Noord-Holland (PV) 2023* . 7 1 . 0 14 0,9 5 . . 11 . 0 0 . 0 . . 3 . . 7
Infrastructuur Zuid-Holland (PV) 2023* . 5 1 . 0 11 1,1 4 . . 7 . 0 0 . 0 . . 2 . . 4
Infrastructuur Zeeland (PV) 2023* . 5 0 . 0 13 0,7 2 . . 2 . 0 0 . 0 . . 1 . . 0
Infrastructuur Noord-Brabant (PV) 2023* . 9 1 . 0 36 1,1 2 . . 4 . 0 0 . 1 . . 1 . . 2
Infrastructuur Limburg (PV) 2023* . 6 1 . 0 25 1,0 1 . . 2 . 0 0 . 0 . . 0 . . 1
Totaal stedelijk groen en recreatie Nederland 2023* . 661 54 . 12 40 1,8 51 . . 521 . 42 12 . 11 . . 31 304 . 120
Totaal stedelijk groen en recreatie Noord-Nederland (LD) 2023* . 82 9 . 0 41 1,6 4 . . 40 . 3 2 . 0 . . 2 27 . 6
Totaal stedelijk groen en recreatie Oost-Nederland (LD) 2023* . 181 13 . 4 47 1,8 7 . . 95 . 9 3 . 3 . . 4 64 . 12
Totaal stedelijk groen en recreatie West-Nederland (LD) 2023* . 218 20 . 5 29 1,8 35 . . 298 . 21 5 . 4 . . 21 157 . 91
Totaal stedelijk groen en recreatie Zuid-Nederland (LD) 2023* . 179 12 . 3 52 2,0 5 . . 87 . 9 3 . 5 . . 3 56 . 12
Totaal stedelijk groen en recreatie Groningen (PV) 2023* . 26 3 . 0 35 1,6 2 . . 19 . 1 1 . 0 . . 1 13 . 3
Totaal stedelijk groen en recreatie Fryslân (PV) 2023* . 21 2 . 0 38 1,4 1 . . 3 . 1 1 . 0 . . 1 . . 1
Totaal stedelijk groen en recreatie Drenthe (PV) 2023* . 35 3 . 0 49 1,7 1 . . 18 . 1 1 . 0 . . 0 15 . 1
Totaal stedelijk groen en recreatie Overijssel (PV) 2023* . 51 4 . 0 52 2,0 2 . . 29 . 2 1 . 0 . . 1 21 . 3
Totaal stedelijk groen en recreatie Flevoland (PV) 2023* . 19 2 . 1 19 1,7 1 . . 15 . 1 0 . 1 . . 1 9 . 3
Totaal stedelijk groen en recreatie Gelderland (PV) 2023* . 111 7 . 3 52 1,8 4 . . 52 . 5 2 . 2 . . 2 34 . 6
Totaal stedelijk groen en recreatie Utrecht (PV) 2023* . 49 3 . 2 41 1,9 4 . . 41 . 4 1 . 2 . . 2 27 . 6
Totaal stedelijk groen en recreatie Noord-Holland (PV) 2023* . 75 7 . 1 30 1,6 14 . . 115 . 7 2 . 1 . . 8 61 . 37
Totaal stedelijk groen en recreatie Zuid-Holland (PV) 2023* . 77 8 . 0 24 2,0 16 . . 132 . 9 2 . 0 . . 10 63 . 47
Totaal stedelijk groen en recreatie Zeeland (PV) 2023* . 17 2 . 2 31 1,5 1 . . 10 . 1 0 . 1 . . 0 6 . 1
Totaal stedelijk groen en recreatie Noord-Brabant (PV) 2023* . 120 7 . 1 55 2,0 4 . . 59 . 6 2 . 3 . . 2 36 . 10
Totaal stedelijk groen en recreatie Limburg (PV) 2023* . 60 4 . 2 47 2,2 2 . . 28 . 3 1 . 2 . . 1 20 . 2
Stedelijk groen Nederland 2023* . 420 36 . 6 42 2,1 32 . . 294 . 37 8 . 6 . . 19 . . 115
Stedelijk groen Noord-Nederland (LD) 2023* . 48 5 . 0 42 1,7 2 . . 19 . 2 1 . 0 . . 1 . . 6
Stedelijk groen Oost-Nederland (LD) 2023* . 97 8 . 2 44 2,2 3 . . 43 . 8 2 . 2 . . 2 . . 11
Stedelijk groen West-Nederland (LD) 2023* . 166 15 . 3 34 2,1 25 . . 190 . 19 4 . 2 . . 15 . . 87
Stedelijk groen Zuid-Nederland (LD) 2023* . 108 8 . 2 54 2,4 2 . . 42 . 8 2 . 2 . . 1 . . 11
Stedelijk groen Groningen (PV) 2023* . 20 2 . 0 36 1,8 1 . . 11 . 1 1 . 0 . . 1 . . 3
Stedelijk groen Fryslân (PV) 2023* . 13 2 . 0 38 1,4 0 . . 3 . 1 0 . 0 . . 0 . . 1
Stedelijk groen Drenthe (PV) 2023* . 14 1 . 0 53 2,1 0 . . 5 . 1 0 . 0 . . 0 . . 1
Stedelijk groen Overijssel (PV) 2023* . 25 2 . 0 58 2,3 1 . . 12 . 2 1 . 0 . . 1 . . 3
Stedelijk groen Flevoland (PV) 2023* . 13 1 . 1 18 1,9 1 . . 8 . 1 0 . 0 . . 0 . . 3
Stedelijk groen Gelderland (PV) 2023* . 59 4 . 2 55 2,3 2 . . 23 . 5 1 . 1 . . 1 . . 6
Stedelijk groen Utrecht (PV) 2023* . 33 2 . 1 44 2,2 2 . . 21 . 3 1 . 1 . . 1 . . 5
Stedelijk groen Noord-Holland (PV) 2023* . 59 6 . 0 32 1,8 10 . . 74 . 7 1 . 0 . . 6 . . 35
Stedelijk groen Zuid-Holland (PV) 2023* . 64 6 . 0 25 2,3 12 . . 91 . 9 1 . 0 . . 7 . . 47
Stedelijk groen Zeeland (PV) 2023* . 10 1 . 1 36 1,6 0 . . 3 . 1 0 . 1 . . 0 . . 1
Bron: CBS.
Verklaring van tekens

Tabeltoelichting


De gegevens in deze tabel vertegenwoordigen verschillende ecosysteemdiensten in Nederland, gegroepeerd in drie categorieën: producerende, regulerende en culturele diensten. Deze diensten worden aangeboden door ecosystemen en laten het economische gebruik van de natuur zien. Elke dienst wordt uitgedrukt in zowel een fysieke als een monetaire waarde, waardoor hun waarde zowel in tastbare als in financiële termen wordt benadrukt.

De Natuurlijk kapitaalrekeningen hebben als doel om de relatie tussen natuur, economie en menselijke activiteiten op overzichtelijke en internationaal vergelijkbare wijze – letterlijk - in kaart te brengen. CBS werkt samen met Wageningen University (WUR) in opdracht van het Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) aan de ontwikkeling van modellen, data en kaarten die een ruimtelijk en zo compleet mogelijk beeld geven van de huidige staat van natuurlijk kapitaal in Nederland. Aan de basis van dit stelsel van rekeningen staan de ecosysteemdiensten; de bijdragen van ecosystemen aan onze economie en aan andere menselijke activiteiten.

Gegevens beschikbaar vanaf: 2016

Status van de cijfers:
De cijfers hebben een voorlopige status.
Om consistente tijdreeksen te verkrijgen wordt ieder jaar de complete tijdreeks (her)berekend indien dit noodzakelijk is, zodat ook de laatste inzichten en bronnen worden meegenomen.

Wijzigingen per november 2025
Geen, dit is een nieuwe tabel. De vorige tabel over dit onderwerp is stopgezet vanwege een revisie van de data. De belangrijkste verbeteringen zijn:

Ecosysteemtypekaart: De achterliggende ecosysteemtypekaart is gereviseerd. Zowel de brondata als de indeling van ecosysteemtypen zijn aangepast. Deze wijzigingen hebben effect op alle diensten in deze tabel. Voor meer informatie raadpleeg de technische toelichting onder hoofdstuk 4.

Recreatie: De gegevens voor recreatie zijn bijgesteld op basis van gereviseerde brondata. Met name de uitgaven van recreanten tijdens activiteiten zijn aangepast. Deze bijstelling is doorgevoerd over de gehele tijdreeks om consistentie te waarborgen.

Groene leefomgeving: Voor de dienst groene leefomgeving is het regressiemodel gereviseerd. Deze aanpassing heeft impact op de gehele tijdreeks van deze dienst.

Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Nieuwe cijfers worden jaarlijks gepubliceerd in november.

Toelichting onderwerpen

Fysiek
Ecosysteemdiensten uitgedrukt in fysieke waarden.
Producerende diensten
Producerende ecosysteemdiensten zijn de directe materiële voordelen die mensen verkrijgen uit ecosystemen zoals voedselproductie, houtwinning en andere tastbare bronnen die direct uit natuurlijke omgevingen voortkomen. Hierbij dient de oogst als proxy voor de bijdrage van de ecosysteemfuncties aan de groei van het gewas.
Voorziening akker- en tuinbouwgewassen
De oogst van akker- en tuinbouwgewassen, inclusief sierteelt. Ecosysteemfuncties dragen bij aan de groei van deze gewassen, die worden geoogst voor consumptie of decoratief gebruik.
Voorziening groenvoedergewassen
De oogst van gewassen specifiek bestemd voor veevoederproductie (i.e. snijmaïs) en gras dat direct door vee wordt begraasd. Ecosysteemfuncties dragen bij aan de groei van deze gewassen, die worden gebruik als veevoer.
Houtvoorziening
Bijdrage van ecosystemen aan de groei van bomen en andere houtachtige biomassa die wordt geoogst voor houtproductie of energetische toepassing.
Regulerende diensten
Regulerende ecosysteemdiensten zijn de bijdragen van ecosystemen aan de regulatie van klimaat, water en biogeochemische kringlopen, wat bijdraagt aan gunstige omstandigheden voor mens en maatschappij.
Waterzuivering
Natuurlijke zuivering van water door de bodem, waarbij dit grondwater vervolgens wordt onttrokken en verder gezuiverd tot drinkwater.
Luchtfiltratie
De afvang van fijnstof van deeltjes kleiner dan 2.5 micrometer (PM2.5) door vegetatie. Ecosystemen vangen fijnstof af en verlagen daarmee de fijnstofconcentratie in de atmosfeer.
Koolstofvastlegging
Bijdrage van ecosystemen aan het verminderen van de concentraties van broeikasgassen in de atmosfeer door koolstofopname door vegetatie.
Koolstofopslag
De bijdrage van ecosystemen om koolstof te accumuleren en vast te houden.
Bestuiving
Vermeden productieverlies in gewassen door bestuiving. Ecosystemen dragen bij aan bestuiving door wilde bestuivers, zoals wilde bijen en hommels (exclusief honingbijen beheerd door een imker), wat essentieel is voor de productie van vele gewassen.
Regenwaterregulatie
De gemiddelde opname van regenwater in de bodem, gemeten in millimeters in het eerste uur, laat zien hoe ecosystemen bijdragen aan het infiltratieproces. Bodemtype en vegetatie spelen hierbij een essentiële rol en dragen bij aan de regulatie van regenwaterinfiltratie.
Kustbescherming
Ecosystemen langs de kust verminderen de impact van zeespiegelstijging, getijdeoverspoelingen en stormen door bij te dragen aan de bescherming van de kustlijn. Duinen vormen een natuurlijke bescherming tegen overstromingsrisico's.
Vermindering stedelijke hitte-eilanden
De gemiddelde vermindering van de temperatuur in stedelijke omgevingen als gevolg van verkoeling door begroeiing. Ecosystemen dragen bij aan het verminderen van het hitte-eilandeffect (Urban Heat Island, UHI).
Culturele diensten
Culturele ecosysteemdiensten dragen bij aan welzijn en culturele identiteit. Ze bieden zowel tastbare als ontastbare waarde door middel van recreatie, esthetisch genot en culturele verrijking.
Natuurrecreatie (wandelen)
De bijdrage van ecosystemen aan het creëren van een aantrekkelijke natuurlijke omgeving die uitnodigt tot recreatie. Wandelrecreatie heeft hier betrekking op het gebruik van natuurlijke ecosystemen voor wandelactiviteiten, waarbij het algemene welzijn van individuen wordt bevorderd door contact met de natuur.
Natuurrecreatie (overig)
De bijdrage van ecosystemen aan het creëren van een aantrekkelijke natuurlijke omgeving die uitnodigt tot recreatie. Overige natuurrecreatie heeft hier betrekking op het gebruik van natuurlijke ecosystemen voor vrijetijdsactiviteiten, waarbij het algemene welzijn van individuen wordt bevorderd door contact met de natuur. Deze dienst is exclusief wandelrecreatie.
Natuurtoerisme
Ecosystemen bieden mogelijkheden voor verschillende vormen van natuurtoerisme, waarbij de ecosysteemdienst natuurtoerisme activiteiten omvat die gerelateerd zijn aan de natuur en waarbij ten minste één overnachting plaatsvindt.
Monetair
Ecosysteemdiensten uitgedrukt in monetaire waarden.
Totaal ecosysteemdiensten
De som van alle ecosysteemtypen in deze tabel.
Producerende diensten
Producerende ecosysteemdiensten zijn de directe materiële voordelen die mensen verkrijgen uit ecosystemen zoals voedselproductie, houtwinning en andere tastbare bronnen die direct uit natuurlijke omgevingen voortkomen. Hierbij dient de oogst als proxy voor de bijdrage van de ecosysteemfuncties aan de groei van het gewas.
Voorziening akker- en tuinbouwgewassen
De oogst van akker- en tuinbouwgewassen, inclusief sierteelt. Ecosysteemfuncties dragen bij aan de groei van deze gewassen, die worden geoogst voor consumptie of decoratief gebruik.
Voorziening groenvoedergewassen
De oogst van gewassen specifiek bestemd voor veevoederproductie (i.e. snijmaïs) en gras dat direct door vee wordt begraasd. Ecosysteemfuncties dragen bij aan de groei van deze gewassen, die worden gebruik als veevoer.
Houtvoorziening
Bijdrage van ecosystemen aan de groei van bomen en andere houtachtige biomassa die wordt geoogst voor houtproductie of energetische toepassing.
Regulerende diensten
Regulerende ecosysteemdiensten zijn de bijdragen van ecosystemen aan de regulatie van klimaat, water en biogeochemische kringlopen, wat bijdraagt aan gunstige omstandigheden voor mens en maatschappij.
Waterzuivering
Natuurlijke zuivering van water door de bodem, waarbij dit grondwater vervolgens wordt onttrokken en verder gezuiverd tot drinkwater.
Luchtfiltratie
De afvang van fijnstof van deeltjes kleiner dan 2.5 micrometer (PM2.5) door vegetatie. Ecosystemen vangen fijnstof af en verlagen daarmee de fijnstofconcentratie in de atmosfeer.
Koolstofvastlegging
Bijdrage van ecosystemen aan het verminderen van de concentraties van broeikasgassen in de atmosfeer door koolstofopname door vegetatie.
Koolstofopslag
De bijdrage van ecosystemen om koolstof te accumuleren en vast te houden.
Bestuiving
Vermeden productieverlies in gewassen door bestuiving. Ecosystemen dragen bij aan bestuiving door wilde bestuivers, zoals wilde bijen en hommels (exclusief honingbijen beheerd door een imker), wat essentieel is voor de productie van vele gewassen.
Regenwaterregulatie
De gemiddelde opname van regenwater in de bodem, gemeten in millimeters per uur, laat zien hoe ecosystemen bijdragen aan het infiltratieproces. Bodemtype en vegetatie spelen hierbij een essentiële rol en dragen bij aan de regulatie van regenwaterinfiltratie.
Kustbescherming
Ecosystemen langs de kust verminderen de impact van zeespiegelstijging, getijdeoverspoelingen en stormen door bij te dragen aan de bescherming van de kustlijn. Duinen vormen een natuurlijke bescherming tegen overstromingsrisico's.
Vermindering stedelijke hitte-eilanden
De gemiddelde vermindering van de temperatuur in stedelijke omgevingen als gevolg van verkoeling door begroeiing. Ecosystemen dragen bij aan het verminderen van het hitte-eilandeffect (Urban Heat Island, UHI).
Culturele diensten
Culturele ecosysteemdiensten dragen bij aan welzijn en culturele identiteit. Ze bieden zowel tastbare als ontastbare waarde door middel van recreatie, esthetisch genot en culturele verrijking.
Natuurrecreatie (wandelen)
De bijdrage van ecosystemen aan het creëren van een aantrekkelijke natuurlijke omgeving die uitnodigt tot recreatie. Wandelrecreatie heeft hier betrekking op het gebruik van natuurlijke ecosystemen voor wandelactiviteiten, waarbij het algemene welzijn van individuen wordt bevorderd door contact met de natuur.
Natuurrecreatie (overig)
De bijdrage van ecosystemen aan het creëren van een aantrekkelijke natuurlijke omgeving die uitnodigt tot recreatie. Overige natuurrecreatie heeft hier betrekking op het gebruik van natuurlijke ecosystemen voor vrijetijdsactiviteiten, waarbij het algemene welzijn van individuen wordt bevorderd door contact met de natuur. Deze dienst is exclusief wandelrecreatie.
Natuurtoerisme
Ecosystemen bieden mogelijkheden voor verschillende vormen van natuurtoerisme, waarbij de ecosysteemdienst natuurtoerisme activiteiten omvat die gerelateerd zijn aan de natuur en waarbij ten minste één overnachting plaatsvindt.
Groene leefomgeving
Het deel van de woningwaarde dat gerelateerd is aan natuur in de directe omgeving. Ecosystemen dragen bij aan de levenskwaliteit en aantrekkelijkheid van woonlocaties.