Financiële balansen en transacties; sectoren, nationale rekeningen
Verklaring van tekens
Tabeltoelichting
Deze tabel bevat financiële transacties, overige mutaties en balansen van de Nederlandse economie. Het geeft inzicht in veel aspecten van de financiële situatie in Nederland. Zoals de hoogte van de overheidsschuld, van de hypotheekschuld van huishoudens, het aandelenbezit van beleggingsinstellingen en de verstrekte kredieten door financiële instellingen. In deze tabel worden de sectoren zowel geconsolideerd als niet-geconsolideerd gepresenteerd.
Gegevens beschikbaar vanaf:
Jaargegevens vanaf 1995.
Kwartaalgegevens vanaf het eerste kwartaal 1999.
Status van de cijfers:
De jaargegevens van 1995 tot en met 2023 zijn definitief. Kwartaalgegevens vanaf 2023 hebben de status voorlopig.
Wijzigingen per 24 december 2025:
Cijfers over het derde kwartaal van 2025 zijn toegevoegd aan deze tabel.
Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Jaarcijfers:
De eerste jaarcijfers komen beschikbaar 85 dagen na afloop van het verslagjaar als som van de cijfers van de vier kwartalen van het betreffende jaar. Vervolgens worden na 6 en 18 maanden respectievelijk de voorlopige en definitieve jaarramingen gepubliceerd. Hiernaast worden de sectorrekeningen voor alle verslagperioden jaarlijks gereviseerd. De cijfers komen jaarlijks in juni beschikbaar op StatLine, de elektronische database van het CBS.
Kwartaalcijfers:
85 dagen na afloop van een verslagkwartaal komt de eerste kwartaalraming beschikbaar. Mocht daarna nog nieuwe kwartaalinformatie beschikbaar komen, dan kan in september het eerste, en in december het tweede kwartaal nog worden herzien. In maart kunnen de eerste drie kwartalen nog worden bijgesteld. Als in juni nieuwe jaarcijfers beschikbaar komen, dan worden de kwartaalcijfers opnieuw herzien zodat ze aansluiten op die jaarcijfers.
Hiernaast kunnen er tussentijdse actualisaties plaatsvinden om eind maart en eind september de meest actuele gegevens over de overheid aan de Europese Commissie te verstrekken.
Toelichting onderwerpen
- Vorderingen
- Chartaal geld en deposito's
- Chartaal geld bestaat uit bankbiljetten en munten die door monetaire autoriteiten zijn uitgegeven of toegelaten. Deposito's bestaan uit rekening-courant tegoeden (girale deposito's), spaartegoeden en overige deposito's.
- Spaartegoeden en overige deposito's
- Dit zijn alle spaartegoeden van particulieren en deposito's (in euro's en in vreemde valuta) bij binnen- en buitenlandse banken waarover niet onmiddellijk en volledig kan worden beschikt.
- Totaal
- Spaartegoeden
- Deze tegoeden omvatten alle tegoeden in euro's en in vreemde valuta van zowel ingezeten als niet-ingezeten particulieren bij banken in de vorm van spaarrekeningen en deposito's waarover niet onmiddellijk en volledig kan worden beschikt.
- Overige deposito's
- Overige deposito's zijn andere deposito's dan girale deposito's. Overige deposito's kunnen niet worden gebruikt voor het verrichten van betalingen, behalve op de vervaldatum of na een overeengekomen opzegtermijn, en kunnen niet in chartaal geld of girale deposito's worden omgezet zonder enige aanzienlijke beperking of boete. Daarnaast omvatten overige deposito's tegoeden van de overheid die aangehouden worden bij de centrale overheid.
- Aandelen en overige deelnemingen
- Aandelen en overige deelnemingen omvatten alle vorderingen die een gehele of gedeeltelijke aanspraak verlenen op de eventuele winst en het eventuele netto vermogen bij liquidatie. Hiertoe wordt eveneens gerekend de waarde van de investeringen door de overheid in de overheidsbedrijven.
Een splitsing wordt gemaakt in:
- Beursgenoteerde aandelen
- Niet-beursgenoteerde aandelen
- Overige deelnemingen
- Aandelen of rechten van deelneming in beleggingsfondsen- Totaal
- Deelnemingen
- Deelnemingen en aandelen of rechten van deelneming in beleggingsfondsen omvatten alle vorderingen die een gehele of gedeeltelijke aanspraak verlenen op de eventuele winst en het eventuele netto vermogen bij liquidatie. Hiertoe wordt ook de waarde van de investeringen door de overheid in de overheidsbedrijven gerekend.
- Overige deelnemingen
- Overige deelnemingen omvatten alle vormen van deelnemingen die niet zijn ingedeeld bij de subcategorieën beursgenoteerde aandelen en niet-beursgenoteerde aandelen.
- Aandelen in beleggingsfondsen
- Aandelen in beleggingsfondsen zijn aandelen van een beleggingsfonds als het fonds een vennootschapsstructuur heeft. Als het fonds een trust is, worden zij rechten van deelneming genoemd. Beleggingsfondsen zijn collectieve beleggingsinstellingen via welke beleggers middelen bijeenbrengen om in financiële en/of niet-financiële activa te beleggen.
- Aandelen of deelneming overige fondsen
- Aandelen of rechten van deelneming in beleggingsfondsen m.u.v. geldmarktfondsen vertegenwoordigen een aanspraak op een deel van de waarde van een beleggingsfonds dat geen geldmarktfonds is. Dit type van aandelen of rechten van deelneming worden door beleggingsfondsen uitgegeven.
- Verzekerings-, pensioenregelingen
- Verzekerings-, pensioen- en standaardgarantieregelingen zijn in zes subcategorieën onderverdeeld:
- technische voorzieningen schadeverzekering;
- levensverzekerings- en lijfrenterechten;
- pensioenrechten;
- aanspraken van pensioenfondsen op pensioenbeheerders;
- rechten op niet-pensioenuitkeringen, en
- voorzieningen voor claims in het kader van standaardgaranties.- Pensioenrechten, overige aanspraken
- Pensioenrechten omvatten financiële aanspraken van huidige en voormalige werknemers op:
a) hun werkgevers;
b) een pensioenfonds;
c) een levensverzekeraar (collectieve contracten).
Overige aanspraken betreft aanspraken van pensioenfondsen op pensioenbeheerders en rechten op niet-pensioenuitkeringen.- Totaal
- Pensioenrechten omvatten financiële aanspraken van huidige en voormalige werknemers op:
a) hun werkgevers;
b) een pensioenfonds;
c) een levensverzekeraar (collectieve contracten).
Overige aanspraken betreft aanspraken van pensioenfondsen op pensioenbeheerders en rechten op niet-pensioenuitkeringen.
- Pensioenrechten
- Pensioenrechten omvatten financiële aanspraken van huidige en voormalige werknemers op:
a) hun werkgevers;
b) een pensioenfonds;
c) een levensverzekeraar (collectieve contracten).
Bij deze post gaat het om de zogenaamde tweede pijler van het Nederlandse pensioenstelsel, m.a.w. de door werknemers opgebouwde aanvullende pensioenen en niet om de AOW. Onder deze post worden de pensioenaanspraken geboekt, en niet de totale waarde van de beleggingen. De pensioenaanspraken kunnen afwijken van de waarde van de beleggingen. Als de dekkingsgraad bijvoorbeeld 110 procent bedraagt, zijn de beleggingen 10 procent meer waard dan de pensioenaanspraken.
- Overige aanspraken
- Overige aanspraken bestaat uit aanspraken van pensioenfondsen op pensioenbeheerders en rechten op niet-pensioenuitkeringen.
- Totaal
- Overige aanspraken bestaat uit aanspraken van pensioenfondsen op pensioenbeheerders en rechten op niet-pensioenuitkeringen.
- Aanspraken op pensioenbeheerders
- Een werkgever kan een contract met een derde sluiten om het pensioenfonds voor zijn werknemers te administreren. Als de werkgever de voorwaarden van de pensioenregelingen blijft bepalen en de verantwoordelijkheid voor financieringstekorten en het recht op financieringsoverschotten behoudt, wordt de werkgever als pensioenbeheerder beschouwd en de eenheid die de werkzaamheden onder leiding van de pensioenbeheerder verricht als pensioenadministrateur. Als de overeenkomst tussen de werkgever en de derde inhoudt dat de werkgever de risico's en verantwoordelijkheid voor een financieringstekort aan de derde overdraagt in ruil voor het recht van de derde om overschotten te behouden, is de derde zowel pensioenbeheerder als pensioenadministrateur.
- Rechten op niet-pensioenuitkeringen
- Dit betreft in Nederland alleen rechten op basis van de VPL-regeling. De VPL-regeling (VUT, prepensioen, levensloop) is een overgangsregeling voor het voorwaardelijke pensioen dat veel werkgevers in 2006 en 2007 aan werknemers hebben toegezegd na afschaffen van de regelingen voor vervroegde uittreding. Bijdragen voor deze regeling zijn onderdeel van de sociale lasten van werkgevers (en werknemers), maar de rechten hebben een voorwaardelijke karakter. Om deze reden worden deze niet opgenomen als pensioenrechten, maar als rechten op niet-pensioenuitkeringen.
- Overige vorderingen/schulden
- Overige vorderingen/schulden zijn financiële activa en passiva die ontstaan als tegenboekingen van transacties indien er sprake is van een tijdsverschil tussen deze transacties en de daarmee samenhangende betalingen. Financiële transacties in overige vorderingen/schulden omvatten:
- handelskredieten en voorschotten, en
- overige transitorische posten- Totaal
- Handelskredieten en voorschotten
- Handelskredieten en voorschotten zijn financiële aanspraken die voortvloeien uit de rechtstreekse kredietverlening door aanbieders van goederen en diensten aan hun klanten, en uit vooruitbetalingen door klanten voor nog niet geleverde goederen en diensten.
- Overige transitorische posten
- Overige transitorische posten zijn financiële aanspraken die ontstaan uit tijdsverschillen tussen verdelingstransacties of financiële transacties op de secundaire markt en de daarmee samenhangende betalingen. Overige transitorische posten omvatten financiële aanspraken die ontstaan als gevolg van het tijdsverschil tussen het moment van toerekening van transacties aan een verslagperiode en de daarmee samenhangende betalingen. Het kan bijvoorbeeld gaan om:
- lonen;
- belastingen en sociale premies;
- dividenden;
- huur, en
- aankoop en verkoop van effecten.
- Schulden
- Chartaal geld en deposito's
- Chartaal geld bestaat uit bankbiljetten en munten die door monetaire autoriteiten zijn uitgegeven of toegelaten. Deposito's bestaan uit rekening-courant tegoeden (girale deposito's), spaartegoeden en overige deposito's.
- Spaartegoeden en overige deposito's
- Dit zijn alle spaartegoeden van particulieren en deposito's (in euro's en in vreemde valuta) bij binnen- en buitenlandse banken waarover niet onmiddellijk en volledig kan worden beschikt.
- Totaal
- Spaartegoeden
- Deze tegoeden omvatten alle tegoeden in euro's en in vreemde valuta van zowel ingezeten als niet-ingezeten particulieren bij banken in de vorm van spaarrekeningen en deposito's waarover niet onmiddellijk en volledig kan worden beschikt.
- Overige deposito's
- Overige deposito's zijn andere deposito's dan girale deposito's. Overige deposito's kunnen niet worden gebruikt voor het verrichten van betalingen, behalve op de vervaldatum of na een overeengekomen opzegtermijn, en kunnen niet in chartaal geld of girale deposito's worden omgezet zonder enige aanzienlijke beperking of boete. Daarnaast omvatten overige deposito's tegoeden van de overheid die aangehouden worden bij de centrale overheid.
- Aandelen en overige deelnemingen
- Aandelen en overige deelnemingen omvatten alle vorderingen die een gehele of gedeeltelijke aanspraak verlenen op de eventuele winst en het eventuele netto vermogen bij liquidatie. Hiertoe wordt eveneens gerekend de waarde van de investeringen door de overheid in de overheidsbedrijven.
Een splitsing wordt gemaakt in:
- Beursgenoteerde aandelen
- Niet-beursgenoteerde aandelen
- Overige deelnemingen
- Aandelen of rechten van deelneming in beleggingsfondsen- Totaal
- Deelnemingen
- Deelnemingen en aandelen of rechten van deelneming in beleggingsfondsen omvatten alle vorderingen die een gehele of gedeeltelijke aanspraak verlenen op de eventuele winst en het eventuele netto vermogen bij liquidatie. Hiertoe wordt ook de waarde van de investeringen door de overheid in de overheidsbedrijven gerekend.
- Overige deelnemingen
- Overige deelnemingen omvatten alle vormen van deelnemingen die niet zijn ingedeeld bij de subcategorieën beursgenoteerde aandelen en niet-beursgenoteerde aandelen.
- Aandelen in beleggingsfondsen
- Aandelen in beleggingsfondsen zijn aandelen van een beleggingsfonds als het fonds een vennootschapsstructuur heeft. Als het fonds een trust is, worden zij rechten van deelneming genoemd. Beleggingsfondsen zijn collectieve beleggingsinstellingen via welke beleggers middelen bijeenbrengen om in financiële en/of niet-financiële activa te beleggen.
- Aandelen of deelneming overige fondsen
- Aandelen of rechten van deelneming in beleggingsfondsen m.u.v. geldmarktfondsen vertegenwoordigen een aanspraak op een deel van de waarde van een beleggingsfonds dat geen geldmarktfonds is. Dit type van aandelen of rechten van deelneming worden door beleggingsfondsen uitgegeven.
- Verzekerings-, pensioenregelingen
- Verzekerings-, pensioen- en standaardgarantieregelingen zijn in zes subcategorieën onderverdeeld:
- technische voorzieningen schadeverzekering;
- levensverzekerings- en lijfrenterechten;
- pensioenrechten;
- aanspraken van pensioenfondsen op pensioenbeheerders;
- rechten op niet-pensioenuitkeringen, en
- voorzieningen voor claims in het kader van standaardgaranties.- Pensioenrechten, overige aanspraken
- Pensioenrechten omvatten financiële aanspraken van huidige en voormalige werknemers op:
a) hun werkgevers;
b) een pensioenfonds;
c) een levensverzekeraar (collectieve contracten).
Overige aanspraken betreft aanspraken van pensioenfondsen op pensioenbeheerders en rechten op niet-pensioenuitkeringen.- Totaal
- Pensioenrechten omvatten financiële aanspraken van huidige en voormalige werknemers op:
a) hun werkgevers;
b) een pensioenfonds;
c) een levensverzekeraar (collectieve contracten).
Overige aanspraken betreft aanspraken van pensioenfondsen op pensioenbeheerders en rechten op niet-pensioenuitkeringen.
- Pensioenrechten
- Pensioenrechten omvatten financiële aanspraken van huidige en voormalige werknemers op:
a) hun werkgevers;
b) een pensioenfonds;
c) een levensverzekeraar (collectieve contracten).
Bij deze post gaat het om de zogenaamde tweede pijler van het Nederlandse pensioenstelsel, m.a.w. de door werknemers opgebouwde aanvullende pensioenen en niet om de AOW. Onder deze post worden de pensioenaanspraken geboekt, en niet de totale waarde van de beleggingen. De pensioenaanspraken kunnen afwijken van de waarde van de beleggingen. Als de dekkingsgraad bijvoorbeeld 110 procent bedraagt, zijn de beleggingen 10 procent meer waard dan de pensioenaanspraken.
- Overige aanspraken
- Overige aanspraken bestaat uit aanspraken van pensioenfondsen op pensioenbeheerders en rechten op niet-pensioenuitkeringen.
- Totaal
- Overige aanspraken bestaat uit aanspraken van pensioenfondsen op pensioenbeheerders en rechten op niet-pensioenuitkeringen.
- Aanspraken op pensioenbeheerders
- Een werkgever kan een contract met een derde sluiten om het pensioenfonds voor zijn werknemers te administreren. Als de werkgever de voorwaarden van de pensioenregelingen blijft bepalen en de verantwoordelijkheid voor financieringstekorten en het recht op financieringsoverschotten behoudt, wordt de werkgever als pensioenbeheerder beschouwd en de eenheid die de werkzaamheden onder leiding van de pensioenbeheerder verricht als pensioenadministrateur. Als de overeenkomst tussen de werkgever en de derde inhoudt dat de werkgever de risico's en verantwoordelijkheid voor een financieringstekort aan de derde overdraagt in ruil voor het recht van de derde om overschotten te behouden, is de derde zowel pensioenbeheerder als pensioenadministrateur.
- Rechten op niet-pensioenuitkeringen
- Dit betreft in Nederland alleen rechten op basis van de VPL-regeling. De VPL-regeling (VUT, prepensioen, levensloop) is een overgangsregeling voor het voorwaardelijke pensioen dat veel werkgevers in 2006 en 2007 aan werknemers hebben toegezegd na afschaffen van de regelingen voor vervroegde uittreding. Bijdragen voor deze regeling zijn onderdeel van de sociale lasten van werkgevers (en werknemers), maar de rechten hebben een voorwaardelijke karakter. Om deze reden worden deze niet opgenomen als pensioenrechten, maar als rechten op niet-pensioenuitkeringen.
- Overige vorderingen/schulden
- Overige vorderingen/schulden zijn financiële activa en passiva die ontstaan als tegenboekingen van transacties indien er sprake is van een tijdsverschil tussen deze transacties en de daarmee samenhangende betalingen. Financiële transacties in overige vorderingen/schulden omvatten:
- handelskredieten en voorschotten, en
- overige transitorische posten- Totaal
- Handelskredieten en voorschotten
- Handelskredieten en voorschotten zijn financiële aanspraken die voortvloeien uit de rechtstreekse kredietverlening door aanbieders van goederen en diensten aan hun klanten, en uit vooruitbetalingen door klanten voor nog niet geleverde goederen en diensten.
- Overige transitorische posten
- Overige transitorische posten zijn financiële aanspraken die ontstaan uit tijdsverschillen tussen verdelingstransacties of financiële transacties op de secundaire markt en de daarmee samenhangende betalingen. Overige transitorische posten omvatten financiële aanspraken die ontstaan als gevolg van het tijdsverschil tussen het moment van toerekening van transacties aan een verslagperiode en de daarmee samenhangende betalingen. Het kan bijvoorbeeld gaan om:
- lonen;
- belastingen en sociale premies;
- dividenden;
- huur, en
- aankoop en verkoop van effecten.